WYKORZYSTANIE METOD HEURYSTYCZNYCH DO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ORGANIZACYJNYCH
Grzegorz Jokiel
CEL
poznawczy:
Zastosowanie metod heurystycznych poszerza sposoby analizy zjawisk. Wychodząc poza liniową analizę przyczynowo-skutkową metody heurystyczne wskazują studentom szerokie możliwości kreowania nowych rozwiązań na obszarze organizacji i zarządzania.
b) praktyczny:
Kształcenie umiejętności zastosowania technik heurystycznych do rozwiązywania problemów związanych organizacją pracy oraz wprowadzaniem innowacji organizacyjnych. Rozwija u studentów zdolności twórczego myślenia i kreatywności.
SŁOWA KLUCZOWE: metody heurystyczne, burza mózgów, metoda synektyczna, kreowanie innowacji organizacyjnych
WARUNKI WSTĘPNE
a) wymogi dla studentów:
Studenci powinni na zajęcia stawić się całkowicie wypoczęci. Przed zajęciami studenci powinni zapoznać się z zasadami:
burzy mózgów i jej odmianami Philips 66, technika 635
metody mapy drogowej
metody budowy scenariuszy
metody synektycznej
b) wskazówki dla prowadzącego:
Należy przed zajęciami przypomnieć zasady Burzy mózgów i jej odmian. Przede wszystkim prowadzący powinien zwrócić uwagę na obowiązujący zakaz podnoszenia krytyki zgłoszonych pomysłów, a następnie zwracać uwagę i redukować jakiekolwiek próby krytyki zwłaszcza w pierwszej części zajęć.
W przypadku bardzo dużych grup ćwiczeniowych przeprowadzenie burzy mózgów może być utrudnione.
W przypadku małych grup, albo dysponowania większą ilością czasu przeznaczonego na tego typu zajęcia, po zakończeniu Burzy mózgów można przeprowadzić na ćwiczeniach jej odmiany jak Philips 66 (buzzsession), czy technika 635 (brainwriting), jak rownież zastosować inne metody twórczego myślenia jak metoda mapy drogowej, budowy scenariuszy, czy metodę synektyczną itd.
Do celów przeprowadzenia burzy mózgów sugeruje się wybór dwóch protokolantów
pierwszy będzie zapisywał padające pomysły na tablicy,
drugi na kartce - dzięki temu można będzie uzupełnić listę pomysłów na tablicy oraz prowadzący jak i studenci będą mogli skserować sobie notatki drugiego protokolanta .
Bardzo przydatna jest sala posiadająca bardzo dużą tablicę, alternatywą jest przyniesienie dodatkowej tablicy, albo plansz papieru i mazaków.
c) czas realizacji: minimum 90 min.
OPIS ĆWICZEŃ
Pomysły i propozycje na rozwiązanie problemu organizacyjnego zgłaszane są w czasie zajęć prowadzonych w konwencji Burzy mózgów (jej odmian, lub innych metod heurystycznych). Na tablicy należy zapisać hasłowo problem przewodni.
Jako przykłady problemów organizacyjnych do rozwiązania można wykorzystać różne sytuacje z życia. Poniżej zostaną scharakteryzowane trzy sytuacje, które wymagają kreatywnego rozwiązania problemu.
PRZYKŁADOWE PROBLEMY
Problem 1.
Producent tablic rozdzielczych corocznie organizuje spotkania z dostawcami, odbiorcami i firmami współpracującymi. Celem tych spotkań jest wymiana doświadczeń i integracja środowiska interesariuszy firmy. Na jednym z takich spotkań przedstawiciel firmy montażowej zgłosił systematycznie występujące trudności z zamontowaniem takich skrzynek w odpowiednich miejscach na ścianach budynków. Przeważnie skrzynki rozdzielcze montuje się w wykutych wnękach na ścianach wewnętrznych wykańczanych lokali. Wykonanie tej operacji poprawnie polega na zdjęciu wymiarów montowanej szafki, następnie naniesieniu ich na ścianie, wykuciu odpowiedniej wielkości otworu po obrysie szafki plus 10 cm z każdej strony szafki oraz o głębokości zgodnej z głębokości szafki plus 10 cm. dodatkowe przestrzenie 10 cm służą do odpowiedniego zamontowania szafki we wnęce oraz zachowania zgodnych z normami technicznymi odległości buforowych. Problemy realizacyjne występujące najczęściej przy montażu szafek rozdzielczych dotyczą niedokładnego wykucia wnęki. Bardzo często przy montowaniu szafki rozdzielczej w już wykonanej wnęce okazuje się, że wymiary tej wnęki nie trzymają założonych parametrów. Szerokość, wysokości, lub głębokość wnęki mogą być za duże, albo za małe. Wymaga to korekty poprzez dodatkowe podkucie ściany, lub nadłożenie materiału tynkarskiego. Podobnie częste są sytuacje, gdy wymiary są nierówne, czyli wnęka nie ma kształtu prostopadłościanu. Powodem tych częstych błędów jest trudność precyzyjnego naniesienia wymiarów na ścianie oraz realizacja procesu wykucia wnęki zgodnie z tymi parametrami. Zadaniem studentów jest zaproponowanie rozwiązania eliminującego opisane powyżej problemy w trakcie montażu szafek rozdzielczych tego producenta, przy jak najmniejszym zaangażowaniu inwestycyjnym, lub kosztowym.
