06.10.2011

Kurs walutowy - to cena, jaką płacimy w walucie zagranicznej za jedną jednostkę waluty krajowej.

Rodzaje kursów:

1. Kurs parytetowy - występował w gosp światowej od 44 roku do 78 roku. Jest to urzędowo ustalona relacja między walutą krajową a złotem lub dolarem. Na pocz lat 70 został zastąpiony przez tzw. kurs centralny. Zaplanowano go, jako rozwiązanie przejściowe na czas kryzysu i reformy mnar systemu walutowego. Różnica między kursem centralnym a parytetowym polegała na tym, że zmiana kursu parytetowego wymagała zatwierdzenia władz Mnar Funduszu Walutowego, natomiast zmiana kursu centralnego tego nie wymagała. Był to czas kryzysu systemu walutowego. Miało to zwiększyć elastyczność systemu. Władze łatwiej mogły podejmować decyzje o zmianie kursu walutowego by dostosować go do sytuacji ekonomicznej. Planowano powrót do sys. parytetowego, ale trwa do tej pory.

2. Kurs centralny - kurs z dowolnie wybranego dnia przyjęty przez władze monetarne, jako punkt odniesienia do rejestrowania zmian kursów w późniejszym okresie. Miał być rozwiązaniem tymczasowym do czasu zreformowania systemu walutowego. Jego wprowadzenia wynikało z kryzysu. Władze MFW chciały nadac krajowym systemom walutowym pewnej elastyczności. Zmiana kursu parytetowego była obwarowana różnymi warunkami (zgoda władz MFW), dlatego na okres przejściowy wprowadzono kurs centralny. Obowiązuje on jednak do dziś.

Dewaluacja - stosowana jest przy używaniu wszystkich reżimów kursowych. Polega na urzędowym obniżeniu kursu waluty krajowej w stosunku do używanego denominatora. Dewaluacja to jednorazowy akt o charakterze administracyjnym. Podejmuje decyzje Min Fin lub bank centralny.

Rewaluacja - podniesienie, zwiększenie decyzją władz monetarnych poziomu kursu krajowego do stosowanego denominatora. Jest to decyzja o charakterze administracyjnym.

Deprecjacja - jest procesem rynkowym. Oznacza obniżenie kursu waluty krajowej w stosunku do denominatora, która dokonuje się na rynku walutowym pod wpływem działania sił popytu i podaży. Jest powodowana sytuacją na rynku walutowym i niewiele ma wspólnego z decyzjami władz monetarnych. Deprecjacja może być ograniczona poprzez stosowane marże wahań -dotyczy to kursów stałych, albo nie ma punktów ograniczających deprecjację lub aprecjację kursów - w kursach płynnych.

Denominator - jednostki międzynarodowe, poszczególne waluty używane w międzynarodowym systemie walutowym, jako punkty odniesienia do określania wartości waluty krajowej. Denominatorami mechanizmów kursowych są waluty pełniące funkcję waluty światowej lub międzynarodowej.

Rodzaje denominatorów:

1. Najstarszym i najpowszechniej używanym denominatorem było złoto (srebro przy systemie bimetalicznym). Po II w. ś. Przyjęto, że funkcję denominatora będzie pełnił dolar ze złotem na równi. Złoto przestało pełnić tę funkcję w 71 roku, gdy Stany Zjednoczone zawiesiły wymienialność na złoto.

2. Drugim rodzajem denominatora są waluty pełniące funkcję waluty międzynarodowej. Najczęściej jest to dolar amerykański w ok. 70% przypadków, kiedy denominatorem jest pojedyncza waluta jest to dolar. Od 10 lat zaczyna tę funkcję pełnić euro, przy czym wykorzystanie euro do tego celu jest ograniczone geograficznie. Najczęściej, jako denominator jest stosowane w Europie i w Afryce. W okresie międzywojennym w XIX w i po II w.ś., jako denominator był używany funt brytyjski (funt szterling). Od połowy 50 do poł 60 był on walutą światową.

3. Trzecim rodzajem denominatora są jednostki międzynarodowe stosowane, jako mierniki wartości w skali globalnej lub regionalnej. Przykładem denominatora stosowanego w gosp światowej w skali globalnej jest utworzony w 69 roku przez MFW jednostka walutowa SDR (special drawing rights) specjalne prawa ciągnienia - denominator o zasięgu globalnym. Od 79 roku, jako denominator w Europie była stosowana jednostka walutowa utworzona przez UE - ECU European Currency Unit, która została na przełomie wieku zastąpiona przez euro.

4. Czwartym rodzajem denominatora jest „koszyk walutowy” albo standard koszykowy. Od poł lat 60 upowszechniło się stosowanie standardu koszykowego, który był wykorzystywany przez poszczególne kraje do definiowania wartości waluty krajowej.
   koszyk walutowy to ustalona przez władze monetarne jednostka walutowa, która składa się z kawałków walut, które są najczęściej stosowane w rozliczeniach międzynarodowych:

• koszyk kwotowo stały - np. złoty składa się z: 0,5 USD, 0,1 GP, 0,4 EUR. Tym walutom są przypisane procentowe udziały (wagi)odpowiednio: 50%, 10% i 50%. Gdy procesy rynkowe powodują dewaluacje albo deprecjację walut wchodzących w skład koszyka zmienia się ich udział procentowy (gdy dolar będzie aprecjonował to może się okazać że udział dolara to już 60% a udział euro spadł do 30% a funta do 5%).

• koszyk adaptowalny, gdzie stałe są udziały procentowe, czyli dokonywane są na bieżąco korekty tak by udział procentowy poszczególnych walut w koszyku nie zmieniał się.

Standard koszykowy był po raz pierwszy zastosowany w poł lat 70 a potem upowszechnił się i najlepszym przykładem stosowania standardu koszykowego było zastosowanie go przy denominowaniu wartości ECU. Zastosowano koszyk kwotowo stały i użycie tej metody sprawiło, że ECU zaczęła zachowywać się, jak normalna waluta. Została wprowadzona na rynki finansowe, co było konsekwencją wybrania właściwej metody definiowania wartości ECU.

5. Piąty denominator to brak denominatora. Około 30-40 państw w tym Polska nie stosują denominatorów, czyli każdy może wyznaczyć sobie swój kurs centralny i rejestrować zmiany kursu waluty krajowej. Motywy niestosowania denominatora:

• Demonstrowanie w strefie polityczno-psychologicznej że w kraju stosowany jest kurs płynny i nie będzie interwencji walutowej a władze monetarne nie przywiązują większej wagi do kształtowania się kusu walutowego.

• Nie ma logicznego argumentu, oprócz tego wyżej, aby nie stosować denominatorów.

Unia Europejska z chwilą przystąpienia do systemu euro wymaga stosowania denominatorów. MFW nie wymaga tego i pozostawia pełną dowolność państwom członkowskim wyboru mechanizmu kursowego.

Kurs stały - mają obowiązkowo ustalony kurs centralny, mają obowiązkowo wyznaczone marze wahań, (+/- 15/5 złoty do euro). Obowiązkiem władz monetarnych jest podejmowanie interwencji walutowych, kiedy waluta osiąga dolny bądź górny punkt interwencyjny

Elementy systemu kursu walutowego (na egzamin!)

1. Pieniądz -jednostka walutowa pełniąca funkcję podstawy systemu, czyli oficjalny denominator systemu kursu (EUR, SDR - przede wszystkim jako denominator w krajach półwyspu Arabskiego, gdzie ze względów politycznych kraje nie zdecydowały się na wybór dolara, do czasu, gdy utworzą unię walutową to prawdopodobnie SDR będzie podstawą tego systemu)

2. Technika wyznaczania kursów walutowych w stosunku do denominatora i walut trzecich - również określone tu marże wahań (rozpiętość dopuszczalnych zmian kursu walutowego) i sposoby określenia punktów interwencyjnych (obecnie wyznaczanie marż wahań przy pomocy punktów interwencyjnych wokół kursu centralnego, mogą być one symetryczne - równa odległość w górę i w dół od kursu centralnego, lub niesymetryczne - mogą akceptować głębszą deprecjację, wskazuje to na strategię proeksportową danego kraju; Polska nie ma ani marż wahań ani denominatora

3. Interwencje walutowe - określenie, czy są to interwencje obligatoryjne czy nieobligatoryjne, kto będzie je przeprowadzał i waluty interwencji (najczęściej w Europie USD i EUR, w pozostałych krajach w 80% USD, czasami w krajach azjatyckich JPY lub Won koreański), w krajach, które stosują stałe kursy walutowe, interwencje są obligatoryjne, co wynika z punktów interwencyjnych, przykładem jest ERM II (z marżami +/- 15%), kraje stosujące kurs płynny nie powinny natomiast interweniować na rynku, a państwa stosujące kurs płynny kierowany mogą, ale nie muszą stosować interwencji walutowych do stabilizowania zmian kursu walutowego

4. Waluta rezerwowa - określa się, jaka waluta pełnić będzie funkcję głównego aktywu rezerwowego. Głównymi walutami wykorzystywanymi w tej roli są USD i EUR, przy czym widać wyraźną przewagę USD, EUR pełni raczej funkcję regionalnego aktywu rezerwowego (wyraźna koncentracja wykorzystania euro jako rezerwy walutowej w Europie i w krajach afrykańskich, przede wszystkim byłych koloniach francuskich)

5. Zasady przeprowadzania korekt kursów walutowych (dewaluacji i rewaluacji)

• Korekty takie mogą być podejmowane jako autonomiczne decyzje krajowych władz monetarnych (BC lub minister finansów decyduje na zmianę kursu centralnego)

• Zmiany kursu centralnego muszą być uzgadniane bilateralnie lub w ramach porozumień międzynarodowych (w Unii Europejskiej od lat 80. ERM I i ERM II gdzie uzgadniano zmiany kursu walutowego), władze mogą stosować politykę szeroko rozumianą lub tworzyć porozumienia

6. Współpraca banków centralnych w zakresie polityki kursowej

Klasyfikacja reżimów kursowych: wyróżniamy 3 rodzaje reżimów kursowych:

• Kursy sztywne (hard peg)

• Kursy stałe z ograniczoną elastycznością (softpeg)

• Kursy płynne (floating)

1. Kursy sztywne

• Currencyboard - zarząd walutą lub izba walutowa - kraje , które wprowadzają wymienialność swojej waluty i mają słabo rozwinięty rynek finansowy, decydują się na związanie swojej waluty z walutą dominującą (odniesienia) i wprowadzają wymienialność własnej waluty poprzez tą walutę dominującą. Cechą charakterystyczną currencyboard jest, że kraje stosujące ten reżim kursowy tracą możliwość prowadzenia autonomicznej polityki walutowej. Kolejna cechą jest to, ze kraje stosujące tę technikę kursową koordynują politykę pieniężną z polityką kraju emitującego walutę dominującą. Dla wielu małych krajów relatywnie słabo rozwiniętych, mających kłopoty ze stabilizacją finansową, currencyboard jest wygodną forma pokonania tych niedogodności rozwojowych i tzw. import wiarygodności finansowej z kraju emitującego walutę dominującą. Jest stosowane na całym świecie, np. kraje bałtyckie, Bułgaria, kraje bałkańskie - dominująca DM, a obecnie EUR, w pozostałych krajach najczęściej jest stosowany dolar

• Kurs bez marż wahań, najczęściej w ramach porozumień walutowych

2. Kursy stałe

• Kursy stałe z marżami wahań - od czasów II WŚ do lat 70.

• Kurs pełzający - crowlingpeg - najczęściej pełzające parytety są używane przez kraje, które charakteryzują się wyższą stopą inflacji niż głowni partnerzy handlowi. By uniknąć napięć związanych z faktem, że tempo zmiany spadku siły nabywczej będzie szybsze niż u partnerów, wprowadza się crowlingpeg polegający na comiesięcznej lub cokwartalnej dewaluacji waluty krajowej do denominatora lub utworzonego wskaźnika

• Target zones - pasmo bazowe - porozumienie zawarte przez dwa lub więcej państw, które ustalają w wersji miękkiej poufne marże wahań i zobowiązują się do utrzymywania swych walut w określonych marżach. W wersji twardej marże te podawane są do publicznej wiadomości. Target zones były powszechnie używane w Europejskim Systemie Walutowym w latach 90., wielu ekonomistów uważa, ze Polska i inne kraje kandydujące do strefy euro, powinny zawrzeć porozumienie o pasmach bazowych z EBC.

3. Kursy płynne

• Kurs niezależny płynny - nie ma marż wahań, władze monetarne nie mają obowiązku (nie powinny) interweniować na rynku walutowym

• Kurs płynny kierowany - władze monetarne ustalają niepublikowane marże wahań i starają się bronić zmian kursów w tych marżach. Cechą charakterystyczną jest to, że mogą być zmieniane - operatorzy rynkowi nie wiedzą, jak będą one zmieniane (przewaga władz)

• Block floating - zbiorowy płynny - był on stosowany w UE w latach 70.-90., dywersyfikuje się szerokość marż wahań między walutami należącymi do porozumienia regionalnego, a szerokością marż wahań w stosunku do krajów trzecich (elastyczność relacji walutowych z krajami trzecimi)

MFW wyróżnił 8 rodzajów kursów walutowych (do przeczytania w książce i na stronie katedry).

Wprowadzone zmiany - Podzielono kursy na grupy:

• hard peg - pozostały takie same z dodatkowym podpunktem: porozumienia wykluczające używanie własnej waluty

• softpeg

• floating - zmieniono klasyfikację na dwa kursy (niezależny płynny i kierowany płynny) na kurs płynny (odpowiednik kierowanego) i kurs wolny płynny (floating, odpowiednik kursu niezależnego)

Zalety kursów stałych:

1. ograniczają ryzyko kursowe, stabilizują warunki handlu

2. stabilizacja przepływów kapitałowych w normalnych warunkach ekonomicznych i przy stabilnym dyferencjale stóp procentowych - przepływy kapitałów są indukowane najczęściej przez następujące przyczyny

• wzrost ryzyka kraju

• dyferencjał stóp procentowych - gdy wzrasta różnica między podstawowymi stopami procentowymi w kraju i zagranicą zwiększa się przepływ kapitału

• zmiany kursu walutowego - istnieje obawa, ze duże zmiany kursu waluty krajowej wpłynie niekorzystnie na rentowność lokat w kraju i reakcją na gwałtowne wahania kursów jest wycofywanie się z kraju podwyższonego ryzyka kursowego

Wady systemu stałych kursów:

1. niebezpieczeństwo kryzysów walutowych - wynika ze złych doświadczeń państw europejskich, często spadkowi siły nabywczej pieniądza krajowego (wyższej inflacji w kraju)nie towarzyszyła deprecjacja lub dewaluacja waluty. Władze utrzymywały przeszacowany kurs walutowy nie dokonując korekt kursu. Gdy zjawisko to utrzymywało się w dłuższym okresie, zwykle dochodziło do ataku kapitałów spekulacyjnych grających na dewaluację waluty.

2. Wysokie koszty interwencji walutowych

3. Ograniczenia nakładane na krajową politykę monetarną - wprowadzenie kursów stałych ogranicza elastyczność krajowej polityki monetarnej, krępuje ją i utrudnia osiąganie zakładanych celów pieniężnych.

Zalety kursu płynnego:

• Ochrona przed destabilizującymi przepływami kapitału w okresie niepokojów walutowych - polega ona na tym, że kursy płynne zwiększają ryzyko kursowe dla inwestorów finansowych, a tym samym mogą zniechęcać do zawierania transakcji o charakterze spekulacyjnym

• Niskie koszty utrzymywania takiego reżimu kursowego - wynikają z tego, że BC nie jest zobowiązany do interwencji na rynkach walutowych.

• Niezależność monetarna - wynika z tego, że polityka stopy procentowej i polityka podaży pieniądza się są zakłócane interwencjami walutowymi i konieczności obrony kursu. Interwencje chroniące przed aprecjacją waluty krajowej mogą zwiększać podaż pieniądza, zakłócać poziom bazy monetarnej.

