Zestaw I, studia


Zestaw I

1. NURT KLASYCZNY

paradygmat idealistyczny - najwcześniej rozwinął się w USA po I wojnie światowej. Dwie przesłanki:

a. polityczna - potrzeba przeniesienia na Stary Kontynent wartości uznawanych w USA za podstawę porządku międzynarodowego

b. pragmatyczna - uzasadnienie nowej roli USA w świecie, roli mocarstwa światowego

Program przebudowy stosunków międzynarodowych wg WILSONA - 8 stycznia 1918:

- demokratyzacja stosunków międzynarodowych

- wolność w przepływie ludzi i idei

- prawo narodów do samostanowienia

- utworzenie organizacji międzynarodowej

- liberalizm gospodarczy i handlowy

- poszanowanie prawa międzynarodowego i norm którymi rządzi społeczność międzynarodowa

- pokojowe formy rozwiązywania sporów międzynarodowych

NURT MODERNISTYCZNY (behawioralny)

Podstawowe założenia przejęte od myślicieli i filozofów (m.in. J. Lock, E. Kant), to wiara w:

- gotowość do współpracy dla wspólnego dobra

- postęp społeczny

- społeczna sprawiedliwość i rozsądek

- współpraca która dominuje nad walką

Krytyka nurtu klasycznego

Nowa kategoria badawcza „wpływ” inny niż siła militarna

Badania behawioralne

Metody liściowe, antropologiczne i matematyczne dobrze tłumaczą zachowanie się państw na arenie międzynarodowej

Modele teoretyczne:

2. Pierwszy, ukształtowany najszybciej, wywodzący się bowiem wprost z militarnego rozumienia strategii, zajmował się strategiami państwa realizowanymi na arenie międzynarodowej w stosunkach z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi. W rozważaniach tych używano pojęcia wielka strategia, strategia narodowa czy polistrategia państwowa. Twórcami, którzy rozwinęli ten nurt rozważań strategii, byli m.in. gen. A. Beaufre, B. Liddell Hart F. Ruge czy H. Kissinger, który uważał, „że rozdzielenie strategii i polityki może być dokonane jedynie z uszczerbkiem dla obydwu“.

Drugi koncentrował swoją uwagę na działaniach partii politycznych jako podstawowym typie zbiorowych aktorów polityki, uczestniczących w procesie decyzyjnym realizowanym we współczesnych demokracjach.

W ramach trzeciego nurtu natomiast podjęto badania nad strategiami stosowanymi przez grupy interesu.

Wszystkie jednak były zgodne co do tego, że strategia to wybór metod i środków służących osiągnięciu celów politycznych stawianych sobie przez określony podmiot polityki (państwo, partię, grupę interesu).

3. . długofalowe cele polityczne ugrupowania

. podstawowe cechy ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego

. podstawowy katalog wartości, mających tworzyć podstawy programu politycznego partii

. stosunek partii do pozostałych aktorów politycznych i innych elementów otoczenia

. skierowana tylko i wyłącznie do wewnątrz ugrupowania

4.

5. Zauważył barierę nie do pokonania między planowaniem, a demokratyczną procedurą wolności. Konkurencja rynkowa i planowanie są dla wiedeńczyka takimi samymi sprzecznościami jak ogień i woda. Hayek podkreśla w swych pracach, że nie jest przeciwnikiem planowania, lecz jednego z dwóch rodzajów jakie wyróżniał. Pierwszy model planowania to planowanie policentryczne, które ma miejsce w każdym przedsiębiorstwie. Z drugiej strony jest też stojące w opozycji do pierwszego rodzaju, planowanie monocentryczne, czyli państwowe. Z natury rzeczy to pierwsze jest korzystniejsze, gdyż planowanie rządowe musi docelowo doprowadzić do zniewolenia i poddaństwa. Wynika to z prostej niemożliwości do zbadania w planowaniu monocentrycznym. Jeśli w rynkowym sposobie planowania głównym celem jest jak w największym stopniu zaspokoić ludzkie pragnienia przy jak najmniejszych poniesionych kosztach, tak w centralnym planowaniu jest to po prostu obiektywnie niemożliwe. Po pierwsze żaden rząd nie może wiedzieć lepiej czego w danym okresie potrzebuje większość społeczeństwa. Po drugie zaś nie jest możliwe ustalenie, ani optymalnej ceny, ani co jest skutkiem tego, zapotrzebowania. Do tego jest potrzebna demokracja konsumentów.

