Reforma administarcji publicznej. Nowa konstrukcja w prawie , Reforma Administracji Publicznej


REFORMA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

NOWA KONSTRUKCJA W PRAWIE ADMINISTRACYJNYM -

ZESPOLENIE ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY

Podział administracyjny Polski nie jest jednolity. 3 zasadnicze gr. Podziału:

Samorząd terytorialny

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. Przywróciła ideę samorządu terytorialnego, opartego na zasadzie zrzeszenia, czyli, że wszyscy mieszkańcy gminy z mocy prawa tworzą zrzeszenie, posiadające osobowość prawna i wypełniające zadania administracyjne.

Art. 16 K. Określa iż ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową.

Od dnia 1 stycznia 1999 r. Obowiązuje w Polsce nowy podział terytorialny obejmujący:

GMINA

Jest wspólnotą samorządową oraz odpowiednim terytorium.

Jest to prawnie zorganizowany, terytorialny związek osób

Gminy tworzy, łączy, znosi i ustala ich granice RM w formie rozporządzenia.

Obecnie istnieje w Polsce 2489 gmin.

Do zakresy działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawowo dla innych podmiotów.

Do jej zadań należy przede wszystkim zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Do zadań własnych gminy należy zaliczyć sprawy z zakresu:

Zadania własne gmina wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, na zasadach określonych przez ustawy, korzystając z samodzielności chronionej na drodze sądowej.

Do zadań gminy należy również wykonywanie zadań zaleconych z zakresu administracji rządowej. Gmina wykonuje te zadania po zapewnieniu jej środków finansowych na ich realizację.

Podmiotami uprawnionymi do rozstrzygania w sprawach gminy są władze gminy. Głównym organem władz jest wspólnota samorządowa, którą tworzą mieszkańcy gminy. Wspólnota podejmuje rozstrzygnięcia bezpośrednio w głosowaniu wyborczym lub referendum, a także poprzez organy gminy.

Sprawy należące do wyłącznej właściwości gminy:

Rada gminy wybiera ze swego składu przewodniczącego oraz 1-3 wiceprzewodniczących. Jej obrady mają charakter sesyjny, sesje są czasowo ograniczone.

Komisje są to organy wewnętrzne rady. Mogą być stałe lub doraźne do wykonywania zadań nadzwyczajnych.

Organem wykonawczym gminy jest zarząd. Skład: 3-7 członków wybranych przez rade gminy ze swego grona lub spoza rady.

Zarząd wykonuje uchwały rady gminy oraz zadania określone przepisami prawa, podlega wyłącznie radzie gminy. W zakresie zadań zleconych administracji rządowej podlega także wojewodzie.

Przewodniczącym zarządu gminy jest wójt lub burmistrz, który jest ponadto kierownikiem urzędu gminy. Przysługuje mu kompetencja podejmowania działań o charakterze doraźnym, w sprawach nie cierpiących zwłoki, wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, związanych z zagrożeniem interesu publicznego.

Gmina jest podzielona na terytorialne jednostki pomocnicze:

-sołectwa obszary wiejskie

-dzielnice, osiedla w miastach

- miasta na terenach gminy

POWIAT

Struktura jest analogiczne do struktury gminy.

2 rodzaje powiatów:

-powiat ziemski - zasadnicza jednostka podziały terytorialnego, która obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin.

-miasto na prawie powiatu - cały obszar miasta

Powiat powinien obejmować obszar możliwie jednorodny ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, oraz więzi społeczne i gospodarcze, zapewniające zdolność wykonywania zadań publicznych.

Powiaty tworzy łączy i znosi RM na podstawie rozporządzenia określającego gminy wchodzące w skład powiatu, nazwy powiatów i siedziby ich władz.

Mamy 373 powiaty (308 ziemskich i 65 miast)

Powiat wykonuje zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:

- infrastruktury technicznej (np. drogi, transport)

- ładu przestrzennego i ekologicznego (planowanie przestrzenne, gospodarka terenami, ochrona środowiska)

Zadania ustawowe powiat wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Głównym organem władz powiatu jest wspólnota samorządowa, tworzą ją mieszkańcy powiatu.

