DYDAKTYKA ZAGADNIENIA
Rozdział I.
1. Zadania dydaktyki to analiza i opis treści, metod form organizacyjnych, środków i systemów dydaktycznych.
Dydaktyka to nauka o nauczaniu - uczeniu się - system poprawnie uzasadnionych twierdzeń i hipotez dotyczących procesu, zależności i prawideł nauczania - uczenia się oraz sposobów kształtowania tego procesu przez człowieka.
2. podstawowe pojecia:
nauczanie- planowana i systematyczna praca nauczyciela z uczniami, polegająca na wywołaniu i utrwaleniu zmian w ich wiedzy, dyspozycjach i osobowości. Jest to działalność intencjonalna;
uczenie się- jest to proces, w toku którego na podstawie doświadczenia, poznania i ćwiczenia powstają nowe formy zachowania się i działania lub ulegają zmianą formy wcześniej nabyte;
kształcenie- opiera się na związku trzech podstawowych zdolności:
○ do samookreślenia się jednostki co do pojmowania przez nią spraw międzyludzkich;
○ od współdecydowania;
○ od solidarności;
jest to proces prowadzący do wykształcenia i odnoszący się do całej osobowości człowieka.
samokształcenie- pozostaje w związku z samouctwem, jest to samodzielne uzupełnianie własnego wykształcenia w przypadku gdy nie zapewniła go szkoła lub inna instytucja.
3.Metody badań dydaktycznych:
metody historyczne - praca badacza polega na rozpatrywaniu faktów dydaktycznych, które miały miejsce w przeszłości a ich ślady zostały przechowane. Proces badania sprowadza się do rejestrowania, analizowania i wyjaśniania tych faktów. Jerzy Kmita wyróżnia 4 kategorie wyjaśnień: przyczynowe, rozwojowo-genetyczne, funkcjonalno-genetyczne, funkcjonalne.
Metody porównawcze- stosuje się 4 kat. Czynności: opisywanie badanych przedmiotów, ich wyjaśnianie, ich ocenianie, wyprowadzenie wniosków.
Metoda obserwacji
Metoda eksperymentu dydaktycznego
Subdyscypliny pedagogiki: dydaktyka, teoria wychowania, historia wychowania,
Systemy dydaktyczne: dydaktyka herbartowska Jan Fryderyk Herbart (1776- 1841) najważniejszy cel to ukształtowanie silnych moralnie charakterów, służy temu kierowanie dziećmi, karność i nauczanie. Kierowanie ma cały czas zatrudniać dzieci, karność wyodrębnia moralność, wychowania nie można oddzielić od nauczania, wiązanie wiedzy z uczuciami i wolą, nie istnieją nabyte czy dziedziczne dyspozycje psychiczne, życie składa się z wyobrażeń, aby wywołać przeżycia uczuciowe należy oddziaływać na wyobrażenia i wzbogacać masę apercepcyjną. rozwijać należy zainteresowania bezpośrednie tj. gdy daną rzecz cenimy dla niej samej, najlepsze przyswajanie treści odbywa się od etapu zgłębiania do etapu ogarniania, w obu tych stadiach jest faza spoczynku i ruchu. tak powstał schemat stopni nauczania: jasność (zgłębianie spoczywające), kojarzenie (zgłębianie postępujące), system (ogarnianie spoczywające), metoda (ogarnianie postępujące), wyznaczają one tok nauczania, Rein wyróżnił stopnie formalne: przygotowanie, podanie, powiązanie, zebranie, zastosowanie,. Wg. nich proces nauczania miał przebiegać od wyobrażeń do pojęć i do umiejętności. Formalizm i rygoryzm, ciasny schemat lekcji. dydaktyka deweyowska (progresywistyczna): szkoła na miarę dziecka (E. Claparede), szkoła aktywna (H. Rowid), szkoła uspołeczniająca (P. Peterson), szkoła godna stulecia dziecka (E. Key). Szkoła ta miała: uwzględniać zainteresowania uczniów, rozwijać także ich umysły jak i wolę i uczucia, uczyć myśleć i działać, miejsce swobodnej, twórczej pracy, wdrążała