POLITYKA SPOŁECZNA - WYKŁADY
I. Podstawowe Kategorie Polityki Społecznej:
Podział
Konsumpcja
Dobrobyt
Jakość życia
Minimum socjalne i płace minimalne
Zabezpieczenie społeczne i świadczenia społeczne
Kwestie społeczne
PYTANIE 1: NA CZYM POLEGA PODZIAŁ DOCHODU NARODOWEGO?
1. GOSPODAROWANIE – działalność ludzka, indywidualna i zbiorowa, która prowadzi do zaspokojenia materialnych potrzeb człowieka. Działalność ta polega na porównywaniu korzyści oraz kosztów, jest połączona z wyborem najlepszej dostępnej możliwości.
Proces gospodarowania obejmuje:
produkcję dóbr materialnych i usług,
podział wytworzonych dóbr i usług,
wymianę podzielonych dóbr i usług,
konsumpcję wymienionych dóbr i usług, a więc korzystanie z dóbr i usług, spożywanie określonych dóbr.
Podział makroekonomiczny
Pierwotny podział dochodu narodowego – odbywa się w miejscu wytworzenia dochodu np. w przedsiębiorstwach i dzieli się między pracowników i przedsiębiorców.
W wyniku pierwotnego podziału tworzą się płace pracowników najemnych i zyski przedsiębiorstwa.
Wtórny podział dochodu narodowego – odbywa się poprzez rynek (mechanizm rynkowy) i budżet państwa.
Mechanizmem jest budżet państwa → zadaniem sprawiedliwy podział dochodu np. poprzez podatki.
Podział poprzez rynek – im wyższa płaca, a niskie ceny tym konsumpcja wzrasta i odwrotnie.
Grupy podmiotów, które otrzymują dochody w wyniku wtórnego podziału dochodu narodowego:
instytucje związane z funkcjonowaniem administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości, ochrony porządku publicznego,
obrona narodowa, publiczna i powszechna oświata, nauka i kultura,
obciążenia z tytułu kredytów zagranicznych, publiczna ochrona zdrowia i opieka społeczna.
Podział jest jedną z podstawowych faz procesu gospodarowania, w której dochodzi do rozdysponowania wytworzonych dóbr i usług oraz dochodów pomiędzy poszczególne podmioty gospodarcze. Podstawowymi instrumentami podziału są rynek i budżet państwa.
Podmioty gospodarcze: podmioty demokracji gospodarczej i gospodarstwa domowe.
PYTANIE 2: JAK DEFINIUJEMY POJĘCIE „PODZIAŁ” I „KONSUMPCJA”?
2. KONSUMPCJA – na poziomie makroekonomicznym to zużywania (wykorzystywanie) posiadanych dóbr i usług w celu bezpośredniego zaspokojenia ludzkich potrzeb, które wpływa bezpośrednio na poziom odnoszonej przez konsumenta użyteczności.
W makroekonomii konsumpcja to wydatki gospodarstw domowych na zakup dóbr i usług – w tym znaczeniu wyróżnia się konsumpcję autonomiczną i konsumpcję dodatkową.
konsumpcja autonomiczna – jest niezależna od dochodów i stanowi niezbędne minimum, zapewnia egzystencję;
konsumpcja dodatkowa – jest funkcją dochodów i oznacza wydatki, które nie są niezbędne do życia. Alternatywą tej konsumpcji jest oszczędzanie, czyli przeznaczanie pieniędzy na konsumpcję w przyszłości.
PYTANIE 3: WSKAŻ ZALEŻNOŚCI MIĘDZY DOBROBYTEM A JAKOŚCIĄ ŻYCIA
3. DOBROBYT – to subiektywne poczucie pełnego zaspokojenia potrzeb zarówno materialnych – podstawowych jak i wyższych – kulturalnych jednostki i społeczeństwa.
Poczucie to powoduje specyficzne odczucia zadowolenia, posiadanie celu zawodowego i spełnienia, a także ma pozytywne znaczenie w tworzeniu wartości kulturowych.
PYTANIE: Wyjaśnij pojęcie dobrobyt. ( należy napisać- użyć słowa subiektywne!!!)
Podstawową miarą dobrobytu jest wielkość PKB przypadającego na jednego mieszkańca tj. per capita.
4. JAKOŚĆ ŻYCIA – to wskaźnik w polityce, strategiach rozwoju społecznego, stanowiący zwykle statystyczną ocenę społeczeństwa, wynikającą głównie z porównań wielu parametrów ekonomicznych, zdrowotnych i środowiskowych dotyczących warunków życia.
W modelach socjopsychologicznych jakość życia jest też widziana jako subiektywna ocena każdej jednostki.
PYTANIE 4: PARAMETRY JAKOŚCI ŻYCIA I ICH WSKAŹNIKI
Wskaźnik jakości życia – jest on modelem odzwierciedlającym poziom życia i satysfakcji życiowej w poszczególnych krajach oddający w bardziej adekwatny sposób te właściwości niż przy użyciu tradycyjnych metod.
Wskaźnik ten oparty jest na unikatowej metodologii, która łączy rezultaty ankietowania subiektywnej satysfakcji życiowej z obiektywnymi czynnikami życia w różnych państwach.
W modelu wskaźnika jakości życia zastosowano następujące zmienne:
sytuacja materialna wyrażona wielkością PKB na jedną osobę w dolarach,
zdrowie (oczekiwana długość życia w latach),
stabilność polityczna i bezpieczeństwo (subiektywna ocena badanych na powyższy temat),
życie rodzinne ( ocenianie przez wskaźnik rozwodów na 1000 mieszkańców wyrażony w skali od 1 do 5),
życie wspólnotowe (zmienna ta otrzymuje wartość 1 jeśli kraj ma wysoki wskaźnik uczęszczania do kościoła, albo członkostwa w związkach zawodowych, w przeciwnym razie jego wartość wynosi 0).,
klimat i geografia (szerokość geograficzna odgrywa istotną rolę ponieważ jakość życia może zależeć od dwóch skrajnych sytuacji jaką jest klimat gorący i klimat zimny),
bezpieczeństwo zatrudnienia ( wyrażone stopą bezrobocia długoterminowego w %),
wolność polityczna ( mała wartość – całkowita wolność, wartość od 1 do 7),
równość płci ( proporcja przeciętnych zarobków mężczyzn i kobiet oraz możliwości awansu zawodowego).