Wspólnota podejmuje rozstrzygnięcia bezpośrednio w głosowaniu wyborczym lub referendum, a także poprzez organy powiatu.

Do wyłącznej właściwości powiatu należą sprawy:

Rada powiatu wybiera ze swego składu przewodniczącego oraz 1-2 wiceprzewodniczących. Obrady mają charakter sesyjny, sesje są czasowo ograniczone.

Komisje są to organy wewnętrzne rady. Mogą być stałe lub doraźne do wykonywania zadań nadzwyczajnych.

Organem wykonawczym powiatu jest zarząd. Skład: starosta jako przewodniczący oraz pozostali członkowie w liczbie 3-5 wybranych przez rade powiatu ze swego grona lub spoza rady. Zarząd podlega wyłącznie radzie powiatu, która decyduje o kierunkach działania zarządu.

Przewodniczącym zarządu powiatu i kierownikiem starostwa powiatowego jest starosta. Przysługuje mu kompetencja podejmowania działań o charakterze doraźnym, w sprawach nie cierpiących zwłoki, wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, związanych z zagrożeniem interesu publicznego.

Zespolenie aparatu administracyjnego ma miejsce na wszystkich płaszczyznach administracji samorządowej. Zarząd powiatu wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu, które wspólnie tworzą powiatową administrację zespoloną.

WOJEWÓDZTWO

Województwo oznacza jednostkę samorządu terytorialnego - regionalną wspólnotę samorządową oraz największą jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego kraju w celu wykonywania administracji publicznej.

W Polsce mamy 16 województw.

Cele województwa:

Samorząd województwa wykonuje zadania w zakresie:

- infrastruktury technicznej

Zadania ustawowe samorząd województwa wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, dysponuje mieniem wojewódzkim oraz prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.

Do wyłącznej właściwości sejmiku należą sprawy:

- prawotwórcze ( stanowienie aktów pr. Miejscowego)

Sejmik województwa wybiera ze swego składu przewodniczącego oraz 1-3 wiceprzewodniczących. Obrady mają charakter sesyjny, sesje są czasowo ograniczone.

Komisje są to organy wewnętrzne sejmiku. Mogą być stałe lub doraźne do wykonywania zadań nadzwyczajnych.

Organem wykonawczym województwa jest zarząd. Skład: marszałek województwa jako przewodniczący, 1-2 wiceprzewodniczących, pozostali członkowie. Marszałek jest wybierany przez sejmik spośród radnych, pozostali także spoza składu sejmiku na wniosek marszałka.

Zarząd wykonuje zadania nie zastrzeżone dla sejmiku i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Wykonuje zadania przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych.

Przewodniczącym zarządu województwa i kierownikiem urzędu marszałkowskiego jest marszałek.

Przysługuje mu kompetencja podejmowania działań o charakterze doraźnym, w sprawach nie cierpiących zwłoki, wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, związanych z zagrożeniem interesu publicznego.

Zasada zespolenia aparatu administracyjnego na szczeblu wojewódzkiej administracji samorządowej stanowi art.3 ustawy wojewódzkiej: administracja te jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem. Chodzi tu o marszałka województwa.

GŁÓWNE POJĘCIA I ZASADY NOWEGO USTROJU TERENOWEJ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Władza administracji ogólnej

Warunkiem stworzenia modelu administracji publicznej, w której „osią” działania jest układ terytorialny, a nie branżowy, jest zbudowanie takiej konstrukcji ustrojowej, w której odpowiedzialność za wykonywanie podstawowych funkcji państwa na określonym obszarze spoczywać będzie na oznaczonym, jednoosobowym organie. Rzecz jasna nałożenie odpowiedzialności, aby nie było pustym frazesem, oznaczać musi uprzednie przyznanie temu organowi określonej wiązki kompetencji składającej się na konkretną postać władztwa publicznego. Jak wyżej powiedziano, w konstrukcji zawartej w ustawie o administracji rządowej w województwie postać ta nazwana została władzą administracji ogólnej i jest ona, na poziomie województwa przypisana wojewodzie. Podobnie, choć nie wyrażono tego expressis verbis w tekście normatywnym, konstrukcja te leży u podstaw ustawy o samorządzie powiatowym, a władza administracji ogólnej w powiecie należy do starosty.