Wady kursu płynnego:

• Destabilizacja warunków handlu poprzez ryzyko kursowe

• Zmienność kursu może być samoistną przyczyną przepływu kapitału o charakterze spekulacyjnym

Niezabezpieczenie w transakcjach w handlu zagranicznym transakcją terminową może doprowadzić do straty w handlu zagranicznym. Silne wahania kursów walutowych mogą ograniczać strumienie handlu.

Determinanty wyboru reżimów kursowych:

Władza monetarna uwzględnia czynniki:

1. Strategia polityki monetarnej

• Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego

• Kotwica kursowa

• Kontrola podaży pieniądza

2. Trójkąt niemożliwy (trójkąt Frankla) - wybór między 3 celami gospodarczymi:

• Niezależnością monetarną

• Liberalizacją przepływów kapitałowych

• Stałością kursów walutowych

3. Poziom rozwoju rynku finansowego i dojrzałość rynku finansowego

4. Zakres wymienialności waluty krajowej

Strategie polityki monetarnej:

1. Bezpośredni cel inflacyjny - upowszechniona w ciągu ostatnich 20 lat. Priorytetem polityki gospodarczej jest stabilizacja cen. Wyznacza się tzw. Cel inflacyjny (często 2,5%). Można dołożyć korytarz +/- 1% i wszystkie instrumenty polityki pieniężnej podporządkowane są osiągnięciu tego celu. Po raz pierwszy strategię tę zastosowała Nowa Zelandia w połowie lat 80. i rozlała się szczególnie po Europie.

Zakłada się że stosowanie strategii bezpośredniego celu inflacyjnego wymaga stosowania kursów płynnych gdyż kursy stałe wymagają interwencji walutowych a to może zakłócić działanie strategii bezpośredniego celu inflacyjnego. Doświadczenia praktyczne podważają to założenie - stosowanie w latach 90. przez większość państw starej UE strategii MIX (mieszanka polityki bezpośredniego celu inflacyjnego i równoczesne stabilizowanie wahania kursów walutowych).

2. Kotwica kursowa - często kraje eksportujące surowce. Strategia zakłada, że głównym celem polityki gospodarczej jest utrzymywanie stałego poziomu kursu walutowego. Przesłanka wyboru tej strategii to:

• silny wpływ zmian kursu walutowego na wyniki eksportu

• kraje używają kursów stałych

1. Kontrola podaży pieniądza - strategia pośredniego oddziaływania na rynek pieniężny. Władze monetarne jako główny instrument kształtowania polityki pieniężnej stosują kontrolę podaży pieniądza. Chodzi przede wszystkim o wskaźnik M3. Dość elastyczna strategia polityki pieniężnej. Kraje stosujące tę strategię używają kursów stałych albo płynnych. EBC oficjalnie prowadzi politykę opartą na kontroli podaży pieniądza i bezpośredniego celu inflacyjnego ale z przewagą bezpośredniego celu inflacyjnego.

Trójkąt Frankla

A

3

D 1

C B

2

A - pełna kontrola przepływów kapitałowych

B -sztywne kursy walutowe albo unia walutowa

C - kurs niezależny płynny

1 - stabilność kursów walutowych

2 - pełna integracja finansowa

3 - niezależność monetarna

Trójką dowodzi, że nigdy nie można osiągnąć 3 celów: niezależności polityki monetarnej, integracji finansowej (liberalizacja przepływów kapitałowych), stabilizacja kursów walutowych.

Kiedy stosujemy C to możemy liberalizować przepływy 2 i 3, ale nie 1, kiedy mamy A to możemy 3 i 1, ale nie 2.

Frankel dodał kierunki ewolucji międzynarodowego systemu walutowego:

D - wzrost mobilności kapitałów, światowy system walutowy ewoluuje od kontroli przepływów kapitałowych A, do pełnej integracji finansowej i ta ewolucja da w efekcie że upowszechnią ię 2 rodzaje reżimów kursowych C i B.

Rodzaje transakcji walutowych:

1. Rzeczywiste (tradycyjne)

• Spot (kasowa)

• Forwardoutright (terminowa rzeczywista)

• Swapfx (forex)

2. Derywaty (pochodne)

• Futures

• Opcje

• Currencyswap

• FRA - forwardrateagreement

• IRS - interestrateswap

• CDS - creditdefautlswap

Cecha transakcji rzeczywistej: dochodzi do fizycznej dostawy waluty (strona transakcji staje się deponentem waluty w której zawarto transakcję)

Cecha derywatów: nie są one rozliczane fizycznie tylko różniczkowo (po zamknięciu transakcji wylicza się różnicę, np. zmiana kursu i strony przekazują sobie tę różnicę).

Coraz trudniej jest odróżnić forexswap i forward of instrumentów pochodnych.

Transakcja spot - transakcja kupna - sprzedaży walut, w których postawienie walut do dyspozycji następuje do końca drugiego dnia roboczego.

Dla państw arabskich czasem kwotuje się2 kursy swap bo banki nie pracują w piątki tylko w soboty - duży dystans między zawarciem a rozliczeniem.

Motywy zawierania transakcji kasowych:

1. Tzw. Transakcje klientowskie między przedsiębiorstwami działającym w handlu zagranicznym a bankami i instytucjami finansowymi

Rynek klientowski w rozwiniętych krajach - 25-30 % wszystkich transakcji. Cechą charakterystyczną rynku klientowskiego jest to że transakcje z tego rynku multiplikują się na rynku walutowym od 3 do 5 razy. Ta multiplikacja wynika z faktu, że każda transakcja walutowa powoduje transakcje które służą zamykaniu pozycji walutowej.

Pozycje walutowe - zestawienie wszystkich wierzytelności i zobowiązań w obcej walucie bez względu na termin ich realizacji. Jeżeli wierzytelności są równe zobowiązaniom to mamy pozycję zamkniętą ( nie ma ryzyka kursowego). Jeżeli są nierówne to open position.

Warianty pozycji otwartej:

• Długa - longposition - należności w obcej walucie przewyższają zobowiązania

• Krótka - shortposition - nadwyżka zobowiązań nad należnościami

2. Motyw spekulacyjny

3. Osiągnięcie przez banki właściwej struktury aktywów i zobowiązań (zamykanie pozycji)

4. Arbitraże walutowe - polegają na równoczesnym zawieraniu transakcji spot na wielkie kwoty na różnych rynkach, wykorzystując powstające okresowo różnice kursowe. Efektem ubocznym arbitrażu jest wyrównywanie poziomu kursu walutowego na wielu rynkach.

Transakcja forward - operacja kuna - sprzedaży waluty w której postawienie waluty do dyspozycji następuje w późniejszym terminie (1,3,6,12 miesięcy, najdłużej 10 lat). Cechą charakterystyczną jest to że w dniu zawarcia transakcji ustala się kurs który będzie obowiązywał w dniu rozwikłania transakcji, najczęściej kurs forward różni się od kursu rynkowego z dnia rozwikłania.

Cechy:

• Transakcje negocjowane są indywidualnie przez strony porozumienia. Im większa transakcja tym większa szansa na obniżenie spreadu.

• Kończy się fizyczną dostawą towaru (pieniądza)

• Transakcja jest zawierana na rynku OTC.

OTC - over the counter - sieć powiązań między instytucjami finansowymi która służy zawieraniu transakcji walutowych. Rynek ten działa w oparciu o istniejące zwyczaje i szanse. Ich cechą jest to że strony przestrzegają niepisanych reguł gry. Rynek OTC porównywany z giełdami uważany jest za niebezpieczny bo nie podlega kontroli ani narodowej ani ponadnarodowej. W ostatniej dekadzie tendencja do przesuwania się transakcji z rynków formalnych na rynek OTC. Od ok 5 lat USA i EBC (od roku) wysuwają propozycje poddania OTC kontroli.

• Kontrakty te charakteryzują się niską płynnością. Wyjście z transakcji przed terminem jest prawie niemożliwe

• W ostatnich latach jest coraz bardziej dostępny dla średnich i małych przedsiębiorstw

Motywy zawierania transakcji forward:

1. Zabezpieczenie się przed ryzykiem kursowym

2. Motyw spekulacyjny

3. Operacje służące utrzymywaniu odpowiedniej struktury zobowiązań i należności

03.11.2011

RYSUNEK: Schemat transakcji terminowej

pokazuje różnice między kursem spot, a kursem forward, która determinuje koszty forwarda. EGZAMIN!!!

Przedsiębiorstwo

A B C

Bank

Polski przedsiębiorca kupił towary za 100 000 USD termin płatności wynosi 6 miesięcy. Kurs kasowy równa się USD/PLN 4 000zł. Przyjmujemy założenie, że przedsiębiorca niee dysponuje wolnymi środkami finansowymi. Operacje jakie dokonuje przedsiębiorca:

A - pożycza w banku 400 000

B - kupuje USD za PLN w transakcji spot po kursie USD/PLN = 4

C - deponuje 100 000USD w banku na 6 miesięcy

Dla przedsiębiorcy, który dokonał takiej operacji kurs terminowy wynosi: kurs terminowy = kurs kasowy + odsetki otrzymane od lokaty w USD - odsetki zapłacone od kredytu w PLN

Dwa parametry decydują zatem o kosztach transakcji: kurs kasowy i różnice w oprocentowaniu lokat złotowych i dolarowych. Różnica ta jest nazywana marżą terminową. Nadwyżka kursu terminowego .ad kasowym nosi nazwę premii, a nadwyżka kursu kasowego nad terminowym - dyskonta.

Transakcja Forex SWAP - najczęściej motywem zawierania transakcji SWAP jest zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym w transakcjach na rynku finansowym. Transakcja SWAP polega na równoczesnym zawarciu transakcji kasowej na określoną kwotę po określonym kursie kasowym i odwrócenie tej transakcji transakcją terminową na tę samą kwotę po Kusie terminowym. Motywy zawierania takich transakcji: kiedy dziś potrzebujemy jakąś walutę, np. dolary, a spodziewamy się że za 3 miesiące wpłyną jakieś kwoty dolarowe na nasze konto, to dziś kupujemy niezbędne nam dolary i zobowiązujemy się za kilka miesięcy oddać te dolary partnerowi umowy.

Cechy transakcji swapowych:

• Zawierane na rynku OTC, nie na rynku formalnym

• Transakcja jest negocjowana indywidualnie (negocjowane są kursy walutowe i termin zawarcia transakcji), niestandaryzowana

• Nie ma możliwości wyjścia z transakcji przed terminem- niski stopień płynności

• Prawa i obowiązki stron są symetryczne

• Zawarcie transakcji swap między niedolarowymi i nieeurowymi walutami wymaga użycia waluty przejścia

Motywy zawierania transakcji swapowych:

• Zabezpieczanie przed ryzykiem kursowym, zarządzanie ryzykiem

• Polityki płynności- transakcja swap pozwala tworzyc dodatkową płynność w określonym czasie

• Motyw spekulacyjny- dominują tzw. transakcje curry trade, które polegają na zaciaganiu zobowiązań na tzw. tanich rynkach, transferowanie tych kapitałów na rynki o wyższej stopie procentowej i zabezpieczanie się przed ryzykiem kursowym przy pomocy transakcji forem swap. Są to transakcje zawierane na bardzo krótki termin.

PRZYKŁAD FRA

• Firma A kupuje kontrakt FRA

• Planuje zaciągnięcie 3 miesięcznego kredytu na termin 6.02.2010 - 6.05.2010 ryzyko stopy procentowej - prognozowany wzrost stopy procentowej w Polsce

• Sytuacja na rynku WIBOR - 4,19% FRA - 4,23%, prognoza stopy % na luty - maj 2010: 4,50%

WARIANTY:

• Stopa bez zmian 4,19% - strata: kupiliśmy po 4,23

• 4,50% zysk: dopłaca bank

Elementy kontraktu FRA:

• Tenor - czas trwania (np. 3x6)

• Stopa referencyjna - stopa rynkowa (najczęściej 3M WIBOR)

• Stopa FRA - uzgodniona między stronami stopa % (kwotowania banków)

FRA 3x6

A B C

x……..| ………….. | ………. |……….x itd.

A - zawarcie kontraktu (kupno FRA)

• ustalenie stopy FRA

• tenor

• kwota kontraktu

B - rozpoczęcie FRA

C wygaśnięcie rozliczeń

FRA - kontrakt na przyszłą wartość stopy % której strony zobowiązują się do wypłaty lub otrzymania w przyszłości określonej płatności odsetkowej wynikającej z różnicy między uzgodnioną stopą FRA, a stopą referencyjną (stopą rynkową).

3x6 za 3 miesiące się zacznie i po 3 miesiącach się skończy czyli 6 miesięcy.

W praktyce stopa FRA jest kwotowana przez poszczególne banki. Cechą charakterystyczną jest również to, że w okresach spokoju, kiedy nie oczekuje się zmian stop procentowych to notowania się pokrywają.

Cechy transakcji FRA

• zawierane na nieformalnym rynku OTC najczęściej do 12 miesięcy

• typowym tenorem dla FRA są krotności trzech miesięcy

• motywem zawierania jest zabezpieczenie się przed ryzykiem stopy procentowej(kwotowania FRA służą ekonomistom do oceny tendencji kształtowania się stopy procentowej na krótkie terminy)

• nie można wyjść z transakcji przed terminem- niska płynność

• można ją odwrócic transakcją przeciwną

SWAP procentowy IRS (Interest Rate Swap)- to trasakcja zawarta między dwiema stronami na podstawie której strony zobowiązują się do wymiany płatności odsetkowej od uzgodnionej kwoty i dla uzgodnionego okresu. Od transakcji FRA różnią się następującymi cechami:

• Transakcje zawierane są na okres od 2 do 15 lat

• W transakcjach tych mogą występować różne waluty a więc stopień komplikacji transakcji jest większy bo oprócz ryzyka stopy procentowej jest też ryzyko kursowe

Typy transakcji IRS:

• Wymiana oprocentowania stałego na zmienne na tę samą walutę

• Wymiana oprocentowania stałego na zmienne, gdy występują 2 waluty

• Wymiana oprocentowania stałego na stałe przy 2 walutach (np. oczekujemy, że oprocentowanie stałe w USD jest niższe niż w PLN)

Cechy transakcji FRA:

• Są to duże kontrakty (najczęściej krotności 1mln jednostki walutowej, nawet do 100 mln ).

• Zawierane są na rynku OTC

• Typowy czas to od 2 do 15 lat, ale coraz powszechniejsze są transakcje na 30 lat. Jest to związane z wykształceniem się płynnego rynku wtórnego na obligacje skarbowe.

Charakterystyka polskiego rynku walutowego

Połowa transakcji zawierana jest na rynku londyńskim. O kursie złotego decydują operacje zawierane między bankami niezwiązanymi z polską gospodarką oraz strategie walutowe dużych instytucji fin. Rynek polski: IRS na tym rynku zachowuje się nerwowo, bo jest to rynek płytki (niski wolumen zawierania transakcji). Każda informacja rynkowa zmienia oczekiwania operatorów i tym samym zmienia kwotowania IRS.

Podstawowe teorie kursu walutowego:

1. Fundamentalne

• Strumieniowe

• Parytet siły nabywczej - efekt Balassy-Samuelsona (hipoteza wydajnościowa) - objaśnianie dlaczego w średnim i długim okresie kurs rynkowy odchyla się od kursu parytetu siły nabywczej

• Parytet stóp procentowych - Overshooting Dornbuscha - część mówi o pojęciu zasobowym, Pan dr Woli podejście strumieniowe.
  Model Mundella-Fleminga - rola kursu walutowego i stóp procentowych w osiąganiu równowagi na rynku finansowym w gospodarce otwartej.

• Zasobowe

• Podejście portfiolio

• Podejście monetarne

2. Niefundamentalne

• Stochastyczne modele rynków finansowych

• Modele zachowań giełdowych

• Bąble spekulacyjne.

Fundamentalne - podstawowe determinanty kształtowania kursów walutowych są zmiany podstawowych wielkości gosp, np. stopa wzrostu gosp(PKB), stopa inflacji, stopa proc, podaż pieniądza itp. Ekonomiści zakładają, że to są czynniki, które kształtują w średnim i długim okresie kurs walutowy. Stopa proc, stopa inflacji i wzrost gosp. to najbardziej popularne w analizie wskaźniki.