PYTANIE 5: MINIMUM SOCJALNE A MINIMUM EGZYSTENCJI?
5. MINIMUM SOCJALNE – wskaźnik określający koszty utrzymania gospodarstw domowych na podstawie koszyka dóbr służących do zaspokojenia potrzeb bytowo – konsumpcyjnych na niskim poziomie.
Przyjęte składniki koszyka wystarczają nie tylko dla podtrzymania życia, lecz dla posiadania i wychowania dzieci, a także dla utrzymania minimum więzi społecznych.
Koszyk dóbr:
- do I gr. składników zaliczają się wydatki na mieszkanie, żywność, odzież, obuwie, ochronę zdrowia i higienę;
- do II gr. koszty komunikacji i łączności (np. dojazdy do pracy), wydatki na kształcenie i wychowanie dzieci, kontakty rodzinne i towarzyskie oraz skromne uczestnictwo w kulturze.
Wskaźnik ustalany jest przez (Główny Urząd Statystyczny) Instytut Pracy i Praw Socjalnych.
Instytucja pracy i spraw socjalnych robi zestawienie koszyka potrzeb.
2 rodzaje gospodarstw:
gospodarstwo pracownicze
gospodarstwo emeryckie
Gospodarstwa pracownicze- wyodrębnionych jest aż 6 grup:
gospodarstwo pracownicze jednoosobowe;
-----„”---------dwuosobowe;
-----„”------- trzyosobowe (M+K+Dm);
-----„”------ trzyosobowe (M+K+Ds);
----„”------ czteroosobowe (M+K+2D);
----„”----- pięcioosobowe (M+K+3D).
Minimum socjalne
Gospodarstwa pracownicze: Gospodarstwa emeryckie:
2008 rok – 854,90 zł (jednoosobowe); 1-osobowe – 860 zł; K lub M
2-osobowe – 1407,10 zł; 2-osobowe – 1401,40 zł; K + M
3-osobowe – 2115, 70 zł;
3-osobowe + D – 2178,50 zł;
4-osobowe – 2706,40 zł;
5-osobowe – 3297,70 zł.
PYTANIE: jak rozkładają się te minima socjalne gospodarstw pracowniczych?
Minimum egzystencji ( biologiczne) – stanowi ono dolne kryterium ubóstwa i istotnie różni się od minimum socjalnego. Zakres i poziom zaspakajania potrzeb według minimum egzystencji wyznacza granicę poniżej, której występuje biologiczne zagrożenie życia oraz rozwoju psychofizycznego człowieka.
PYTANIE 6: CO TO JEST PŁACA MINIMALNA?
PŁACA MINIMALNA – to najniższa z możliwych płac najczęściej ustalana przez dane państwo na drodze prawnej. Celem odgórnego ustalenia nieprzekraczającego minimum płacowego jest wykluczenie szkodliwego dla pracownika obniżania przez pracodawców kosztów poprzez zaniżanie płac. Od 1 stycznia 2009 r. minimalne wynagrodzenie za pracę w Polsce wynosi 1276 zł. brutto tj. 40% przeciętnej pensji w Polsce, od roku 2010 będzie to 50%. W okresie pierwszego roku zatrudnienia danego pracownika nie może być niższe niż 80% minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 1.020,80 zł.
PYTANIE 7: PRZEDSTAW RÓŻNICĘ MIĘCZY ŚWIADCZENIAMI A ZABEZPIECZENIAMI SPOŁECZNYMI.
6. ŚWIADCZENIE SPOŁECZNE – to wszystkie środki finansowe, usługi i dobra rzeczowe, które służą zaspokojeniu potrzeb ludzkich, a nie są bezpośrednim wynagrodzeniem za pracę. Są one adresowane do poszczególnych osób lub gospodarstw domowych, a ich finansowanie odbywa się ze środków publicznych z udziałem lub pod nadzorem instytucji państwowych lub samorządowych.
Źródłem finansowania św. społecznych są wpływy z podatków, składek ubezpieczeniowych i celowe wpłaty ludności tzw. fundusze.
W węższym znaczeniu pojęcie świadczeń odnosi się do wypłat emerytur, rent różnego rodzaju, zasiłków i wówczas mówimy o świadczeniach socjalnych. Z otrzymaniem św. społecznego nie wiąże się żadne świadczenie wzajemne, tzw. transfery budżetowe.
Formy świadczeń pieniężnych:
świadczenie pieniężne:
renty
ulgi kredytowe
dopłaty mieszkaniowe
zasiłki
świadczenie niepieniężne, które przybierają formę świadczeń rzeczowych:
sprzęt rehabilitacyjny
pobyt w szpitalu
wyżywienie
opał
wyprawki dla dzieci
Mogą przyjąć też formę usług społecznych np.:
usługi publicznej służby zdrowia
powszechna edukacja szkolna
pośrednictwo pracy
szkolenia
poradnictwo
ZABEZPIECZENIE SPOŁECZNE – to system zinstytucjonalizowanych form pomocy pieniężnej i rzeczowej mający na celu zagwarantowanie zaspokojenia podstawowych potrzeb wszystkim członkom danego społeczeństwa. Tak pojmowane zabezpieczenie społeczne oznacza zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa socjalnego (działania państwa zmierzające do zapewnienia wszystkim obywatelom minimalnych warunków życia) i ochronę przed różnym rodzajem ryzyka socjalnego jak np.; utrata pracy, macierzyństwo, starość, zgon żywiciela rodziny.
Zabezpieczenia społeczne mają charakter powszechny i oparte są głównie na środkach publicznych. Zalicza się do nich:
ubezpieczenie społeczne - (jedna z podstawowych dziedzin ubezpieczeń, która ma na celu prewencyjną i ubezpieczeniową ochronę zdrowia, zdolność do wykonywania pracy oraz życia ludności). Mają one zabezpieczać pracowników przed czasowym (macierzyństwo, choroba) lub stałym (inwalidztwo, starość, brak pracy) brakiem możliwości zarobkowania.
ochrona zdrowia - wielokierunkowa działalność zmierzająca do zapewnienia człowiekowi jak najlepszych warunków zdrowotnych.
opieka i pomoc społeczna – system świadczeń istniejący w naszym kraju wchodzący w skład zabezpieczenia społecznego, a którego celem podstawowym jest pomoc w zaspakajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób niezdolnych do pracy i niemających własnych środków utrzymania ani możliwości korzystania z pomocy rodziny.
