Rośliny okopowe
Burak cukrowy- jest to gatunek dość młody, w formie dzikiej znany wcześniej.
1747r. - Margraf Andrzej Zygmunt - zbadał zawartość cukru w buraku 1,5%.
Pierwsza plantacja powstała na Śląsku, a pierwsza cukrownia powstała w Konarach śląskich założona przez Archarda. Jest to początek cukrownictwa w Europie.
We Francji cukrownictwo powstało w 1927 roku - jest już ok. 100 fabryk. W drugiej połowie XIXw. To okres prac nad hodowlą i uprawą buraka. Największy udział miały: Niemcy, Francja i Polska.
Obecnie wielkość plantacji to około 2 ha. Jest to tendencja rosnąca.
W światowym bilansie cukier z buraka to 40%, a 60% to cukier z trzciny cukrowej.
Produkcja cukru nieco przewyższa spożycie. Spożycie to 126,5mln ton. Produkcja to 129,9mln ton.
Najwięcej cukru z 1ha uzyskujemy w rozwiniętych krajach.
Pierwsze miejsce zajmuje Francja-403 tys.ha i ok. 10 ton z 1 ha.
Drugie miejsce- 506 tys.ha. i ok. 7,2 tony z 1 ha.
Polska zajmuje 4 miejsce pod względem uprawy cukru. Uprawiamy ok. 400 tys.ha. przy wydajności ok. 5 ton z 1 ha.
w Polsce zużywamy ok. 1,600 mln ton rocznie. Spożywamy ok.40 kg./mieszkańca rocznie.
Znaczenie gospodarcze buraka
surowiec do produkcji cukru, który jest używany do bezpośredniego spożycia, przetworów domowych.
Przemysł mleczarski, owocowy, cukierniczy
produkty uboczne to: liście wykorzystywane do spasania i do kiszenia Liście mogą zastępować obornik. Równoważą ok. 25 ton obornika. Drugim produktem ubocznym jest melasa- służy do produkcji drożdży i kw. glutaminowego. Trzecim prod. ubocznym są wysłodki - suche i świeże.
Zawartość składników podst w korzeniu buraka cukrowego
|
Sucha masa |
popiół |
Włókno sur |
tłuszcz |
Białko og |
Burak cukrowy |
24,09 |
0,65 |
1,12 |
0,28 |
0,72 |
Burak pastewny |
12,18 |
0,73 |
0,79 |
0,23 |
0,87 |
Cykoria |
24,00 |
1,20 |
1,30 |
0,30 |
1,10 |
Marchew past |
12,32 |
1,01 |
0,99 |
0,25 |
0,85 |
Brukiew |
10,35 |
0,75 |
0,99 |
0,20 |
0,72 |
Rzepa ścier |
8,12 |
0,79 |
0,68 |
0,15 |
0,79 |
Kapusta pastew (cąłe rośliny) |
14,00 |
1,90 |
2,20 |
0,40 |
|
Przeciętna zawartość w % sm poszczególnych grup związków
Sucha masa 25%
Sacharoza 17,5% (zależy od ilości opadów)
Oligosacharydy 0,05%
Monosacharydy 0,02-2%
Wielocukry wielkocząsteczkowe (celuloza, ligniny, pektyny) 4,90
Kwasy organiczne 0,50%
Saponiny 0,03%
Lipidy 0,1 - 0,2%
Wit C 2 (mg/100g)
Wymagania wodne
Burak ma największe wymagania wodne w drugiej dekadzie lipca, sierpnia oraz podczas wschodów -nasiona potrzebują ok.. 150% wody. Potrzebuje 600-700 mm. wody rocznie.
O zawartości sacharozy decyduje odmiana. Są odmiany typu cukrowego. O plonie w większym stopniu decyduje odmiana, rozmiar korzeni. Najwięcej cukru mają korzenie średnie o masie 500-600 gram. Korzenie o masie powyrzej 1 kg. Są trudne do przerobu.
Długość okresu wegetacji- ok. 160-180 dni. Długość okresu wegetacji zależy od terminu siewu i zbioru.
Burak kiełkuje w temperaturze 5 stopni celcjusza. Część nadziemna jest wrażliwa na przymrozki.
Znaczenie ekologiczne buraka
w produkcji tlenu z 1 ha.
Burak cukrowy 100%
Ziemniaki 57%
Łąki i wrzosowiska 40%
-w zużyciu dwutlenku węgla przez buraki na 1ha.
-w produkcji energii metabolicznej z 1ha.
Burak cukrowy 244 CJ-100%
Kukurydza na nasiona 137 CJ-56%
Ziemniaki 91CJ-37%
działanie człowieka powinno zapewnić max. plon o wysokiej jakości, minimalne nakłady eliminacje błędów w technologii produkcji
produkcja buraka cukrowego przyczynia się do podnoszenia kultury rolniczej, rozwoju techniki i technologii w rolnictwie.
Wymagania glebowe
Wymaga gleb najlepszych -kompleks 2 i 4. Średnie gleby to klasa 3a ,3b, 4a.Gleby słabe to gleby kl. 4a i 4b.Ważne jest pH gleby. Zbyt duże powoduje choroby związane z zawartością boru. Najlepsze pH to 6,6-7,5.Gleba nie może być zbyt lużna lub zbyt zwięzła. Gleba powinna być odchwaszczona i o strukturze gruzełkowatej, musi być dobrze przygotowana do siewu. Siejemy na głębokość 2-4 cm. Gleba musi być co najmniej średnio zasobna w składniki pokarmowe.
Przedplon
Najczęściej przedplonem są zboża, gdyż są najlepsze. Strączkowe i ziemniaki powodują rozwój zrorzeli siewek i skoczogonków. Ziemniaki powodują rozwój drutowców. Złym przedplonem jest rzepak oraz inne krzyżowe-powodują występowanie mątwika burakowego.
Nowoczesne technologie produkcji ziemniaka
warunki podstawowe
korzystne warunki glebowe i lokalizacja
dobra organizacja prac w gospodarstwie
wieloletni kontrakt z cukrownią
opłacalna wielkość i wydajność plantacji
przynależność do skutecznego Związku Producentów buraka cukrowego.
Dobór odmian i nasion
Odmiany
o wysokim plonie korzeni i niskim plonie liści
o dużej zawartości cukru i dużej ilości soku
o korzeniach skróconych, równomiernie wystających nad powierzchnię gleby
tolerancja na wytwarzanie pośpiechów burakochwastów, oraz na choroby korzeni i liści
Nasiona
o wysokiej zdolności kiełkowania i, wschodów
otoczkowane, dobrze zabezpieczone przed chorobami i szkodnikami
zapewniające szybki i wyrównane wschody.
Kierunki hodowli
zwiększenie zawartości cukru, plonu korzeni
odporność na pośpiechy
odporność na choroby (chwościk buraka)