Wyższa Szkoła Informatyki Rzeszów 15.01.01

i Zarządzania

w Rzeszowie

SPOŁECZNE SKUTKI BEZROBOCIA W

GMINIE BIAŁOBRZEGI

Kierunek Administracja

GWO2

Semestr I

Autor:

Renata Bester

Białobrzegi 498

37-114 Białobrzegi

SPIS TREŚCI

1.Spis treści....................................................................................2

2.Wstęp...........................................................................................3

3.Pojęcie bezrobocia......................................................................3

4.Klasyfikacja bezrobocia.............................................................4

5.Przyczyny powstania bezrobocia...............................................6

6.Charakterystyka bezrobocia w gminie Białobrzegi.................7

7.Bezrobocie młodzieży i przyczyny tego zjawiska.....................8

8.Skutki bezrobocia........................................................................9

9.Przeciwdziałania bezrobociu....................................................10

10.Podsumowanie.........................................................................11

11.Bibliografia...............................................................................12

WSTĘP

Problematyka bezrobocia i zatrudnienia od dawna przyciąga uwagę teoretyków i polityków gospodarczych. Jest jednym z kluczowych problemów współczesnego kapitalizmu. Stało się jasne, że zjawisko jest poważnym problemem społecznym i ekonomicznym o wielu negatywnych konsekwencjach dla gospodarki jako całości i bezrobotnych osób. Nie tylko oznacza ono bowiem niewykorzystane części siły roboczej i niższą produkcję, ale również pogorszenie poziomu życia osób bezrobotnych, frustrację, i niezadowolenie i rozwój niekorzystnych zjawisk społecznych.

Reakcją teorii ekonomii na ten kryzys była teoria J.M. Keynesa, który podjął próbę wyjaśnienia mechanizmów powstania bezrobocia oraz sposobów jego zwalczania. Podkreślając możliwość utrzymywania się bezrobocia w wolnorynkowej gospodarce, Keynes podważył zarazem zakorzeniona głęboko wiarę w sprawie funkcjonowanie wolnego rynku, stanowiącą podstawy kanon teorii klasycznej i neoklasycznej.

W mojej pracy wyjaśnię pojęcie bezrobocia i dokonam jego klasyfikacji, w następnych rozdziałach omówię przyczyny dla których znaczenie tego problemu jest, aż tak wielkie, dokonam charakterystyki bezrobocia w gminie Białobrzegi, zakończę przeglądem skutków bezrobocia i sposobami przeciwdziałania i łagodzenia tych skutków..

POJĘCIE BEZROBOCIA

BEZROBOCIE - zjawisko społeczno - ekonomiczne, które polega na pozostawaniu bez pracy pewnej części ludności w wieku produkcyjnym, gotowej do jej podjęcia na typowych warunkach istniejących w gospodarce. Ekonomia neoklasyczna źródeł bezrobocia szuka w różnych ograniczeniach mechanizmów rynkowych. Przedstawiciele szkoły keynesowskiej uważają zaś, że bezrobocie jest konsekwencją pełnej swobody na rynku, która powoduje, że nie dostateczny jest popyt na towary i zmusza to producentów do obniżenia produkcji oraz zatrudnienia. Aktywna polityka państwa zmierzająca do redukcji bezrobocia polega na wykorzystaniu instrumentów fiskalnych i pieniężnych w skali mikroekonomicznej, sprowadza się zaś m.in. do organizowania szkoleń zawodowych dla bezrobotnych, poszerzania usług świadczonych przez biura pracy, tworzenia dodatkowych miejsc pracy dla określonych grup bezrobotnych. Do typowo pasywnych instrumentów stosowanych przez państwo należy wypłacanie zasiłku dla bezrobotnych. Specyficzny typ bezrobocia tzw. bezrobocie ukryte występowało w gospodarce socjalistycznej. Polegało ono na występowaniu nadwyżki wolnych miejsc pracy, chociaż zmniejszenie zatrudnienia nie spowodowałoby zakłóceń w pracy zakładu wręcz przeciwnie, zwiększyłoby jego efektywność. źródłem takiego stanu było przyjęte przez państwo socjalistyczne założenie o wyższości gospodarki socjalistycznej nad kapitalistyczną.

Ewolucja państw socjalistycznych w stronę wolnego rynku sprawiła, że bezrobocie to przekształciło się w bezrobocie jawne, które w Polsce w 1993r. wyniosło 14%. W państwach Wspólnoty Europejskiej W tym samym roku bezrobocie wzrosło do poziomu 10,6% i zostało uznane przez Unię Europejską za najważniejszy problem w polityce gospodarczej.

