istota Polityki Społecznej- wykłady (7 str), Finanse


WYKŁADY

Temat: Istota Polityki Społecznej

Polityka Społeczna - ma ok. 200 lat, powstała wraz z rozwojem przemysłu w Wielkiej Brytanii.

Państwo odnosiło się do tych kwestii społecznych różnie, nie interesowało się tym. Jednak kwestie polityki społecznej są bardzo ważne. Rywalizacja systemów politycznych, państwo opiekuńcze - opieka nad obywatelem od początku do końca, zapomniało, że człowiek sam też powinien organizować sobie życie.

POLSKA ( przejawy nadopiekuńczości).

  1. Konstytucja 3 maja 1791 r. (zapis - mamy do czynienia z prawem ludności w obrębie stanów).

  2. rok 1918 odzyskanie niepodległości

  3. 1918-26 - zainteresowanie państwa obywatelem

Wprowadzono ustawodawstwo socjalne i prawa socjalne, które wpisano do konstytucji w 1921 roku.

Ilość ratyfikowanych konwencji międzynarodowej organizacji pracy.

  1. 1926-1939 mamy do czynienia z rządami sanacji i wielkim kryzysem gospodarczym, ekonomicznym, brak środków na działalność socjalną,, ograniczenie jej do minimum.

  2. 1939-45 nic się nie działo.

  3. 1945-1989 okres państwa socjalistycznego, paterializmu państwowego. Państwo jest ojcem, który o swoje dzieci (obywatele).

  • po 1990 roku - podstawowe podmioty pozbywają się działalności socjalnej. Szok dla ludności. Zakład pracy nie pomaga pracownikowi. Pozostała namiastka FŚS (Fundusz Świadczeń Socjalnych). Przedsiębiorstwa ukierunkowane są na swoją działalność gospodarczą. Sprawa rynku, obniżenie kosztów produkcji.

    • Pozbywanie się mieszkań zakładowych (nieodpłatne przekazywanie do spółdzielni) pozbywanie się ośrodków wczasowych.

    Ten okres nazywa się rynkowym modelem opiekuńczości dostosowawczej..

    Definicja:

    Wg AULEY

    Polityka społeczna - to działalność państwa, samorządów i organizacji pozarządowych, której celem jest poprawa położenia materialnego, asekuracja przed ryzykami życiowymi i wyrównywanie szans życiowych grup społeczeństwa ekonomicznie i socjalnie najsłabszych.

    Politykę społeczną należy odróżnić od działalności praktycznej i społecznej. Działacze polityczni wykorzystują w swoich programach politykę społeczną. Patrzą się jakie jest natężenie zjawisk negatywnych. Podczas wyborów operują pojęciami o charakterze socjalnym, które są najbardziej chwytliwe w okresie kadencji wyborów. Np. opieka lekarska, społeczna albo każda rodzina będzie miała swoje mieszkanie.

    Ze względu na krótki okres czasowy ( 4 lata), politycy zastanawiają się co zrobić aby osiągnąć wynik.

    Celami polityki społecznej jako działalności są:

    P.S. jest to działalność o charakterze charytatywnym. Z celów P.S. wynika, że zaspokaja te potrzeby, które zostały uznane za ważne przez organizacje społeczne.

    Wyróżniamy następujące polityki szczegółowe P.S.:

    1. Polityka ludnościowa i rodzinna;

    2. Polityka zatrudnienia

    3. Polityka edukacji;

    4. Polityka płac i dochodów z pracy;

    5. Polityka ochrony pracy;

    6. Polityka ochrony środowiska

    7. Polityka zabezpieczenia społecznego;

    8. Polityka zdrowia,

    9. Polityka mieszkaniowa.

    Podmioty P.S.

    1. Międzynarodowa Organizacja Pracy

    2. Krajowe podmioty polityki społecznej (tworzą normy prawne)

      1. sejm

      2. senat

      3. Rada Ministrów -

        • Ministerstwo kultury

        • Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej

        • Ministerstwo Zdrowia

        • Ministerstwo Sprawiedliwości

    Praktycznie realizują cele polityki społecznej: ZUS, PZU, Policja, Związki Zawodowe i inne organizacje zawodowe: PCK, związki inwalidów, organizacje charytatywne)

      1. Wojewodowie

      2. Samorządy lokalne - określają warunki korzystania z opieki społecznej; wypłata dodatków mieszkaniowych)

    P.S. korzysta z osiągnięć innych nauk, ma charakter interdyscyplinarny.

