Rozliczenie roczne - Wspólne rozliczenie z małżonkiem lub dzieckiem
08.01.2009
Wspólne rozliczenie jest atrakcyjne dla wielu podatników ze względu na sposób obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidują możliwość pomniejszenia podatku o pewną kwotę, uwidocznioną w pierwszym przedziale tabeli podatkowej (dla dochodów osiągniętych w 2008 r. jest to kwota 586,85 zł). Dodatkowo stopa procentowa podatku rośnie wraz ze wzrostem dochodu. Mechanizm wspólnego rozliczenia polega w uproszczeniu na tym, że najpierw sumuje się dochody małżonków, następnie dzieli przez dwa, od połowy łącznych dochodów oblicza się podatek, a uzyskaną kwotę mnoży się przez dwa. Najlepiej korzyść, jaką można osiągnąć przy wspólnym rozliczeniu, przedstawić na konkretnym przykładzie.
Przykład
Pani Anna uzyskała dochód z pracy w 2008 roku w wysokości 60 000 zł. Jej mąż Jan nie uzyskał dochodu. Gdyby rozliczali się osobno, Pani Anna zapłaciłaby podatek obliczony według tabeli podatkowej w wysokości 12 519 zł (w przykładzie pomijamy odliczenia i ulgi).
Mogą jednak rozliczyć się wspólnie. W tym przypadku podatek zostanie ustalony w następujący sposób:
a) kwota dochodu zostanie podzielona przez dwa,
b) dla kwoty będącej wynikiem dzielenia (30 000) zostanie obliczony podatek (5113 zł)
c) tak obliczony podatek zostanie pomnożony przez dwa - co w rezultacie będzie oznaczać konieczność zapłaty podatku w łącznej wysokości 10 226 zł.
Jak z przykładu wynika, łączne rozliczenie przyniosło ponad 2 000 zł oszczędności.
O tyle mniej podatku zapłaci również rodzic rozliczający się z samotnie wychowywanym dzieckiem.
Oszczędności pojawią się również w przypadku, gdy oboje małżonkowie osiągnęli dochody, a różnica pomiędzy tymi dochodami jest spora (i opodatkowane są one w różnych przedziałach skali podatkowej lub podatek dochodowy od dochodów jednego z małżonków jest mniejszy od kwoty pomniejszającej podatek).
Przykład
Pani Anna osiągnęła dochód podobnie jak w pierwszym przykładzie. Jej mąż zarobił 30 000 zł.
W przypadku osobnego rozliczenia podatek Pani Anny wyniesie 12 519 zł, a podatek męża 5113 zł.
Jeżeli jednak rozliczą się łącznie, podatek wyniesie dwukrotność podatku obliczonego dla kwoty 45 000 zł - (60 000 + 30 000)/2, czyli 2 * 8019 = 16 038 zł (po zaokrągleniu).
Jak widać wspólne rozliczenie przyniesie w tym wypadku około 1600 zł oszczędności.
Warunki skorzystania ze wspólnego rozliczenia:
Małżonkowie
Małżonkowie, którzy chcą skorzystać z możliwości wspólnego rozliczenia, powinni spełniać (łącznie) następujące warunki:
a) podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,
b) pomiędzy małżonkami musi istnieć przez cały rok wspólność majątkowa,
c) małżonkowie muszą pozostawać w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy,
d) we wspólnym zeznaniu rocznym złożą wniosek o opodatkowanie łączne (złożenie wniosku polega na zakreśleniu odpowiednich pól w formularzu i złożeniu podpisów).
Sytuacja, w której jeden z małżonków nie uzyskał żadnych dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych albo osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku nie stanowi przeszkody do wspólnego rozliczenia.
Od niedawna nasze przepisy podatkowe przewidują również możliwość wspólnego rozliczenia osób, które mają miejsce zamieszkania za granicą (w określonych krajach).
Dotyczy to::
1) małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
2) małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej
- jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75 % całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Za całkowite przychody uważa się przychody osiągnięte ze źródeł określonych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych, bez względu na miejsce położenia tych źródeł przychodów.