PYTANIE 8: CO WIESZ O KWESTII SPOŁECZNEJ?
7.KWESTIA SPOŁECZNA – była nieodłącznie związana z tym, co działo się w rozwoju społeczno – gospodarczym. Odnosiła się zwykle do położenia tzw. kłopotliwych grup społecznych np. proletariatu miejskiego, czy też wywłaszczonych chłopów, a także rzemieślników zagrożonych prowadzeniem produkcji przemysłowej. W tym znaczeniu kwestia objawiała się najczęściej w formach konfliktów społecznych.
Na przełomie XIX i XX w. wprowadzono pojęcie kwestii społecznych. Pod określeniem kwestii społecznej kryły się odrębne palące zagadnienia społeczne ujmowane przedmiotowo np. kwestia włościańska, robotnicza, kobieca. W konsekwencji pierwotne znaczenie kwestii społecznej zostało zastąpione przez mnogość kwestii społecznych.
Kwestia społeczna to konkretny problem społeczny o szczególnie dotkliwym wpływie na życie i współdziałanie członków danej zbiorowości. To stały proces społeczny lokujący w szerokiej skali zaspakajanie podstawowych potrzeb człowieka.
Tak rozumiane kwestie społeczne można scharakteryzować w następujący sposób:
budzą niepokój, napięcie i prowadzą do zachowań ludzi będących wyrazem tych niepokoi,
są długotrwałe, mają szeroki rosnący zasięg,
kumulują się w pewnych grupach społecznych,
prowadzą do zakłóceń szerszego rozwoju społecznego,
wiążą się z niedostosowaniem do potrzeb ludzi,
źródło kwestii społecznych tkwią wewnątrz społeczeństwa, w zasadach i mechanizmach życia zbiorowego,
nie mogą zostać samodzielnie przezwyciężone przez osoby ich doświadczające.
II. Problemy ludnościowe w polityce społecznej.
Prowadzenie do kwestii ludnościowej.
Charakterystyka kwestii ludnościowej.
Polityka państwa na rzecz kwestii ludnościowej.
DEMOGRAFIA
PYTANIE 9: PROCESY LUDNOŚCIOWE STANOWIĄ PROBLEM GLOBALNBY. NA CZYM ON POLEGA?
Ogólną prawidłowością współczesnych procesów demograficznych jest spadek przyrostu ludności w miarę polepszania się warunków życia. Najwyższy przyrost naturalny tzw. eksplozję demograficzną notuje się w państwach najbiedniejszych, głównie afrykańskich, a także południowo – amerykańskich. Z kolei tendencje populacyjne tj. zmniejszanie się ludności zarysowują się w państwach bogatych, głównie zachodnio – europejskich. Nie jest to jednak ta prosta zależność. Na różnicę w przyroście ludności wpływają wszakże uwarunkowania społeczno – kulturowe.
PYTANIE 10: SPECYFIKA PROCESÓW LUDNOŚCIOWYCH W POLSCE
2. CHARAKTERYSTYKA KWESTII LUDNOŚCI
WSTĘP – ogólne wiadomości:
Procesy ludnościowe w Polsce mają swoją specyfikę, ogólnie ich przebieg sytuuje Polskę w grupie państw rozwiniętych, które w aspekcie demograficznym cechuje raczej niskie natężenie ruchu ludności.
W porównaniu z najbardziej rozwiniętymi państwami Polska ma jednak mniej korzystne wskaźniki umieralności niemowląt i przeciętnego trwania życia. Jest też słabiej zurbanizowana, mniejsze są migracje wewnętrzne ludności, występuje ujemne saldo migracji zagranicznych.
Ok. 61 % mieszka w miastach co powoduje, że Polska jest jednym ze słabiej zurbanizowanych państw Europy.
Proces przepływu ludności ze wsi do miast uległ znacznemu spowolnieniu w końcu lat 80-tych i od tego czasu liczba ludności zamieszkującej na wsi ustabilizowała się na poziomie 14,7 mln
Prognozy demograficzne do 2010 roku nie zakładają zasadniczych zmian.
Niski stopień urbanizacji wynika ze znacznego rozproszenia sieci osadniczej.
Obok 845 miast mamy ponad 42 tys. miejscowości wiejskich i bardzo duże zatrudnienie w rolnictwie stanowiące 28 % ogółu czynnych zawodowo.
Oba te czynniki niekorzystnie wyróżniają Polskę na tle Europy, utrudniają procesy modernizacyjne i cywilizacyjne.
Średnia gęstość zaludnienia w Polsce wynosiła w 2007 r. 122 osoby / km2, przy czym w miastach 1105 osób / km2, a na terenach wiejskich 50 osób / km2.
Następną cechą rozwoju ludnościowego Polski jest nierównomierność w czasie i przestrzeni. Występuje tak zwane zjawisko falowania ruchu naturalnego polegające na dużej zmienności liczby zawieranych małżeństw i urodzeń.
Występuje też zjawisko niżu demograficznego. Obecnie spadek urodzeń wynikający z przyczyn naturalnych został pogłębiony przez zwiększające się problemy socjalne rodzin, jakimi są zubożenie i spadek budownictwa mieszkalnego (socjalnego).
PYTANIE 11: WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ NAJISTOTNIEJSZE PROBLEMY LUDNOŚCIOWE
NAJISTOTNIEJSZE PROBLEMY LUDNOŚCIOWE:
umieralność i czas przeciętnego trwania życia:
mężczyźni żyją przeciętnie – 70,5 lat
kobiety żyją przeciętnie – 78,9 lat,
zmiany w wielkości rodziny i kwestia kontroli urodzeń, problem przyrostu naturalnego,
spadek liczby małżeństw – wywołany falowaniem ruchu naturalnego, a także zmieniającymi się warunkami życia (warunki mieszkaniowe, warunki pracowe),
wzrost liczby dzieci pozamałżeńskich – zmiana modelu rodziny, co raz więcej rodzin niepełnych,
wzrost liczby ludności a napięcia społeczne i gospodarcze,
mobilność przestrzenna – elementy:
sieć osadnicza i warunki mieszkaniowe w dużej mierze decydują o ruchliwości przestrzennej ludności, są czynnikiem stabilizującym ruchliwość ludności,
codzienne dojazdy do pracy – migracje wahadłowe,
ruch związany z poszukiwaniem pracy.
procesy migracyjne – ruch przestrzenny jednostki. Migracje mają charakter ekonomiczny (zarobkowy).