    P.S. powstała z praktycznej działalności ekonomii. Występuję ścisły związek między polityką ekonomiczną i społeczną.

    Realizowana polityka ekonomiczna powoduje skutki działania polityki społecznej.

    Negatywne konsekwencje polityki ekonomicznej neutralizuje politykę społeczną.

    Państwo, które najszybciej zauważyły potrzebę działania polityki społecznej to Niemcy. Sami stworzyli określone normy socjalne np. Kasy Wzajemnej Pomocy, które wymusiły na państwie stworzenie (Bismark) ustawy o zasiłkach chorobowych, wypadki (34r.), świadczenia emerytalne.

    Następnie polityka społeczna pojawiła się w państwach Europy Zachodniej i w Rosji.

    Relacje między polityką ekonomiczną a polityką społeczną przejawiły się w okresie rywalizacji systemów polityczno - ekonomicznych po II Wojnie Światowej.

    Państwa Zachodnie realizowały mocno rozwijającą politykę społeczną, próbowały poprzez świadczenia zdusić ruchy socjalistyczne. Doprowadzało to do tworzenia państwa nadopiekuńczego.

    Kwadratura państwa dobrobytu. Społeczeństwo tworzy naciski aby być lepiej zabezpieczonym a państwo musi stworzyć jak najlepsze warunki.

    Sytuacja zmieniła się kiedy nastąpił rozpad państw socjalistycznych. Okazało się, że państwa azjatyckie czy USA wygrywają walkę konkurencyjną na rynkach zagranicznych niż państwa Europy, a tam te warunki socjalne są dużo mniejsze.

    Duży podatek był nakładany na pracowników i przeznaczany na działalność socjalną.

    Państwa możemy podzielić na:

    Efekty działań statystyki:

    Polityka społeczna korzysta z wyników badań historycznych (łatwiej ocenia się dane zjawiska a także prognozuje jak to zjawisko będzie przebiegało).

    P.S. korzysta z aksjologii (nauka o wartościach)

    P.S. korzysta z prawa (zabezpieczenia społeczne) sposób w jaki korzystamy z tych świadczeń określają normy prawne.

    Socjologia

    P.S. korzysta z doświadczeń socjologii (analizuje jaki jest skład danej grupy, jak grupa się rozwija, jakie działania należy podjąć aby nie dopuścić do negatywnych zdarzeń.)

    P.S. korzysta z demografii (prognozujemy w jakim okresie należy podjąć pewne działania aby były zrealizowane).

    P.S. rozwinęła się w okresie międzywojennym.

    Nurty P.S.:

    1. socjologiczno - strukturalny - przedstawicielem był Krzeczkowski wg niego przedmiotem badań PS jest uwarstwienie społeczne czyli struktura społeczna, układ stoków społecznych. Wg niego jeśli okazywało się, że w grupie społecznej pojawiły się problemy należało zmienić strukturę społeczną.

    2. ekonomiczno - społeczny - przedstawicielem był Rychliński, obecnie Seroński. Oparty o powiązania analizę polityki ekonomicznej i polityki gospodarczej. Prowadzona polityka prowadzi do negatywnych zjawisk. Pewne negatywne zjawiska to niepewność pracy; warunki mieszkaniowe; niskie zarobki. Niweluje się te negatywne zjawiska

    3. socjalno - bytowy - przedstawicielami byli Golińska i Czajka a obecnie jest Frąckiewicz. Twierdzą, że celem PS jest ciągła poprawa warunków pracy i warunków bytu społeczeństw. Charakter ciągły (ciągłe reformy, które prowadzą do poprawy życia społeczeństw) rozwój społeczny zharmonizowany bez napięć społecznych.