Niefundamentalne - nie analizują podstawowych wielkości gospodarczych, ale zajmują się psychologią rynków, zakładają, że zmiany kursu walutowego w krótkim i średnim okresie są powodowane czynnikami o charakterze psychologicznym, np. podążanie za liderem, modelem zachowań giełdowych. Próbują prognozowac przyszły kurs przez analogię do zmian badanych w przeszłości. Dotyczą one krótkiego okresu!

Fundamentalne strumieniowe - badają wpływ zjawisk o dużej dynamice na zmiany kursu walutowego (np. przepływy kapitałów, różnice w oprocentowaniu pieniędzy na różnych rynkach, zmiany poziomu cen) Klasyczny przykład badania przy pomocy tego podejścia, to badanie wpływu stopy procentowej, przepływów kapitałów na kurs walut :
%-> przepływy kapitału-> kurs waluty.

Zalety: potrafią nadac dynamikę

Wady: analizują wyłącznie zmiany w badanym okresie, abstrahują od istniejących zasobów rynków finansowych; zwykle badany jest wybrany okres, kolejne zmiany odnosimy do tego okresu.

Cechą charakterystyczną podejścia strumieniowego jest to, że zakłada się że reakcja zmian cen towarów i cen aktywów finansowych nie jest taka sama, tzn. że nie występuje tu zjawisko tzw. lepkości cen

Fundamentalne zasobowe (majątkowe) - bada kursy walutowe w krótkich i średnich okresach, koncentruje uwagę na cenie aktywów finansowych. Przyjmuje założenie lepkości cen, które mówi, że ceny aktywów finansowych reagują szybciej na impulsy polityki monetarnej niż ceny towarów, które reagują z opóźnieniem. Bardzo ważnym założeniem jest tu wprowadzenie tzw. racjonalnych oczekiwań zmian kursu walutowego. Racjonalne oczekiwania zmian kursów walutowych oddziałują na bieżące i przyszłe zmiany kursu. To oddziaływanie dokonuje się poprzez ceny aktywów finansowych. Antycypowanie zmian kursu walutowego zmienia politykę portfolio operatorów rynkowych i ta zmiana samoistnie oddziałuje na kurs walutowy. Koncepcje zasobowe uwzględniają również istniejące zasoby rynku finansowego.

Podejście port folio - badana jest struktura aktywów krajowych i zagranicznych.

Podejście monetarne - analizowany jest wpływ podaży pieniądza na poziom stóp procentowych (a dokładniej na dyferencjał stopy krajowej i zagranicznej) i w jaki sposób ta zmiana oprocentowania oddziałuje na cenę aktywów krajowych i zagranicznych.

10.11.2011

!!!!!!! Teoria parytetu siły nabywczej

Jest najstarszą, najprostszą i najczęściej stosowaną teorią. Została ona sformułowana przez Gustawa Cassel'a w latach 20 ubiegłego wieku. Od zawsze społeczeństwa w sposób intuicyjny posługiwały się tą teorią. (Indeks Big Maca ). Teoria ta zakłada, że determinantą zmian kursu walutowego są zmiany poziomu cen. Kurs waluty jest zmienną zależną, poziom cen krajowych i zagranicznych jest zmienną niezależną. Związek przyczynowo skutkowy to jest: zmiany cen powodują zmiany kursu walutowego. Są prowadzone różne badania, gdzie analizowane są działania dwukierunkowe, ale to nie jest teoria parytetu siły nabywczej. Zdaniem większości ekonomistów działanie parytetu siły nabywczej jest możliwe dzięki występowaniu tzw. arbitrażu towarowego.

Arbitraż towarowy wygląda następująco: jeżeli kurs rynkowy wzrasta powyżej kursu parytetu siły nabywczej, czyli mamy kurs przeszacowany, nadwartościowy, wówczas konkurencyjność eksportu towarów krajowych obniża się, natomiast zwiększa się konkurencyjność importu. Utrzymywanie się tego zjawiska w dłuższym i średnim okresie powoduje zwiększony popyt na waluty zagraniczne, co w konsekwencji prowadzi do deprecjacji kursu waluty krajowej. Abrbitraż jest kluczem dla rozumienia procesów ekonomicznych, wyrównawczych, jakie dokonują się w gospodarce przy stosowaniu podejścia strumieniowego. Na skutek napływu kapitału aprecjonuje waluta krajowa, w długim okresie zwiększa się popyt na walutę zagraniczną i mamy deprecjację waluty krajowej. Teoria parytetu siły nabywczej działa w średnim i długim okresie, natomiast w krótkich obserwujemy odchylenia kursu od kursu równowagi.

Czynniki odchylające kurs (powodujące zachwianie arbitrażu towarowego):

• restrykcje w handlu zagranicznym i inne zakłócenia handlu

• spekulacje walutowe

• przepływy kapitałów (MN)

• oczekiwania inflacyjne i oczekiwania zmian kursów walutowych

Dynamiczne oczekiwania kursów walutowych i oczekiwania inflacji w istotny sposób objaśniają odchylanie się kursu rynkowego od kursu parytetu siły nabywczej. Czy tego chcemy czy nie prognoza kursu walutowego jest realnym czynnikiem kształtującym wiele procesów ekonomicznych, w oparciu o prognozy kursów walutowych podejmowane są decyzje inwestycyjne, przepływy kapitałów, zmienia się struktura aktywów krajowych i zagranicznych. Komitety Ryzyka Finansowego - głównym ich celem jest prognozowanie przyszłych zmian kursu walutowego, zmian stóp procentowych (duże przedsiębiorstwa i banki).

Założenia teorii parytetu siły nabywczej:

• Teoria długich okresów, w krótkich okresach mamy czynniki zakłócające ich działanie

• Główną determinantą są zmiany poziomu cen

• Teoria parytetu siły nabywczej definiuje kurs równowagi, rozumiany przede wszystkim jako kurs równowagi bilansu handlowego lub równowagi zewnętrznej

• Warunkiem działania tej teorii jest sprawne działanie arbitrażu towarowego, którego warunkiem jest istnienie swobody przepływu towarów i usług oraz swobody płatności zagranicznych czyli istnienia podstawowego poziomu wymienialności waluty.

Dwie wersje parytetu siły nabywczej:

• Wersja absolutna - ma charakter raczej teoretyczny, zakłada że porównujemy ceny wszystkich towarów i usług występujących w gospodarce w kraju i zagranicą. Z założenia jest teorią trudną do realizacji.

• Wersja relatywna - zakłada, że w oparciu o indeksy zmian cen obserwowane są tylko zmiany cen w wybranych okresach i badana jest zmiana tych indeksów na poziom kursu walutowego. Podstawowe zarzuty wobec tej powszechnie stosowanej metody jest to że indeksy np. CPI budowane są o koszyki dóbr, które mogą odgrywać różną rolę w różnych grupach państw, np. koszyki z przewagą podstawowych dóbr konsumpcyjnych są bardziej przydatne dla panstw biedniejszych, natomiast nie odzwierciedlają dynamiki zmian cen w krajach bogatych. Koszyki są na ogół konstruowane przez instytucje MN i korygowane w określonych okresach.

Zarzuty wobec teorii parytetu siły nabywczej:

• Teoria Cassel'a nie objaśnia zmian w krótkim i średnim okresie i niejako uzupełnieniem tej teorii są koncepcje, które analizują odchylenia kursu rynkowego od kursy PPP; tym zajmują się 2 koncepcji: Efekt Balassy- Samuelsona i Efekt Dorbusha

• Czynniki traktowane przez Cassel'a jako zaburzające w krótkim i średnim okresie mogą działać w długim okresie. Przykład: przepływy kapitału- import kapitału w krajach o gospodarkach wschodzących np. Europa Środkowa i Wschodnia, Azja Płd- Wsch. Te przepływy mają charakter jednokierunkowy (importer kapitału). Ma to charakter długookresowy

• Arbitraż towarowy dotyczy tylko towarów, które są przedmiotem handlu zagranicznego. W mniejszym stopniu dotyczy towarów, niebędących przedmiotem obrotu w handlu międzynarodowym. A to powoduje, że teoria parytetu siły nabywczej lepiej sprawdza się w krajach otwartych, niż zamkniętych, gdzie udział produktów i usług ma charakter wewnętrzny.

Nie ma jednak wątpliwości że teoria ta jest najlepiej weryfikującą się statystycznie koncepcją zmian kursów walutowych. Badania potwierdzają występowanie intensywnych zależności między poziomem cen a kursem walutowym.

Z teorią parytetu siły nabywczej wiąże się prawo jednej ceny. Mówi ono, że ceny dóbr podobnych lub substytucyjnych w warunkach wolnego handlu zbliżają się do siebie na rynku międzynarodowym w średnim i długim okresie. Jedna tona pszenicy prawdopodobnie w Europie będzie miała zbliżoną cenę na skutek wyrównującego działania handlu zagranicznego. Głównie chodzi o towary wystandaryzowane, które łatwo można porównac.

Są okresy kiedy bardzo wyraźnie kurs rynkowy odchyla się od kursu parytetu siły nabywczej. Tym problemem zajęli się równocześnie dwaj ekonomiści: Balass i Samuelson. Hipoteza wydajnościowa, jako punkt wyjścia przyjmuje różnicę w wydajności pracy między tzw. sektorem handlowym i niehandlowym w dwóch grupach państw: w krajach biednych i w krajach bogatych. Hipoteza brzmi paradoksalnie: w krajach biednych większa jest różnica w wydajności pracy między sektorem handlowym i niehandlowym niż w krajach bogatych, co powoduje, że kurs waluty kraju biedniejszego aprecjonuje w stosunku do kursu waluty kraju bogatego. Bez wyraźnego działania czynników o charakterze fundamentalnym aprecjonuje w stosunku do np. euro. W związku z tym hipoteza Balassy-Samuelsona stała się więc wytrychem stosowanym przez ekonomistów i polityków w krajach transformacji oraz przez instytucje MN. Jak nie można było wyjaśnić aprecjacji - stosowano tą teorię.

Założenia:

• W każdym kraju mamy dwa sektory gospodarcze: pierwszy (handlowy) produkuje dobra przemysłowe będące przedmiotem wymiany MN, drugi sektor, to sektor usług, którego towary w minimalnym stopniu są przedmiotem obrotu międzynarodowego

• Wydajność w sektorze handlowym wzrasta szybciej niż w sektorze usługowym, przy czym cechą charakterystyczną jest to, że różnica wydajności jest większa w krajach biedniejszych niż w krajach bogatych. Ten szybszy wzrost wydajności w sektorze tradeable jest spowodowany m.in. konkurencją MN.

• Wraz ze wzrostem wydajności pracy w sektorze handlowym wzrastają płace, przy czym w gospodarce działa mechanizm wyrównujący płace w róznych sektorach, a więc wzrost wydajności pracy w sektorze handlowym powoduje wzrost płac ale równocześnie pociąga za sobą wzrost płac w sektorze usługowym, gdzie wydajność jest o wiele niższa.

• Wzrost płac w sektorze handlowym jest ograniczony zw na konkurencję międzynarodową, zaś w sektorze usług nie ma tego ograniczenia. Powoduje to, że ceny usługwzrastają szybciej niż ceny dóbr handlowych. Ceny usług wchodzą do wszystkich wskaźników porównujących poziom inflacji i jest to kurs parytety siły nabywczej, a ceny handlowe tworzą kurs równowagi bilansu płatniczego.

Efekt B-S przykład.

Punkt wyjścia: USD/PLN = 3PLN

• wzrost wydajności pracy powoduje wzrost płac -> wzrost cen. Ceny w sektorze handlowym są hamowane poprzez konkurencję międzynarodową, natomiast w sektorze niehandlowym, przede wszystkim w usługach, wzrasta szybciej.

• Do wyznaczania kursu w oparciu o parytet (ceny w całej gospodarce) używa się również cen usług

• Kcpi (ppp- wskaźnik równowagi) = 2,3PLN (zawiera usługi)

• Kbp (tylko tradeables) = 2PLN. (kurs rynkowy).

Teoria parytety stóp procentowych

Koncepcja powstała na początku lat 20-tych XX wieku; Fisher. Koncepcja ta zakłada, że podstawową determinantą zmian kursów walutowych są zmienne oczekiwania operatorów rynkowych co do przyszłego kształtowania się stóp procentowych. Czyli międzynarodowe przepływy kapitałów indukowane tymi różnicami (czy oczekiwanymi zmianami) w stopach procentowych zmieniają w istotny sposób układ popytu i podaży na poszczególnych krajowych rynkach walutowych. Ta zmiana popytu i podaży powoduje zmiany kursu walutowego. Opisany przed chwilą proces co najmniej od 20 lat jest pozytywnie weryfikowany w większości państw świata.

Efekt Fishera.

i= r +

i - nominalna stopa procentowa

r - realna stopa procentowa

- oczekiwana stopa inflacji.

Realna stopa procentowa rynku amerykańskiego

r_$ = i_$ - _$

Realna stopa procentowa rynku angielskiego

r_£ = i_£ - _£

Dwie realne stopy procentowe dwóch rynków są równe, a więc gwarantują zrównoważone relacje finansowe między tymi krajami tylko wtedy, kiedy różnica między stopami nominalnymi rynku amerykańskiego i angielskiego jest równa oczekiwaniom inflacyjnym. Działanie parytetu stóp procentowych oznacza, że stopa rentowności inwestycji w różnych krajach wyrównuje się za sprawą tzw. arbitrażu stóp procentowych, który powoduje, że rentowność lokat w różnych krajach wyrównuje się (działa tu prawo jednej ceny).

Warunki, jakie muszą być spełnione, aby arbitraż mógł działać:

• istnieje swoboda przepływu kapitału między krajami (liberalizacja transferów kapitałowych jest zaawansowana)

• aktywa finansowe krajowe i zagraniczne są substytucyjne - oznacza to, że z punktu widzenia inwestora jest obojętne, czy lokuje kapitał np. w polskie bony skarbowe, czy niemieckie - ryzyko i wszystkie inne warunki oprócz rentowności są identyczne. A więc tylko motyw osiągnięcia wyższej rentowności skłania do inwestowania w te a nie inne aktywa.

• w krajach, w których występuje arbitraż stóp procentowych działa dobrze rozwinięty rynek finansowy, o dużym stopniu deregulacji i przejrzystości. Najogólniej deregulacja rynku finansowego oznacza, że rola BC instytucji nadzoru finansowego rządu jest ograniczona do niezbędnego minimum, a o funkcjonowaniu rynku decydują mechanizmy rynkowe. Deregulacja rynku oznacza również swobodę tworzenia instytucji finansowych i swobodny dostęp do podmiotów rynku finansowego.

• bardzo niskie koszty transakcji lokacyjnych (bliskie 0)

24.11.2011

Egzamin!!!!!!

Występowanie arbitrażu stóp procentowych wiąże się z tzw. pokrytym i niepokrytym parytetem stóp procentowych:

1. Pokryty parytet stóp procentowych oznacza, że inwestor przprowadza transakcje zabezpieczające, eliminujące ryzyko zmiany kursu walutowego. Głównym motywem jest przyjęcie założenia, że zmiany kursu mogą wpłynąc na rentowność lokaty.

2. Niepokryty parytet stopy procentowej oznacza, że inwestorzy, dokonujący lokaty za granicą świadomie przyjmują i akceptują ryzyko zmiany kursu walutowego. Oznacza to, że nie będzie podejmował żadnych działań zabezpieczających kurs walutowy.

Motywy niezabezpieczania:

• inwestor ocenia, że prawdopodobieństwo wystąpienia dużych wahań kursów jest niewielkie

• planuje, że lokata będzie miała charakter krótkoterminowy, a więc ryzyko zmian kursów też się zmniejsza

• inwestor ocenia, że waluta kraju lokaty będzie aprecjonowała w stosunku do waluty krajowej i da mu to nadzwyczajne zyski (chce zarobić nie tylko na różnicy stóp procentowych, ale i na aprecjacji złotego)

• inwestor ocenia, że ewentualna deprecjacja waluty kraju lokaty będzie niższa niż różnice w rentowności lokat między krajami.

Z podręcznika: wyprowadzenie wzorów, jak wyrównują się stopy procentowe między krajami.