Saldo migracji zewnętrznej dodatnie lub ujemne zsumowane z przyrostem naturalnym oznacza przyrost lub ubytek rzeczywisty, czyli faktyczną zmianę liczby ludności kraju w ciągu roku.
PYTANIE 12: WYJAŚNIJ POJĘCIE POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ
POLITYKA PAŃSTWA NA RZECZ KWESTII LUDNOŚCIOWEJ:
Przez pojęcie polityki ludnościowej należy rozumieć system świadomych przedsięwzięć mających na celu wywołanie pożądanych zmian w rozwoju i ruchu ludności.
Jest ona domeną państwa, które na podstawie aktów prawnych oraz innych form oddziaływania wprowadza w życie środki realizujące zadania tej polityki.
PYTANIE 13: TYPY POLITYKI LUDNOŚCIOWEJ
Rozróżnia się trzy typy polityki ludnościowej:
Polityka pronatalistyczna – polega na działaniach zmierzających do zwiększenia liczby urodzeń, celem jest osiągnięcie największego liczebnego wzrostu ludności z pominięciem jakościowej strony tego procesu,
Polityka antynatalistyczna – obejmuje działania zmierzające do wzrostu liczbowego ludności, celem jest utrzymanie zawężonej reprodukcji.
Polityka neutralna (umiarkowana) – dąży do zachowania istniejącej sytuacji ludności, pozostawiając zagadnienie prokreacji rodzinom i wyspecjalizowanym organizacjom, celem tej polityki jest dbałość o stronę jakościową procesów ludnościowych przebiegających w ramach reprodukcji prostej ( model 2+2, czyli dwoje rodziców + dwoje dzieci).
1945 – 1955 → znaczny przyrost naturalny
1956 – 1970 → czasowe ograniczenie liczby urodzeń
1970 – 1981 → okr. polit. pronatalistycznej
Lata 80 → czas stabilizacji poziomu urodzeń
Lata 90 → okres nowej polit. pronatalistycznej wspiera. doktrynę społeczna Kościoła katolickiego
2000 – 2006 → zwiększona aktywność polit. ludnośowej
PYTANIE 14: ISTRUMENTY ADMINISTRACYJNO – PRAWNE W POLITYCE LUDNOŚCIOWEJ
Akty prawne promujące produkcje oraz sprzedaż środków antykoncepcyjnych lub ……………………...
Zgoda lub ograniczona zgoda na aborcje
Określenie minimalnego wieku zawarcia małżeństwa
Akty prawne określające …………………………………... i warunki uzyskania rozwodu
Ochrona prawna kobity ciężarnej
Prawo do przerw w pracy z związku z urlopem macierzyńskim, wychowawczym
PYTANIE 15: INSTRUMENTY EKONOMICZNE I WYCHOWAWCZE W POLITYCE LUDNOŚCIOWEJ
Wysokość zasiłku macierzyńskiego
Zasiłki rodzinne
Zasiłki z tytułu urodzenia dziecka
Zasiłki wychowawcze i warunki ich przyznawania
Ulgi na rzecz rodzin wielodzietnych
Dot. ulg świadczonych przez żłobki i przedszkola
Zasiłki na dzieci chore i kalekie
PYTANIE 16: JAKIE ZMIANY NASTAPIŁY W POSTAWACH WOBEC RODZINY?
Rozwój rodziny
Istotne zmiany w drugiej połowie XX wieku → w podst. wobec małżeństwa, posiadanych dzieci, ról płci, sposobu i zakresu funkcji realizowanych przez rodziny.
Nastąpiło osłabienie normatywnego nakazu zawierania małżeństw, pozostawania w związku małżeńskim, posiadania dzieci, ograniczenia stosunków seksualnych, do związku małżeńskiego, obrona zachowania tradycji pojmowanej roli męskiej i kobiecej w związku.
PYTANIE 17: ALTERNATYWNE FORMY ŻYCIA RODZINNEGO
Rodzina – oznacza parę małżeńską i dzieci.
Nuklearny związek rodziny oparty na prawnie zawartym małżeństwie i biologicznym rodzicielstwie
Tradycja rodzinna stała się jedną z form życia rodzinnego t.j. (kohabitacja – zamieszk. dwóch dorosłych osób połączone z utrzymywaniem intymnych kontaktów i prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego).
Małżeństwa bezdzietne ze świadomego wyboru,
Samotne rodzicielstwo,
Zastępcze rodzicielstwo,
Wspólnoty kilku związków partnerskich,
Związki homoseksualne
Proces różnicowania form życia rodzinnego implikuje konieczność poszerzania klasycznego ujęcia rodziny i włączenia znaczeń tego pojęcia do polityki rodzinnej państwa, która winna być rozumiana jako działanie rządu na rzecz dzieci i ich rodzin i której wywarcie wpływu na sytuację rodzin posiadających dzieci lub osób ich rolach rodzinnych.
Proces powstania rodzin, ich rozwój i sposób relacji zadań i funkcji jest uwarunkowany przemianami makroekonomicznymi, dokonującymi się zarówno w skali poszczególnych społeczeństw, jak i całego globu. Jednocześnie przemiany rodziny powodują przeobrażenia w wielu dziedzinach funkcjonowania społeczeństwa i jednostki.
Ta wspólna zależność wyraża się w tym, że funkcje i struktura rodziny muszą być co najmniej niesprzeczne z wymogami społeczeństwa.
PYTANIE 18: TYPY RODZINY
Typy rodzin:
Biologiczna – dwie lub więcej osoby, które są związane ze sobą jako mąż i żona, wspólnie żyjący partnerzy, osoby płci przeciwnej lub rodzic i dziecko
Pełna – rodzina z obojgiem rodziców (naturalnych lub innych) i z dziećmi, natomiast rodzina niepełna to rodzina tylko z jednym rodzicem i dziećmi, tzw. samotna matka lub samotny ojciec z dziećmi
Zrekonstruowana – składa się z małżeństwa lub związku partnerskiego z jednym dzieckiem lub większą liczbą dzieci, z których co najmniej jedno z dzieci jest dzieckiem wspólnym
Nuklearna – gospodarstwo domowe złożone z pary rodzicielskiej (lub osoby samotnej) i jej własnych lub adoptowanych dzieci
Rozszerzona (poszerzona) – to rodzina biologiczna mieszkająca lub pozostająca w bliskiej lub ciągłej relacji z co najmniej jednym członkiem rodziny biologicznej, np. małżeństwo, dzieci, brat żony; małżeństwo, dzieci, dziadkowie, itp.