Pojęcie zwierzchnictwa

Zbudowane i zaproponowanie tego teoretycznego pojęcia jako fundamentu całego systemu terenowej administracji publicznej wymaga prawnego instrumentarium „wypełniającego” je konkretną treścią. Zawarte ono zostało w specyficznej formule „zwierzchnictwa” sprawowanego przez wojewodę nad wojewódzkimi (art. 2 pkt 2), a przez starostę nad powiatowymi kierownikami służb, inspekcji i straży (art. 35 ust. 2 i 3 ustawy o samorządzie powiatowym). Od razu należy wyraźnie stwierdzić, że nie jest to zwierzchnictwo służbowe, bowiem ani wojewoda ani starosta nie są przełożonymi szefów tych służb, natomiast jest to zwierzchnictwo, którego treść i przejawy zawarte są w „głównych” ustawach ustrojowych i tych dotyczących poszczególnych służb, inspekcji i straży. Wyraźnie ta dystynkcja wystąpiła w tekście ustawy o samorządzie powiatowym, której art. 35 ust. 2 zawiera charakterystyczny zwrot o spełnianiu roli kierownika starostwa powiatowego, zwierzchnika służbowego pracowników tego starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnika (ale nie służbowego!) służb, inspekcji i straży.

Zasada zespolenia

Dla wyrażenia prawnej istoty stosunku zwierzchnictwa, o którym wyżej mowa, najważniejszym, choć nie jedynym, narzędziem pozwalającym na wskazanie istotnych jego cech jest konstrukcja zespolenia rozumiana jako zasada organizacyjna aparatu administracyjnego. Posiada ona dwa znaczenia: pierwsze - bardziej techniczne - odwołuje się do kryterium organizacyjnego i może mieć zastosowanie do każdej struktury administracyjnej, czego przykładem jest art. 3 ustawy o samorządzie województwa. Natomiast drugie - bardziej rozbudowane - odwołuje się także do innych kryteriów i stanowi zasadniczy klucz dla zrozumienia konstrukcji zwierzchnictwa i, w konsekwencji, pojęcia władzy administracji ogólnej.

Obie postaci zespolenia - w województwie i w powiecie - różnią się między sobą i to dość istotnie. Już w samym nazwaniu administracji widać różnicę, bowiem w ustawie o administracji rządowej w województwie mówi się o (wojewódzkiej) zespolonej administracji rządowej, natomiast w ustawie o samorządzie powiatowym o powiatowej administracji zespolonej (art. 33). Nie powinno to jednak nikogo dziwić, jako że - po pierwsze - w jej skład na szczeblu województwa wchodzi wyłącznie administracja rządowa, w tym służby, inspekcje i straże, zaś w powiecie administracja samorządowa oraz służby, inspekcje i straże, nie tracące swego rządowego charakteru, a także - po drugie - całkowicie odmienny charakter mają organy, które wykonują zwierzchnictwo nad tymi służbami (wojewoda jest organem administracji rządowej, a starosta administracji samorządowej).

Zespolenie w rządowej administracji wojewódzkiej

Zespolenie organizacyjne

Na szczeblu wojewódzkim do kategorii służb, inspekcji i straży zespolonych z urzędem wojewody w sposób niżej opisany zostało, na mocy ustaw ich dotyczących, dwanaście organów i ich aparatów pomocniczych, a są to: Inspekcja Handlowa, Służba Ochrony Zabytków, Inspekcja Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych, Inspekcja Sanitarna, Policja, Inspekcja Ochrony Środowiska, Państwowa Straż Pożarna, Inspekcja Farmaceutyczna, Inspekcja Nasienna, Inspekcja Weterynaryjna. Ponadto taki status posiada administracja oświatowa działająca na podstawie ustawy o systemie oświaty.

