Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR (European Regional Development Fund - ERDF) został powołany w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów (spowodowane kryzysem gospodarczym i przystąpieniem do UE Wielkiej Brytanii i Irlandii).
Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego określa art. 160 Traktatu ustanawiający Wspólnotę Europejską: „Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych”.
Działalność Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego koncentruje się na następujących dziedzinach:
inicjatyw na rzecz rozwoju lokalnego oraz zatrudnienia, jak też działalności średnich i małych przedsiębiorstw
rentownych inwestycji produkcyjnych umożliwiających tworzenie lub utrzymywanie trwałego zatrudnienia,
infrastruktury,
rozwoju turystyki oraz inwestycji w dziedzinie kultury,
ochrony i poprawy stanu środowiska,
rozwoju społeczeństwa informacyjnego.
W ramach tych dziedzin współfinansowane są następujące działania:
inwestycje produkcyjne mające na celu tworzenie i ochronę stałych miejsc pracy;
inwestycje w infrastrukturę:
która w regionach objętych celem 1 przyczynia się do zwiększenia potencjału gospodarczego, rozwoju, dostosowania strukturalnego oraz tworzenia lub utrzymywania stałych miejsc pracy w tych regionach, w tym inwestowania w infrastrukturę przyczyniającą się do tworzenia i rozwijania transeuropejskich sieci w dziedzinie transportu, telekomunikacji i infrastruktury energetycznej, biorąc pod uwagę konieczność połączenia z centralnymi regionami Wspólnoty regionów strukturalnie upośledzonych na skutek ich wyspiarskiego, śródlądowego lub peryferyjnego usytuowania;
która w regionach i na obszarach objętych celami 1 i 2 lub inicjatywami wspólnotowymi, określonych w art. 20 ust. 1 lit. a) i b) rozporządzenia (WE) nr 1260/1999, dotyczy zróżnicowania upadających terenów gospodarczych i obszarów przemysłowych, sprzyja odnowie obszarów miejskich dotkniętych kryzysem i tworzy lepszy dostęp do obszarów wiejskich i obszarów zależnych od rybołówstwa; narzędzia infrastruktury, w przypadku gdy modernizacja lub przekształcenie jest warunkiem wstępnym dla tworzenia lub rozwoju działań gospodarczych tworzących nowe miejsca pracy, łącznie z połączeniami infrastrukturalnymi, od których zależy rozwój tych działań;
rozwój endogeniczny potencjału poprzez środki, które zachęcają i wspierają lokalny rozwój i inicjatywy zatrudnienia oraz działalność małych i średnich przedsiębiorstw, obejmującej w szczególności:
pomoc przy obsłudze przedsiębiorstw, zwłaszcza w dziedzinie zarządzania, badań rynku oraz badań i usług wspólnych dla kilku przedsiębiorstw,
finansowanie transferu technologii, w szczególności, włącznie z gromadzeniem i upowszechnianiem informacji, wspólną organizację między przedsiębiorstwami i placówkami naukowymi oraz finansowanie wprowadzania innowacji w przedsiębiorstwach,
poprawę dostępu przedsiębiorstw do środków finansowych i pożyczek poprzez tworzenie i rozwój właściwych instrumentów finansowych, określonych w art. 28 rozporządzenia (WE) nr 1260/1999,
bezpośrednią pomoc inwestycyjną określoną w art. 28 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1260/1999, w przypadku, gdy żadne systemy pomocy nie istnieją,
zapewnienie właściwej infrastruktury dla lokalnego rozwoju i polityki zatrudnienia,
pomoc dla instytucji świadczących w regionie usługi w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy, ale z wyłączeniem środków finansowanych przez Europejski Fundusz Społeczny (EFS),
środki pomocy technicznej określone w art. 2 ust. 4 akapit drugi rozporządzenia (WE) nr 1260/1999.
W regionach wyznaczonych w ramach celu 1, EFRR może przyczyniać się do finansowania inwestycji w dziedzinie edukacji i zdrowia, które są korzystne dla strukturalnego dostosowania regionów.