PYTANIE 19: CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PRZEMIANY RODZINY
Czynniki, których wynikiem są przemiany rodzinne:
rozwój możliwości edukacyjnych kobiet i aktywizacja zawodowa kobiet
zmiany w procesie reprodukcji ludności
upowszechnienie indywidualizmu (przejście od rodziny typu the king – child with parents do typu the king – pair with a child)
konflikt między dążeniem indywidualnym do realizacji własnego „ja” a potrzebą bycia w stałych i trwałych związkach z innymi
charakter powiązań między państwem, rynkiem a ludźmi rodziną w zaspokajaniu potrzeb jednostki.
PYTANIE 20: GŁÓWNE TENDENCJE ZMIAN W POLSKICH RODZINACH
Główne tendencje zmian w polskich rodzinach w latach 90 – tych w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 roku:
zmniejszenie liczby zawieranych małżeństw i podniesienie wieku zawarcie pierwszego małżeństwa
zmniejszenie trwałości małżeństw
zmniejszenie dzietności rodzin i spadek liczby urodzeń
wzrost urodzeń pozamałżeńskich.
2. Charakterystyka kwestii rodziny.
Różnorodność wzorów życia rodzinnego spowodowało, że słowo „rodzina” stało się polisemantyczne dlatego uzasadnione jest mówienie o „rodzinach” ze wskazaniem na specyfikę...
GUS wyróżnia następujące typy rodzin (NSP 2002):
małżeństwa bez dzieci – rodzina małżeńska oparta na małżeństwie monogamicznym
małżeństwa posiadające dzieci – najliczniejsze wśród rodzin 5860,3 tys. w 2002 roku
partnerzy bez dzieci – 2369,8 tys. obie grupy stanowiły 78,6% rodzin w Polsce
partnerzy posiadający dzieci – 198029 związków partnerskich ogółem z czego 110887 z 199010 dzieci
samotna matka z dziećmi – rodzina niepełna 1798,3 tyś w tym 10019 tys.
samotny ojciec z dziećmi – rodzina niepełna 232,8 tyś w tym 106,3 tyś dzieci
Rodzina a gospodarstwo domowe:
proces tworzenia się i rozpadu rodziny ma kluczowe znaczenie dla przemian wielkości i struktury gospodarstw domowych
gospodarstwem domowym nazywa się grupę osób zamieszkujących ze sobą i łączącą swe źródła utrzymania (wspólnie utrzymujących się).
PYTANIE 21: ZMIANY WIELKOŚCI STRUKTURY GOSPODARSTW DOMOWYCH W POLSCE
Tendencje oraz zmiany wielkości struktury gospodarstw domowych w Polsce:
zwiększenie się liczby gospodarstw domowych
zmniejszenie się przeciętnej wielkości gospodarstw domowych (rozwodnicy)
stały wzrost gospodarstw domowych jednoosobowych (single)
stały spadek dużych (pięcioosobowych i większych gospodarstw domowych)
wzrost nierodzinnych gospodarstw domowych
PYTANIE 22: SKUTKI TRANSFORMACJI USTROJOWEJ DLA RODZIN W POLSCE
Ekonomiczne warunki bytu rodziny w Polsce:
Transformacja ustrojowa w Polsce lat 90 tych spowodowała konieczność adaptacji do nowych realiów ekonomicznych takich jak:
bezrobocie i niepewność pracy
komercjalizacja usług opiekuńczych i edukacyjnych
urynkowienie kosztów utrzymania mieszkań oraz cen żywności
nastąpił spadek poziomu życia wielu rodzin i rozszerzyła się sfera ubóstwa
wiele rodzin utraciło dochody z pracy, stając się biorcami świadczeń społecznych
pogłębiły się nierówności społeczne a warunki w wielu rodzinach stanowią zagrożenie dla procesów rozwojowych dzieci.
Długotrwała deprywacja elementarnych potrzeb ekonomicznych, edukacyjnych i kulturalnych rodzin prowadzi do ich marginalizacji i wykluczenia społecznego.
PYTANIE 23: KONCEPCJE DOTYCZĄCE MODELU RODZINY I ZADAŃ PAŃSTWA
Polityka społeczna państwa na rzecz kwestii rodziny.
Pluralizm polityczny ukazuje różnice ideologiczne między elitami politycznymi w ujmowaniu roli rodziny w życiu jednostki i społeczeństwa.
koncepcja liberalna – rodzina stanowi prywatną strefę życia jednostki i nie ma konieczności ingerowania w sprawy indywidualnych wyborów i wyręczania rodziny przez państwo w kształtowaniu jej ekonomicznego bytu,
wolny rynek kształtuje dochody jednostki
koncepcja ta:
propaguje styl życia skoncentrowany na pracy i karierze zawodowej
podkreśla wolność jednostki w kwestii wyboru modelu rodziny, tolerancję wobec alternatywnych form życia rodzinnego
akceptuje aktywność kobiet w życiu zawodowym i publicznym
w sytuacjach kryzysowych przewiduje selektywne programy pomocy rodzinie
koncepcja socjaldemokratyczna – polityka rodzinna stanowi element polityki społecznej państwa, dlatego niezbędne są instytucje wspierające rodzinę.
Zgodnie z tą orientacją:
podstawowym zadaniem polityki rodzinnej jest ustalenie kryterium „niezbędnych potrzeb rodziny”
zasad przyznawania świadczeń rodzinnych przez podmioty publiczne
preferowany jest partnerski model rodziny
dostrzega się wagę praw kobiet i dzieci w rodzinie oraz w polityce rodzinnej
koncepcja konserwatywna – odwołuje się do tradycyjnych wartości rodziny jako grupy pierwotnej o wyraźnym podziale ról społecznych jej członków, odpowiedzialnej za potencjał biologiczny społeczeństwa i jakość populacji.