Liberalizacja rynków finansowych, rozwój rynków finansowych, rozwój infrastruktury instytucjonalnej tych rynków (swoboda świadczenia usług finansowych) powodują, że w sytuacjach normalnych krajowe stopy procentowe zbliżają się do siebie. Ten proces dokonuje się poprzez synchronizację zmian krajowych stóp procentowych z tzw. światową stopą procentową.

Jeszcze 3-5 lat temu funkcję światowej stopy procentowej pełniło oprocentowanie dolara na tzw. rynku eurowalutowym. USA miał monopol na wyznaczanie stóp procentowych.

Badania wskazują, że oprocentowania głównych walut europejskich zbliżało się do oprocentowania dolara przy zastosowaniu pokrytego parytetu stóp procentowych. Nie było to zbliżenie wartości oprocentowania poziomu stóp procentowych w ujęciu bezwzględnym, ale uwzględniające przyszłe zmiany kursu walutowego. Jeżeli ten proces synchronizacji międzynarodowych stóp procentowych umieścilibyśmy w czasie, to proces ten nabrał intensywności na początku lat 80-tych i w II poł. lat 80-tych nastąpiło efektywne zsynchronizowanie poziomu stóp procentowych w głównych krajach świata.

W przypadku synchronizacji stóp procentowych mielibyśmy do czynienia z dezintegrującymi gospodarkę światową przepływami kapitałów. W zliberalizowanym świecie finansów stopa procentowa powinna się wyrównywac. I to się dzieje.

Coraz częściej w funkcji pieniądza międzynarodowego o charakterze regionalnym występuje euro. Wiąże się to z wykształceniem senioratu walutowego i pełnieniem przez tę walutę funkcji wyznaczania światowej regionalnej stopy procentowej. W Europie i części państwa Afryki euro coraz wyraźniej wyznacza poziom regionalnej stopy procentowej.

W czasach nienormalnych może się deformowac działanie parytetu stóp procentowych. Ryzyko kraju sprawia, że inwestorzy nie będą lokowali w grecki aktywa finansowe.

Z książki: zasobowe teorie kursu walutowego

Niefundamentalne teorie:

1. Zjawisko białego szumu- charakterystyczne dla grupy państw pasmo wahań, zmian kursów walutowych, które jest praktycznie nieprzewidywalne. Każda gospodarka ma odmienną szerokość tego pasma.

Czynniki, które decydują o szerokości pasma:

• Sytuacja polityczna kraju

• Ryzyko kraju

• Poziom rozwoju rynków finansowych

• Transparentność rynku

• Rola BC w oddziaływaniu na kurs waluty (wiarygodność BC w oddziaływaniu na system finansowy)

Możemy wydzielic 3 grupy państw charakteryzujące się odmienną szerokością białego szumu

• Kraje rozwijające się o płytkim i słabo rozwijającym się rynku finansowym; to pasmo wycenia się na +/- 7-10% od kursu centralnego

• Kraje o gospodarce wschodzącej - państwa Europy Środkowo- Wschodniej, Azji Płd.-Wsch. i Centralnej, części państw Ameryki Płd.; pasmo białego szumu wynosi 5-7%

• Kraje wysoko rozwinięte- głównie waluty europejskie w latach 90-tych ; szacuje się, że to pasmo wynosi ok. 3%

Im lepszy gospodarczo rynek finansowy tym bardziej zawęża się pasmo białego szumu. W tym paśmie funkcjonują handlarze w szumie (tzw. noise traders). Stosują taktykę naśladowania działań liderów rynku. Gdy oni rozpoczynają atak o charakterze deprecjacyjnym lub aprecjacyjnym to oni dołączają do nich.

2. Bąble spekulacyjne- z książki

Model overshooting- egzamin !!!! (Rudiger Dornbush)

Koncepcja D. powstała w połowie lat '70, gdy rozsypał się system z Breton Woods. Gdy wprowadzono kursy płynne ekonomiści oczekiwali, że możliwość swobodnego kształtowania się kursów pod wpływem działania sił rynkowych wyeliminuje zjawisko przewartościowania i niedowartościowania kursów bo siły rynkowe będą pchac je w kierunku równowagi PPP. Nie ma czynników, które deformowały kurs w krótkich i średnich okresach. Jednak te oczekiwania nie spełniły się. Kursy płynne nie zbliżały kursów walutowych do kursu PPP. Badania dlaczego tak się stało upowszechniły się w USA- prace Dornbuscha. Koncentrował on uwagę na wyjaśnieniu dwóch zjawisk z zakresu finansów międzynarodowych:

1. Jaka jest rola kursu walutowego w osiąganiu równowagi na krajowym rynku walutowym?

Rynki finansowe poddawane różnego rodzaju szokom są wytrącane z punktu równowagi, więc zachwiana zostanie równowaga między popytem i podażą na pieniądz. Te impulsy są generowane przez otoczenie gospodarcze. Dornbush bada, w jaki sposób ta równowaga może być osiągana, w jaki sposób zmiany kursu walutowego mogą wytrącac gspodarkę ze stanu równowagi. Rzecz dotyczy impulsów oddziałujących na stratę monetarną- szoki monetarne

2. W jaki sposób zmiany kursu walutowego oddziałują na sferę realną, czyli wpływają na handel zagraniczny. Czy działa ten klasyczny mechanizm wyrównawczy kurs/cena.

Założenia Dornbusha w jego badaniach (nowość w badaniach):

• Odchodzi od statyki kursu walutowego i wprowadza dynamiczne, racjonalne oczekiwania zmian kursów walutowych. Twierdził, że przedsiębiorstwo prognozuje kurs walutowy.

• lepkość cen (sticky price)- oznacza, że w krótkim okresie ceny aktywów finansowych reagują szybciej niż ceny towarów, a zatem ceny towarów są względnie sztywne w krótkich okresach. Jest to ważne, bo pokazuje pewien dysonans w procesach dokonujących się na rynku finansowym i na rynku towarów.

• przyjęcie założenia neutralności pieniądza w długim okresie (założenie dodatkowe). Tzn., że w krótkim okresie zmiany podaży i popytu pieniądza wpływają na podstawowe parametry gospodarcze, natomiast w długim okresie pieniądz zachowuje neutralność.

Jak długo trwa oczekiwanie? - Przyjmuje się, że overshooting trwa ok. 1 roku. 3 argumenty które temu dowodzą:

1. W okresie długim zmiany kursu walutowego i cen są proporcjonalne do zmian w podaży pieniądza. Wynika to z tzw. neutralności pieniadza.

2. Zjawisko sticky price nie może trwac dłużej niż rok, bo nieprawdopodobnie jest żeby ceny towarów nie zareagowały na istotne zmiany koniunkturalne (np. zmiany stóp procentowych, zmiany kursu walutowego)

3. Overshooting jest definiowany, jako gwałtowny przebieg procesów na rynku walutowym, a takie wstrząsy nie mogą być długoterminowe. Gospodarka poddana silnym wstrząsom musi uruchomic procesy wyrównawcze.

Overshooting to „przestrzelenie”, „przewartościowanie” 3 interpretacje:

• różnica między kursem bieżącym, a kursem wynikającym z parytetu siły nabywczej

• różnica między kursem równowagi krótko i długookresowej (to najlepsze określenie)

• różnica między kursem równowagi rynku realnego a kursem równowagi rynku hipotetycznego (doskonałego), na którym występuje pełna informacja na temat zjawisk dokonujących się na tym rynku, niskie koszty transakcji

Założenia modelu:

• ceny zbyt mało elastyczne w krótkim okresie (sticky price)

• nominalny wzrost podaży pieniądza w okresie krótkim jest równy realnemu ze względu na stabilność cen. Nie występowanie procesów inflacyjnych. Podaż nominalna jest równa podaży realnej

• wzrost podaży pieniądza powoduje spadek krajowych stóp procentowych, rynek działa elastycznie

• redukcja stóp procentowych obniża rentowność lokat kapitałowych w kraju i powoduje eksport kapitału za granicę- pojawia się dodatni dyferencjał stóp procentowyc między zagranicą, a krajem

• spadek popytu na aktywa krajowe uruchamia procesy dostosowywania na rynku walutowym i powoduje deprecjację waluty krajowej.

Model Dornbuscha można przedstawić na wykresie:

ceny P podaż pieniądza

A'

P'

wzrost proporcjonalny A B

P

overshooting

K''

0 K K'

wzrost proporcjonalny kurs walutowy K

Do wykresu:

Punktem wyjścia jest sytuacja, w której podaż pieniądza na poziomie O - A przy cenach w punkcie P i kursie walut K, punkt równowagi: A. Podaż po punkcie A stan równowagi przy P i K. Następuje wzrost podaży z A do A', gdy ceny uelastyczniają się (?) do punktu równowagi A' przy P' i K' wzrost proporcjonalny. Ale tak się nie dzieje. Ceny P na tym samym poziomie, podaż pieniądza realna = nominalna podaż pieniądza do K', obniżenie stóp procentowych i odpływ kapitału za granicę. Odpływ kapitału powoduje spadek kursu walutowego. Kursy walut z K do K'' i odcinek między wzrostem proporcjonalnym (K') do K''; zdeprecjonowanie waluty krajowej do zagranicznej przy cenie P. Pozwala to osiągnąć stan równowagi w punkcie B. Kurs waluty odegrał decydującą rolę - wziął na siebie rolę absorbera i umożliwił uzyskanie równowagi (równowaga ułomna). Popyt na aktywa finansowe pokrywa się z ich podażą.

Co dzieje się dalej: zdeprecjonowanie kursu walutowego do K'' oznacza, że poprawia się konkurencyjność eksportu i pogarsza konkurencyjność importu. Następuje poprawa salda obrotów bieżących. W ten sposób zwiększa się popyt na walutę krajową i pojawiają się na rynku finansowym (walutowym) racjonalne oczekiwania na aprecjację waluty krajowej. Operatorzy rynkowi badając te procesy oceniają, że deprecjacja jest zbyt głęboka, że poprawa bilansu i zwiększający sie popyt na aktywa zagraniczne rokuje wzrost ceny waluty krajowej, Te racjonalne oczekiwania przekładają się na wzrost kursu początkowo na rynku terminowym, później stopniowo na rynku kasowym. utrzymujący się popyt na eksport krajowy poprawia koniunkturę i uruchamia procesy inflacyjne, czyli następuje wzrost cen z punktu P do punktu P'. Sytuacja robie się paradoksalna, ponieważ opisywany kraj odnotowuje wzrost cen i równocześnie odnotowuje stopniowa aprecjację waluty krajowej. Objaśnienie tego tylko przy uwzględnieniu parytetu siły nabywczej jest niemożliwe. Kurs zaczyna wracać do poziomu K' (kapitał wraca zza granicy) i osiągany jest punkt równowagi w A' przy kursie K' cena P'. Kurs K'' - jako kurs za bardzo zdeprecjonowany. Następuje transmisja bodźców ze sfery monetarnej na sferę realną.

Kurs walutowy odgrywa bardzo ważną rolę w przywracaniu równowagi gospodarczej. Kurs silnie oddziałuje na sferę realną, na handel zagraniczny, uruchamiając działanie procesów gospodarczych. Badania wykazują, że w krajach o gospodarkach wschodzących, efektywność kanałów transmisji jest wysoka, czyli używanie przez BC kursu walutowego jako kanału transmisji monetarnej jest efektywny. W krajach wysoko rozwiniętych ta efektywność jest mniejsza.

01.12.2011

Interwencje to jeden z największych problemów. Są 2 podejścia:

1. Tylko rynek ma racje, ma najlepszy model funkcjonowania kursów walutowych, każda ingerencja jest złem. Takie podejście dominuje wśród ekonomistów i części polityków co najmniej od 10-15 lat.. Nawe polscy politycy i ekonomiści do niedawna byli niechętni interwencjom walutowym. Jedyną osoba która była przychylna interwencją był i jest Marek Belka. Kolejnym argumentem, jest to że interwencja walutowa zakłóca prowadzenie autonomicznej polityki pieniężnej.

2. Zwolennicy interwencji uważają ze w długim okresie to rynek ma rację, ale w okresie krótkim i średnim rynek może się mylic, rynek poddawany jest działaniom czynników o charakterze zniekształcającym. Jeżeli spojrzymy na ostatnie wydarzenie wneuropie to trzeba stwierdzic ze wszystkie dzialania BC polegające na zasilajnie bankow i rynkow finansowych w setki mln euro jest dzialanie zakłócającym, wypacza dzialanie rynku.

Cele które realizuje polityka walutowa:

1. Powinna zapewnic wymienialność waluty krajowej na pieniądz światowy.

2. Tworzenie takiego mechanizmu rynkowego, który pozwala w sposób obiektywny pod wpływem działania sił rynkowych na kształtowanie się kursu walutowego.

3. Stworzenie warunków dla działania procesów wyrównawczych pozwalających osiągnąć równowagę bilansu płatniczego.

4. Stworzenie mechanizmów absorpcji szoków monetarnych, które chronią sferę realną gospodarki przed zaburzającym oddziaływaniem zewnętrznych impulsów monetarnych.

Instrumenty, metody przy pomocy których są realizowane cele polityki:

1. Regulacje w zakresie wymienialności waluty krajowej i swobodzie przepływu kapitałów.

2. Sposób wykorzystywania rezerw walutowych i budowa odpowiedniej struktury walutowej aktywów. (w jakim % będą składały się rezerwy walutowe Polski denominowane w innych walutach. Rezerwy Polski: 40% euro 40% dolary 20% pozostałe- funt, jen). Polityka wykorzystywania tych rezerw (kraje najczęściej przechowuja rezerwy w aktywach finansowych o najwyższym stopniu wiarygodności i płynności. Te aktywa to najczęściej papiery skarbowe długoterminowe amerykańskie i państw europejskich)

3. Uczestnictwo w międzynarodowych porozumieniach walutowo- finansowych nakładające na krajowe władze monetarne określone obowiązki. Takie instytucje najsilniej odzialuje=ace na Polityke walutowa to: MFW (w pierwszym okresie funkcjonowania, obecniej silnie oddzialuje na kraje które starają się o pomoc finansowa od MFW), różnego rodzaje sformalizowane strefy i oddzialy walutowe np. unia gospodarcze i walutowa strefy euro i inne funkcjonujące na swiecie. Tworzone SA również regionalne porozumienia finansowe, które nie SA jeszcze obszarami walutowymi ale już oddziałują na Polityke walutowa, np. Porozumienie Ciang- mai.

4. Współpraca banków centralnych różnych państw. (intensywność współpracy BC zależy od sytuacji w systemie walutowym- im gorsza sytuacja tym wieksza wola do koordynacji polityki walutowej przez główne BC. Przykład: decyzja 6 największych BC o zasilaniu rynkow finansowych funduszem)

5. Polityka kursu walutowego (3 działania:

• sposób definiowania kursu walutowego i wybór denominatora- wladze maja określić jaki kurs najlepiej stosowac, budowanie zaczepu- co jest miernikiem wartości dl adanego systemu walutowego.

• wybor mechanizmu kursowego

• interwencje BC na rynku dewizowym,)

Interwencje walutowe są to działania podejmowane przez władze monetarne, polegające na operacjach kupna-sprzedaży walut w celu realizowania określonej polityki kursowej.

Cele interwencji walutowych:

• ograniczenie wahań kursu walutowego

• oddziaływanie na właściwa podaż dewiz na rynku walutowym

• akumulacja rezerw walutowych

• likwidacja zaburzeń na krajowym rynku walutowym

W jakich sytuacjach podejmowane są interwencje:

• Wybrany reżim kursowy: kiedy stosujemy kurs stały z marżami wahań, to władze monetarne mają obowiązek interweniowania na rynku walutowym

• kiedy istnieją tzw. intramarginalne punkty interwencyjne, które wyznaczają poufne marże wahań

• Kiedy występują sytuacje kryzysowe - aprecjacja lub deprecjacja zagraża stabilizacji rynku finansowego / walutowego, mogą uruchomic kapitały o charakterze spekulacyjnym

• Kiedy w ocenie władz monetarnych kurs rynkowy zbytnio odchyla się od kursu parytety siły nabywczej (PPP) i może ten kurs przekazywać fałszywe informacje dla gospodarki, może to zakłócac działania rynku.