Zgodnie z art. 4 zespolenie służb, inspekcji i straży w administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody i, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w jednym urzędzie. Wprawdzie uwypuklony został w tym przepisie aspekt organizacyjny zakładający włączenie aparatu wykonawczego kierowników tych służb w strukturę urzędu wojewódzkiego, to jednak równocześnie ustawodawca dopuścił możliwość ustawowego włączenia tej postaci zespolenia i pozostawienia tego aparatu jako odrębnych jednostek organizacyjnych. Innymi słowy zespolenie organizacyjne nie zostało uznane za element konieczny tej zasady, a jedynie za dyrektywę kierunkową przy uchwalaniu nowelizacji ustaw dotyczących poszczególnych służb i straży. Jednak ustawodawca w ustawie kompetencyjnej nie zastosował się do niej i wszystkie podstawowe służby i inspekcje pozostały organizacyjnie poza urzędem wojewódzkim. Nie oznacza to wszakże kompletnej niezależności kierowników wojewódzkich tych służb, inspekcji i straży w sferze kształtu organizacyjnego ich aparatu pomocniczego. Wyrazem wyraźnego powiązania organizacji tego aparatu z urzędem wojewódzkim jest nowy kształt statutu urzędu wojewódzkiego (art. 29). Już w ust. 1 stwierdza się, że tenże statut, mimo pozostawienia dotychczasowej nazwy, określa organizację całej zespolonej administracji rządowej w województwie. Powiązanie regulaminu urzędu wojewódzkiego z regulaminami komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych oznacza uzyskanie przez wojewodę, w formie władczej, zasadniczego wpływu na ukształtowanie tych jednostek organizacyjnych. W tym zakresie uzyskał on bardzo istotne, dotąd mu nie przysługujące, kompetencje. Po pierwsze - to wojewoda ustala statut urzędu wojewódzkiego i nadaje go zespolonej administracji rządowej. Do obligatoryjnych jego elementów należy m.in. określenie:

Po drugie - do wojewody należy prawo decydowania o utworzeniu delegatur tak urzędu wojewódzkiego, jak i wspomnianych komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych. Po trzecie - wojewoda zatwierdza regulaminy komend i inspektoratów ustalone przez ich kierunkowych, będące częścią całego regulaminu urzędu wojewódzkiego.

Zespolenie finansowe

Z organizacyjnym aspektem zespolenia związane jest zespolenie finansowe, co oznacza włączenie budżetu danej służby, inspekcji czy straży do budżetu wojewody i obsługę budżetu tej służby przez jego służby finansowe. Jest ono jednak możliwe również wtedy, gdy brak jest zespolenia organizacyjnego, co właśnie ma miejsce w odniesieniu do wskazanych wyżej służb i inspekcji.

Zespolenie osobowe

„Konstytutywnymi” cechami zespolenia wojewódzkiego pozwalającymi uznać, że zasada ta leży u podstaw organizacji administracji, są te postaci zespolenia, które określa się jako osobowe i kompetencyjne. To pierwsze oznacza uzyskanie przez wojewodę stanowczego wpływu na obsadę najważniejszych stanowisk w wojewódzkiej administracji rządowej. Zostało ono sformułowane w art. 31 ust. 1 w postaci generalnej reguły, zgodnie z którą do kompetencji wojewody należy powoływanie kierowników zespolonych, wojewódzkich służb, inspekcji lub straży z wyjątkiem komendantów wojewódzkich Policji i Państwowej Straży Pożarnej, którzy są powoływani przez ministra. Dodatkowymi elementami procedury powoływania są m.in. obowiązek uzgodnienia kandydatury z właściwym organem centralnym, organizowanie konkursów, ustanowienie określonych wymogów zawodowych.