Preferuje ona:
model rodziny tradycyjnej, w której mężczyzna pełni funkcję żywiciela rodziny, kobieta zaś matki, żony, gospodyni domowej
prorodzinną politykę społeczną państwa, która wspomaga rodzinę w wypełnianiu jej funkcji prokreacyjnej, ekonomicznej, wychowawczej, opiekuńczej i socjalizacyjnej
potrzeby, dobra i prawa wspólnoty rodzinnej, jej rozwój i trwanie ponad potrzeby i prace jednostki.
PYTANIE 24: INSTRUMENTY POLITYKI RODZINNEJ W POLSCE
Państwo w polityce społecznej wykorzystuje szereg instrumentów, które mogą pełnić różne funkcje: dochodową, kompensacyjną, redystrybucyjną i stymulacyjną. Mogą też być adresowane do różnych kategorii rodzin: rodzina pełna z dziećmi, rodzina niepełna, rodzina z dzieckiem osobą niepełnosprawną.
Może tez wspierać realizację różnych funkcji rodziny:
Prokreacyjną, wychowawczą czy też opiekuńczą.
Analiza instrumentów polityki rodzinnej w Polsce wskazuje na następujące formy działań na rzecz rodziny:
pieniężne świadczenia społeczne – adresowane do rodzin o niskich dochodach oraz rodzin mających trudności w realizacji funkcji ekonomicznej, opiekuńczej, wychowawczej, edukacyjnej
instrumenty umożliwiające godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych
ulgi podatkowe – podatek od dochodów osób fizycznych w Polsce nie uwzględnia sytuacji rodzinnej podatnika
usługi społeczne – są to usługi w zakresie edukacji, opieki nad dziećmi, wychowania oraz opieki zdrowotnej
Niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny lub/i psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami prawnymi i społecznymi
Definicja GUS: (osoba niepełnosprawna prawnie)
Osoba niepełnosprawna to osoba, która posiada odpowiednie orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony (osoba niepełnosprawna prawnie) lub osoba, która takiego orzeczenia nie posiada, lecz odczuwa ograniczenie sprawności w wykonywaniu czynności podstawowych dla swojego wieku (zabawa, nauka, praca, samoobsługa) – osoba niepełnosprawna biologicznie.
PYTANIE 25: NA CZYM POLEGA POLITYKA SPOŁECZNA WOBEC OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH?
Polityka społeczna wobec osób niepełnosprawnych to ogół działań podmiotów publicznych i organizacji pozarządowych, mających na celu wyrównanie nieuzasadnionych różnic socjalnych, asekurowanie wobec ryzyk życiowych oraz tworzenie szans funkcjonowania osób niepełnosprawnych we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego, umożliwiających ich pełną integrację ze społeczeństwem.
PYTANIE 26: JAKIE SĄ GŁÓWNE PRZYCZYNY NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI?
Na przejściową lub trwałą niepełnosprawność mają wpływ wiek oraz płeć człowieka. Głównymi przyczynami niepełnosprawności są:
choroby
wypadki, zatrucia i urazy
wady wrodzone
przy czym głównym źródłem niepełnosprawności wśród kobiet są choroby a u mężczyzna wypadki, zatrucia i urazy.
PYTANIE 27: PRZEDSTAW STAN I DYNAMIKĘ ZNIOROWOŚCI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Charakterystyka osób niepełnosprawnych
Według ONZ 10% ludności całego świata jest dotknięta niepełnosprawnością. Liczba osób niepełnosprawnych w starszych kategoriach wieku jest wyższa (25%) niż wśród osób młodych (2,5%).
PYTANIE 28: WYMIEŃ I SCHARAKTERYZYJ STOPNIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Dla osób w wieku 16 lat i więcej ustalono 3 stopnie niepełnosprawności:
znaczny – osoba niezdolna do podjęcia zatrudnienia (I stopień inwalidztwa),
umiarkowany – osoba o naruszonej sprawności organizmu, zdolna do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy odpowiednio przygotowanym (II stopień inwalidztwa),
lekki – osoba o naruszonej sprawności organizmu, zdolna do wykonywania zatrudnienia ( III stopień inwalidztwa)
PYTANIE 29: WIEK, STAN CYWILNY I WYKSZTAŁCENIE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
W 2002 r. liczba osób niepełnosprawnych wzrosła o 36,6% w stosunku do roku 1988 r. Według wieku przedział 55 lat i więcej o 60%.
Wykształcenie - co trzecia osoba w 1988 r. posiadała wykształcenie ponadpodstawowe. W 2002 r. co druga.
PYTANIE 30: ŹRÓDŁA UTRZYMANIA, AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA I BEZROBOCIE WŚRÓD OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Podmioty działające na rzecz osób niepełnosprawnych
Przy ministrze Pracy i Polityki Społecznej funkcjonuje Biuro Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych.
Do zadań pełnomocnika należy w szczególności opracowywanie projektów programów rządowych dotyczących poprawy warunków życia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych oraz koordynacja działań z nich wynikających, określenie podstawowych założeń polityki zatrudnienia osób niepełnosprawnych, rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz warunków życia osób niepełnosprawnych.
Ważną rolę spełnia również Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych PFRON. Został powołany w celu utworzenia prawno – finansowego systemu ochrony osób niepełnosprawnych, a także po to, aby dawać im szansę wyrównywania różnic społecznych.
Źródła finansowania to:
dotacje z budżetu państwa,
zapisy, darowizny,
wpłaty zakładów pracy zatrudniających co najmniej 50 osób,
dochody z działalności gospodarczej
Aktywność zawodowa:
- w 1988 r. ok. 2/3 w wieku 15 lat i więcej była czynna zawodowo
- w 2002 r. tylko niewiele ponad połowa porównywanej grupy pracowała lub poszukiwała pracy.
W 1988 r. ogólnie 26,4%
PYTANIE 31: WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ ZNANE CI AKTY PRAWNE W PRAWIE KRAJOWYM DOTYCZĄCE OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Polityka społeczna państwa na rzecz kwestii osób niepełnosprawnych
Regulacje prawne:
niepełnosprawność posiada swoje regulacje prawne zarówno w prawie międzynarodowym, jak i krajowym,
o potrzebie pomocy osobom niepełnosprawnym znajduje się zapis w art. 25 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ z 1948r., gdzie zapisano prawo do świadczeń socjalnych na wypadek choroby, niezdolności do pracy itp..