!!!!! Rodzaje interwencji:

• sterylizowane / niesterylizowane

• zapowiadane / niejawne

• koordynowane / jednostronne

• przeciwstawne trendowi / wzmacniające trend

Sterylizowane/ niesterylizowane- transakcja kupna sprzedazy walut które wpływają na pozio płynności rynku krajowego, na baze monetarna SA neutralizowane przez operacje otwartego rynku. Przykład: zloty aprecjonuje silnie w stosunku do euro, wladza monetarna interweniuje, rozpoczyna sprzedaz złotego, kupno euro- pojawia Sie wieksza ilość zwiesza Sie podaz złotego na rnku. Zjednej strony jest to celem, a z drugiej zakloca to Polityke pieniezna. Można wówczas [przeprowadzic operacje sterylizujaca, czyli po pewnym okresie (gdy efekt zostal osiagniety)zaczyna BC sprzedawac papiery wartościowe denominowane w zlotych i w ten sposób wycofuje zloty z rynku i poziom bazy monetarnej wraca do pierwotnego stanu. Wielu ekonomistow zarzuca ze sterylizacja oslabia efekt interwencji walutowych. Interwencje te były i SA przeprowadzane przez kraje o najwyższym poziomie rozwoju. A gosp wschodzące najczęściej stosuja interwencje niesterylizowane ktote daja bardzo dobre efekty, wynika to z faktu ze w krajach budujących gospodarkę rynkową kurs walutowy jest ba rdzo silnie działającym kanalem transmisji monetarnej. W krajach takich jak polska zmiany kursu pelnia bardzo istotna role w osiaganiu równowagi rynku finansowego

Zapowiadane/ niejawne czesc panstw informuje o interwencji aczesc nie. Wikekszosc nie informuje.

Koordynowane/ jednostronne- banki 2 lub wiecej panstw podejmuj decyzje o wspolnym koordynowaniu. Tak często robi japonski BC. Sila takich interwencji jest duzo wieksza niż interwencji jednostronnych. Nie zmienia to faktyu ze większość past w podejmuje interwencje jednostronne.

Przeciwstawne trendowi/zgodne z trendem - przeciwstawne polegają na działaniach zmierzających do odwrócenia kierunku zmian kursu walutowego. Kiedy mamy gwałtowną aprecjację złotego i chcemy rozpocząć deprecjację to jest to przeciwstawna operacja, tzw. „plucie pod wiatr”(efektywność takiej interwencji jest ograniczona). Zgodna z trendem polega na osłabieniu lub wzmocnieniu trendu zmiany kursu walut, np. NBP ocenia, że złoty aprecjonuje zbyt szybko i podejmuje działania do wyhamowania tej aprecjacji, a więc zdejmuje aktywa w złotych z rynku i wprowadza w to miejsce euro albo dolary (osłabienie występującej już tendencji); można też przyspieszyć tendencję, kiedy np. NBP oceni, że z punkty widzenia gospodarki lepsze będzie głębsze zdeprecjonowanie waluty i rozpoczyna działania przyspieszające deprecjację złotego. Jeżeli mierzyć efektywnością te dwa rodzaje interwencji, to łatwiejsze i skuteczniejsze są zgodne z trendem.

Niekiedy terminem interwencji określa się wszystkie działania z zakresu polityki monetarnej wpływające na kurs. Jednak jest ona zbyt nieprecyzyjna, zbyt szeroka.

Klasyfikacja kanałów wg Almekindersa(???)

Interwencje niesterylizowane - (1) oddziaływanie na bazę monetarną -> zmiany podaży pieniądza krajowego i zagranicznego -> zmiany kursu walutowego

Interwencje nisterylizowane -> (2) oczekiwania zmian polityki walutowej i wynikające z niej moliwe zmiany kursu walutowego -> zmiany kursu walutowego

Interwencje sterylizowane (3) zmiana w popycie i podaży krajowych oraz zagranicznych aktywów finansowych -> zmiana rentowności aktywów zagranicznych w stosunku do aktywów krajowych -> zmiany kursu walutowego

Sterylizowane i niesterylizowane połączone oraz 1 i 3 połączone

1 - kanał monetarny

2 - kanał oczekiwań (expectations channel)

3- kanał port folio

Działanie kanału monetarnego - są to interwencje niesterylizowane. Polega na tym że transakcja kupna/sprzedaży walut zmienia krajową bazę monetarną, płynność rynku, co zmienia podaż pieniądza krajowego. W ten sposób oddziałuje na krótkoterminowe stopy procentowe i powoduje zmianę kursu walutowego. Najczęściej stosowany w krajach o gospodarce wschodzącej. Przykład: NBP sprzedaje złote, zwiększa bazę monetarna w polskiej walucie, oczekuje deprecjacji złotego

Kanał oczekiwań (informacyjny) - polega na tym, że operatorzy rynkowi przekazują informacje jaki jest ich zdaniem poziom kursu walutowego odpowiedni dla gospodarki. taka informacje jest odbierana przez rynek i wpływa na zmiany na rynku walutowym (zmiany kursu walutowego). Im większa wiarygodność BC tym większa skuteczność kanału informacyjnego. Podmioty wiedzą, że władze monetarne SA zdeterminowane w realizacji tego poziomu. Przykłady: kiedy tworzono UGiW państwa członkowskie utrzymywały kursu z tych walut w granicach 2-3% w stosunku do eqi. Po 1-2 lata okazało się ze niekonieczne były te interwencje. Inny przykład: 2,5 miesiąca temu ogłoszona otrzymanie franka na poziomie 1,20 do euro. trwalo to przez 2-3 tyg, gdy frank wykazał dostateczna determinacje w obronie tego kursu, ataki ustały.

Kanał port folio - interwencje sterylizowane, w tym kanale zakłada się występowanie niedoskonałej substytucyjności aktywów krajowych i zagranicznych. Przy tych założeniach transakcje kupna/sprzedaży walut powodują, że zakłócona jest relacja pomiędzy popytem i podażą na aktywa krajowe i zagraniczne i operatorzy rynkowi mają prawo oczekiwać zmiany rentowności tych aktywów. Zmiana rentowności oznacza zmiany kursu walutowego. Przykład: NBP powstrzymuje się od sprzedaży obligacji skarbowych co zmienia układ popytu miedzy odpowiednimi papierami, co powoduje że zwiększa Sie popyta na obligacje polskie, zwiększa się rentowność inwestycji w te papiery wartościowe i następuje zmiana kursu walutowego.

Interwencja walutowe może prowadzic BC bezpośrednio lub przez egenta która dziala w jego imieniu i na jego rzecz lub agent, który dziala w imieniu i na rzecz Ministerstwa Finansów.

Działania, jakie podejmuje osoba która przeprowadza interwencje:

• Wybór transakcji (spot, forward, derywaty)- najczęściej SA to transakcje kasowe

• Wybór waluty transakcji (kiedys byl to dolar teraz różnie)

• Wybór partnera, który będzie przeprowadzał te interwencje.

Interwencje walutowe.

Wokół interwencji walutowych narosło wiele kontrowersyjnych opinii, wynikających nie tylko z dyskusji ekonomicznych, ale kiedy do dyskusji nt interwencji wkroczyła polityka, to robi się niebezpiecznie. Z czego wynika niechęć polskich elit politycznych do interwencji: niewiedza, lobbyści sektora finansowego, naturalnymi wrogami interwencji i aktywnej polityki kursu są przedstawiciele rynku finansowego- każda interwencja jest zagrożeniem dla prowadzonych przez nich inwestycji. Sytuacja robi się paradoksalna, gdy polityk mówi, że Polska powinna jak najszybciej wstąpić do strefy euro i równocześnie mówi, że interwencje są nieefektywne, kosztowne, itp. Polska przebywając w ERM2 musi stabilizować wahania złotego, co nie udaje się bez interwencji walutowych. Można mieć złą opinię nt interwencji, ale trzeba mieć świadomość, że Polska będzie musiała interweniować. Badania przeprowadzone w tzw. starej unii walutowej pokazują, że przed utworzeniem unii walutowej, przed wprowadzeniem euro, największe BC (niemieckie, francuskie, włoskie) interweniowały na rynku walutowym w różny sposób przez 80% ogólnej liczby dni roboczych.

Interwencje walutowe są to działania podejmowane przez władze monetarne, polegające na operacjach kupna-sprzedaży walut w selu realizowania określonej polityki kursowej. Interwencje z istoty swojej mają charakter incydentalny i są działaniami nieciągłymi. Interwencje walutowe mają na ogół 4 cele:

• ograniczenie wahań kursu walutowego

• likwidacja zaburzeń na krajowym rynku walutowym

• akumulacja rezerw walutowych

• odpowiednia struktura popytu i podaży na krajowym rynku walutowym.

Interwencje tak definiowane należy odróżnić od polityki monetarnej kraju, która pośrednio może oddziaływać na kurs walutowy, to są interwencje w szerszym znaczeniu. Nas interesują te świadome działania o charakterze incydentalnym, mające na celu osiągnięcie 4 w/w efektów.

W jakich sytuacjach podejmowane są interwencje:

• kiedy stosujemy kurs stały z marżami wahań, to władze monetarne mają obowiązek interweniowania na rynku walutowym

• kiedy istnieją tzw. intramarginalne punkty interwencyjne, które wyznaczają poufne marże wahań

• kiedy występują sytuacje kryzysowe - aprecjacja lub deprecjacja zagraża stabilizacji rynku finansowego / walutowego

• kiedy w ocenie władz monetarnych kurs rynkowy zbytnio odchyla się od kursu parytety siły nabywczej (PPP) i może ten kurs przekazywać fałszywe informacje dla gospodarki.

Rodzaje interwencji:

• sterylizowane / niesterylizowane

• zapowiadane / niejawne

• koordynowane / jednostronne

• przeciwstawne trendowi / wzmacniające trend

Sterylizowane/niesterylizowane - jeżeli władza monetarna odwraca efekty interwencji walutowych na poziom płynności krajowej, to mówimy o sterylizowaniu interwencji, np. jeśli władza monetarna odwraca, neutralizuje efekty interwencji walutowych na poziom płynności rynku. Np. NBP chce obniżyć kurs złotego (zdeprecjonować, lub obniżyć aprecjację) i rozpoczyna interwencję polegającą na sprzedaży PLN za USD, czyli zwiększa się podaż na rynku PLN i zdejmowane są z rynku USD. W obawie, żeby ta dodatkowa podaż PLN nie zwiększyła płynności rynku i nie zakłóciła polityki monetarnej, władze monetarne mogą zdecydować się na zneutralizowanie działań interwencyjnych przez ulokowanie na rynku poprzez OOR (operacje otwartego rynku) papierów wartościowych w zamian za PLN. Kraje transformacji zazwyczaj stosują te interwencje i są zazwyczaj dość efektywne.

Wykład 9

Niesterylizowane - interwencje walutowe zmieniają bazę monetarną i nie ma reakcji władz pieniężnych w celu neutralizowania tego. Sterylizowanie dokonuje się najczęściej poprzez operacje otwartego rynku ale ostatnio coraz powszechniej używane są do tego instrumenty pochodne. Jest prawie regułą, że kraje rozwinięte stosowały interwencje sterylizowane, a kraje o gospodarkach wschodzących interwencje niesterylizowane.

Interwencje zapowiadane/niejawne - zapowiadanie interwencji to już jest pewnego rodzaju wpływanie na operatorów rynkowych co do przyszłej polityki kursu walutowego. To w jakim stopniu pokrywa się z kanałem oczekiwań (informacyjnym). Nie ma tu wyraźnego podziału na kraje stosujące te interwencje. W oparciu o doświadczenia: USA zapowiadały tego rodzaju działania. W europejskim mechanizmie kursowym przed utworzeniem unii walutowej BC państw unii w większości stosowały interwencje niejawne, co więcej dane statystyczne na temat tych interwencji ukazywały się z bardzo dużym opóźnieniem. Trudno powiedzieć, który rodzaj jest skuteczniejszy

Koordynowane/jednostronne - jednostronne, kiedy pojedynczy BC podejmuje działania na rynku aby wpłynąć na poziom kursu. Koordynowane, to najczęściej porozumienie między dwoma BC o wspólnym działaniu interwencyjnym. Zwykle interwencje koordynowane dokonują się na dwóch albo więcej rynkach, czyli są to rynki krajów emitujących walutę (np. USA i Japonia), ale często robi się to na rynkach offshore'owych, jak Londyn, HongKong, gdzie dokonują się znaczące obroty na tej parze walut. Interwencje jednostronne są najczęściej na jednym rynku. Nie ma wątpliwości, że interwencje koordynowane są bardziej skuteczne niż jednostronne.

Przeciwstawne trendowi/zgodne z trendem - przeciwstawne polegają na działaniach zmierzających do odwrócenia kierunku zmian kursu walutowego. Kiedy mamy gwałtowną aprecjację złotego i chcemy rozpocząć deprecjację to jest to przeciwstawna operacja, tzw. „plucie pod wiatr”(efektywność takiej interwencji jest ograniczona). Zgodna z trendem polega na osłabieniu lub wzmocnieniu trendu zmiany kursu walut, np. NBP ocenia, że złoty aprecjonuje zbyt szybko i podejmuje działania do wyhamowania tej aprecjacji, a więc zdejmuje aktywa w złotych z rynku i wprowadza w to miejsce euro albo dolary (osłabienie występującej już tendencji); można też przyspieszyć tendencję, kiedy np. NBP oceni, że z punkty widzenia gospodarki lepsze będzie głębsze zdeprecjonowanie waluty i rozpoczyna działania przyspieszające deprecjację złotego. Jeżeli mierzyć efektywnością te dwa rodzaje interwencji, to łatwiejsze i skuteczniejsze są zgodne z trendem.

Klasyfikacja kanałów oddziaływania interwencji na kursy walutowe:

Interwencje niesterylizowane - (1) oddziaływanie na bazę monetarną -> zmiany podaży pieniądza krajowego i zagranicznego -> zmiany kursu walutowego

Interwencje nisterylizowane -> (2) oczekiwania zmian polityki walutowej i wynikające z niej moliwe zmiany kursu walutowego -> zmiany kursu walutowego

Interwencje sterylizowane (3) zmiana w popycie i podaży krajowych oraz zagranicznych aktywów finansowych -> zmiana rentowności aktywów zagranicznych w stosunku do aktywów krajowych -> zmiany kursu walutowego

Sterylizowane i niesterylizowane połączone oraz 1 i 3 połączone

1 - kanał monetarny

2 - kanał oczekiwań (expectations channel)

3- kanał port folio

3 argumenty przemawiające za stosowaniem interwencji walutowych: EGZAMIN

• kurs walutowy jest najsilniej uwarunkowanym zewnętrznie instrumentem polityki ekonomicznej, oznacza to że jest bezustannie narażany na oddziaływanie rynków zewnętrznych. W przypadku małych i średnich państw oznacza to, że nawet przypadkowe impulsy zewnętrzne, takie jak: przepływy kapitałów, zmiana polityki pieniężnej dużych sąsiadów, sytuacja na rynku międzynarodowym mogą wpływać na poziom kursu krajowej waluty. Biorąc pod uwagę fakt, że kurs jest ważnym parametrem decyzyjnym podmioty gospodarcze mogą otrzymywać fałszywe sygnały co do kierunków inwestycji, rentowności, współpracy z zagranicą. Przykład relacji między gospodarką amerykańską a Chinami (kiedyś Europa i USA). USA nie prowadzi od wielu lat aktywnej polityki kursowej (kiedyś „zasada pobłażliwego lekceważenia kursu dolara”) i jeżeli partner handlowy (duży) prowadzi politykę kursową, np. Chiny, to zniekształca to relację wymiany handlowej między tymi krajami. To jest przyczyna m.in. narastającego deficytu na rachunku obrotów bieżących USA i gigantycznych nadwyżek bilansu płatniczego Chin - podwartościowy kurs waluty chińskiej.

• Monopolistyczna pozycja BC na rynku finansowym w małych i średnich krajach. Pozycja ta jest bardzo silna w krajach transformacji systemowej, gdzie rozwój sektora banków komercyjnych jest we wstępnej fazie. Tam, pozycja BC jest bardzo znacząca. Ta pozycja powoduje, że działania interwencyjne BC powinny być bardzo efektywne. Nie oznacza to, że BC ma zastąpić rynek. Oznacza to, że BC dysponuje doskonałą wiedzą na temat sytuacji rynku finansowego i planowanych kierunków polityki pieniężnej.