Zespolenie kompetencyjne

Sedno tej konstrukcji polega na uznaniu, że organem zespolonej administracji rządowej w województwie jest wojewoda, którego zadania i kompetencje określone w ustawach wykonywane są albo osobiście przez niego lub osobę, którą upoważnił pisemnie do załatwiania spraw w jego imieniu, albo przez wojewódzkich komendantów, inspektorów lub inne osoby ustawowo określone, działających w jego imieniu, ale z upoważnienia ustawowego. Regułą jest działanie wojewódzkiego inspektora (komendanta) z ustawowego umocowania w imieniu wojewody, chyba że przepis szczególny nakazuje działać temu inspektorowi (komendantowi) we własnym imieniu albo określona kompetencja wyraźnie przypisana jest samemu wojewodzie.

Zespolenie i inne przejawy zwierzchnictwa w administracji powiatowej

Zakres zespolenia

Zespolenie na szczeblu powiatowym ma, jak to powiedziano inny charakter. W znaczeniu technicznym dotyczy tylko administracji samorządowej, która jest zespolona w jednym urzędzie - starostwie powiatowym pod służbowym zwierzchnictwem starosty (art. 35 ustawy o samorządzie powiatowym). Natomiast zespolenie obejmujące służby, inspekcje i straże powiatowe jest wyrazem zwierzchnictwa starosty nad nimi i obejmuje kompetencje określone w ustawie o samorządzie powiatowym i ustawach działowych. Zgodnie z przyjęta ustawą kompetencyjną dotyczy ono pięciu służb, inspekcji i straży, a są to: komendy powiatowe Policji i Państwowej Straży Pożarnej z ich komendantami, powiatowe inspektoraty: weterynarii, nadzoru budowlanego kierowane przez powiatowych inspektorów oraz powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne kierowane przez powiatowych inspektorów sanitarnych.

Zespolenie osobowe

Podobnie jak w zespoleniu wojewódzkim, konstytutywnym jego elementem jest zespolenie osobowe, czyli uzyskanie przez starostę stanowczego wpływu na obsadę stanowisk powiatowych komendantów i inspektorów. W myśl art. 35 ust. 3 pkt. 1 ustawy o samorządzie powiatowym starosta ich powołuje i odwołuje w uzgodnieniu z wojewodą, działającym w roli zwierzchnika wojewódzkich służb, inspekcji i straży. Istnieją jednak pewne modyfikacje tej reguły - na rzecz Policji i Państwowej Straży Pożarnej.

Zespolenie kompetencyjne

W zespoleniu powiatowym nie występuje aspekt kompetencyjny w rozumieniu przyjętym w odniesieniu do administracji wojewódzkiej. Kierownicy tych pięciu służb działają zawsze w imieniu własnym i nie istnieją prawne możliwości (np. w drodze porozumienia) przyjęcia ich kompetencji przez starostę.

Inne przejawy zwierzchnictwa

Zwierzchnictwo starosty nad służbami powiatowymi przejawia się jednak w wielu dalszych kompetencjach zawartych w ustawie o samorządzie powiatowym oraz w ustawach działowych. W tej pierwszej w odniesieniu do wszystkich pięciu służb przewiduje się w art. 35 ust. 3 następujące czynności:

Specyficzne kompetencje, ale już o niewładczym charakterze, przysługują natomiast organowi uchwałodawczemu powiatu. W szczególności radzie powiatu służy prawo do określania w formie uchwały kierunków działania powiatowego organu odpowiedniej służby czy prawo do żądania informacji o stanie bezpieczeństwa powiatu.