    4. psychologiczno - społeczny - przedstawicielem Szubert - badał potrzeby poszczególnych grup społecznych. Analizował potrzeby różnych grup społecznych i po ustaleniu potrzeb opracowywał w jaki sposób zrealizować te potrzeby.

    Kwestia Społeczna - sytuacja, zdarzenie, które powoduje pewne niekorzystne skutki. Zdarzenie na które Państwo musi odpowiednio zareagować.

    1. K.S. wg Rychlińskiego jest to utrata równowagi we współżyciu wszelkich grup społecznych

    2. K.S. wg Ludwika Krzywickiego powstała jako efekt szebkiego rozwoju sił wytwórczych.

    Dzisiejsza K.S. tkwi w rozdźwięku pomiędzy wymaganiami nowoczesnych sił wytwórczych a obowiązującą z przeszłości ustawą prawną społeczności (normami).

    1. K.S. wg Antoniego Szymańskiego są trzy źródła KS

    def. K.S. - są to zjawiska i okoliczności tworzące stan napięcia społecznego wywołujące powszechne zaniepokojenie i dążenie do rozwiązania nabrzmiałego problemu.

    Teorie tłumaczące powstanie kwestii społecznej:

    1. ewolucjonizmu - KS nie można analizować bez..........

      1. od starej do nowej kwestii socjalnej - zmieniają się od tego jak zmieniają się warunki życia społecznego

      2. od robotniczej do ekokwestii - koncentracja siły roboczej w jednym miejscu, dzisiaj problem skażenia środowiska, ekologia w Polsce (Górny Śląsk)

    1. asymetrii - ludzie należą do określonych grup społecznych, które realizują swoje cele np. grupa zawodowa górnicy ta grupa jest mocna i realizuje swoje cele kosztem innej grupy.

    2. nierówności

    3. sprzeczności społecznych

    Temat : Społeczne aspekty polityki mieszkaniowej

    Lokal mieszkalny (ustawa o własności lokali) samodzielnym lokalem mieszkalnym jest wydzielona trwałymi ścianami w obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczony na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami społecznymi służą zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych.

    Izba mieszkalna - pomieszczenie mieszkalne 4m2 oświetlenie dzienne (techniczne warunki, normy podstawowe).

    Cechy społeczne mieszkania:

    Mieszkanie dobro pierwszej potrzeby.

    Procesy dezingracyjne - państwo ingeruje w zaspokajaniu potrzeb m.

    Funkcje:

    1. ochronna - mieszkanie zapewnia ochronę zdrowia psychicznego, społecznego;

    2. biologiczna - dzięki mieszkaniu możliwa jest opieka nad dziećmi, osobami starszymi.

    3. społeczna - prowadzenie życia rodzinnego, towarzyskiego.

    4. humanistyczna - poprzez mieszkanie powstają więzi rodzinne, sąsiedzkie, powstają układy sąsiedzkie, powiązania, relacje;

    5. kulturalno - wychowawcza - nauka dzieci, dorosłych, samokształcenie, wychowanie;

    6. ekonomiczna - mieszkanie traktowane jako miejsce pracy

    Polityka mieszkaniowa - państwo ingeruje w potrzeby mieszkaniowe ludności (ingerencja).

    Polityka mieszkaniowa (wg Andrzejewskiego) jest dyscypliną naukową, która bada stosunki mieszkaniowe i prawidłowości w nich występujące a następnie na jej podstawie wskazuje cele i określa metody działania w zakresie zaspokajania i poprawy warunków mieszkaniowych.

    Polityka mieszkaniowa zajmuje się tymi problemami w kontekście ekonomicznym, technicznym i społecznym.

    Wyróżniamy trzy zasady polityki mieszkaniowej państwa:

    1. korzystanie z samodzielnego mieszkania jest prawem każdej jednostki i rodziny;

    2. zagwarantowanie tego prawa jest powinnością państwa wobec obywateli;

    3. koniecznością jest wspomaganie sfery mieszkaniowej za pomocą środków publicznych;

    Formy korzystania: posiadanie prawa własności do mieszkania, noclegowni, domy socjalne.