6.

7.kartka

8. Polis Greckie - względny spokój, duża wymiana handlowa,

Cesarstwo Rzymskie - prekursor większych systemów międzynarodowych, duża ekspansja,

Średniowiecze wczesne - decentralizacja sił i władzy, trzy cywilizacje - islamu, bizantyjska, europy, silny wpływ religii, w europie władza feudalna, centralizacja władzy religijnej w Kościele

Średniowiecze późne - rozwój handlu, silne miasta państwa włoskie np. Wenecja, Genua, początek rozwoju ambasad,

System westfalski - sformułowanie pojęcia suwerenność, przyjęto koncepcję państwa terytorialnego, tworzenie własnych sił zbrojnych, ukształtowanie się państw które dominowały do XIX w,

Rewolucja Francuska i Amerykańska - monarcha czerpię swą legitymację ze zgody rządzonych, ukształtowanie się nacjonalizmu,

XIX w - po kongresie wiedeńskim względny spokój, równowaga sił, zjednoczenie Niemiec i Włoch, powstanie nowych państw np. Belgia, Grecja, solidarność państw europejskich ( białe, chrześcijańskie), rewolucja przemysłowa, powstanie sojuszy,

II wojna - powstanie nowych imperiów i upadek starych

9. Państwowocentryczny model

Multicentryczny model, państwo to:

10.

11. - wzrastająca liczba aktorów niepaństwowych

- załamanie się dwubiegunowego ładu globalnego

- nowe rodzaje interakcji

- integracja regionalna

- globalizacja

12. Globalizacja jest pojęciem używanym aby opisać zmiany w społeczeństwach i gospodarce światowej, które wynikają z gwałtownego wzrostu międzynarodowej wymiany handlowej i kulturowej. Opisuje zwiększenie wymiany informacyjnej, przyspieszenie i spadek cen transportu, a także wzrost handlu międzynarodowego oraz inwestycji zagranicznych spowodowanych znoszeniem barier oraz rosnących współzależności między państwami. W ekonomii termin ten oznacza głównie zjawiska związane z liberalizacją wymiany handlowej lub “wolnym handlem”. W szerszym znaczeniu odnosi się do rosnącej integracji i współzależności między jednostkami działającymi globalnie, czy to na platformie społecznej, politycznej czy ekonomicznej

Minusy:

Związane z polityką protekcjonistyczną i etatystyczną:

Plusy:

Z drugiej strony w procesie globalizacji dostrzeżono wiele pozytywnych cech. Dzięki globalizacji (umowy GATT) staje się możliwe zmniejszenie pauperyzacji społeczeństw państw ubogich. Czego efektem jest to, że same mogą być podmiotem polityki międzynarodowej, jako uczestnik, a nie jak do tej pory petent proszący o jałmużnę. Globalizacja może prowadzić do rozwoju nowych form rządów oraz rozszerzenia demokracji na wszystkie państwa świata, a w rezultacie - do powstania nowego pokojowego systemu światowego.

13. Polistrategia państwa koncentruje się na aspektach operacyjno-prakseologicznych jego polityki ogólnej i zagranicznej. Cele polistrategiczne stają się wartościami motywacyjnymi działań politycznych i interakcji państw. W polistrategii ośrodkiem koncentracji uwagi staje się każdorazowo zagadnienie wysunięte przez strategię ogólną, która dominuje w danej sytuacji. Wyodrębnia się polistrategię narodowo-państwową i sektorowo-branżową.

14. w polistrategii bierze się pod uwagę nie tylko sytuację realna lecz w większym stopniu uwzględnia sytuacje mające miejsce w rzeczywistości, nieznane, możliwe i prawdopodobne (zjawiska i sytuacje hipotetyczne) np. wybuch wojny jądrowej.
- Polistrategia zajmuje się aspektami operacyjno-prakseologicznymi polityki zagranicznej i spełni wobec niej funkcje instrumentalną i służebną
- w polityce zagranicznej stałym ośrodkiem zainteresowania jest interes państwa, a w polistrategii ośrodek koncentracji uwagi jest zmienny, gdyż każdorazowo zależy od zagadnienia wysuniętego na pierwszy plan przez strategię ogólną.