WSPÓŁPRACA I KOMUNIKACJA MIĘDZY JEDNOSTKAMI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ ORAZ MIĘDZY NIMI A INNYMI ORGANIZACJAMI I INSTYTUCJAMI

FORMY WSPÓŁPRACY

Formy współpracy jednostek wykonujących administrację publiczną są zróżnicowane w zależności od tego, czy mamy do czynienia ze współdziałaniem ze sobą jednostek samorządu terytorialnego, czy jednostek samorządowych z organami administracji rządowej. W pierwszym przypadku może ona być realizowana albo w formie związków komunalnych, stowarzyszeń, fundacji (czyli przybiera formę zorganizowaną), albo porozumień, umów cywilnoprawnych, umów administracyjnych lub umów mieszanych. Współpraca z udziałem administracji rządowej przebiega wyłącznie w formach niezorganizowanych, tj. porozumień i umów.

Związki komunalne i inne formy zorganizowanego współdziałania

Forma związku komunalnego przewidziana jest do zapewnienia trwałego współdziałania ze sobą gmin (związki międzygminne) oraz powiatów (związki powiatów). Miasta na prawach powiatu mogą też zawierać związki z gminami. W świetle obowiązujących ustaw niemożliwe jest tworzenie związków województw. Istotą związków komunalnych, tworzonych dobrowolnie przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy zgodnych uchwał ich organów stanowiących (obowiązek ustanowienia związku gmin może nałożyć na te jednostki tylko ustawa), jest przejęcie od powołujących je gmin bądź powiatów niektórych, należących do nich, zadań oraz tych praw i obowiązków, które związane są z realizacją przekazanych zadań.

Zasady tworzenia, rejestrowania statutów związków (przesądzającego o uzyskaniu przez nie osobowości prawnej), a także ich działalności, określają: SamGminU (art. 64-73a) i SamPowU (art. 65-74) oraz wydane na ich podstawie rozporządzenia. Związki działają na podstawie ustaw oraz statutu, mogą posiadać swój majątek, ich organy (zgromadzenie, jako organ stanowiący, w skład którego wchodzą wójtowie i burmistrzowie gmin uczestniczących w związku i zarząd, jako organ wykonawczy, powoływany i odwoływany przez zgromadzenie związku spośród jego członków) mogą podejmować takie same akty i czynności prawne jak organy tworzących je jednostek samorządowych, tyle tylko, że w sprawach określonych w statucie związku jako jego zadania. Wszystkie czynności i akty związek podejmuje w swoim imieniu i na własną odpowiedzialność. Podlegają one nadzorowi i kontroli sądowej na tych samych zasadach co akty i czynności organów jednostek tworzących związek.

Związki komunalne mogą być tworzone na czas określony lub nieokreślony, mogą przyjmować nowych uczestników, można też z nich wystąpić (na zasadach określonych statutem). Poza ustrojem związku (nazwa, struktura i organy), jego statut powinien określić ponadto zasady: korzystania z obiektów i urządzeń związku, udziału w kosztach wspólnej działalności i zyskach, pokrywania strat związku, rozliczeń majątkowych, czas trwania związku, likwidacji związku i inne zasady, określające współdziałanie. Zmiany statutu związku gmin następują w trybie przewidzianym dla jego ustanowienia, a statutu związku powiatów - w trybie określonym bezpośrednio w tym statucie przez rady powiatów tworzących związek. Związek komunalny podlega zarejestrowaniu w rejestrze Prezesa Rady Ministrów i po zarejestrowaniu zdobywa osobowość prawną (z datą ogłoszenia statutu)

Ustawy nieco odmiennie regulują skład osobowy organów stanowiących związków komunalnych. W związkach gmin zasadą jest jednoosobowa reprezentacja gminy w zgromadzeniu, w osobie wójta (burmistrza lub prezydenta miasta). W związkach powiatów reprezentacja ma być dwuosobowa, a o tym, kto reprezentuje powiat, rozstrzyga rada powiatu. Zarówno uchwały właściwych rad o przystąpieniu do związku, jak i uchwały organów związku musza być podejmowane bezwzględną większością głosów ustawowej (statutowej) liczby uprawnionych do głosowania. Członkom zgromadzenia związku przysługuje uprawnienie zgłoszenia pisemnego sprzeciwu w stosunku do uchwały tego organu (w terminie 7 dni od jej podjęcia). Jego wniesienie skutkuje wstrzymanie jej wykonania i zobowiązuje zgromadzenie do ponownego rozpatrzenia sprawy. Ponowny sprzeciw jest już niedopuszczalny. Ustawy nie przewidują „ostrzejszych” wymogów wobec trybu podejmowania uchwał po ponownym rozpatrzeniu sprawy. Ponieważ quorum i wymaganą większość przy podejmowaniu uchwał zgromadzenia określiły ustawy, niedopuszczalne byłoby ustanowienie odmiennych reguł w statucie związku.