Problem 2.
Producent artykułów oświetleniowych corocznie organizuje spotkania z dostawcami, odbiorcami i firmami współpracującymi. Celem tych spotkań jest wymiana doświadczeń i integracja środowiska interesariuszy firmy. Podczas jednego z takich spotkań przedstawiciel zewnętrznej firmy montażowej wykorzystującej produkty oświetleniowe omawianej firmy zgłosił następujący problem. Monterzy tej firmy zakładając lampy oświetleniowe wraz z kloszami na sufitach wykańczanych budynków biurowych muszą dwukrotnie wchodzić po drabinie do każdej z montowanej lamp. Pierwszy raz gdy montują oprawkę lampy na suficie i podłączają przewody zasilające. Drugi raz po zamontowaniu wszystkich lamp monter musi wrócić do każdej z nich celem przeczyszczenia klosza, który w trakcie montażu prawie zawsze ulegnie zabrudzeniu. Czas jaki poświęcają montażyści na czyszczenie zabrudzonych kloszy jest niebagatelny i wynosi przynajmniej 10% ogółu czasu montażu całkowitego lamp. Zadaniem grup studenckich jest zaproponować rozwiązanie (innowację organizacyjną), które wyeliminuje konieczność czyszczenia kloszy po montażu lamp.
Problem 3.
Przewoźnik pasażerski (linia kolejowa lub autobusowa) ma trudności z utrzymaniem czystości w toaletach w czasie jazdy. Pasażerowie, a szczególnie kobiety, skarżą się przede wszystkim na stan czystości deski sedesowej. Należy zaproponować sposób poprawy czystości toalet, przy uwzględnieniu jak najmniejszych nakładów inwestycyjnych.
POLECENIA DLA STUDENTÓW
Zadaniem studentów jest przygotowanie propozycji rozwiązania opisanych problemów organizacyjnych - zajęcia prowadzone w konwencji burzy mózgów lub przy pomocy innych metod heurystycznych.
HARMONOGRAM I OPIS ĆWICZEŃ
Czas min. |
Zdarzenia |
Uwagi |
0-30 |
Pierwsza część Burzy mózgów - Sesja zbierania pomysłów ZASADA - BRAK KRYTYKI! |
Protokolanci zapisują wszystkie zgłoszone propozycje (chyba, że się powtarzają) |
30-40 |
Przerwa - zgodnie z techniką prowadzenia Burzy mózgów. |
Wyborem prowadzącego może być ona realizowana w jakieś konwencji np. całkowitej ciszy sprzyjającej skupieniu, czy medytacji przed drugą częścią Burzy mózgów. |
40-80 |
Sesja oceny
|
Wraz ze studentami należy wybrać ciekawe pomysły - pogrupować je na:
do dalszego rozpatrzenia, |
80-90 |
Konfrontacja najlepszych propozycji studenckich z rozwiązaniem sugerowanym przez prowadzącego |
|
90-180 |
Wykorzystanie innych metod heurystycznych do rozwiązania problemu, który był przedmiotem burzy mózgów, lub innego problemu organizacyjnego |
|
LITERATURA
Antoszkiewicz J.: Metody heurystyczne PWE, Warszawa 1982.
Biliński W., Wojeński J.: Metody heurystyczne w praktyce zarządzania IOZiDK, Warszawa 1981.
http://www.justitia.pl/article.php?sid=320 stan na dzień 29.01.2008
http://www.foresight.polska2020.pl/mis/pl/publications/files/przeglad_metodyki_foresight.pdf stan na dzień 29.01.2008
4