W dwóch dokumentach Rady Europy: Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950r. oraz Europejskiej Karcie Społecznej z 1963r. przyznano osobom niepełnosprawnym prawo do szkolenia zawodowego, rehabilitacji oraz readaptacji zawodowej i społecznej, bez względu na rodzaj inwalidztwa.
Międzynarodowa Organizacja Pracy wydaje konwencje i zalecenia dotyczące rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
W polskim ustawodawstwie zapis dotyczący osób niepełnosprawnych znalazł się w konstytucji, której art. 67 gwarantuje prawo do zabezpieczenia społecznego ze względu na inwalidztwo, a władze publiczne zostały zobowiązane do zapewnienia osobom niepełnosprawnym opieki zdrowotnej (art. 68), udzielenia osobom niepełnosprawnym pomocy w zabezpieczeniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej(art. 69).
Duże znaczenie ma również uchwalona w 1997r. Polska Karta Praw Osób Niepełnosprawnych, w której sformułowano takie prawa jak prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia, dostęp do dóbr i usług, do świadczeń socjalnych, udziału w życiu społecznym, publicznym i kulturalnym.
PYTANIE 32: RYNEK PRACY – DEFINICJA
Problemy rynku pracy w polityce społecznej
Rynek pracy w wymiarze uogólniającym wyraża ogół form i procesów najmu pracowników przez pracodawców, a także ogół instytucji, uwarunkowań oraz czynników negocjacji, warunków zatrudnienia pracy i płacy.
Istota rynku pracy w wymiarze konkretyzującym sprowadza się do konfrontacji ofert pracy i ofert chęci podjęcia pracy, czyli relacji między popytem na pracę i podażą pracy.
Ludność w wieku produkcyjnym tworzą kobiety w wieku 18 – 59 lat i mężczyźni w wieku 18 – 64 lat. Osoby w wieku 0 – 17 są zaliczane do grupy w wieku przedprodukcyjnym, a kobiety w wieku 65 lat i więcej należą do grupy w wieku poprodukcyjnym.
ludność w wieku produkcyjnym
osoby aktywne zawodowo osoby bierne zawodowo
nie pracują i nie poszukują pracy
osoby zatrudnione osoby bezrobotne
poszukujące pracy
PYTANIE 33: CO TO JEST „ZATRUDNIENIE”?
Zatrudnienie – jest to aktywność zawodowa wyrażająca się w odpłatnym (ekwiwalentnym) zaangażowaniu sił i umiejętności ludzkich w procesie pracy, w wyniku której powstają dobre usługi i zaspakajające potrzeby społeczeństw. Ekwiwalent występuje w postaci dochodów, a w przypadku wykonywania pracy podporządkowanej przyjmuje on z reguły postać płacy i uprawnień do świadczeń dla pracującego i jego rodziny.
PYTANIE 34: BEZROBOCIE JAKO KATEGORIA EKONOMICZNA I KWESTIA SPOŁECZNA
Bezrobocie – jest jednocześnie kategorią ekonomiczną - oznacza niezrealizowaną podaż pracy, będącą rezultatem nierównowagi między podażą siły roboczej (zasoby pracy), a popytem na pracę (miejsca pracy) i kwestią społeczną (stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość do jej podjęcia, dla których podstawą utrzymania są dochody z pracy.
1. Miary analityczne rynku pracy
współczynnik aktywności zawodowej – udział ludności aktywnej zawodowo w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej lub danej grupy,
wskaźnik zatrudnienia – udział osób pracujących w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej,
stopa bezrobocia – bezrobotni + pracujący
Charakterystyka kwestii zatrudnienia i bezrobocia
PYTANIE 35: PRACUJĄCY WG DEFINICJI GUS
Pracujący (definicja GUS):
osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy
pracujący na własny rachunek (działalność gospodarcza)
osoby wykonujące pracę nakładczą
osoby pracujące na podstawie umów agencyjnych
członkowie spółdzielni produkcyjnych
duchowni
Bezrobotny (definicja z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy):
osoba w wieku 18 – 60 lat kobieta lub 65 lat mężczyzna,
niezatrudniona i niewykonująca pracy zarobkowej,
zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy zobowiązującym w danym zawodzie,
zarejestrowana we właściwym urzędzie pracy,
poszukująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
nieucząca się w szkole z wyjątkiem osób uczących się w szkole dla dorosłych,
jeśli nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
nie pobiera zasiłku stałego,
nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej,
jeśli nie podjęła pozarolniczej działalności gospodarczej,
jeśli nie jest osobą tymczasowo aresztowaną
PYTANIE 36: PRACUJĄCY WG DEFINICJI BAEL
Bezrobotny (w definicji Badań Aktywności Ekonomicznej Ludności)
osoba nie pracowała w okresie badanego tygodnia tzn. nie wykonywała przez co najmniej 1 godzinę pracy przynoszącej zasiłek lub dochód,
aktywnie poszukiwała pracy w ciągu ostatnich czterech tygodni,
był zdolny i gotowy podjąć pracę w następnym tygodniu
PYTANIE 37: KONSEKWENCJE BEZROBOCIA
Konsekwencje bezrobocia:
dla osób dotkniętych bezrobociem- pogorszenie sytuacji materialnej,
negatywnie wpływa na stan psychiczny i zdrowie osób dotkniętych,
wpływ na kapitał społeczny osoby – osłabienie rodzinnych, towarzyskich i formalnych kontaktów społecznych,
wpływa na sposób funkcjonowania rodziny np. zagrożenie przemocą,
destabilizacja społeczna,
na poziomie gospodarki kraju – utrata produkcji,
niszczenie kapitału ludzkiemu – pracownicy tracą kompetencje,
obciążenia finansowe – ponoszone przez państwo i koszty bezpośrednie lub koszty pośrednie
PYTANIE 38: WYJAŚNIJ RÓŻNIĆE MIĘDZY POLITYKĄ ZATRUDNIENIA A POLITYKĄ RYNKU PRACY
Polityka społeczna państwa na rzecz kwestii bezrobocia
Polityka zatrudnienia – ma na ogół charakter długoterminowy. Charakteryzują ją pośrednie oddziaływanie na rynek pracy za pomocą instrumentów związanych z całokształtem polityki społeczno – gospodarczej.