    Państwo realizując politykę mieszkaniową wyznaczyło pięć zakresów działania:

    1. własność mieszkaniowa - korzystanie z tych mieszkań na podstawie prawa własności (wolny rynek)

    2. mieszkania na wynajem (regulowany sektor rynku) - w ustawach określa się zasady, sposoby najmu mieszkania;

    3. powszechne dodatki mieszkaniowe - oprócz korzystania z mieszkania należy opłacać czynsz (rynkowy). Jeżeli nie ma możliwości opłaty czynszu (bezrobocie) i aby nie eksmitować ludzi państwo im pomaga poprzez dodatki mieszkaniowe;

    4. obowiązki państwa w utrzymaniu i modernizacji zasobów mieszkaniowych. Mieszkanie jest dobrem o dużej wartości, trudnodostępnym; użytkuje się w długim okresie czasu; państwo kredytuje do różnych form modernizacji mieszkań (preferencyjne kredyty);

    5. pomoc w warunkach biedy mieszkaniowej - dotyczy sytuacji kiedy osoba, rodzina nie ma możliwości na wynajem mieszkania. Państwo zapewnia tzw. Mieszkania socjalne czyli zapewnia potrzeby mieszkaniowe na poziomie minimalnym. Dostęp do WC cz wody nie musi być w mieszkaniu

    Noclegownie dla bezdomnych. Często instytucje charytatywne wyręczają państwo w tych kwestiach.

    Stan idealny to ilość rodzin = ilość mieszkań

    Zaszłości historyczne w Polsce, które miały wpływ na politykę mieszkaniową państwa:

    1. sytuacja ludnościowa i stan zasobów mieszkaniowych po odzyskaniu niepodległości - zmiany ludnościowe po I Wojnie Światowej były znaczne, były straty mieszkaniowe; więcej zniszczono mieszkań na wioskach niż w mieście a ludzi zginęło ok. 4 mln. Wojna przyczyniła się do poprawy sytuacji mieszkaniowej (550tys na wioskach, 650tys. mieszkań zostało zniszczonych, 100 tys. nie zniszczonych)

    2. zmiany w rozmieszczeniu zasobów mieszkaniowych i ludności w okresie międzywojennym; - w tym okresie państwo angażowało się w budownictwo mieszkaniowe; przez 17 lat liczba ludności wzrosła z 27,4 do 34,8 a liczba mieszkań z 5,2 do 7,1.

    Potrzeby mieszkaniowe były w większym stopniu zaspakajane aniżeli przyrost naturalny.

    1. liczba ludności i wielkości zasobów mieszkaniowych po II Wojnie Światowej w nowych granicach państwowych - sprawa migracji, strata ziem wschodnich a zysk zachodnich. Ziemie zachodnie były bardziej zurbanizowane, nastąpiła poprawa mieszkaniowa.

    2. polityka mieszkaniowa państwa do 1990 roku (45-90) najnowsze zasoby mieszkaniowe o wysokim standardzie technicznym wynikającym z poziomu ekonomicznego

    Kto zajmował się budownictwem mieszkaniowym:

    1. Zakłady Osiedli Robotniczych (48-55) budowa, zarządzanie, eksploatacja mieszkań)

    2. (55-65) Dyrekcje Osiedli Robotniczych 100% środków pochodziło z budżetu państwa.

    3. Spółdzielnie Mieszkaniowe (kierowano środki finansowe w postaci kredytów niskoprocentowych, dotacje związane ze sprawą inwestycji) Spółdzielnie musiały oddać kilka mieszkań dla pracowników administracji państwowej na te kredyty.

    4. Rok 1990 zmiany ustrojowo - gospodarcze. W ustaleniach okrągłego stołu ustalono, że mieszkanie jest dobrem najważniejszym, które państwo powinno zabezpieczyć.

    Rok 1992 - dokument „Nowy Ład Mieszkaniowy”:

    I Ustawa (94) „Ustawa o własności lokali” - dopuściła eksmisje, powstały wspólnoty mieszkaniowe;

    Sposoby dysponowania mieszkaniem (formy budownictwa mieszkaniowego)

    1. budownictwo spółdzielcze (finansowane ze środków członków spółdzielni i oni spłacają indywidualnie kredyty)

    Prawa do mieszkania: