NOSÓWKA wirus nosówki psów, rodzina: Paramyxoviridae
spokrewniony z wir. odry (MV), pomory bydła (RPV), pomoru małych przeżuwaczy, nosówki fok (PDV) i delfinów, poza organizmem szybko ginie Epizootiologia: chorują: psowate, łasicowate, szopowate oraz duże kotowate, fok. wrażliwe psy w każdym wieku, najbardziej podatne na zakażenie są szczenięta po zaniku przeciwciał matczynych
psy z ostrą infekcją wydalają wir. ze wszystkimi wydzielinami i wydalinami siewstwo 7 dni po zakażeniu psy z tzw. „zapaleniem mózgu starych psów” mogą być nosicielami przez długi okres życia jednak zdarza się to wyjątkowo rzadko przechorowanie daje oporność na całe życie
Wrota: aerogennie przez łożysko
Patogeneza: O.I. wirus → makrofagi ukł. oddechowego → lokalne węzły chłonne → po 7 dniach pozostałe skupiska tk. Limfatycznej limfocyty i makrofagi przenoszą wirus do nabłonków przewodu pokarmowego, ukł. oddechowego, moczowopłciowego, a także do OUN szczepy wir., które powodują ostrą, śmiertelną chorobę przeważnie atakują substancję szarą OUN niszcząc neurony, w ciągu 3 tyg. najczęściej † szczepy, które powodują podostrą chorobę atakują substancję białą OUN doprowadzając do demielinizacji włókien nerwowych → objawy nerwowe Objawy: surowiczy → śluzowo-ropny wypływ z nosa i worków spojówkowych posmutnienie, brak apetytu limfopenia obj. ze strony przewodu pokarmowego (biegunka) i/lub ukł. oddechowego, często nasilone przez wtórne zakażenia bakteryjne 50% infekcji - subklinicznie i bardzo łagodnie objawy ze strony OUN: substancja szara: napady padaczkowe, drgawki kloniczne, przeczulica dotykowa (przeczulica n. udowego), depresja substancja biała: niezborność, niedowład, paraliż, drżenie mięśni
obie substancje: obj. oponowe przeczulicy, sztywność karku zapalenie n. wzrokowego i zmiany w siatkówce u szczeniąt, które przebyły nosówkę uszkodzenie szkliwa zębowego
Choroba twardej łapy: hiperkeratoza skóry opuszek łap i nosa Zapalenie mózgu starych psów ODE (Old Dog Encephalitis): (powyżej 7 roku życia) postępujące zaburzenia motoryczne i reakcji na bodźce → † Poszczepienne zapalenie mózgu: zmiany w zachowaniu, padaczka, ślepota; najczęściej †
Odpowiedź immunologiczna: limfopenia i immunosupresja przeciwciała przeciwko białkom rdzenia (NP i P) można wykryć testem immunoprecypitacyjnym lub ELISA, od 6-8 dnia p.i.; przeciwciała neutralizujące (VN) przeciwko białkom otoczkowym (Hi F) pojawiają się, w zależności od szczepu wirusa 10 - 20 dni p.i. immunoglobuliny M można wykryć testem ELISA od 6-8 dnia p.i. odpowiedź komórkowa warunkowana cytotoksycznymi limfocytami T pojawia się między 10. a 14. dniem po zakażeniu
AP: zanik grasicy śródmiąższowe zapalenie płuc hiperkeratoza lusterka nosowego i opuszek łap oraz krosty na skórze
HP: spadek liczby limfocytów w tkankach limfatycznych śródmiąższowe zapalenie płuc i cytopatyczne ciałka wtrętowe w komórkach nabłonkowych ukł oddechowego, żołądka i pęcherza moczowego OUN: astrocytoza, zwyrodnienie neuronów z nagromadzeniem się wokół nich komórek glejowych, demielinizacje i okołonaczyniowe nacieki kom. mononuklearnych, cytoplazmatyczne i /lub wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe w OUN, płucach i kom. nabłonkowych żołądka oraz pęcherza moczowego
Bad. Laboratoryjne: przyżyciowe: krew: w ostrych przypadkach choroby - limfopenia i trombocytopenia, czasem także monocytoza IF, immunocytochemia: Ag wirusowy i/lub ciałka wtrętowe w leukocytach, preparatach odciskowych spojówek lub błony śluzowej pochwy, komórkach wydzieliny oskrzeli, osadu moczu oraz płynie mózgowo-rdzeniowym izolacja wir.: namnaża się na makrofagach psów i fretek lub w stymulowanych mitogenem limfocytach PCR bad. płynu mózgowo-rdzeniowego (CSF): obecność Ag wirusowego bad. serologiczne: wykazanie w surowicy przeciwciał neutralizujących wirus nosówki nie upoważnia do rozpoznania infekcji ELISA: wykrywanie przeciwciał IgM pośmiertne:
HP IF, immunocytochemia: Ag wirusowy w preparatach odciskowych z węzłów chłonnych, płuc, móżdżku, pnia mózgu oraz nabłonka żołądka lub pęcherza moczowego izolacja wir. PCR
Różnicowanie nosówki z poszczepiennym zapaleniem mózgu: wir. szczepionkowy w przeciwieństwie do wir. zjadliwego, namnaża się łatwo w hodowli kom. nerki psa próba biologiczna na fretkach: wir. zjadliwy powoduje ich padnięcia; wir. szczepionkowy - zwierzęta nie chorują, a w ich surowicy pojawiają się przeciwciała przeciwwirusowe Zapobieganie i zwalczanie: Leczenie:antybiotyki osłonowo płyny wieloelektrolitowe niektórzy podają 1-3 dni glikokortykosteroidy (dłuższe stosowanie → immunosupresja)
Szczepienia: żywy atenuowany wirus - indukują odporność utrzymującą się przez rok; chronią 100% zwierząt; mogą sporadycznie powodować poszczepienne zapalenie mózgu; są chorobotwórcze dla lisów polarnych inaktywowany wir. - nie są w stanie ograniczyć zachorowań psów; ich skuteczność można poprawić przez stosowanie adjuwantów; stosowane tylko w ZOO i dla zwierząt wolnożyjących szczepionki heterologiczne ( z wir. odry) - indukuje on ograniczoną odporność na wir. nosówki; chroni psy przed chorobą, ale nie przed zakażeniem bezobjawowym
szczepionki rekombinowane - inne wir. których genomy mają wstawione geny kodujące główne Ag powierzchniowe wir. nosówki - hemaglutyninę i białko F; zabezpiecza psy przed nosówką
Program szczepień: I)w wieku 6 - 8 tyg. żywe wir. odry oraz nosówki
II) po 3 - 4 tyg. III) po 3 - 4 tyg. co roku szczepienie przypominające uodparnianie bierne - surowica przeciwnosówkowa, np. u szczeniąt, które nie otrzymały siary lub po kontakcie wrażliwych psów z wir. Nosówki izolacja chorych psów