do współdziałania, indywidualizowała treści i tempo nauki, zmuszała do aktywności, celem tej szkoły miało być rozwijanie wrodzonych zainteresowań oraz uzyskanie bogatego doświadczenia, Myślimy wtedy kiedy rozwiązujemy problem, akt myślenia: 1) odczucie trudności, 2) jej określenie, 3) wyszukiwanie pomysłu 4) weryfikacja hipotezy 5) rozwiązywanie problemu. lekcja powinna być przygotowana tak aby uwzględnić te etapy myślenia dydaktyka współczesna: nie odrzuca ona w pełni poprzednich dydaktyk ale pozbywa się ich jednostronności, dba o abstrakcyjne myślenie, ważne miejsce zajmuje psychologia rozumiana jako nauka o wyższych czynnościach istot żywych, zakłada że uczeń powinien przyswajać sobie wiedzę usystematyzowana w drodze poczynań poznawczych, empirycznych, kierowanych przez nauczyciela jak i o charakterze recepcyjnym. Koncepcja ogniw tj. uwzględnienie różnorakości i wielości zadań dydaktycznych, eksponuje ta dydaktyka potrzebę respektowanie przy doborze treści potrzeb społecznych jak i indywidualnych, podkreśla celowość nauczania całościowego w młodszym wieku i przedmiotowego wyżej, mówi o różnych formach organizacyjnych nauczania, zakłada że o wynikach nie świadczą ani względy dziedziczne ani środowiskowe wpływają na to ale tak samo ważna jest prac nauczyciela.
SYSTEMY DYDAKTYCZNE
System dydaktyczny to całokształt zasad organizacyjnych oraz treści, metody i środki nauczania, uczenia się tworzące spójną wewnętrznie strukturę podporządkowaną realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia.
Wpływ na kształtowanie systemu dydaktycznego miał:
► System dydaktyki tradycyjnej (dydaktyka herbarterowska) - Herbart (1776 - 1841) chciał skonstruować naukowy system dydaktyki oparty na dorobku etyki i psychologii.
Etyka to nauka o pięknie moralnym, wyznaczała cel wychowania - tym celem było kształtowanie u ludzi silnych moralnie charakterów.
Psychologia wskazywała drogę do osiągnięcia tego celu.
System Herbarta jest nazywany systemem nauczania wychowawczego - jak nauczamy to też wychowujemy.
Stopnie formalne, czyli etapy przyswajania wiedzy, uczenia się:
wg Herbarta wg Rein`a
jasnośćkojarzeniesystemmetoda przygotowaniepodaniepowiązaniezebranie, zastosowanie
Dominującą osobą w szkole herbarterowskiej była osoba nauczyciela (decydował o przebiegu zajęć, o treści nauczania), uczeń skierowany był na dalszy plan.
Poprzez stałe zatrudnienie, kierowanie, karność, nauczanie wychowujące, można osiągnąć cel.
System dydaktyczny opracowany przez Herbarta miał dwa założenia:
1. tabula raza - czysta, nie zapisana karta
2. wyobrażenie
► System dydaktyki progresywnej (postępowej).
Prekursorem był J. Devey (1859 - 1952) - to tzw. era nowego wychowania.
Zaczęto krytykować szkołę tradycyjną (herbarterowską) - Dewey założył w 1902 roku w Chicago szkołę laboratoryjną (eksperymentalną).
Dwa źródła tworzenia systemów: *krytyka szkoły Herbarta i *doświadczenia nowej szkoły.
John Dewey mówił, że uczymy się wtedy, kiedy myślimy, a myślimy wtedy, gdy rozwiązujemy problemy. Chodzi, więc o to, by nauczyć uczniów rozwiązywania problemów, a przede wszystkim dać im szansę do tego.
Etapy myślenia wg Dewey`a (rozwiązywanie problemów):
· odczucie trudności
· określenie, nazwanie trudności
· wyszukiwanie pomysłu rozwiązania
· formułowanie hipotezy
· rozwiązywanie problemu
Dzisiejsza dydaktyka stoi na stanowisku, że żaden z tych systemów nie może być w pełni realizowany.