• W ostatnich kilku latach upadła doktryna o rynku doskonałym. Kryzys finansowy pokazał, że mechanizmy rynkowe mogą być niesprawne, nieefektywne w krótkim, a nawet średnim okresie. W takich sytuacjach aktywność władz monetarnych na poziomie krajowym i międzynarodowym jest niezbędna dla poprawy mechanizmów rynkowych i stabilizacji sytuacji.

Działanie kanału monetarnego - są to interwencje niesterylizowane. Polega na tym że transakcja kupna/sprzedaży walut zmienia krajową bazę monetarną, płynność rynku, co zmienia podaż pieniądza krajowego. W ten sposób oddziałuje na krótkoterminowe stopy procentowe i powoduje zmianę kursu walutowego. Najczęściej stosowany w krajach o gospodarce wschodzącej. Przykład: NBP sprzedaje złote, zwiększa bazę monetarna w polskiej walucie, oczekuje deprecjacji złotego

Kanał oczekiwań (informacyjny) - polega na tym, że operatorzy rynkowi przekazują informacje jaki jest ich zdaniem poziom kursu walutowego odpowiedni dla gospodarki. taka informacje jest odbierana przez rynek i wpływa na zmiany na rynku walutowym (zmiany kursu walutowego). Im większa wiarygodność BC tym większa skuteczność kanału informacyjnego. Podmioty wiedzą, że władze monetarne SA zdeterminowane w realizacji tego poziomu. Przykłady: kiedy tworzono UGiW państwa członkowskie utrzymywały kursu z tych walut w granicach 2-3% w stosunku do eqi. Po 1-2 lata okazało się ze niekonieczne były te interwencje. Inny przykład: 2,5 miesiąca temu ogłoszona otrzymanie franka na poziomie 1,20 do euro. trwalo to przez 2-3 tyg, gdy frank wykazał dostateczna determinacje w obronie tego kursu, ataki ustały.

Kanał port folio - interwencje sterylizowane, w tym kanale zakłada się występowanie niedoskonałej substytucyjności aktywów krajowych i zagranicznych. Przy tych założeniach transakcje kupna/sprzedaży walut powodują, że zakłócona jest relacja pomiędzy popytem i podażą na aktywa krajowe i zagraniczne i operatorzy rynkowi mają prawo oczekiwać zmiany rentowności tych aktywów. Zmiana rentowności oznacza zmiany kursu walutowego.

Kiedy władze monetarne podejmują decyzje o interwencjach walutowych muszą rozważyć 3 aspekty tych interwencji:

• Wybór transakcji walutowej i rynku walutowego

• Wybór waluty transakcji

• Wybór partnera, który będzie przeprowadzał te interwencje.

Najczęściej stosowaną transakcją są transakcje kasowe (w krajach rozwiniętych i rozwijających się), bo jest to rynek bardzo płynny, w sposób bezpośredni oddziałują na kanał monetarny i portfolio, są to transakcje łatwe do przeprowadzenia. W latach 90' podejmowane były próby wprowadzenia interwencji walutowych przy pomocy forwardów i derywatów (szczególnie Szwajcaria), ale zakres wykorzystania tych instrumentów był ograniczony.

Rynki - najczęściej jeden rynek, krajowy. Więcej występuje, gdy są interwencje koordynowane, albo jak w Polsce duża część obrotu dokonuje się na rynkach offshore'owych, (Azja - rynek Hong Kongu )

Wybór waluty transakcji - jest to wybór pary na której się będzie interweniowało (najczęściej euro lub dolar dla krajów europejskich). Z punktu widzenia krajów azjatyckich interwencja na euro jest czymś egzotycznym. Dla nich para to albo dolar, albo jen japoński. W przypadku Ameryki Południowej/Środkowej interweniuje się tylko na parze dolar/waluta krajowa. Wybór waluty interwencji jest związany z pełnieniem przez poszczególne waluty funkcji pieniądza międzynarodowego. Ok. 80% wszystkich interwencji walutowych jest na parze dolar/jakaś waluta. Rynek dolarowy jest najbardziej efektywny i najtańszy.

Wybór partnera - Po pierwsze bank może to robić sam albo może wykorzystywać bank komercyjny, dużą firmę maklerską, szczególnie, gdy przeprowadzane są interwencje niejawne, dobrze jest korzystać z agenta zewnętrznego. Operatorzy rynkowi po pewnym czasie zorientują się kto nim jest, ale to już wiedza ex post.

Interwencje walutowe a polityka pieniężna:

Zgodnie z powszechnie obowiązującym ekonomicznym poglądem interwencje walutowe mogą zakłócać politykę pieniężną i są szczególnie niemile widziane, gdy kraj stosuje strategię bezpośredniego celu inflacyjnego. Teoria ekonomii mówi, że nie powinno się łączyć tej strategii z aktywną polityką kursową. Doświadczenie uczy czego innego. W latach 90' wiele państw Unii Europejskiej wprowadzało strategię bezpośredniego celu inflacyjnego i równocześnie interweniowało, stabilizowało kurs swojej waluty. Robiły to z dużym powodzeniem, co zakończyło się stworzeniem unii walutowej. Więc wybór między teorią a praktyką jest oczywisty.

08.12.2011

Europejski Bank Centralny

Zasady funkcjonowania ESBS

1. Federalny charakter- jest nadrzędny BC, decentralizacja działania- zadanie główne są podejmowane na szczeblu głównym, a pozostałe przez BC krajów członkowskich

2. Decentralizacja

Funkcje krajów członkowskich:

• przechowywanie i zarządzanie rezerwami walutowymi

• gromadzenie danych statystycznych

• produkcja banknotów i monet euro ale pod ścisłym nadzorem EBC

• sprawuję nadzór nad krajowymi systemami bankowymi i rozliczeniowymi

• pełnią funkcję analityczno- doradczą

Narodowe BC krajów strefy euro musza wpłacić cala kwotę do EBC

Narodowe BC spoza strefy euro musza wpłacić tylko część kwoty. Obecnie wpłacają 3,75% syskrybowanego kapitału.

EBC prowadzi samodzielnie politykę pieniężna, a polityka kursowa jest prowadzona wspólnie z radą ECOFIN

Operacje otwartego rynku są przeprowadzane z inicjatywy EB, który decyduje o stosowanych instrumentach oraz zasadach i warunkach ich wykorzystania.

Podział operacji otwartego rynku:

• Podstawowe operacje refinansujące- transakcje odwracalne zasilające w płynność system bankowy strefy euro, przeprowadzane są co tydzień z jednotygodniowym terminem zapadalności. Odgrywają główną rolę w łagodzeniu wahań rynkowych stóp procentowych

• Długoterminowe operacje refinansujące- transakcje odwracalne zasilające w płynność system bankowy strefy euro, przeprowadzane są co miesiąc z trzymiesięcznym terminem zapadalności

• Operacje dostrajające- przeprowadzane są doraźnie w przypadku wystąpienia nagłych zaburzeń na rynkach pieniężnych. Mogą mieć formę ograniczania lub zasilania w płynność systemu bankowego. Mogą nie tylko zasilać ale również absorbować płynność

• Operacje strukturalne- przeprowadzane są doraźnie w celu długoterminowej zmiany struktury płynności w sektorze bankowym. Bardzo rzadko są wykorzystywane.

Mechanizmy antykryzysowe strefy euro

Kryteria konwergencji:

1. Kryterium stabilności cen- inflacja nie wyższa niż 1,5 pkt % ponad średni poziom inflacji w 3 krajach o najniższej inflacji

2. Kryterium fiskalne- deficyt budżetowy nie większy niż 3% PKB oraz dług publiczny nie przekraczający 60% PKB

3. Kryterium stóp procentowych- długoterminowa stopa procentowa nie wyższa niż 2 pkt % ponad średni poziom stóp % w trzech krajach UE o najniższych stopach.

4. Kryterium kursowe- stabilny kurs walutowy niewykraczający poziom wahań (+/-15%) wobec ustalonego kursu do euro w systemie ERM II przez dwa lata

Mechanizmy antykryzysowe:

1. Europejski mechanizm kryzysowy- 50mld dla krajów spoza strefy euro, pakiet dla krajów strefy euro

2. Strategia Europa 2020:

• Rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji

• Rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej

• Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną.

Cele:

• Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata powinien wynosic 75%

• Na inwestycje w badania i rozwój należy przeznaczać 3% PKB Unii

• Należy osiągnąc cele 20/20/20 w zakresie klimatu i energii (ograniczenie o co najmniej 20% emisji dwutlenku węgla w porównaniu do 1990r, wzrost udzialu odnawialnych źródeł energii do 20% , zwiększenie efektywności wykorzystania energii o 20%)

• Liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną należy ograniczyć do 10% a co najmniej 40% osób z młodego pokolenia powinno zdobywać wyższe wykształcenie.

• Liczbę osób zagrożonych ubóstwem należy zwiększyć o 20 mln

Projekty przewodnie

• „Unia innowacji”

• „Młodzież w drodze”- lepszy system kształcenia

• „Europejska agenda cyfrowa”- ma upowszechnić szybki internet

• „Europa efektywnie korzystająca z zasobów”- ma umożliwić UE przejęcie na gosp emisyjną, modernizacja transportu,

• „Polityka przemysłowa w erze globalizacji”- wspieranie sektora MSP i otoczenia biznesu w celu zwiększenia konkurencyjności

• „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia”- modernizacja rynków pracy

• „Europejski program walki z ubóstwem”-

3. Pakt Euro Plus- został ustanowiony przez szefów państw lub rządów trefy euro, ale mogą do niego przystąpić również kraje spoza strefy euro. Z tego prawa skorzystały: Bułgaria, Dania, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia

Zasady:

• Pakt będzie zgody z funkcjonującym w UE modelem zarzadzania gospo i będzie wzmacnial ten model

• Pakt obejmie priorytetowe obszary polityki które maja zasadnicze znaczenie dla zwiększenie konkurencyjności i konwergencji

• Co roku każdy szef państwa lub rządu będzie podejmował konkretne zobowiązania krejowe

• Pakt będzie w pelni respektowal integralność jednolitego rynku

Państwa członkowskie zobowiązały się pzedsięwziać kroki mające na celu:

• Wspieranie konkurencyjności

• Wspieranie zatrudnienia

• Dalsze przyczynianie się do stabilność i finansów publicznych

• Wzmacnianie stabilności finansowej

22.12.2011

Ewolucja międzynarodowego systemu walutowego

!!! Bimetalizm- system który funkcjonawal od starozytnosi zakładał oparcie systemu walutowego na 2 miarach: zlocie i srebrze. W zadnej epoce nie starczaliozlota by moglo być podstawa systemu walutowego i pelnic funkcje cyrkulacyjne. Srebrne monety pełniły funkcje uzupełniające. System ten funkcjonowal do lat 70-tych XIX wieku. Zasady funkcjonowanie

1. mennica państwowa zobligowana jest do przestrzegania określonych reguł monetarnych a więc określonej zawartości czystego złota i srebra w monetach

2. legalnych srodkiem płatniczym SA monety złote i srebrne (na przełomie XVIII i XIX w. podstawowy był obieg monet srebrnych, pozniej zloto stalo Sie podstawa)

3. rząd zobowiązujes ie do kupowaia i sprzedaży złota i srebra po urzędowo ustalonej cenie. W USA na pocz. XIX wieku relacje te wynosiły 1 uncji złota za 15 uncji srebra. W krajach gdzie obowiazaywal bimetalizm wladze monetarne zmienialy oficjalne relacje złota do srebra i np. USA zmienilo te relacje do 1/16

System waluty złotej - był pierwszym systemem, w którym obowiązywały wspólnie ustalone reguły gry. Po raz pierwszy w historii gospodarczej świata w sposób w miarę formalny opisano warunki, jakie muszą być spełnione, aby kraj mógł się stać członkiem tego systemu waluty złotej. System ten powstał w latach 70' XIX w. poprzedzał go system bimetalizmu, a w niektórych krajach system waluty srebrnej i w 2 poł. XIX w. pojawiły się wyraźne tendencje do przechodzenia od bimetalizmu, albo waluty srebrnej do gold standardu. Czołową rolę odegrała tutaj Wielka Brytania. Pozostałe kraje naśladowały działania brytyjskie. (USA jeszcze w latach 70, 80' stosowały bimetalizm, w Rosji system waluty srebrnej). System ten funkcjonował sprawnie, kraje respektowały reguły gry, natomiast nie było to potwierdzone żadną umową międzynarodową, a więc społeczność międzynarodowa oceniała, czy kraj wywiązuje się z reguł gry czy nie. Opierał się na niepisanych zasadach, któe były jednak przestrzegane przez kraje stosujące ten system. W wielu przypadkach wprowadzanie gold standardu było traktowane jako wejście do pierwszej ligi państw XIX- XXw. Niezależnie od tego ze był to system symetryczny (wszystkie kraje mialy wspolne reguly gry) to widac wyraznei centralna role Wielkiej Brytani i funta szterlinga w finansach m-owych. Od chwili wprowadzenia gold ST. Do lat 2-30 tych XXw funkcje pieniadza m-owego pełnił funt szterling. Londyńskie city było centrum finansow m-owych. W handly m-owym symbolem pewności i zaufanie był weksel ciągniony na Londyn.

Cechy gold standard:

• Każda waluta miała parytet wyznaczony w złocie, a BC był zobowiązany do sprzedaży lub kupna złota po stałej cenie. Istniała pełna wymienialność banknotów na złoto. Stosowano różne metody utrudniania tego, np. w Niemczech tylko dwa banki były do tego uprawnione.

• Istniała swoboda transferu złota między krajami należącymi do systemu. Jeżeli jakiś kraj wyłamywał się (wprowadzał restrykcje do transferu złota) spotykały go działania retorsyjne od partnerów. W tym systemie członkowie wykazywali się daleko idącą solidarnością.

• Podaż pieniądza krajowego uzależniona była od posiadanych rezerw złota. To był kanon gold standardu. Podaż pieniądza nie mogła kształtować się dowolnie.( W XX w unii łacińskiej zdecydowano jaka może być ilość wyemitowania franków na głowę mieszkańca). Była to zła reguła. Powodowała jednak, ze mechanizm gold standardu działał bardzo efektywnie. Podaż złota regulowała podaż pieniądza i mechanizm wyrównawczy działał doskonale, więc eliminowało to kraje nadwyżkowe i deficytowe

• Duża elastycznośc gospodarek. Zarówno płace, jak i ceny są elastyczne w górę i w dół (obecnie tylko w górę).

W literaturze system waluty złotej ma bardzo dobrą opinie. Uwaza Sie ze nie było lepszego systemu walutowego. Taka opinia wy nika glownie z dzialania w tym systemie symetrycznego mechanizmu wyrownawczeo który doprawadzal kraje do stanu równowagi zewnetrzenej. Dzialał zarówno w przypadku krajów deficytowych, jak i nadwyżkowych.

Działanie mechanizmu wyrównawczego:

W kraju A wystepuje wzrost popyt na toary kraju B. w konsekwencj mamy deficyt bilansu handlowego kraju A, nadwyżke w kraju B. deficyt BH powoduje ze kurs waluty obniża się w ramach istniejących punktów złota, a w kraju B kurs waluty wzrasta w ramach tych punktów złota. Obniżeni kursu wlauty w kraju A powoduje odpływ złota, zesc przedsiębiorców reguluje zobowiązania zlotem , w kraju B obserwujemy wzrost importu zlota. Konsekwencja:

Zmniejszona ilość zlota w kraju A zmniejsza poziom kreacji pieniadza, nastepuje osłabienie aktywności gospodarczeh, obniżają Sie ceny. W kraju B wzrost ilości zlota powoduje zwiekszenie akcji redytowej, poprawia Sie stan koniunktury, wzrastaja cenyi płace. Te procesy w kraju A i B daja w konsekwencji ziwekszenie eksportu kraju A zmniejszenie eksportu B i kraje osoiagaja równowagę.