Źródło: www.funduszestrukturalne.gov.pl/EUROPEJSKI+FUNDUSZ+ROZWOJU+REGIONALNEGO/
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Celem EFRR jest zwiększenie spójności gospodarczej i społecznej w Unii Europejskiej, likwidując nierówności pomiędzy regionami. Krótko mówiąc, EFRR finansuje:
Bezpośrednie wsparcie inwestycji realizowanych w przedsiębiorstwach (w szczególności w MŚP) w celu utworzenia trwałych miejsc pracy;
Infrastruktury związane z badaniami i innowacją, telekomunikacją, ochroną środowiska, energią i transportem;
Instrumenty finansowe (fundusze kapitału wysokiego ryzyka, fundusze rozwoju lokalnego,...) w celu wsparcia rozwoju regionalnego i lokalnego oraz ułatwienia współpracy między miastami i egionami;
Narzędzia pomocy technicznej.
EFRR może działać w ramach trzech nowych celów polityki regionalnej:
Konwergencja
W regionach objętych celem „Konwergencja” EFRR skupia się na modernizacji i dywersyfikacji struktur gospodarczych oraz na utrzymaniu lub tworzeniu trwałych miejsc pracy, prowadząc działania w następujących dziedzinach:
Badania i rozwój technologiczny (RDT),
Innowacja i przedsiębiorczość;
Społeczeństwo informacyjne;
Środowisko;
Zapobieganie ryzyku;
Turystyka;
Kultura;
Transport;
Energia;
Edukacja;
Zdrowie;
Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach
W przypadku celu Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach priorytety skupiają się wokół trzech punktów:
Innowacyjność i gospodarka oparta na wiedzy: zwiększenie regionalnych możliwości w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego, stymulacja innowacyjności i przedsiębiorczości oraz wzmocnienie inżynierii finansowej, szczególnie w przypadku przedsiębiorstw związanych z gospodarką opartą na wiedzy;
Ochrona środowiska i zapobieganie ryzyku: rehabilitacje skażonych terenów, stymulowanie efektywności energetycznej, promowanie ekologicznych publicznych środków transportu oraz opracowanie planów w celu zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi;
Dostęp do usług transportowych i telekomunikacyjnych o ogólnym znaczeniu gospodarczym.
Europejska współpraca terytorialna
Rozwój transgranicznych działań gospodarczych i społecznych
Stworzenie i rozwój współpracy ponadnarodowej, w tym współpracy dwustronnej pomiędzy regionami nadmorskimi.
Zwiększenie skuteczności polityki regionalnej poprzez promowanie i współpracę międzyregionalną, tworzenie sieci i wymianę doświadczeń pomiędzy władzami regionalnymi i lokalnymi.
Specyfika terytorialna
Poza tym EFRR szczególną uwagę przywiązuje do specyfiki terytorialnej. EFRR próbuje złagodzić występujące w miastach problemy gospodarcze, środowiskowe i społeczne. Obszary o niedogodnych warunkach naturalnych (regiony wyspiarskie, górskie lub słabo zaludnione) są traktowane w sposób uprzywilejowany. Obszary ultra peryferyjne korzystają także ze specjalnej pomocy EFRR, która ma skompensować skutki ich oddalenia.
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego jest instrumentem europejskiej polityki spójności, ukierunkowanym na rozwój potencjału społeczno-gospodarczego krajów członkowskich oraz poszczególnych (przede wszystkim słabszych ekonomicznie) regionów Unii Europejskiej. Z puli środków EFRR finansowane są projekty, mające na celu zwiększanie zatrudnienia (tu: tworzenie i ochrona stałych miejsc pracy), rozwój przedsiębiorczości (tu: wspieranie inicjatyw samodzielnej i zbiorowej działalności gospodarczej), rozbudowę infrastruktury (tu: inwestycje w zakresie transportu, telekomunikacji i energii), wzrost innowacyjności i konkurencyjności gospodarczej (tu: modernizacja przemysłu, wspieranie nowych technologii produkcyjnych, różnicowanie obszarów gospodarczych), poprawę ochrony środowiska (tu: wprowadzanie ekologicznych rozwiązań w dziedzinie produkcji i usług), aktywizację współpracy pomiędzy sąsiednimi regionami państw członkowskich, a także pomoc techniczną w zakresie lepszego wdrażania dotacji na poziomie krajowym i regionalnym.
Środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) przeznaczone dla Polski dostępne są w ramach następujących programów:
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ) jest programem stworzonym do zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na wsparcie w następujących obszarach: transport, środowisko, energetyka, szkolnictwo wyższe, kultura i zdrowie. Poprzez wspieranie infrastruktury, z jednoczesnym uwzględnieniem ochrony środowiska i klimatu, a także rozwój edukacyjno-kulturowy oraz podnoszenie standardów zdrowotnych program ten ma na celu poprawę atrakcyjności inwestycyjnej kraju i regionów.
Wnioski o dotacje w ramach PO IŚ przyjmowane są w trybie systemowym i indywidualnym, przy czym wsparcie finansowe udzielane jest na projekty powyżej 25 mln euro.
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) jest programem stworzonym do zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na wsparcie innowacyjności w zakresie produkcji, marketingu i organizacji.
Wsparcie bezpośrednie i systemowe udzielane jest przedsiębiorstwom, instytucjom otoczenia biznesu, a także jednostkom naukowym, świadczącym usługi mające na celu rozwój innowacyjności przedsiębiorstw
Regionalne Programy Operacyjne (RPO) są programami stworzonymi do zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na wsparcie poszczególnych regionów kraju w takich dziedzinach, jak: transport, energia, innowacja i przedsiębiorczość, infrastruktura społeczna, ochrona środowiska, społeczeństwo informacyjne, rewitalizacja (rozwój regionów), turystyka, kultura, energia oraz potencjał instytucji i administracji. Celami programów są poprawa konkurencyjności oraz zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej województw.
RPO jest przystosowany każdorazowo do potrzeb poszczególnych regionów, dlatego jest skonstruowany inaczej i funkcjonuje na nieco odmiennych warunkach w każdym województwie. Wojewódzkie jednostki samorządowe posiadają własne Instytucje Wdrożeniowe zajmujące się obsługą RPO w danym regionie.
Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) jest programem stworzonym do zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na zrównoważony rozwój terenów wschodniej Polski w zakresie wzmocnienia konkurencji gospodarczej, upowszechnienia technologii komunikacyjnych (internet szerokopasmowy), wspierania działalności badawczo-naukowej, poprawy infrastruktury drogowej (powiązania komunikacyjne województw Polski Wschodniej), rozwoju turystyki itp. Dotacje mają na celu podniesienie atrakcyjności inwestycyjno-turystycznej pięciu wschodnich województw kraju: Warmińsko-Mazurskiego, Podlaskiego, Lubelskiego, Świętokrzyskiego i Podkarpackiego.
Program Operacyjny Pomoc Techniczna (PO PT) jest programem stworzonym do zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na pomoc w realizacji celów Narodowej Strategii Spójności. Wsparcie dotacyjne obejmuje działania techniczne w zakresie przygotowywania, zarządzania, wdrażania, monitorowania, oceny i kontroli funkcjonowania programów operacyjnych, pomocy w sporządzaniu wniosków dotacyjnych oraz w zakresie informowania i promowania wiedzy na temat funduszy strukturalnych na lata 2007-2013.
Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej (PO EWT) zostały stworzone w celu zarządzania środkami finansowymi, przeznaczonymi na współpracę transgraniczną, transnarodową i międzyregionalną. Wsparciem z PO EWT objęte mogą być jedynie projekty, w których uczestniczą partnerzy z co najmniej dwóch krajów europejskich, korzystający ze wspólnych instytucji obsługujących, finansujących i wdrażających dany projekt.