Herbart Dewey
· kształtowanie moralnie silnego charakteru· przyswajać wiedzę· dominujący nauczyciel· system dydaktyki tradycyjnej · uczenie, rozwój myślenia· uczenie poprzez samodzielne rozwiązywanie problemu, poprzez zapamiętywanie· dominujący uczeń· system dydaktyki progresywnej
10. dydaktyka jako nauka
Termin dydaktyka pochodzi od greckiego określenia didasco - uczę w znaczeniu nauczam (kogoś), didascalos - nauczyciel.
Po raz pierwszy tego sformułowania użyto w XVII w. w Niemczech.
Pierwotnie w XVII i XVIII w. dydaktykę traktowano (definiowano) jako sztukę nauczania, czyli przekazywania informacji, skupiających się na osobie nauczyciela i na tym, co robi.
Nurt dydaktyki, który dominował w XVIII i XIX w. nazwano dydaktyką tradycyjną, która w dużej mierze wiąże się z nazwiskiem Jana Fryderyka Herbarta.
Na przełomie XIX i XX w. wraz z pojawieniem się nurtu tzw. nowego wychowania skupiającego się na samym dziecku, jego rozwoju, na jego potencjalnych możliwościach od momentu urodzenia, zmienia się dydaktyka - zaczęto definiować dydaktykę jako sztukę uczenia się, skupiano się nie na osobie nauczyciela, a na dziecku - jak się uczy, jak się rozwija, jak rozwiązać problemy.
Dydaktyka ta to teoria uczenia się, określamy ją mianem dydaktyki progresywnej (progrewistycznej) postępowej, związana jest z nazwiskiem amerykańskiego psychologa Johna Dewey`a.
*Herbart - sztuka nauczania
*Dewey - sztuka uczenia się
Współcześnie dydaktyka to teoria nauczania i uczenia się, teoria kształcenia.
Rozwijała się jako subdyscyplina pedagogiki, powstały odłamy dydaktyki.
11. wybitni przedstawiciele dydaktyki
( polskiej w XX wieku):
Zaczyński Władysław
Okoń Wincenty
Półturzycki Józef
Twarkowski Kazimierz
Nawroczyński Bogdan
Sośnicki Kazimierz
Derek Kazimierz
Kupisiewicz Czesław
Lech Konstanty
Lewowicki Tadeusz
12. rozwój systemów dydaktycznych
System dydaktyczny to całokształt zasad organizacyjnych oraz treści, metody i środki nauczania, uczenia się tworzące spójną wewnętrznie strukturę podporządkowaną realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia.
Wpływ na kształtowanie systemu dydaktycznego miał:
► System dydaktyki tradycyjnej (dydaktyka herbarterowska) - Herbart (1776 - 1841) chciał skonstruować naukowy system dydaktyki oparty na dorobku etyki i psychologii.
Etyka to nauka o pięknie moralnym, wyznaczała cel wychowania - tym celem było kształtowanie u ludzi silnych moralnie charakterów.
Psychologia wskazywała drogę do osiągnięcia tego celu.
System Herbarta jest nazywany systemem nauczania wychowawczego - jak nauczamy to też wychowujemy.
Stopnie formalne, czyli etapy przyswajania wiedzy, uczenia się:
wg Herbarta |
wg Rein`a |
jasność kojarzenie system metoda |
przygotowanie podanie powiązanie zebranie, zastosowanie |
Dominującą osobą w szkole herbarterowskiej była osoba nauczyciela (decydował o przebiegu zajęć, o treści nauczania), uczeń skierowany był na dalszy plan.
Poprzez stałe zatrudnienie, kierowanie, karność, nauczanie wychowujące, można osiągnąć cel.