KLASYFIKACJA BEZROBOCIA

W literaturze można spotkać różne klasyfikacje bezrobocia. Przyglądając się strukturze współczesnych rynków pracy, możemy wyodrębnić trzy typy bezrobocia: frykcyjne, cykliczne i strukturalne

• Bezrobocie frykcyjne jest nieredukowalnym minimum bezrobocia w dynamicznej gospodarce. Powstaje w związku z powolnością przystosowań struktury podaży siły roboczej i struktury popytu na siłę roboczą na niedoskonale funkcjonującym rynku pracy.

• W gospodarce ustawicznie pojawiają się niedopasowania ( frykcje) między wolnymi miejscami pracy, a wolną siłą roboczą, gdyż ciągle zachodzą procesy tworzenia i likwidacji miejsc pracy, napływu i odpływu siły roboczej z rynku pracy oraz zmiany miejsc pracy przez pracowników. W rezultacie tych procesów zawsze występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych., gdyż informacje posiadane przez pracodawców i pracowników są niedoskonałe i musi upłynąć pewien czas zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy.

• Bezrobocie strukturalne powstaje w rezultacie niedopasowań struktury podaży i popytu na siłę roboczą, przede wszystkim w aspekcie kwalifikacyjnym, zawodowym, regionalnym. U podstaw tych niedopasowań leża procesy upadku lub rozwoju pewnych branż i gałęzi, związane z tendencjami postępu technicznego i kierunkami międzynarodowego podziału pracy. Pojawiające się w wyniku tych niedopasowań bezrobocie strukturalne może mieć charakter dość trwały, gdyż jego likwidacja wymaga zazwyczaj zmiany zawodu, kwalifikacji czy miejsca zamieszkania.

• Bezrobocie cykliczne ( koniunkturalne ) wywołane jest przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej. Trwa ono tak długo, jak kryzysowa faza cyklu. Wzrost produkcji i popytu na siłę roboczą jest oznaką ożywienia gospodarki. Bezrobocie tego typu może wynikać z niedostatku popytu i powstaje ono gdy popyt globalny zmniejszy się, a płace i ceny nie zdążą się dopasować i przywrócić stanu pełnego zatrudnienia. Dopiero w dłuższym okresie, kiedy płace i ceny obniżą się na tyle, że spowoduje to wzrost realnej podaży popyt powróci.Wówczas bezrobocie wywołane niedostatkiem popytu zostanie zlikwidowane.

W praktyce należy rozróżnić bezrobocie przymusowe od dobrowolnego. W sytuacji rynkowej, gdy określona liczba osób poszukuje pracy i chce pracować przy jakiejkolwiek płacy i nie może zostać zatrudniona występuje bezrobocie przymusowe.

Bezrobocie dobrowolne wynika z braku potrzeby podjęcia pracy, np. z powodu nieodpowiednich warunków w pracy, niskiej płacy.

Obok wahań koniunkturalnych zmieniających popyt na pracę w gospodarce występują również wahania sezonowe, których przyczyną są zmiany warunków przyrodniczych.

PRZYCZYNY BEZROBOCIA

Niepełne zatrudnienie jest stałym elementem gospodarki rynkowej. W całej historii kapitalizmu ( z wyjątkiem lub w wyniku aktywnej polityki gospodarczej, czy też wyjątkowego rozwoju ekonomicznego ) liczba wolnych miejsc pracy przewyższała globalną liczbę osób poszukujących pracy. Mimo iż jest wiele teorii tłumaczących takich stan, zjawisko bezrobocia jest centralnym zagadnieniem w ekonomii i polityce gospodarczej.

Część ekonomistów uznaje skuteczność regulacji praw rynku w tym zakresie, inni uważają, że współczesny rynek pracy nie funkcjonuje. Do rozstrzygnięcia tego sporu ważne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy rynek ten działa według zasad konkurencji i dąży do równowagi, czy też zawierane na nim transakcje nie odzwierciedlają jego stanu ? Na to pytanie stara się dać odpowiedź czołowy amerykański ekonomista - R. Solow, który uważa, że współczesny rynek pracy odbiega daleko od klasycznego modelu wolnokonkurencyjnego. Jego zdaniem istnieją trzy podstawowe czynniki instytucjonalne, powodujące że współczesny rynek pracy różni się zasadniczo od rynku wolnego - konkurencyjnego. Przyczyny te są następujące:

1. Segmentacja rynku - oznacza istnienie struktur rynkowych ograniczających mobilność siły roboczej. Ogranicza to, lub wręcz uniemożliwia wolną konkurencję na rynku pracy.

2. System zasiłków - dla bezrobotnych. Zdarza się często że wysokość zasiłków oraz okres ich wypłacania są alternatywą dla osób mniej wykształconych, nisko kwalifikowanych.

3. Wysokość płacy minimalnej. - Oznacza pełne akceptowane społecznie minimum płac, poniżej którego bezrobotni nie podejmą płacy.

Rynek pracy jest rynkiem specyficznym różni się od innych rynków tym, że cele ludzi w nim uczestniczących nie zawsze pokrywają się z celami podmiotów gospodarczych.