Cechy mechanizmu wyrównawczego:

1.mechanizm symetryczny,

2. dziala automatycznie, niezależnie od wladz monetarnych

Rodzaje kursów w gold standard:

1. Parytet (równia walutowa)- to stała relacja między złotem a walutą narodową.

2. Kurs wekslowy- relacja cen aktywow finansowych głownie weksli w stosunkach między krajami. Na gieldach finansowych kwotowane były ceny weksli wyrazone w walutach narodowych wzajenie do siebie. Vcharakteryzywal Sie pewna elastycznocia- pod wpływem dzialania sil popytu i podazy poziom kursu walotowego mogl l zmieniac. Zmiany ograniczone były puntkami zlota które wynosiły ok 1 % w góre i w dol od kursu parytetowego.

Ocena gold standard

1. system symetryczny, reguły gry dotyczyły krajow nadwyżkowych i deficytowych

2. kraje powstrzymywały się od prowadzenie aktywnej polityki gospodarczej.

3. kraje czlonkowsie można było podzielic na 2 grupy: centrum (najbogatsze) i peryferie. Niestabilności koniunktury w krajach centrum były przenoszone do panstw peryferyjnych- stabilizowane sytuacje ekon w centrum kosztem destabilizowanie peryferiów. Kraje peryferyjne były narazane na dzialanie szoków zewn w dziedinie handlu zagr i szokow monetarnych zwiaanych z przepływem kapitałow. W ten sposób kraju centrum absorbowaly niestabilonsc.

Podręcznik- jak zmieniał się system walutowy w okresie międzywojennym

Po II wojnie kraje alianckie chcialy utworzyc nowy porządek walutowy który chronil by kraje członkowskie przed zaburzenia mi z okresu międzywojennego. Postanowiono ze system ten oparty będzie na umowie m-owej która będzie regulowala zasady funkcjonowania systemu i bedzi enakladal ana krsje członkowskie określone obowiązki. Zakladano ze wladze unii walutowej beds mogly podejmowac decyzj eniezaleznie od woli rzadu poszzwgolych panstw- zalążki władzy ponadnarodowej. Były 2 plany:

Plan Keynza i White'a

Paln Keynza zakładał utworzenie system w oparci u o zasady:

1. dominujaca role maly pełnic W. Bryt i USA,

2. centralna instytucja miała być unia clearingowa, która posiadaa wiele cech organizacji ponadnarodowych.

3. podsawa systemu miala być wspolna waluta (banknor) którego parytet był wyznaczony w złocie. Mialy obowiązywać kursu stale. Wladze krajowe nie mogly decydowac o zmianie kursu.

4. Keynz zaprowponowal utworzenie mechanizmy finansowania deficytów płatniczych. Każdy kraj czlokowski miał otrzymac kwote w unii clearingowej i do tej kwoty mogl Sie zadłużać w unii i finnansowac z nich …..

5. plan miał dobra opinię w literaturze

6. Wady: system niesymetryczny i bardzo powaznie ograniczal autonomie krajow członkowskich oraz dzialanie unii clearingowej moglo ograniczac dzialanie mechanizmow rynkowych.

Plan White'a

1. System oparty na dolarze i złocie.

2. Kursy stałe ale z pewną elastycznością

3. Wprowadzenie mechanizmu finansowania nierównowag zewnętrznych na warunkach rynkowych

4. Ograniczona rola MFW

W warstwie deklaratywnej White proponowal utworzenie symetrycznego systemu walotowego w którym obowiązki i prawa państw są identyczne, ale tak naprawde zaproponowano utworzenie systemu hierarchicznego opartego na dolarze.

Założenia systemu z Breton Woods: (oparty na planie White'a)

1. Dolar ma parytet wyznaczany w zlocie i wladze monetarne stanów zobowiazuje=a Sie do wymiany dolarów na złoto. Wymienialność tylko dla BC

2. Pozostałe waluty ma parytet wyznaczony w zlocie lub w dolarze, przy czym większość państw wyznaczały parytet w dolarze, bo niepraktycznie było wyznaczenie parytetu w zlocie- to obligowałoby te kraje do interwenci na rynku złota.

3. Wprowadzono kursy stałe z marżami wahań +/-1% od kursu parytetowego. Zmiany kursu walutowego do 10 % mogły być przeprowadzane samodzielnie przez władze narodowe, a powyżej 10 % kraje powinny konsultowac zmiany kursu z władzami funduszu i uzyskac ich akceptacje- w praktyce był to martwy zapis.

4. kraje mga przeprowadzic korekte krsu wal. Jeśli wysatpi fundamentalny brak równowagi zew. Jednak nieopisano na czym ma polegac te brak równowagi. Komentatorzy mowili ze jest to wystapienie znaczącego deficytu i silnej presji inflacyjnej jednoczesnie. Wn konsekwencji ten nieprecyzyjny zapis sprawil ze korekty kursow wak były przeprowadzane zbyt pozno i Ne mogly zapobiec nad i podawartosciowosci walut oraz destabilizacji przepływów kapitałow. To oczekiwanie na zmiany powodowalo ze rynki walutowe ulegaly destabilizacji.

05.01.2012

3 definicje systemu walutowego

Def Rutkowskiego:

System walutowy- definiowany jest z punktu widzenia celu definiowania. Tym celem jest zapewnienie utrzymania wysokiego stopnia wymienialności walut, tak aby płatności i przepływy kapitałowe między krajami mogły dokonywac się bez żadnych ograniczeń. Ten cel ma być osiągnięty poprzez funkcjonowanie odpowiednich norm i zasad, narzędzi regulujących i zespołu instytucji. Instytucje te to przede wszystkich MFW, w mniejszym stopniu współpraca między narodowymi BC w zakresie funkcjonowania międzynarodowego systemu walutowego. Normy i zasady o których mowa formułowane są na dwóch poziomach:

Poziom 1- normy MFW, które nakładały i nakładają na kraje określone obowiązki (sposób ustalania kursów walutowych, zasady zmiany kursów)

Poziom 2- regulacje krajowe, które konstytuują krajowe systemy walutowe, (np. prawo dewizowe, zasady dot. Transferów kapitałowych)

Narzędzia regulujące to przede wszystkich elementy krajowej polityki walutowej, a więc używanie denominatora kursów walutowych, wybór reżimu kursowego, interwencje walutowe.

Def. Drabowskiego:

System walutowy składa się z 4 elementów:

1. Sposób tworzenia płynności międzynarodowej, czyli tworzenia i wykorzystania różnych składników pieniądza światowego.

2. Warunki i zakres wymienialności walut narodowych w stosunku do różnych form pieniądza światowego

3. Sposoby wyrównywania bilansu płatniczego, czyli przy pomocy jakich narzędzi kraje uruchamiają procesy dostosowawcze. Te narzędzia to: finansowanie zewnętrzne (przepływy kapitałów), wykorzystywanie kursu walutowego, wykorzystanie polityki monetarnej poprzez zmiany stóp procentowych.

Analiza… czyli w jaki sposób polityka fiskalna może wpływać na popyt zewnętrzny a tym samym oddziaływac na równowage zewnętrzne. To podejście absorpcyjne jest szeroko wykorzystywane w programach dostosowawczych MFW. Również w obecnym kryzysie widac, że takie kraje jak Niemcy, Francja, preferują podejście absorpcyjne, zaciesnianie polityki fiskalnej

4. Postanowienie i zwyczaje dotyczących funkcjonowania międzynarodowych rynków fin, przepływów kapitałów.

Def. Aschingera

System walutowy jest podzielony na 2 grupy elementów.

1. Zasady postępowania- odpowiada normom i zasadom Rutkowskiego. Tu również zamieszczone są reguły tworzone na szczeblu ponadnarodowym i krajowym. Aschinger dzieli zasady postępowania na 3 kategorie:

• Zasady postępowania kursów walutowych

• Zasady przebiegu procesów wyrównawczych

• Zasady wymienialności walut

Elementy materialne systemu-

• rola dolara, euro, SDR jako pieniądza międzynarodowego

• wieloskładnikowy system rezerw walutowych

• kredyty MFW i innych organizacji międzynarodowych

• rola złota w międzynarodowym systemie walutowych

• międzynarodowe rynki finansowe

• międzynarodowa współpraca banków centralnych.

Porównując te definicje widac że sposób definiowania Rutkowskiego rózni się od pozostałych. System tu został zdefiniowania z tytułu pełnienie przez niego celów. Pozostali opisują system z punkty widzenia elementów składowych, które są ze sobą powiązane

Międzynarodowy System Walutowy po II wojnie światowej

Okres 1- obejmuje 20-25 lat po wojnie, do poł lat 60-tych; MSW funkcjonował bardzo sprawnie, zrealizowano właściwie s]wszystkie cele zawarte w statucie MFW. Najważniejsze dokonania tego okresu:

• 1958r.- wprowadzenie zewnętrznej wymienialności większości walut zachodu.

• W istotny sposób zliberalizowano handel i finanse m-owe

• Gospodarka światowa odnotowała bardzo dynamiczny wzrost PKB, wzrost handlu św, a inflacje utrzymywano na umiarkowanym poziomie. Obowiązywała zasada ze najpierw liberalizowane były zasady handlu, a wdrażania swobody przepływów kapitałowych następowało później.

• Okres te charakteryzował się stabilnością kursów walutowych

• Utrzymywanie się stabilnych relacji między cena złota, a dolara

Okres 2- obejmuje lata II poł lat 60-tych- 1976. Charakteryzował się następującymi cechami:

W drugiej Pol lat 70 pojawiły się objawy kryzysu systemu walutowego. Były to następujące zjawiska:

• Narastający deficyt amerykańskiego bilansu płatniczego i słabnąca pozycja dolara amerykańskiego

• Pojawienie się w stanie ciągłym zjawiska podwartosciowosci i nadwartościowości walut, co pobudzało przepływy kapitałów o charakterze spekulacyjnym grającym na rewaluację lub dewaluację walut.

• Podwójna cena złota w MSW. Do poł tlat 60-tych udawało się utrzymac stałe relacje między dolarem a złotem gwarantowane wprowadzoną przez Stany Zje wymienialnością dolara na zloto na poziomie 35$ za uncję. To utrzymywanie w długim okresie było możliwe dzięki silnej pozycji dolara, niewielkim przypływom kapitałowym, międzynarodowy handel złotem był bardzo ograniczony. Pierwszy międzynarodowy rynek zlota powstal w Pol lat 50 w Londynie. Tam kwotowano złoto po cenie rynkowej. Nasilenie przepływó kapitałowych, osłabienie dolara, zmniejszony popyt na dolara spowodowal ze cena zlota zaczela wykazywac silne tendencje wzrostowe. W Pol lat 60 utworzonu tzw pool złota, do którego przystąpiły wszystkie najważniejsze BC złota. Cele poolu było poprzez operacje kupna- sprezdazy złota utrzymanie ceny złota na poziomie zbliżonym do 35$ za uncję. W sposób nieformalny kraje należące do poolu złota zobowiązały się do niedokonywania konwersji dolarów na złoto w fedzie żeby nie tworzyc dodatkowego poytu na zloto. Jedynie Francja wylamała się z tego. Działania poolu złota, okazały się niewystarczające. Tendencja wzrostowa sprawiłą ze rozerwano te istniejący parytet i wprowadzono podwójną cenę złota:

1.- cena oficjalna, po której dokolywaly operacji BC między soba i miedzy MFW, była na poziomie 35$

2- cena rynku prywatnego- nie obowiązaywaly ja żadne limity, mogla kształtowac si epod wpływem popytu i podazy.

• Nasilające się tendencje inflacyjne- w latach 70-tych dokonało się praktyczne załamanie systemu z Breton Woods. Większość reguł zostało zlikwidowanych i rozpoczął się okres który nazywany jest okresem chaosu w systemie walutowym. Wszystkie próby mające na celu zreformowanie systemu zakończyły się fiaskiem.

!!! Przyczyny które doprowadziły do załamania systemu z Breton Woods:

1. Słaba elastyczność kursów walutowych, ograniczające fluktuacje, marże wahań do +/-1% od kursu parytetowego

2. Wadliwy sposób tworzenia pieniądza m-owego, przede wszystkim zaopatrywanie gospodarki światowej w dolary amerykańskiego,zła struktura płynności m-owej i rezerw walutowych Przyczyna było zle pełnienie przed dolara amerykańskiego funkcji pieniądza światowego. !!! dolar x pełnił tę funkcję, ale nie było innego pieniądza m-owego który mogłby go zastąpic. Złoto zostało wyrugowane, pełniło funkcje pieniądza w spoczynku, a waluty krajowe (marka, funt) były zbyt małe by mogły pełnic funkcję pieniądza m-owego. Nie powiodły Sie próby stworzenia mowego międzynarodowego pieniądza o charakterze międzynarodowym. Funkcja SDR były bardzo ograniczone,

3. Asymetria procesów wyrównawczych. Funkcjonowal symetryczny mechanizm wyrównawczy który służyć do wyrównywania zarówno krajów nadwyżkowych jak i deficytowych. W okresie powojennym zrezygnowano z symetrii dl akrajów nadwyżkowych i powstala asymetria. Oznacza ona ze obowiązek korekty kursu walutowegi i uruchomienia procesow wyrównawczych dotyczy tylko krajów deficytowych, bo traca rezerwy. A kraje nadwyżkowe (Niemcy, Holandia) mogą utrzymywac nadwyżki bilansu platniczeho sterylizując je w BC. W czasi kryzysu tylko raz Am ekonomiści zaproponowali utworzenie recznego symetrycznego mechanizmu wyrównawczego a wiec stworzenia wskaźnika który informował by ze kraje osiągają permanentne nadwyżki bilansu, zagrażają równowadze globalnej i należy je zmusic do rewaluacji swojej waluty.

Na konferencji w BW ustalono ze kursy mogą wachac Sie +/-1% od kursu parytetowego. W czasach niskiej inflacji utrzymywanie takiej elastyczności nie było problemem. Problem pojawil Sie gdy zwekszono zakres wymienaialnosc walut, zwiększyła Sie intensywanosc przepływów kapitałowych. Pojawily Sie pierwsze napiecie miedzy głównymi walutami należącymi do MSW.

Na mocy MFW obowiązywała zasada stałości kursow wladze funduszu preferowaly utrzymywanie stabilności kursow i rzadkie dokonywanie korekt. Stale kursu staly Sie w latach 60 synonimem zdrowia gospodarczego. Doprowadzilo to do zjawiska nad i podwartosciowosci i zaczely wybuchac kryzysy:

1. kryzys funta szterlinga

2. kryzys w Francji frank francuski- uderzylo Ti również w lira, pojawila Sie silna tendencja aprecjacyjna marki niemieckiej - koniec lat 60-tych.

3. Przelomowy był rok 70 gdy USA zawiesily wymienialność dolarów na zloto i poraz 1 od kilkudziesięciu lat zdewaluowano dolara o prawie 8%. Dewaluacja dolara wywołała fale korekt dostosowawczych i pozostałych dzych walut siwata. W grudniu 71 r poszerzono obowiązujące marze wahan z 1% do 2,25% od parytetu i powstała zasada ograniczonej zmienności kursów walutowych. Fundusz zalecał odejście od utrzymywania stalych kursów, stosowanie korekt wyprzedzających, okresowe stosowanie kursów płynnych. Zasada ograniczonej płynności zostala wprowadzona zbyt pozno i nie opanowala chaosu w zakresie kursów walutowych. Powtarzające Sie fale zaburzen spowodowaly ze od 73r zaczęły upowszechniac się kursy płynne. Kraje bez akceptacji MFW odchodziły od stałych kursów a fundusz mogl się tylko temu przyglądać. Nie podjęto kroków.