System dydaktyczny opracowany przez Herbarta miał dwa założenia:
tabula raza - czysta, nie zapisana karta
wyobrażenie
Rozdział II
1. cele kształcenia- podstawowy element działania
Podział:
Cele ogólne - wyrażają to, co ma być produktem końcowym szkoły, stąd określenie celów instytucjonalnych
Cele pośrednie - otrzymuje się w rezultacie podziału ogólnych celów wyrażonych w kategoriach funkcji na składniki w postaci czynności
Cele szczegółowe - charakteryzuje większa precyzja i konkretność. Celom tym nadaje się postać operacyjną - cel operacyjny opisuje pożądany rezultat wyrażony w konkretnym zachowaniu końcowym, w sposób, który umożliwia nauczycielowi ocenienie, czy jego cele zostały osiągnięte. Cele operacyjne wyróżniają się takimi cechami jak:
odpowiedzialność
jednoznaczność
wykonalność
logiczność
obserwowalność
mierzalność
Formułując cel musimy mieć jasność tego, co ma robić uczeń oraz kiedy jego działanie uznamy za osiągnięcie celu.
Do formułowania celów w postaci operacyjnej służą taksonomie (od takis - układ, porządek) W dydaktyce pod pojęciem taksonomii celów operacyjnych rozumie się ich hierarchiczne uporządkowanie, charakteryzujące się:
poprawnością terminologii
zwięzłością i jasnością haseł
jednoznacznym powiązaniem poszczególnych kategorii z czynnościami uczenia się
Beniamin Bloom - autor taksonomii, jako pierwszy zaproponował podział kształcenia na:
dziedzinę poznawczą
dziedzinę emocjonalną
dziedzinę psychomotoryczną
edukacja szkolna ma na względzie cele społeczne i jednostkowe. Cele społeczne wiążą się z tym, że każde rozumne społeczeństwo zmierza do zapewnienia sobie warunków harmonijnego rozwoju czyli do ukształtowania u młodzieży takich kwalifikacji umysłowych, moralno społecznych itp., takich postaw aby służyła społeczeństwu. Edukacja ma na względzie również cele jednostkowe, czyli dobro i szczęście jednostki. Tym samym zadaniem edukacji jest kształtować u każdego kwalifikacje zgodne z zainteresowaniem.
2. pojęcie celu
Cele ogólne - wyrażają to, co ma być produktem końcowym szkoły, stąd określenie celów instytucjonalnych
· Cele pośrednie - otrzymuje się w rezultacie podziału ogólnych celów wyrażonych w kategoriach funkcji na składniki w postaci czynności
· Cele szczegółowe - charakteryzuje większa precyzja i konkretność. Celom tym nadaje się postać operacyjną - cel operacyjny opisuje pożądany rezultat wyrażony w konkretnym zachowaniu końcowym, w sposób, który umożliwia nauczycielowi ocenienie, czy jego cele zostały osiągnięte. Cele operacyjne wyróżniają się takimi cechami jak:
o odpowiedzialność
o jednoznaczność
o wykonalność
o logiczność
o obserwowalność
o mierzalność
Formułując cel musimy mieć jasność tego, co ma robić uczeń oraz kiedy jego działanie uznamy za osiągnięcie celu.
Do formułowania celów w postaci operacyjnej służą taksonomie (od takis - układ, porządek) W dydaktyce pod pojęciem taksonomii celów operacyjnych rozumie się ich hierarchiczne uporządkowanie, charakteryzujące się:
o poprawnością terminologii
o zwięzłością i jasnością haseł
o jednoznacznym powiązaniem poszczególnych kategorii z czynnościami uczenia się
3. Źródła celów edukacyjnych- postęp społeczny, naukowo-tech. , proces domokratyzacji , nowe zadania społeczne. w/w wpływają na potrzebą kształcenia i tym samym na cele edukacyjne.
4. cele i ich związki z innymi elementami systemu dydaktycznego
cele kształcenia można sformułować, stosując kat. działania bądź kategorie pochodne, oznaczające formy działań. Można powiedzieć, że uczeń spotyka się z wieloma informacjami nie uzasadnionymi, których nie może „zaatakować” - jest w stosunku do nich bezradny. Szczególnie „czułymi” zbiorami informacji są oczywiście te, które dotyczą wartości i środków do nich wiodących.
