UNIWERSYTET HUMANISTYCZNO - PRZYRODNICZY JANA KOCHANOWSKIEGO W KIELCACH
Temat: Refleksje na temat przygotowania nauczycieli
w obszarze aksjologii
Milena Kukulska
EWiP z terapią pedagogiczną
I rok IIo
KIELCE 2011
Zawód nauczyciela nie należy do łatwych. Jest on obarczony odpowiedzialnością dotyczącą kształcenia dzieci pod każdym względem. Ważne jest to, aby nauczyciel rozwijał w dzieciach wartości, którymi będą mogły kierować się przez całe swoje życie.
Wartość oznacza to, co cenne dla danego człowieka, godne pożądania , co stanowi cel ludzkich dążeń. Nauka zajmująca się wartościami to aksjologia. W skrócie można powiedzieć, że jest to teoria wartości i wartościowania, mająca zastosowanie w pedagogice jako dyscyplinie zajmującej się wdrażaniem określonych wartości.
Jan Szczepański proponuje by wartością nazywać taki przedmiot materialny lub duchowy, ideę, przedmiot rzeczywisty lub wyimaginowany, do którego jednostki lub zbiorowość przyjmuje postawę szacunku, przypisują mu ważną rolę w swym życiu i dążą do jego osiągnięcia. Wartości są bardzo istotne dla człowieka, gdyż służą zaspokojeniu jego potrzeb biologicznych, psychicznych, społecznych, moralnych, religijnych. Dotyczą sensu istnienia więzi emocjonalnych.
Szkoła jest miejscem gdzie można uczyć się świata wartości i o nim rozmawiać. Edukacja w duchu wartości od najmłodszych lat pozwala na przyjęcie takich, a nie innych wartości za własne. Nauczyciel, który potrafi przedstawić świat wartości powinien sam postępować w codziennym życiu według wartości, które proponuje swoim uczniom.
Życie wartościami tworzy specyficzny klimat, tworzą go osoby, nauczyciele: empatyczni, innowacyjni, kreatywni, gdyż wprowadzanie do wartości:
- rozpoczyna się dzięki innym ludziom, rodzicom, nauczycielom, wychowawcom
- życie wg wartości jest możliwe dzięki własnemu wysiłkowi, zaangażowaniu poznawczemu, emocjonalnemu i wychowawczemu
- uzależnione jest od możliwości rozwojowych dziecka oraz zaangażowania
- wprowadzenie w świat wartości trwa całe życie, rozpoczyna się z chwilą urodzin, trwa w domu, w szkole.
W życiu dziecka bardzo ważnym etapem jest edukacja przedszkolna i wczesnoszkolna. Wtedy właśnie kształtuje się jego osobowość, dziecko wkracza w świat wartości oraz kształtują się jego postawy. Ten okres życia dziecka wymaga od nauczyciela bardzo szerokiej wiedzy, którą powinien uzupełniać i samemu dokształcać.
Uważam, że nauczyciele w szczególności pierwszego etapu kształcenia są dobrze przygotowani pod względem aksjologii. Nauczyciele powinni posiadać duży zasób empatii. Już w czasie studiów zwraca się szczególną uwagę przyszłych pedagogów na tą właśnie cechę. Mówi się również o tym, że nauczyciel nie powinien narzucać dzieciom „z góry” określonej hierarchii wartości, bo co dla jednego jest dobre i przyjemne, dla drugiej osoby może być zniechęcające, czy wręcz odpychające. Przyszły nauczyciel jest uczony zarówno na uczelni, jak i w czasie praktyk w szkole i przedszkolu, że w procesie wychowania ma wskazywać na wartości, które są ważne i istotne w życiu.
Dobry wychowawca przedstawia katalog wartości uniwersalnych, do których należą: prawo do życia i wolności, podmiotowość i tożsamość człowieka, swobody obywatelskie, tolerancja, dobro, możliwość samorealizacji, zdrowie i jego ochrona, rodzina, edukacja. To do dziecka należy wybór, które wartości postawi na pierwszym miejscu. Nauczyciele przygotowywani są do tego by uświadomić dzieciom, które wartości są dobre, pożyteczne. Uświadamiają dzieciom, że każdy ich wybór jest obarczony pewną odpowiedzialnością. Uświadamiają dzieciom, że całe ich życie zależeć będzie od tego jakimi wartościami będą się kierować.
L. Pytka, Aksjologia pedagogiczna, [w]: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. T. Pilch, Warszawa 2003, Żak, s. 67
http://www.przedszkolaczki.com/content/view/4/9/ - Nauczyciel edukatorem wartości
T. Lewowicki, Przemiany oświaty, Warszawa 1997, Żak, s. 25