12.01.2012

PIENIĄDZ MIĘDZYNARODOWY

FUNKCJE	SFERA PRYWATNA	SFERA OFICJALNA
Miernik wartości	Waluta faktorowana handlu i kwotowanie cen (pieniądz służy do wyrażania cen w handlu zagranicznym- USD, Euro- gł. W Europie i Afryce)	Denominator systemu kursów walutowych (waluta powinna być miernikiem wartości dla systemu)
Środek płatniczy	Waluta płatności tzw. waluta przejścia na rynku dewizowym	Waluta interwencyjna
Środek akumulacji	Składniki płynności międzynarodowej (funkcja denominowania na rynku obligacji mowych)	Waluta rezerwowa (rezerwy są przechowywane w walucie pełniącej funkcje waluty międzynarodowej)

Warunki, które muszą być spełnione aby pieniądz mógł być walutą m-owa:

1. Waluta dużego kraju, którego udziął w światowym handlu towarami i usługami oraz w obrotach kapitałowych jest znaczący

2. Kraj emitujący tę walutę musi zapewnic dostateczną podaż waluty m-owej dla potrzeb gospodarki światowej.

3. Stabilna wartość pieniądza w długim okresie

4. Pełna wymienialność pieniądza międzynarodowego na inne składniki oficjalnych rezerw

5. Rynek finansowy kraju emitującego pieniądz międzynarodowy- musi być to duży rynek, dobrze rozwinięty, przejrzysty o niskich kosztach transakcyjny. Tylko dwie waluty spełniają te waluty: USD I Euro.

6. Liberalna polityka kraju emitującego pieniądz międzynarodowy w stosunku do przepływów kapitałowych i posługiwania się pieniądzem poza granicami kraju. Ten warunek spełnia tylko gospodarka amerykańska. USA tradycyjnie mają liberalny stosunek do wykorzystywania dolarów poza granicami kraju. Dowodem takiego podejścia Amerykanów jest zakres dolaryzacji oficjalnej i nieoficjalnej. POdejscie KE jest duzo bardziej wstrzemięźliwe- KE nie godzi się na używanie euro jako pieniądza m-owego. Dowodem na liberalizacje USA jest tez to ze w 2007 r 36% ogólnego poziomu kreacji dolarów było przechowywanych i było w obrocie przez zagranicę.

Rezerwy walutowe- aktywa które mogą być użyte do finansowania deficytu bilansu płatniczego oraz do spłaty zadłużenia przez władze monetarne. Składają Sie z elementów:

1. Zasoby SDR-ów

2. Pozycje rezerwowe w MFW

3. Waluty zagraniczne (dewizy)- największa pozycja ok 90%

4. Złoto monetarne

Płynnosc międzynarodowa- aktywa które mogą być transferowane między krajami i służą do dokonywania lokat lub zwalniania z zobowiązań zagranicznych. Akty te mogą być przechowywane przez sektor oficjalny i sektor prywatny. W przypadku sektora oficjalnego aktywa służą do finansowani deficytu bilansu płatniczego.

Klasyfikacja ASchingera- dzieli on płynność międzynarodowa na:

1. Płynność bezwarunkową - tworza rezerwy własne które SA możliwe do wykorzystania niezależnie od warunków, są to np. rezerwy złota

2. Płynnosc warunkową- zdolność do zaciągania pozyczek zagranicznych, a wiec możliwość ich wykorzystania zależy od wierzycieli. Płynnosc warunkową tworzą kredyty MFW, kredyty organizacji m-owych, porozumienia swapowe, kredyty bilateralne.

Aschinger dzieli płynność bezwarunkową na :

1. Płynność oficjalna-

2. Płynność prywatna- jest najważnijesz Az pukntu widzenia Fin m-owy. Tworza ja rezerwy walutowe sektora bankowego, rezerwy instytucji finansowych, rezerwy walutowe dużych korporacji m-owych

Przyczyny kryzysu systemu z Breton Woods:

Na mocy traktatu z BW podstawowym składnikiem rezerw walutowych i płynność m-owej był dolar i złoty. W pierwszym okresie (lata 50-60) mielismy do czynnienia z głodem dolarowym- kraje europejskie zgłaszały większy popyt na dolary niż zloto. Wynikalo to z z2 przyczyn:

1. Łatwiejsze było wykorzystanie dolarów.

2. Przechowywanie i posiadanie zasobów w dolarach przynosiło zyski, były oprocentowane, a przechowywanie złota wiązalo się z kosztami.

Dolar w tym okresie pelnil bardzo dobrze funkcje pieniądza m-owego, był stabilny, reprezentowal gospodarke największego kraju swiata. POdaz dolarów na rynku m-owym wykazywała rozsądną dynamikę. Sytuacja zmienila Sie w latach 70-tych. Deficyt bilansu płatniczego sprawil ze głod dolarowy zamienil Sie w nawis (nadwyżkę) dolarowy. To spowodowało kłopoty ze stabilną wartością dolara, podaz dolarów na rynkach głownie eur przekraczala popyt. W tym czasie dolar w ok 70% pelnil funkce aktywu rezerwowego, w 70% funkcje składnika pieniądza m-owego i praktycznie nie miał konkurencji wśród walut świata jeśli idzie o pelnienie funkcji pieniądza m-owego. Jedynym konkurentem który pojawil Sie w latach 70-tych była marka niemiecka. Jej udzial w rezerwach walutowych wynosil max 10-15%. Marka pełnila te funkcje coraz gorzej

Sposób tworzenia płynnośći m-owej:

W tym czasie płynność, podaz pieniadza światowego mogla dokonwac się tylko w 1 sposób- poprzez deficyt amerykańskiego bilansu płatniczego, była to jedyna metoda zaopatrzenia gosp światowej w pieniądz m-owy. Kiedy gosp światowa zgłaszała coraz wiekszy popyt na płynność m-owa USA musiały wyrzucac coraz więcej dolarów za granice i oczywiste było ze wartość dolara będzie Sie osłabiała. Było to blędne kolo które doprowadziło do upadku systemu z BW. Zdawano sobie sprawę ze oparcie funkcjonowania m-owego systemu wal. Na dolarze jest wadliwe. Rozważano 2 możliwości usunięcia tych wad systemu:

1. Powtórne związanie dolara ze złotem, przywrócenie zawieszonej na początku lat 70-tych wymienialności dolara na złoto (kotwica hamująca podaż dolara w gospodarce światowej;)

2. Koniecznosc wykreowania przez MFW nowego pieniądza m-owego fiducjarnego, który stopniowo mogłby substytuowac funkcje monetarne dolara amerykańskiego.- autorem był Triffin (?). Gdy pomysl wszedł w faze były 2 przyczyny tego:

• Sytuacja w fin m-owych jaka wykształciła się pod koniec lat 60-tych

• Potrzeba stworzenia alternatywy dla systemu amerykańskiego i zlikwidowania tej niedobrej sytuacji gdzie poziom płynności światowej decydował o deficycie amerykańskiego bilansu płatniczego.

Pod koniec lat 60 gosp św groził kryzys z powodu niedostatków płynności światowej. Podjeto decyzje o tworzeniu SDR- ów

Ocena systemu SDR ów

Próba stworzenia alternatywy dla dolara amerykańskiego zakończyły się niepowodzeniem. SDR nigdy nie awansował do funkcji liczącego się pieniądza m-owego. Przez te lata pełnił raczej funkcję jednostki rozliczeniowej między narodowymi BC a MFW. Pod koniec lat 70-tych próbowano zreformowac system SDR nadając mu nowego impulsu- koncepcja kont substytucyjnych. Polegało to na tym, że należności dolarowe w BC Europy miały być zastąpione rachunkami w SDR- ach a USA odkupowałyby od MFW swoją walutę

Przyczyny dlaczego reforma SDR nie dala oczekiwanych rezultatów:

1. Niewielki udział SDR w rezerwach swiatowych (najwięcej 7%)

2. Niewielka płynność (są wykorzystywane głownie w operacjach BC, nie zostały wprowadzone na rynek prywatny, co w istotny sposób ogranicza ich funkcję)

3. Brak woli politycznej ze strony najbogatszych państw do promowania SDR- ów w funkcji pieniądza międzynarodowego. Kiedy tworzono SDR to entuzjastami były kraje europejskie, a przeciwnikiem było USA. To trwało do początku lat 70-tych. Potem również kraje europejskie przestały popierac ten system a było to konsekwencją faktu ze rozpoczął się proces tworzenia unii walutowej w Europie. Nikt rozsądny nie będzie popieral tworzenia pieniądza międzynarodowego jeśli ma w planie tworzenie własnej waluty międzynarodowej

Do końca XX wieku sytuacja nie uległa zmianie- mieliśmy do czynienia z kiepską struktura pieniądza międzynarodowego polegająca na tym ze dominował w niej dolar amerykański i do końca XX w nie zmieniony został sposób zaopatrywania gosp światowej w dolary. Zmieniło się natomiast podejście ekonomistów do problemu podaży pieniądza m-owego od lat 60 do Pol 80-tych obowiązywała doktryna mówiąca o tym, ze podaż pieniądza św musi być kontrolowana przez władze międzynarodowe tak aby poziom płynności światowej odpowiadał stanowi koniunktury.

W gospodarce światowej działa mechanizm który powoduje że podaż pieniądza światowego dostosowuje się w sposób automatyczny do stanu koniunktury. Badania statystyczne raczej przeczą temu by taki mechanizm rzeczywiście działał. W 98 r kiedy mieliśmy do czynienia z potężnych kryzysem gosp światowa zaczęła odczuwac niedostatek dolarów. Przyczyną tego stanu rzeczy jest paradoksalna- otóż na pocz. XXI wieku zwiększył się gwałtownie pozycja inwestycyjna netto USA w gospodarce światowej. USA musiały awaryjnie uruchomic podaż dolarów dla BC świata i utworzyły siatkę swap która miała na celu dostarczania BC płynności dolarowej. W latach 2008-2009 USA dostarczyły od 400-500 mld USD BC w ramach tej siatki swap. Sytuacja zmieniłą się radykalnie gdy utworzono euro. zaczął wykształca Sie bipolarny system walutowy oparty z jednaj strony na USD , z drugiej na euro. Ten system dopiero zaczął się wyksztalac bo w dalszym ciągu jest wyraźna dominacja USD. Euro pełni raczej funkcje pieniądza regionalnego. Udział dolara w płynności m-owej jest dominujący. To potwierdza opnię, że proces powstawania pełnowartościowego pieniądza m=owego trwa kilkadziesiąt lat. Gdy USD zaczęły zastępowac funta szterliga to rozpoczęła się to w latach 30-tych XX w a zakończyło w latach 60-tych. Wykreowanie pełnowartościowego pieniadza m-owego to nie tylko decyzja prawna grupy państwa. Rynku muszą zaakceptowac ten środek płatniczy. Podmioty rynkowe musza wyrazic wolę posługiwania się ty pieniądzem. Euro nie zdobyło jeszcze tej pozycji.

Kiedy zawieszono wymienialność dolara na zloto Europejczycy nazwali specjalną pozycje dolara w systemie jako przywilej który określa nadzwyczajną pozycje dolara amerykańskiego w systemie walutowym (tzw seniorat walutowy).

Def senioratu walutowego- z podręcznika

Francja Włochy użyaja waluty euro która pełni funkcja waluty regionalnej do finansowania włanych gospodarek.

Obowiązują pytania z wykładu doktorantek.

Asymetria procesów wyrównawczych - trzecia przyczyna rozpadu systemu z Bretton Woods

Asymetria polega na tym, że nie ma mechanizmów które wymuszałyby na krajach nadwyżkowych uruchamianie procesów dostosowawczych zmierzających do osiągnięcia stanu równowagi zewnętrznej. Kraje nadwyżkowe które przez wiele lat uzyskują nadwyżkę na rachunku obrotów bieżących mogą sterylizować te nadwyżki w BC (stworzyć barierę wprowadzenia tych pieniędzy na rynek finansowy) i tym sposobem nie zwiększa się płynność rynku, nie ma zagrożenia ze strony nasilających się procesów inflacyjnych.

W systemie waluty złotej działał symetryczny mechanizm wyrównawczy. Polityka zubażania sąsiadów - sterylizacja nadwyżek tj. przerzucanie kosztów osiągania równowagi, uruchamiania procesów dostosowawczych na kraje deficytowe (Mandel). Zablokowanie procesów wyrównawczych spowodowało że utworzyła się grupa krajów strukturalnie deficytowych (Grecja, Port) i nadwyżkowych (Niemcy, Holandia) i nie ma szans na uruchomienie procesów wyrównawczych które doprowadziłyby z jednej strony do zmniejszenia nadwyżki w jednych i wyrównania w drugich

Na egzaminie najczęściej podejście Melvina, który wyróżnia trzy kategorie procesów dostosowawczych to jest podejście elastycznościowe (klasyczne), absorpcyjne (było i jest bardzo intensywnie wykorzystywane przez MFW w toku tworzenia różnego rodzaju programów naprawczych, dostosowawczych. Wydaje się że ostatnie propozycje Komisji Eur i EBC odnośnie do sytuacji Grecji i innych krajów południa Europy polegające na ograniczeniu absorbcji wewnętrznej poprzez ograniczenie wydatków rządowych również ma wszystkie cechy podejścia absorpcyjnego, dlatego że wydatki rządowe to jeden z najważniejszych elementów ?) i monetarne. PRZECZYTAĆ W PODR!

Cały podręcznik oprócz rozdziału 4 ;-((((((((((((

W pierwszej kolejności materiały z wykładu.

I wykład

• Klasyfikacja reżimów kursowych (trójdzielny podział)

• Nowa klasyfikacja wg MFW

• Opisać, zdefiniować każdy reżim kursowy

• Np. co to pozycje walutowe,

• Opisać strukturę polskiego rynku walutowego (str transakcyjna - jakie transakcje i które dominują w Polsce, str podmiotowe (w jakim stopniu w rynku uczestniczą rezydenci i nie), str czasową rynku (jakie transakcje dominują w Polsce), str walutową

• Transakcje walutowe - definicje, porównanie różnego rodzaju transakcji walutowych!

• Koszyki walutowe

• Wady zalety poszczególnych kursów

II grupa tematyczna - teoria kursu walutowego

• Szczegółowo odnośnie teorii parytetu siły nabywczej

• Teoria stopy proce

• NIE OCZEKUJE znajomości wzorów związanych z teorią stopy porc

• Teoria Balassy - Samuelsona i Dornbush - tu trochę zmieniły się założenia prezentorwne na wykładzie to podręcznika

• Koncepcje zasobowe - skoncentrować się na założeniach

III grupa - polityka kursowa, walutowa, cele, instrumenty, interwencje walutowe (rodzaje, kanały, kanał mikrostrukturalny, techniczne aspekty interwencji walu (wybór rodzaju transakcji, agenta itd.)

Koncepcje niefundamentalne to WSZYSTKO co jest w podręczniku

IV - system waluty złotej

• Działanie mechanizmu wyrównawczego

• Założenia

• Wady, zalety goldstandardów

• Okres międzywojenny - pytanie o charakterze definicyjnym. Opis tych hybrydowych rozwiązań walutowych jakie funkcjonowały w okresie międzywojennym

Dyskusja na temat przyszłości powojennego porządku walutowego

• Plan Keynesa (różni się na wykładzie)

• Whita

• Porównanie planów

• Założenia systemu z Bretton Woods

Rola złota w powojennym systemie walutowym

• To co było na wykładzie, podręcznik i ważna rzecz- na stronie katedry artkuł o roli złota w systemie walutowym (tu jest opisana rola złota i sporo uwag o współczesnym rynku złota) !!

Przyczyny, objawy kryzysu systemu z Bretton Woods!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Pieniądz międzynarodowy

• Klasyfikacja funkcji pieniądza międzynarodowego

• Warunki jakie musi spełniać kraj emitujący pieniądz międzynarodowy

Czego nie było na wykładzie - rozdział dot międzynarodowych rynków finansowych. Musimy b.dobrze znać dwa segmenty międzynarodowego rynku finansowego. Przyczyny powstania i charakterystyka działania rynku eurodolarowego, potem eurowalutowego oraz rynek o charakterze kredytowo wierzycielskim i rynek emisji euroobligacji, obligacji m-owych. Definicje, klasyfikacje, wady, zalety techniki emisji obligacji m-owych!

Charakterystyka procesu liberalizacji przepływów kapitałowych a więc sekwencje liberalizacji w różnych krajach, rodzaje!!!

Opis procesu liberalizacji usług finansowych!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Nowe Bretton Woods

• Perspektywy wykształcenia się bipolarnego systemu walutowego

• Porównanie pełnienia przez euro i dolara funkcji pieniądza m-owego

---