5. poziomy celów edukacyjnych
funkcje celów kształcenia-
cele kształcenia ogólnego wg Okonia:
cele rzeczowe:
x opanowanie ogólnej wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie, technice i sztuce;
x ogólne przygotowanie do działalności praktycznej- udział w przekształcaniu przyrody, życia społecznego, w zajęciach artystycznych i technicznych;
x kształtowanie humanistycznego stosunku do ogólnoludzkich wartości oraz związanych z nimi postaw i przekonań światopoglądowych;
cele podmiotowe:
o ogólny rozwój sprawności umysłowej i zdolności poznawczych
o rozwój potrzeb kulturalnych, motywacji i zainteresowań poznawczych, społecznych,
estetycznych i technicznych;
o wdrożenie do samokształcenia i pracy nad sobą przez całe życie;
ogólne cele kształcenia a cele szczegółowe
· Cele ogólne - wyrażają to, co ma być produktem końcowym szkoły, stąd określenie celów instytucjonalnych
· Cele szczegółowe - charakteryzuje większa precyzja i konkretność. Celom tym nadaje się postać operacyjną - cel operacyjny opisuje pożądany rezultat wyrażony w konkretnym zachowaniu końcowym, w sposób, który umożliwia nauczycielowi ocenienie, czy jego cele zostały osiągnięte. Cele operacyjne wyróżniają się takimi cechami jak:
o odpowiedzialność
o jednoznaczność
o wykonalność
o logiczność
o obserwowalność
o mierzalność
formułowanie celów szczegółowych
Formułując cel musimy mieć jasność tego, co ma robić uczeń oraz kiedy jego działanie uznamy za osiągnięcie celu.
Do formułowania celów w postaci operacyjnej służą taksonomie (od takis - układ, porządek) W dydaktyce pod pojęciem taksonomii celów operacyjnych rozumie się ich hierarchiczne uporządkowanie, charakteryzujące się:
o poprawnością terminologii
o zwięzłością i jasnością haseł
o jednoznacznym powiązaniem poszczególnych kategorii z czynnościami uczenia się
Beniamin Bloom - autor taksonomii, jako pierwszy zaproponował podział kształcenia na:
§ dziedzinę poznawczą
§ dziedzinę emocjonalną
§ dziedzinę psychomotoryczną
cele kształcenia- struktura i funkcje
cele kształcenia nie są równoznaczne z wynikami kształcenia. Wskazują one tylko kierunek drogi, po której podążą nauczyciele i , jeśli cele znane są uczniom , co jest ze wszechmiar potrzebne, po której mogliby podążać uczniowie.
Funkcje :
Struktura:
zależności między celami a treściami kształcenia
programy szkolne bedące formalną wykładnią treści kształcenia z reguły zawierają charakterystykę celów edukacji szkolnej, po której następuje prezentacja „materiału nauczania” czasem też „wyników nauczania”; Cele kształcenia stanowią część składową programów, lecz ich nie zastępują; cele kształcenia ujawniają ogólne i szczegółowe intencje pedagogiczne programu, a zarazem ukierunkowują działaloność twórców programu i jego realizatorów, tj. nauczycieli i władze szkolne, lecz nie rozstrzygaja wielu ważnych kwestii, które wiążą się z ilością i jakością materiału wypełniającego swą treścią zajęcia szkolne.
Kształcenie zamiłowań i zainteresowań w sys. dyd.
przekazywanie wiedzy a rozwijanie twórczego myslenia
Dyskusja - polega na wymianie poglądów na określony temat, można wykorzystać ją dopiero w najwyższych klasach szkoły podstawowej oraz w szkole średniej. Dyskusja, bowiem wymaga specjalnego przygotowania uczestników.
Metody oglądowe - oparte na obserwacji
Pokaz - demonstrowanie uczniom czegoś, to metoda oparta na obserwacji. Pokaz bywa metodą towarzyszącą, która występuje z inną.
Metody oparte na działalności praktycznej:
1. Metoda laboratoryjna - polega na tym, że uczeń samodzielnie przeprowadza eksperyment (np. na chemii). Może występować w dwóch odmianach:
a. tradycyjna - uczniowie samodzielnie wykonują eksperyment pod okiem nauczyciela
b. problemowa - uczniowie samodzielnie wykonują eksperyment, nie wiedząc, z jakim skutkiem
2. Metoda zajęć praktycznych - stosowana na zajęciach praktycznych, ma miejsce wtedy, gdy uczniowie wykonują czynności związane z zawodem (szkoły zawodowe
Metody problemowe - inaczej gry dydaktyczne.