Należy również pamiętać, iż wspólne rozliczenie osób nie mających miejsca zamieszkania na terytorium RP stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnicy korzystający ze wspólnego rozliczenia będą obowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy państwa, w którym podatnicy ci mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Mogą przedstawić również inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.
Kiedy nie można rozliczyć się wspólnie
Są jednak okoliczności, w których mimo spełnienia wszystkich wymienionych powyżej warunków wspólne rozliczenie nie będzie możliwe. Stanie się tak w przypadku, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o pdof (umożliwiające rozliczanie podatku dochodowego z dochodów uzyskiwanych z pozarolniczej działalności gospodarczej według stawki 19 proc.; tzw. podatek liniowy), ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy o podatku tonażowym.
Ale uwaga: wyłączenie z powodu podlegania przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym nie dotyczy osób fizycznych osiągających przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym), i niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Osoby samotnie wychowujące dzieci
Z preferencyjnego sposobu ustalenia wysokości podatku mogą skorzystać osoby samotnie wychowujące w roku podatkowym:
1) dzieci małoletnie,
2) dzieci, bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, pobierany był zasiłek pielęgnacyjny lub które otrzymywały rentę socjalną,
3) dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach — Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych lub opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30 b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dochody kapitałowe), w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3088,68, z wyjątkiem renty rodzinnej. Kwota 3088,68 zł wynika ze sposobu jej określenia, zawartego w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych - jest to (jest to iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (czyli wynik działania 586,85 zł/0,19).
Rodzic (opiekun prawny) spełniający powyższe warunki może w rocznym zeznaniu wyrazić wolę wspólnego z dzieckiem rozliczenia podatku — analogicznie jak w przypadku wspólnego rozliczenia małżonków podatek ustala się w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy sumy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci i ew. dochodów dzieci, niepodlegających doliczeniu do dochodu rodzica (opiekuna).
Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą w stosunku, do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Nie ma znaczenia liczba dzieci pozostających pod opieką — w celu ustalenia wysokości podatku sumę dochodów zawsze dzieli się przez dwa, od tak wyliczonej kwoty ustala się podatek i mnoży przez dwa.
Przywilej wspólnego rozliczenia na zasadach powyżej opisanych przysługuje również osobom, które nie mają na terytorium RP miejsca zamieszkania, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci, jeżeli łącznie spełniają następujące warunki:
1) mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
2) osiągnęły podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej co najmniej 75 % całkowitego przychodu osiągniętego w danym roku podatkowym,
3) udokumentowały certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Tak jak w przypadku wspólnego rozliczenia małżonków trzeba pamiętać, iż wspólne rozliczenie osób nie mających miejsca zamieszkania na terytorium RP stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnicy korzystający ze wspólnego rozliczenia będą obowiązani udokumentować wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym, przedstawiając zaświadczenie wydane przez właściwy organ podatkowy państwa, w którym podatnicy ci mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Mogą przedstawić również inny dokument potwierdzający wysokość całkowitych przychodów osiągniętych w danym roku podatkowym.
Uwaga na terminy
Jeżeli zeznanie roczne zawierające wniosek o wspólne opodatkowanie zostanie złożone po terminie, wspólne rozliczenie z dzieckiem lub wspólne rozliczenie małżonków nie będzie możliwe mimo spełnienia pozostałych warunków. Dlatego należy uważać, aby nie przegapić terminu — w tym roku mija w czwartek, 30 kwietnia 2009 r.
Śmierć małżonka w trakcie roku podatkowego
Wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez podatnika, który:
1) zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego,
2) pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego.
Aby skorzystać z możliwości łącznego opodatkowania trzeba oczywiście spełniać warunki, umożliwiające skorzystanie ze wspólnego rozliczenia, opisane wcześniej.
Red.
Formularze, na których składamy zeznanie roczne za rok 2008
07.01.2009
Mnogość różnych form opodatkowania sprawia, że jeden podatnik może być zobowiązany do sporządzenia i złożenia nawet kilku różnych zeznań rocznych. Poniżej przedstawiamy kto i jaki formularz powinien złożyć, rozliczając się z podatku za 2008 r. Przy okazji pragniemy poinformować, że jak co roku udostępnimy program Rozliczenie roczne podatki.pl. Będzie można z niego skorzystać, tak jak w ubiegłych latach, od ostatniego tygodnia stycznia.
PIT-28
Zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Zeznanie to składa osoba fizyczna osiągająca przychody objęte ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w terminie do 31 stycznia roku następującego po roku podatkowym. Do PIT-28 w razie konieczności należy złożyć załączniki PIT-28A (informacja o przychodach podatnika z działalności prowadzonej na własne nazwisko oraz z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze) i PIT-28B (informacja o przychodach podatnika z działalności prowadzonej w formie spółki «spółek» osób fizycznych).
PIT-37
Roczne zeznanie o wysokości dochodu (poniesionej straty) składają podatnicy, którzy w roku podatkowym:
1) wyłącznie za pośrednictwem płatnika uzyskali przychody ze źródeł położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, tj. w szczególności z tytułu:
— wynagrodzeń i innych przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy (w tym spółdzielczego stosunku pracy) oraz pracy nakładczej,
— emerytur lub rent krajowych (w tym rent strukturalnych, rent socjalnych),
— świadczeń przedemerytalnych, zasiłków przedemerytalnych,
— należności z tytułu członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych lub innych spółdzielniach zajmujących się produkcją rolną,
— zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego,
— stypendiów,
— przychodów z działalności wykonywanej osobiście (między innymi z umów zlecenia, kontraktów menedżerskich, zasiadania w radach nadzorczych, pełnienia obowiązków społecznych, działalności sportowej),
— przychodów z praw autorskich i innych praw majątkowych,
— świadczeń wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
— należności za pracę przypadających tymczasowo aresztowanym oraz skazanym,
— należności z umowy aktywizacyjnej;
2) nie prowadzili pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej oraz działów specjalnych produkcji rolnej;
3) nie są obowiązani doliczać do uzyskanych dochodów małoletnich dzieci;
4) nie obniżają dochodów o straty z lat ubiegłych.
PIT-36
Roczne zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym składają podatnicy, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody (dochody) opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej i nie wypełniają zeznania PIT-37.
PIT-36L
Roczne zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym dla podatników prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na zasadach określonych w art. 30c Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (podatek według stawki jednolitej 19 proc.).
PIT-38
Roczne zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym składają podatnicy, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody z odpłatnego zbycia:
— papierów wartościowych,
— pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka),
— pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających,
— udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
PIT-40
Roczne obliczenie podatku od dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym składa płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych, któremu podatnik złożył w terminie przed 10 stycznia następnego roku podatkowego oświadczenie PIT-12.
Do zeznań rocznych w zależności od sytuacji podatnika należy złożyć również odpowiednie załączniki:
PIT-2K — oświadczenie o wysokości wydatków związanych z inwestycją służącą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych;
PIT/B — informacja o wysokości dochodu (straty) z pozarolniczej działalności gospodarczej w roku podatkowym;
PIT-D — informacja o odliczeniu wydatków mieszkaniowych;
PIT/M — informacja o dochodach małoletnich dzieci podlegających łącznemu opodatkowaniu z dochodami rodziców w roku podatkowym;
PIT/O — informacja o odliczeniach od dochodu (przychodu) i od podatku w roku podatkowym;
PIT ZG — informacja o wysokości dochodów z zagranicy i zapłaconym podatku w roku podatkowym;
PIT/Z — informacja o wysokości dochodu (straty) z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez podatników korzystających ze zwolnienia na podstawie art. 44 ust. 7a ustawy w roku podatkowym;
Dodatkowo w razie potrzeby składa się zgłoszenie identyfikacyjne lub aktualizacyjne na odpowiednim formularzu NIP.
Red.