Przedstawione przyczyny są powodem, że rynek pracy jest rynkiem niezrównoważonym, a płace które są ceną pracy nie reagują elastycznie na zmiany w zakresie popytu i podaży siły roboczej.

CHARAKTERYSTYKA BEZROBOCIA W GMINIE BIAŁOBRZEGI

Liczba oficjalnie zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie łańcuckim należy do jednych z najwyższych w kraju. Na koniec grudnia 2000r. było zarejestrowanych 5877 osób, co daje ponad 13 % stopę bezrobocia. Białobrzegi jako jedna z gmin powiatu łańcuckiego znalazły się w podobnej sytuacji.

Żródłem zatrudnienia ludzi zamieszkującej moją gminę są zakłady pracy położone w pobliskim mieście Łańcucie. Należy do nich zaliczyć Łańcucką Fabrykę Śrub "Śrubex" gdzie w związku z restrukturyzacją nastąpiły masowe zwolnienia grupowe. Tylko niewielka część osób zwolnionych znalazła pracę w innym miejscu. W podobnej sytuacji znaleźli się pracownicy Odzieżowego Zakładu "Vistula" gdzie blisko połowa zatrudnionych straciła pracę. Tak samo dzieje się w przypadku Łańcuckiej Fabryki Wódek "Polmos" i Browaru Łańcut, który został całkowicie zlikwidowany.

Głęboka recesja gospodarcza spowodowała spadek jakości życia ludzi zwalnianych z pracy. W bardzo trudnej sytuacji znależli się ludzie młodzi , stanowią oni wysoki odsetek zarejestrowanych w urzędach pracy. W gminie Białobrzegi większość osób opuszczających szkoły zaczyna swoją karierę zawodową od zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy. Młodzież wiejska nie posiadająca odpowiednich kwalifikacji, a przede wszystkim praktyki w określonym zawodzie ma ogromne problemy ze znalezieniem pracy.

BEZROBOCIE MŁODZIEŻY I PRZYCZYNY TEGO ZJAWISKA

Wśród nastolatków występuje na ogół najwyższa pośród wszystkich grup demograficznych stopa bezrobocia.

Najnowsze materiały sugerują, że pokaźna część bezrobocia młodzieży jest natury frykcyjnej. Nastolatki bardzo często odchodzą od pracy zawodowej i powracają. Szybko dostają pracę i często ją tracą albo porzucają. Przeciętny czas trwania bezrobocia młodzieży równa się zaledwie połowie takiego okresu dla osób dorosłych. W każdym prawie roku połowę bezrobotnej młodzieży stanowią absolwenci, którzy nigdy dotąd nie pracowali zarobkowo. Wszystkie te zjawiska sugerują, że bezrobocie młodzieży jest w przeważającej mierze frykcyjne tzn. że odzwierciedla się w nim poszukiwanie pracy oraz przepływy niezbędne, aby ludzie mogli zorientować się w swych własnych indywidualnych kwalifikacjach oraz nauczyli się na czym polega praca.

Młodzież z biegiem czasu przyswaja sobie umiejętności i nawyki pracy doświadczonych pracowników. Bezrobocie wśród młodzieży prowadzi do długotrwałych deformacji rynku pracy, przy trwałym utrzymywaniu się niższego poziomu zarówno w kwalifikacji jak i poziomu płac. Wydaje się, że kiedy młodzież nie ma możliwości zdobycia w miejscu pracy kwalifikacji oraz właściwych postaw, w późniejszym okresie ma ona niższe płace i dotyka ją wyższe bezrobocie. Ważnym zagadnieniem polityki społecznej jest tworzenie programów służących obniżeniu bezrobocia młodzieży w różnych grupach społecznych.

SKUTKI BEZROBOCIA

We współczesnych społecznościach bezrobocie jest problemem kluczowym. Ilekroć ono wysokie, występuje marnotrawstwo zasobów, a dochody ludzi kurczą się. W takich okresach marazm gospodarczy wypiera wpływ, także doznania oraz postawy ludzkie i na życie rodzin.

Omawiając skutki bezrobocia należy rozróżnić skutki ekonomiczne i społeczne.

SKUTKI EKONOMICZNE:

Wysokiemu poziomowi bezrobocia towarzyszy wysoki poziom produkcji, którego wytworzenia zaniechano zupełnie, tak samo jak gdyby tę właśnie ilość zmarnotrawionych, nie wytworzonych samochodów, środków żywności, budynków po prostu utopiono w odmętach oceanu.

Straty ponoszone w okresach wysokiego bezrobocia to największe udokumentowane marnotrawstwo we współczesnej gospodarce. Są one wielokrotnie większe od szacowanych strat wynikających z nieefektywności w następstwie monopolu czy też marnotrawstwa wywołanego stosowaniem ceł i kontyngentów w wymianie zagranicznej. Zwiększona produkcja nie nadrobi tego, co mogło by być wyprodukowane, gdyby bezrobotni pracowali.