- polistrategie wymaga podejścia projekcyjnego, antycypującego określoną przyszłość. Rozumowanie w ramach tego podejścia powinno być związane z racja stanu, narodowo-państwowym interesem, i racjami ogólnoludzkimi, które uzasadniają lub usprawiedliwiają własną polistrategie i odrzucają polistrategię przeciwne. Potrzebne jest przy tym globalne widzenie zdarzeń, problemów i wizji stosunków międzynarodowych, nie odrywając uwagi od zjawisk i procesów najistotniejszych dla szczebla i zakresu danej polistrategii.

15.

16. - przedmiotem jest decyzja polityczna i jej wykonanie

- jak podjęto decyzję

- interesujące są zmienne niezależne które spowodowały podjęcie decyzji

- podmiot np. państwo

- środowisko - system powiązanych ze sobą elementów

- Indukcyjna - badamy jak rzeczywiście została podjęta ta decyzja

- Dedukcyjna - uznajemy iż podmiot decyzyjny tak powinien się zachować i analizujemy przez ten pryzmat

- Wieloczynnikowa - bierze pod uwagę wszystkie warianty

17.W politologii teoria gier traktowana jest jako metoda naukowej analizy rzeczywistości politycznej. Zawiera definicje podstawowych przesłane zachowań politycznych i reguły wnioskowania oraz pozwala na wyjaśnianie, a także stwarza możliwość formułowania prognoz i zaleceń.

18. Metoda badawcza (J. Kahan, A. Rappoport) - zbiór formalnych modeli pozwalających na studiowanie procesów podejmowania decyzji w sytuacjach konfliktowych

Teoria skutecznego działania (J. Harsanyi) - teoria gier pozwala zrozumieć, co to znaczy działać inteligentnie i opierać własną politykę na inteligentnym przewidywaniu reakcji innych inteligentnych ludzi na naszą politykę

Teoria skutecznego rozwiązywania konfliktów społecznych (L. Thomas, D. Baird, R. Gertner, R. Picker) zbiór modeli rozwiązywania konfliktów społecznych

19.

Strategia pokojowa

Strategia wojenna

Synonimy: współpracy, kooperacyjna, altruistyczna, miękka, gołębia, kobieca

Niekooperacyjna, rywalizacyjna, egoistyczna, konfliktowa, zdradziecka, twarda, jastrzębia, męska

Wynika z zaufania

Wynika z nieufności

Cechy charakterystyczne: szukanie kontaktów z drugą stroną, a czasem nawet stawianie wyżej wspólnych interesów obu graczy kosztem realizacji interesów własnych

Bezwzględne dążenie do maksymalnej realizacji własnych interesów nie tylko kosztem drugiej strony ale czasem nawet za cenę porażki obu stron

20. Racjonalność - uczestnicy gry działają racjonalnie, co oznacza, że:

- ich celem nie jest wyeliminowanie drugiej strony

- znają hierarchie swoich preferencji oraz preferencje drugiej strony

- dążą do maksymalnej realizacji swoich celów, pod warunkiem, że pozostali uczestnicy gry

zachowują się tak samo

21.

22. Hierarchia preferencji

Istotą hierarchii preferencji jest przypisywanie preferencji rang w taki sposób aby hierarchia miała charakter przechodni a nie cykliczny

Hierarchia preferencji jednego uczestnika gry - L. Caderman

Gracz II

P W

Nagroda

Zagrożenie

Pokusa

Kara

Hierarchia preferencji dwóch uczestników gry

Gracz II

P W

NA, NB

ZA, PB

PA, ZB

KA, KB

Ad. 2. Dwuosobowe gry współpracy - pełna zgodność hierarchii preferencji

Minimalna sytuacja społeczna A. Colmanna

Gracz II

P W

+,+

-,+

+,-

-,-

Przykład 1 - Harmonia interesów

Gracz II

P W

4,4

2,3

3,2

1,1

Ad. 3. Dwuosobowe gry o pełnym konflikcie

Przykład 2 - gry wyborcze

Ad. 4. Dwuosobowe gry o częściowym konflikcie

Przykład 3 - Dylemat Kurczaków (kryzys kubański)

