Uwarunkowania prawne pieniądza: jednostka, suma, znak pieniężny.(omów jedno z nich)

- Jednostka pieniężna- abstrakcyjna miara wartości. Jej wielkość i wzajemne uwarunkowania są zależne od cen panujących na danym obszarze.

- Suma pieniężna- abstrakcyjna wielkość wartości. Oznacza dla jego posiadacza podmiotowe prawo do dokonywania zapłaty(przenoszenie między podmiotami abstrakcyjnej wielkości wartości)

- Znak pieniężny- nośnik sumy pieniężnej, przedmiot podlegający specjalnej ochronie.

Znak pieniężny pozorny: monety pamiątkowe

~bony towarowe nie są znakiem pieniężnym, gdyż możemy je zrealizować tylko w określonej sieci handlowej; nie są wydawane przez NBP

Podstawowe regulacje operacji gotówkowych:

1. (jedn. gospodarcze)- obowiązek odprowadzania do kas banku wszystkich wpływów gotówkowych

2. obowiązek wypłat gotówkowych wyłącznie ze środków pobranych na ten cel z kas banków

3. obowiązek składania bankom szczegółowych raportów kasowych wskazujących źródła wpływu gotówki oraz kierunki rozdysponowania

4. zakaz przetrzymywania gotówki w kasach podręcznych powyżej kwoty ustalonej przez Min. Finansów jako pogotowie kasowe.

Operacje bezgotówkowe(wymień i opisz jedną z nich):

1. bankowe inkaso należności- inkaso dokumentowe lub bankowe; jest formą płatności polegającą na wydaniu dokumentów handlowych w zamian za zapłatę ustalonej sumy pieniężnejlub uzyskanie innego zabezpieczenia zapłaty np. weksla

podmioty uczestniczące:

1. zleceniodawca(podawca inkasa)- zleca bankowi realizację inkasa przez złożenie zlecenia inkasowego wraz z dokumentacją obrazującą dany towarowe

2. bank zleceniodawcy- przekazuje dokumenty przejęte od zleceniodawcy do banku odbiorcy wraz z opracowaną przez siebie instrukcja inkasową

3. bank odbiorcy(inkasujący)- prezentuje otrzymane dokumenty odbiorcy wraz z zasadami instrukcji inkasowej

4. odbiorca towaru(płatnik)

akcept- wyrażenie zgosy przez odbiorcę na wyrażenie zgody na zapłatę

-milczący- jeżeli w okresie przyjętym w umowie zawartej między klientem a jego bankiem nie wpłynie sprzeciw żądania zapłaty, bank uznaje, że akcept został wykonany i można zrealizować żądanie zapłaty

-wyraźny-każdorazowemu żądaniu zapłaty musi odpowiadać wyraźny na piśmie akcept.

Są takie formy bankowego inkasa, gdzie nie wymagany jest akcept(instytucja ta nie występuje) np. Polecenie pobrania: stosujemy wtedy, gdy towar nie podlega odbiorowi ilościowo-jakościowemu np. energia elektryczna.

2. Przelewy bankowe

a) rozliczanie pojedyńczych faktur

b) kompensaty dwustronne: występują, gdy podmioty są jednocześnie dla siebie producentami i odbiorcami swoich towarów(podmioty powiązane długimi umowami handlowymi)

c) kompensaty wielostronne: obejmują więcej niż dwa podmioty

d) rozliczenia planowe: stosowane są przede wszystkim w umowach handlowych między producentem a odbiorcą, czyli handlowcem a sprzedawca towaru

3. Czeki rozliczeniowe- czeki rozliczeniowe nigdy nie mogą być zrealizowane w gotówce:

-uznanie konta kwotą czeku-dokonanie wpłaty na konto

-obciażenie konta kwotą czeku- dokonanie wypłaty z konta

4. Akredytywa bankowa-pisemne zobowiązanie banku zleceniodawcy(importera) do wypłacenia beneficjentowi(eksporterowi) określonej sumy pieniężnej wzamian za złożenie dokumentów zgodnych z warunkami akredytywy.