Gry dydaktyczne pierwszy uporządkował i przeniósł z zachodniej dydaktyki Kraszewski. Są to metody z grupy aktywizującej np. gry komputerowe.
Gry dydaktyczne to rodzaj metod nauczania - należących do grupy metod problemowych, które organizują treści kształcenia w modele rzeczywistych zjawisk, sytuacji, w celu zbliżenia procesu poznawczego ucznia do poznania bezpośredniego, dzięki dostarczeniu okazji do manipulowania modelem.
Burza mózgów - ta metoda przeznaczona jest do samodzielnego, szybkiego wymyślania przez uczniów zbioru hipotez przy wykorzystaniu myślenia intuicyjnego.
f. Metoda sytuacyjna - zwana metodą przypadków - polega na bardzo dokładnym rozpatrzeniu jakiegoś przypadku, tak skonstruowanego, że jest on typowy, często wykorzystujemy w szkolnictwie medycznym, wojskowym.
Rozdział III
1. Uczeń wybitnie uzdolniony- rola nauczyciela
2. osobowość i zawód nauczyciela, poglądy na temat osobowości nauczyciela.
poglądy Jana W. Dawida- za najważniejszą cechę uważał miłość dusz ludzkich, a obok niej wymienia potrzebę doskonałości, poczucie odpowiedzialności i obowiązku, wew. Prawdziwość i moralną odwagę. Tak wzniosłe choć w niemałym stopniu zaprawione goryczą cierpień osobistych poglądy Dawida, sprowadzają problem wartości nauczyciela do jego swoiście pojmowanej „duszy”, do tego, „za co się ma i czym jeszcze chciałby być”.
Z.Mysłowski- za talent uważał nie potencjalną stronę wszelkiej twórczości, a więc tkwiące w człowieku możliwości twórcze, lecz stronę realizacyjną, tj. samo urzeczywistnienie zamiarów twórczych, oparte zarówno na refleksji jak i doświadczeniu filogenetycznym (instynkt) lub osobniczym.
St.Szuman- scharakteryzował talent jako zespół pewnych zdolności , za zdolność zaś uważał posiadanie pewnej wrodzonej cechy psychicznej o natężeniu silnym i to wówczas, gdy cecha ta staje się przydatna do sprawnego wykonywania danych czynności.
M. Kreutz - posługiwał się terminem „osobowość” nawiązujac w niej do poglądów Dawida na temat osobowości nauczyciela i w sposób istotny zmodyfikował te poglady. Przedstawił szereg dowodów na to,że wpływ wych. nauczyciela możliwy jest wówczas gdy nauczyciel ma trzy dyspozycje: miłość ludzi, skłonność do społecznego oddziaływania oraz zdolność sugestywną.
S. Baley- uzył nie tylko terminu „osobowość” lecz również” psychika nauczyciela” i „talent pedagogiczny”. Przyjmował on, że najważniejszą cechą nauczyciela jest zdatność wychowawcza, będąca swoistym zbiorem cech umożliwiających wychowywanie.
3. stosunek nauczyciela do społeczeństwa.
Jest to zaangażowanie w kształtowaniu własnego społeczeństwa, własnego narodu, udział w jego ustawicznej naprawie. Ważne jest, aby nauczyciel odczuwał społeczne stosunki swej pracy , by był tego świadom ,że swoja codzienną pracą czegoś wartościowego dokonał, zarówno gdy chodzi o losy pojedynczych ludzi, jaki o podnoszenie na wyższy poziom warunków społecznego bytowania i rozwoju kulturalnego tych środowisk, z którymi się związał swą pracą.