Gracz II

P W

-5,-5

-10,10

10,-10

-50,-50

ZSRR

P W

3,3

2,4

4,2

1,1

Przykład 4 - Dylemat Więźnia (wyścig zbrojeń)

Gracz II

P W

-1,-1

-10,0

0,-10

-5,-5

Państwo B

P W

N, N

Rozbrojenie

Z, P

Militarna przewaga

P, Z

Militarna przewaga

K, K

Wyścig zbrojeń

Ad. 5. Dwuosobowe gry o słabej zgodności

Przykład 5 - gra rokowań

Gracz II

b 1 b 2

2,1

-1,-1

-1,-1

1,2

23. Zachowanie racjonalne - decydenci odbierają bodźce sytuacyjne na zimno, kalkulują relacje miedzy celami i środkami, wybierają alternatywy, oceniają ich skutki. Żaden racjonalny uczestnik gry nie może zostać zaskoczony zachowaniem innego racjonalnego gracza

Zachowanie racjonalne, ale technicznie błędne - występuje, gdy decydenci działają racjonalnie, ale opierają swe logiczne kalkulacje na błędnej informacji lub na błędnej interpretacji sytuacji decyzyjnej

Zachowanie nieracjonalne - czysto emocjonalne, gdy decydenci nie przeprowadzają żadnych operacji logicznych, a podejmują działania na podstawie swych uprzedzeń, stereotypów czy stanów emocjonalnych

Zachowanie irracjonalne - oparte na nierealistycznych koncepcjach odnoszących się zarówno do środowiska, celów i środków

Zachowanie aracjonalne - sprawia wrażenie racjonalności, ale takie nie jest (różnice kulturowe)

24. Rodzaje racjonalności

Racjonalność kooperacyjna - dążenie do maksymalizacji wspólnej wygranej

Racjonalność indywidualistyczna - dążenie do maksymalizacji mojej wygranej

Racjonalność rywalizacyjna - dążenie do maksymalizacji mojej przewagi nad przeciwnikiem

25. Założenia teorii gier

Uczestnicy - co najmniej dwie strony pozostające ze sobą w jakiś interakcjach

Interesy - powinni mieć obiektywnie istniejące interesy polityczne i dobrze znać zarówno interesy własne i interesy drugiej strony

Sprzeczność interesów

Strategie - każdy kompletny plan działania. Uczestnicy powinni znać zarówno swoje strategie działania, które mogą wykorzystać, jak i strategie innych uczestników

Wyniki - starcie różnych interesów stron powoduje powstawanie wyników gry na przecięciu się strategii

Działania - działania stron wspólnie określają wyniki. W klasycznej teorii gier zakłada się, że działania podejmowane są jednocześnie. Obecnie najczęściej analizowane są gry sekwencyjne, których uczestnicy decydują po kolei, a wiec znają poprzedni ruch partnera

Zasady - działania i zachowania uczestników gry są określone przez bardzo precyzyjne zasady gry, które są ściśle przestrzegane przez wszystkich jej uczestników

Racjonalność - uczestnicy gry działają racjonalnie, co oznacza, że:

- ich celem nie jest wyeliminowanie drugiej strony

- znają hierarchie swoich preferencji oraz preferencje drugiej strony

- dążą do maksymalnej realizacji swoich celów, pod warunkiem, że pozostali uczestnicy gry zachowują się tak samo

26. DYLEMAT WIĘŹNIA

Model ten był wykorzystywany przez RAND Corporation jako ogólny model takich sytuacji konfliktowych, w których zachowaniem racjonalnym jest zdradzenie drugiego uczestnika gry i wykorzystanie jego zaufania.

Dylemat ten podejmuje problem racjonalności uczestników. W takiej grze konkurują ze sobą dwa rodzaje racjonalności: egoistyczna i altruistyczna.