1. Pomiar otworu suwmiarką

- uniwersalną : dokonuje się pomiaru średnic na głębokość do 15 mm

- jednostronną : dokonuje się pomiarów otworów o średnicach większych od 10 mm

2. Pomiar otworu mikrometrem wewnętrznym szczękowym.

Mikrometrem szczękowym mierzy się otwory o średnicach 5 - 30 mm i 30 - 55 mm.

Graniczny błąd wskazań mikrometrów szczękowych wynosi   m i   m

3. Pomiar otworów za pomocą klinów i mikrometru :

rys. 1.0

Kliny do pomiaru średnic otworu charakteryzują się jednakowymi kątami pochylenia 

płaszczyzn, dzięki czemu przeciwległe powierzchnie cylindryczne zachowują równoległość 

przy przesuwaniu klinów względem siebie. 

Parę klinów po włożeniu w otwór mierzony należy przesunąć wzajemnie tak, by właściwe 

pod względem nacisku zetknięcie ich powierzchni cylindrycznych z powierzchniami otworu.

Mikrometrem dokonujemy pomiaru szerokości wystających końców klinów, których 

wymiar będzie odpowiadał średnicy mierzonego otworu. Błąd graniczny pomiaru tą metodą 

wynosi     m.

4. Pomiar średnic otworów za pomocą kulek .

rys. 1.1

 

W celu wyznaczenia średnicy otworu należy zmierzyć średnicę kulek d1 i d2 mikrometrem. 

Wysokość A i B mierzymy głębokościomierzem . Wymiar M jest ich różnicą. Średnicę 

otworu odlicza się w/g wzoru :

d = (d1 + d2 )/ 2 +Mx ( d1+ d2- M)

5. Pomiar średnic otworów średnicówką mikrometryczną :

Metodą tą dokonuje się pomiarów średnic otworów większych (50 - 200 mm ). 

Średnicówkę ustawia się w mierzonym otworze tak, aby w płaszczyźnie przekroju 

poprzecznego wymiar największy. W celu prawidłowego usytuowania średnicówki w 

płaszczyźnie przekroju poprzecznego otworu należy narzędzie pomiarowe jednym końcem 

stopniowo przemieszczać zachowując to położenie, w którym będzie możliwe maksymalne 

odkręcenie bębna mikrometrycznego, a więc uzyskanie wymiaru największego. Graniczny 

błąd wskazania wynosi  8 m.

rys. 1.2

6. Pomiar otworu średnicówką czujnikową :

Średnicówkę czujnikową ustawia się na wymiar nominalny w uchwycie ze stosem płytek 

wzorcowych lub w otworze pierścienia wzorcowego. Następnie średnicówkę wkłada się do 

mierzonego otworu i odczytuje wskazania czujnika.

rys. 1.3

Średnicę otworu D oblicza się jako sumę wymiaru nominalnego N i różnicę wskazań 

czujnika O1 i O2 :

D = N+ ( O1i O2 )

O1 - wskazanie czujnika przy wymiarze nominalnym

O2 - wskazanie czujnika przy pomiarze średnicy otworu

---