SKUTKI SPOŁECZNE:

Bez względu na to jak wysokie są ekonomiczne koszty bezrobocia, rachunek strat w złotówkach nie odzwierciedla właściwie i w pełni szkód ludzkich, społecznych i psychicznych, jakie niosą ze sobą okresy trwałe utrzymującego się bezrobocia przymusowego. Ludzie, którzy utracili pracę i pozostają na utrzymaniu rodziny doświadczają pogorszenia warunków życiowych. Bezrobocie może mieć demoralizujący wpływ na pozostałych bez pracy, ludzi którzy czują się nie potrzebni i odrzuceni. Bezrobocie prowadzi do terioracji zdrowia zarówno psychicznego, jak i fizycznego do wyższego poziomu zachorowań, a nawet samobójstw.

Do społecznych skutków bezrobocia należy również zaliczyć utratę kwalifikacji, gdyż ludzie bezrobotni przez długi czas mogą mieć kłopoty z odtworzeniem umiejętności zawodowych. Jednym z kosztów bezrobocia są podatki konieczne do zapewnienia środków finansowych na wypłacenie świadczeń społecznych dla pozostających bez pracy.

PRZECIWDZIAŁANIE BEZROBOCIU

Efektywne przeciwdziałanie bezrobociu wymaga podejmowaniu kompleksowych działań na wielu płaszczyznach, ponieważ należy oddziaływać zarówno na pracodawców jak i na bezrobotnych. Generalnie, priorytetowe działania jakie należy podejmować w walce bezrobociem to:

• zachęcać przedsiębiorców do inwestowania w firmy tworzące miejsca pracy poprzez stymulację ekonomiczną, podatkową, kredytową, subwencjonowania nowych miejsc pracy oraz promocję i reklamę naszego województwa,

• zachęcać bezrobotnych do podejmowania działalności gospodarczej poprzez stworzenia dogodnych warunków kredytowych doradztwa prawnych i ekonomicznego, na obszarach wiejskich,

• dostosować strukturę kwalifikacyjno - zawodową bezrobocia do aktywnych wymogów rynku pracy ( ten problem dotyczy w szczególności bezrobotnych zamieszkałych na wsi, gdzie większość posiada bardzo niskie kwalifikacje zawodowe )

• aktywizować osoby długotrwale bezrobotne poprzez organizowania prac interwencyjnych, klubów pracy, rozwój doradztwa zawodowego itp.

Rozwiązanie przedstawionych problemów powstałych na rynku pracy jest bardzo trudne i wymaga dużego zaangażowania ze strony przedstawi celi rządu oraz samorządów lokalnych. Aktywna polityka pro gospodarcza przeciwdziałająca niepokojącym trendom na rynku pracy powinna obejmować opracowywanie i wdrażanie różnego rodzaju lokalnych programów rozwoju dających możliwości efektywnego wykorzystywania zasobów własnych i środków pomocniczych Unii Europejskiej. Wprowadzania głębokich zmian strukturalnych na terenach wiejskich.

PODSUMOWANIE

We współczesnym społeczeństwie bezrobocie jest problemem kluczowym. Niesie ono ze sobą negatywne skutki ekonomiczne i społeczne dla ludzi pozostających bez pracy. Bezrobotni zmuszeni są do obniżenia standardu życia i ponoszą straty moralne; ponadto wielu z nich traci umiejętności zawodowe.

Ja także zostałam dotknięta problemem bezrobocia. Jako mieszkanka małej miejscowości w której pracę można uzyskać tylko sezonowo czy dorywczo pozostawałam na utrzymaniu rodziców i ich małego gospodarstwa. Dlatego uważam, że bardzo istotnym problemem współczesnego gospodarstwa wśród młodzieży jest bezrobocie. Wiele do życzenia pozostawia również lokalny system edukacji. Istnieje bowiem wiele szkól, które w dużym stopniu nie przygotowują swoich absolwentów do poszukiwania zatrudnienia na lokalnym rynku pracy.

BIBLIOGRAFIA

1. Bankowicz Marek "Słownik polityki" Wiedza Powszechna Warszawa 1996

2. Nordhaus Samuelson "Ekonomia I" PWN Warszawa 1996

3.Golinowska Stanisława "Polityka Społeczna Państwa w Gosp. Rynkowej" PWN Warszawa 1996

4.Kwiatkowski Eugeniusz "Elementarne Zagadnienia Ekonomii"

PWN Warszawa 1999

5.Stanlake G.F. "Podstawy Ekonomii" WSIP Warszawa 1992

6.Boni Michał "Rynek Pracy" NR6 1999

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

12

1

---