Polityka rynku – dotyczy bezpośredniego i na ogół krótkookresowego oddziaływania na rynek pracy. Skupia się na bieżącym dostosowaniu podaży siły roboczej do popytu na nią i przeciwdziałaniu bezrobociu w określonych segmentach rynku pracy.
Do problematyki polityki zatrudnienia zalicza się takie zagadnienia jak:
gospodarowanie zasobami pracy w ujęciu przestrzennym i powiązanie go z polityką inwestycyjną,
kształtowanie struktury zatrudnienia stosownie do potrzeb społeczno – gospodarczych i profilu demograficznego ludności,
zaspakajanie potrzeb kulturowych i socjalnych pracowników,
humanizowanie pracy
Polityka rynku pracy – obejmuje bezpośrednie działania dostosowawcze na rynku pracy ukierunkowane na usprawnienie i uzupełnienie mechanizmów rynkowych, zwiększenie przejrzystości rynku, docieranie do osób pozbawionych rynku pracy i udzielanie im pomocy w wychodzeniu z bezrobocia, natomiast nie wpływa na zdolność zatrudnieniową gospodarki i nie tworzy nowych miejsc pracy o długotrwałym i intensywnym kapitałowo charakterze.
PYTANIE 39: DZIEDZINY KWESTII ZDROWIA W POLITYCE SPOŁECZNEJ
Zdrowie w polityce społecznej
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdrowie oznacza dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne, pozwalające na prowadzenie przez człowieka produktywnego, sensownego i twórczego życia w sferze tak społecznej jak i ekonomicznej.
Przyjęta zasada równości, sprawiedliwości i zasada partycypacji w zdrowiu stanowią istotną przesłankę w realizacji podstawowego prawa do zdrowia i korzystanie z usług służby zdrowia.
Polityka społeczna badając kwestię zdrowia rozróżnia trzy jej dziedziny:
profilaktykę – zapobieganie chorobom w społeczeństwie poprzez kształtowanie odpowiedniego rozwoju człowieka oraz warunków jego życia (pracy, zamieszkania, żywienia, stylu życia wpływających na jego życie),
lecznictwo – nastawione na człowieka chorego, na rozpoznanie i leczenie chorych.
Rehabilitacje – przywracanie do zdrowia, sprawności i przydatności społecznej ludzi dotkniętych kalectwem lub upośledzonych fizycznie, psychicznie i społecznie.
PYTANIE 40: CZYNNIKI EKONOMICZNE, SPOŁECZNE WPŁYWAJĄCE NA STAN ZDROWIA
Czynniki ekonomiczne i społeczne – wpływające na stan zdrowia jednostek:
warunki zamieszkania,
stan ochrony środowiska w miejscu zamieszkania,
poziom i styl życia jednostek,
sposób odżywiania jednostek,
higiena osobista, infrastruktura ochrony zdrowia w miejscu zamieszkania,
status społeczno – ekonomiczny jednostek,
charakter i miejsce pracy,
czynniki genetyczne,
czynniki związane z indywidualnym przeciwdziałaniem chorobom
PYTANIE 41: OCENA STANU ZDROWIA PRZEZ POLAKÓW
Ogólna ocena życia i zdrowia.
¾ Polaków ocenia jako bardzo dobre lub co piąty – takie sobie; co czterdziesty – bardzo złe, złe.
Według stanu cywilnego – w związkach lub kawaler, panna, lepiej oceniają niż wdowa.
Konkluzja:
Co 2 osoba w wieku 15 lat i więcej ocenia swoje zdrowie jako bardzo dobre lub dobre.
W Belgii, Szwecji stan zdrowia deklaruje około ¾ rozważanej populacji.
PYTANIE 42: PRZECIĘTNE TRWANIE ŻYCIA I JEGO REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE W POLSCE
Zmiany średniej długości życia w latach 1950 – 2007 według metod diagnostycznych ma swoje odzwierciedlenie już od 15 lat, spadek natężenia zgonów a w tym samym wydłużenie przeciętnego trwania życia. W 2007 r. w Polsce mężczyźni żyli przeciętnie 71 lat.
PYTANIE 43: ZRÓŻNICOWANIE PRZECIĘTNEJ DŁUGOŚCI TRWANIA ŻYCIA W EUROPIE
Polska nadal wypada niekorzystnie na tle czołówki krajów europejskich. Wiek dożywania Polaków jest krótszy o kilka lat: mężczyźni o ok. 8 lat, kobiety o ok. 4 – 5 lat.
PYTANIE 44: PRAWNE REGULACJE KRAJOWE DOTYCZĄCE KWESTII ZDROWIA
Regulacje prawne kwestii zdrowia
na poziomie międzynarodowym:
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela ONZ z 1948r. – każdy człowiek ma prawo do stopy życiowej zapewniającej zdrowie i dobrobyt jemu i jego rodzinie, włączając w to opiekę lekarską,
Pakty Praw Człowieka z 1966r. - prawo każdego do korzystania z najwyższego osiągalnego poziomu zdrowia fizycznego i umysłowego,
Europejska Karta Społeczna Rady Europy – prawo do ochrony zdrowia, zobowiązuje państwa ratyfikujące EKS do wyeliminowania przyczyn chorób, wprowadzenia ułatwień w zakresie poradnictwa i oświaty dla poprawy zdrowia,
Karta Podstawowych Praw Socjalnych Pracobiorców w krajach WE z 1989r. – o zapewnieniu każdemu pracownikowi ochrony zdrowia w środowisku pracy
Karta Europejska z 1989r. poświęcona środowisku i zdrowiu.
na poziomie krajowym
konstytucja RP z 1997r. – art. 68 stanowi, iż każdy ma prawo do ochrony zdrowia i równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych,
ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym z 1997r. – wprowadza powszechne i obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne,
ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z 1999r. – reguluje warunki, wysokość i wypłacanie świadczeń pieniężnych osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa
Podmioty działające na rzecz ochrony zdrowia:
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO),
w Polsce – minister zdrowia, który odpowiada za kształtowanie polityki w zakresie zaspakajania potrzeb zdrowotnych społeczeństwa obejmujących profilaktykę, diagnostykę i leczenie w poszczególnych dziedzinach medycyny