Przebieg:

1. zleceniodawca zleca otwarcie akredytywy dokumentowej(bankowej)

2. bank otwierający(bank zleceniodawcy) podejmuje wobec beneficjenta zobowiązania zgodne z warunkami akredytywy

3. bank pośredniczący otrzymuje akredytywę od banku otwierającego, przekazuje treść beneficjentowi, który ją potwierdza lub negocjuje

4. beneficjent- podmiot na rzecz którego akredytywa została otwarta i który po przedstawieniu dokumentów otrzymuje zapłatę.

Korzyści dla importera i eksportera:

Importer:

- możliwość określania wykazu dokumentów wymaganych w akredytywie

- zapłata następuje wyłącznie za dokumenty spełniające warunki akredytywy

- zredukowanie ryzyka wadliwego towaru poprzez żądanie przedłożenia dodatkowych dokumentów wystawionych przez niezależną instytucję kontroli

Eksporter:

- minimalizacja ryzyka handlowego np. odmowy zapłaty po przyjęciu towaru

- pewność otrzymania zapłaty za dokumenty zgodne z warunkami akredytywy nawet w przypadku niewypłacalności importera

- wprowadzanie jakichkolwiek zmian w warunkach akredytywy przez importera wymaga zgody wszystkich uczestników transakcji

- możliwość dyskontowania akredytyw w przypadku akredytyw z odroczonym terminem płatności(operacja wekslowa=płacenie wekslem za określony towar)

Papiery wartościowe:

Papier wartościowy jest to dokument uznany przez ustawodawcę(sejm). Ustawa „Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi z 21.08.1997 roku, Dz.U. 118, poz.754, art. 3 ust.1”

Papierami wartościowymi są:

- akcje

- prawa do akcji

- kwity depozytowe

- obligacje

- listy zastawne

- certyfikaty inwestycyjne

- inne papiery wartościowe wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego i obcego

1. Akcja

Papier wartościowy stwierdzający uczestnictwo jej właściciela w kapitale spółki akcyjnej.

Uprawnienia akcjonariusza:

- udział w zyskach spółki w formie dywidendy

- głos na Walnym Zgromadzeniu

- udział w majątku spółki w razie likwidacji

- prawo poboru nowej emisji akcji

Operacja ma na celu zarobek na różnicy między ceną sprzedaży a ceną zakupu akcji.

Typy aukcji:

1. imienna: nie jest przedmiotem obrotu giełdowego, zawiera dane personalne właściciela, jest ewidencjonowana w księdze akcji imiennych spółki, nałożone są na nią ograniczenia przy sprzedaży

2. na okaziciela: nie zawiera danych osobowych, jest przedmiotem obrotu giełdowego, nie mogą występować żadne ograniczenia w przenoszeniu ich prawa własności

~ uprzywilejowane: należą do założycieli spółki, w momencie sprzedaży tej aukcji, wszystkie uprzywilejowania( więcej niż 1 głos przypadający na akcje, prawo do wyższej dywidendy, prawo do otrzymania dywidendy w przypadku, gdy nie jest ona wypłacana) zanikają.

1. Weksel

Papier wartościowy; dokument zobowiązujący wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty w oznaczonym czasie podmiotowi wskazanemu na wekslu.

Funkcje weksla:

1. płatnicza: gdy nabywca reguluje swoja należność z odroczeniem w stosunkach kupna- sprzedaży (kredyt kupiecki). Jest to forma zapłaty.

2. Kredytowa: odroczenie płatności w czasie, gdy odbiorca przyjmujący weksel udziela kredytu dostawcy

3. Gwarancyjna: dostawca

Rodzaje weksli:

1. weksel trata(trasowany, ciągniony): bezwarunkowe polecenie osoby wystawiającej(TRASANTA) skierowane pod adresem innej osoby(TRASATA) do zapłacenia przez nią osobie wskazanej na wekslu(beneficjentowi) określonej sumy pieniężnej w oznaczonym czasie. Występują 3 osoby, ale zobowiązanie TRASATA wobec beneficjenta ma miejsce tylko wtedy, gdy TRASAT dokona akceptu polecenia TRASANTA w stosunku do beneficjenta.

2. Weksel sola(własny) dłużnikiem jest wystawca weksla; wystawia go i płaci ta sama osoba(TRASANT jest TRASATEM)

Awal weksla(operacja wekslowa); awal=poręczenie. Przyrzeczenie zapłaty sumy weksla przez inną osobę lub bank. Wyraża się dokonanie awalu tak, że na przedniej stronie weksla umieszczane jest słowo „poręczam” lub jego synonim i zamieszczony jest podpis. Poręczyciel odpowiada solidarnie za wszystkie zobowiązania wekslowe. Dokonanie awalu jest odpłatne. Dokonuje się go, gdy jest podejrzenie co do wypłacalności TRASATA lub TRASANTA.

Indos: występuje wtedy, gdy beneficjent płaci wekslem swoje długi. Weksel musi być podpisany przez beneficjenta i przechodzi na kolejnego beneficjenta. Indosant- ten, który odstępuje weksel; Indosariusz- nabywca weksla. Operacja indosu może być dokonywana wielokrotnie aż do momentu wykupu przez TRASATA lub TRASANTA.

Dyskonto weksla: zakup weksla przez bank; Poprzez kredyt bankowy weksel został przekształcony na natychmiast wypłacalny pieniądz. Bank staje się beneficjentem.

Czas jaki upłynie od zdyskontowania(zakupu) weksla do jego wykupu: im dłuższy, tym kwota jest niższa

Bank zaciąga kredyt na zakup weksla(najczęściej od NBP). Beneficjent musi dodatkowo zapłacić odsetki od kredytu redyskontowego.

Redyskonto weksla: sprzedaż weksla Bankowi centralnemu.

Weksel postawiony do protestu( protest weksla): gdy weksel nie zostanie wykupiony w terminie lub gdy trasat odmówi akceptu weksla trasowanego. Protest weksla przeprowadza biuro notarialne. Roszczenia protestowe obejmują:

- kwotę weksla

- odsetki od kwoty weksla

- koszty protestu- wynagrodzenie biura notarialnego

- inne bliżej niesprecyzowane koszty, od poniesienia których uzależniona jest skuteczność operacji protestowej

1. Czek rozliczeniowy:

Skierowane do banku polecenie wypłacenia określonej kwoty pieniężnej osobie wskazanej na czeku lub podawcy czeku. Nie wolno na czeku zawierać żadnych warunków płatności. Trasant może wystawić czek wyłącznie do wysokości środków zgromadzonych na rachunku bankowym. Na czeku można dokonywać indosu(oprócz rektaczeków)

Rodzaje czeków:

- gotówkowy

- rozliczeniowy: wydanie polecenia bankowi przez trasanta obciążenia kwotą czeku jego rachunku a uznania kwotą czeku rachunku beneficjenta.

- potwierdzony: stwierdzenie przez bank odpłatnie, że trasant jest wypłacalny i beneficjent otrzyma kwotę czeku.

- podróżny: papier wartościowy emitowany przez bank lub duże biuro podrózy, na podstawie którego posiadacz otrzyma gotówkę w banku korespondencyjnym. Na każdym czeku jest odpowiednia kwota.

2. Obligacje skarbowe: dłużne papiery wartościowe, emitowane przez skarb państwa, reprezentowane przez Ministra Finansów

Akcja a obligacja?

Akcja jest formą finansowania kapitałowego(stajemy się właścicielem obiektu, który wyemitował akcje), obligacja jest udzieleniem pożyczki.

Wartość nominalna(nominał): wartość stała, od której naliczane jest oprocentowanie obligacji

Cena emisyjna: cena, którą płaci klient pierwszego dnia sprzedaży obligacji. Może być równa, wyższa, bądź niższa od nominału. Nie może być niższa od ceny obligacji nabywanych na drodze subskrypcji

Cena subskrypcyjna: cena obligacji w specjalnej ofercie skierowanej do posiadaczy wykupywanych serii obligacji

Dzienna cena sprzedaży: cena, jaką płaci nabywca obligacji. Im później przyjdzie klient, tym cena jest wyższa.

Okres odsetkowy: okres, w którym nominał podlega oprocentowaniu

Dzień ustalenia praw: dzień, w którym właściciel obligacji nabywa prawo do świadczeń z tytułu posiadanych obligacji

Dzień wymagalności odsetek: dzień w którym następuje wypłata odsetek od obligacji

Dzień wykupu: dzień, w którym posiadacz obligacji otrzymuje należne środki z tytułu wykupu obligacji

Rentowność: wartość określająca atrakcyjność obligacji

---