4. nauczyciel jako podmiot kształcenia
5. Uczeń jako podmiot kształcenia
6. rola nauczyciela w szkole tradycyjnej, propresywistycznej i współczesnej
7.Przygotowanie nauczyciela do lekcji
składa się z 3 zakresów:
przygotowanie merytoryczne - zwane przedmiotowym, związane z treściami - znajomość treści, wybór konkretnych zagadnień, które będą omawiane, wybór treści, które wg nauczyciela są niezbędne. W trakcie tego przygotowania nauczyciel określa, jakie treści, w jakim celu i w jakim porządku będzie realizował
przygotowanie metodyczne - jest odpowiedzią na pytanie „jak poprowadzić przygotowaną lekcję?”. Podstawowe zadania to:
określić rodzaj lekcji
określić typ lekcji
określić metody nauczania
przegląd środków dydaktycznych
ustalić czynności nauczyciela i ucznia
ustalić formy i metody kontroli
ustalić zakres pracy domowej
przygotowanie organizacyjne, - czyli sprawy, które należy przewidzieć poza treścią przedmiotową i rozwiązaniami metodycznymi. Przygotowanie organizacyjne to przygotowanie miejsca pracy i środków dydaktycznych
Zewnętrznym wyrazem przygotowania nauczyciela jest konspekt zajęć, zawierający plan, układ materiału do przekazania i opracowania z uczniami, metody i środki dydaktyczne do wykorzystania w toku pracy.
Konspekt lekcji (scenariusz zajęć)
Temat
Cele, - po co ma być ta lekcja
Ogólne - np. przekazywanie wiadomości na temat komórki roślinnej
Szczegółowe, - co ja chcę żeby uczeń wyniósł z zajęć np. uczeń potrafi (wie) z jakich elementów składa się komórka, uczeń potrafi rozróżnić komórkę roślinną od zwierzęcej, uczeń rozumie na czym polega funkcja komórki w organizmie.
Formy pracy
Zbiorowa
Grupowa
Indywidualna
Określenie rodzaju i typu lekcji
Metody - sposoby postępowania nauczyciela z uczniami w celu osiągnięcia zamierzonych rezultatów np.:
dyskusja - metody oparte na słowie
wykład - oparte na słowie
„burza mózgów” - metody problemowe
pogadanka - „giełda pomysłów” (polega na wytwarzaniu pomysłów) - oparte na słowie
opowiadanie - metoda oparta na słowie
pokaz - oparte na obserwacji i pomiarze
wyjaśnienie
prezentacja - na obserwacji i pomiarze
laboratoryjna - oparte na praktycznej działalności
ćwiczeniowa - j.w.
Środki dydaktyczne - to wszystkie przedmioty, z których korzystamy podczas realizacji zajęć
Przebieg zajęć - po kolei w punktach to, co będziemy robić. Część wstępna, główna, końcowa (zależy od rodzaju lekcji)
Rozdział IV
koncepcje doboru treści a cele kształceia.
Gry dydaktyczne, jak i inne metody, stosuje się po to, by w psychice studenta zaszły założone przez nauczyciela akademickiego zmiany. Żeby zostały zrealizowane cele kształcenia. Chodzi o to aby zastosować możliwie najlepszą formę przekazywania wiedzy tak, żeby uczeń zrozumiał o co chodzi i w miarę możliwości zapamiętał ( realizacja celu kształcenia).
5.
Ocena szkolna - jest to wartościujący stosunek (opinia) nauczyciela do stopnia osiągnięć (postępów) ucznia w zakresie wymagań programu przedmiotu lub zachowania się.
Swoją ocenę nauczyciel wyraża wieloma sposobami, nie tylko w postaci formalnego stopnia. Ocena formalna zaś - to jedno określenie ze skali ocen „celującej” do „niedostatecznej” (nauka) i od „wzorowej” do „nagannej” (zachowanie
Ocena dydaktyczna to taka, która uwzględnia wyłącznie spełnianie wymagań opracowanych na podstawie podstawy programowej, programów nauczania, standardów egzaminacyjnych i przyjętych kryteriów
TEORIA WYCHOWANIA - wyjaśnia zadania, treści, formy organizacyjne, zasady i metody wychowania moralnego. Wiele miejsca poświęca tą teorią wychowaniu w rodzinie w obszarze zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych oraz pracy wychowawczej w dziecięcych i młodzieżowych organizacjach, np. metodyka w ZHP (analizuje pracę i metody ZHP - organizacji pozaszkolnej)