Związki komunalne powinny prowadzić gospodarkę finansową na zasadach przewidzianych ustawami dla jednostek tworzących związki, powinny mieć swój budżet i podlegają w tym zakresie kontroli oraz nadzorowi regionalnych izb obrachunkowych.

W odróżnieniu od związków gmin i związków powiatów, stowarzyszenia i fundacje są formami trwałej współpracy, której podjęcie i prowadzenie nie powoduje żadnych zmian we właściwości i odpowiedzialności jednostek samorządu terytorialnego za realizację zadań publicznych. Służą one natomiast przeważnie wymianie doświadczeń i informacji, promocji, a nawet wykonywaniu niektórych zadań publicznych w imieniu współdziałających jednostek i na ogół - na ich wyłączne ryzyko i odpowiedzialność. Możliwość zawierania stowarzyszeń przewidują wszystkie ustawy samorządowe. Tworzenie fundacji odbywa się natomiast na zasadach ogólnych.

Porozumienia

Jest to najszerzej stosowana w praktyce forma współdziałania, i to nie tylko jednostek samorządowych tego samego szczebla, ale także powiatów z gminami i gmin z powiatami grodzkimi (art. 74-75 SamGminU, art. 5 ust. 2 i art. 73-74 SamPowU), województw samorządowych z powiatami i gminami (art. 8 ust. 2 SamWojU), a także wojewodów z wszystkimi rodzajami jednostek samorządu terytorialnego oraz z kierownikami państwowych jednostek organizacyjnych z terenu województwa (art. 33-34 AdmRządWojU). Przepisy szczególne przewidują również zawieranie porozumień w celu określania zasad wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań publicznych i uczestniczenia w kosztach ich wykonywania, a także przekazywania zadań publicznych jednostkom sektora niepublicznego, czego dobitnym przykładem jest art. 47 ust. 2 PomSpołU. W ten sposób włączane są do bezpośredniej realizacji zadań publicznych także organizacje społeczeństwa obywatelskiego.

Porozumienia międzygminne mają służyć powierzeniu jednej z gmin wykonywania zadań publicznych, należących do zawierających je stron. Gmina, wykonująca zadania określone takim porozumieniem, przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, zaś gminy te obowiązane są uczestniczyć w kosztach realizacji powierzonego zadania. W odróżnieniu od związków komunalnych, postanowienia ustaw nie określają trybu zawierania i funkcjonowania porozumień. Natomiast w przypadku, gdy porozumienie nie zawiera w tym zakresie żadnych postanowień, stosuje się do nich odpowiednio postanowienia ustawowe dotyczące związków. Podobne reguły obowiązują przy zawieraniu porozumień powiatów. Z prawnego punktu widzenia, porozumienia jednostek samorządu terytorialnego mają charakter administracyjnoprawny, co oznacza, że w przypadku sporów na tle sposobu ich wykonywania wykluczona jest droga do sądu powszechnego. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której jeden z uczestników porozumienia nie realizuje zobowiązań finansowych w stosunku do jednostki, która wykonuje zadanie powierzone. Prawa do wniesienia powództwa cywilnego nie można w tym przypadku wykluczyć, chociaż nie odnotowano - jak dotychczas - orzecznictwa sądowego w tej kwestii.

Porozumienia między wojewodami a jednostkami samorządu terytorialnego mają zbliżony cel i charakter. Na ich mocy wojewodowie mogą powierzyć jednostkom samorządowym do wykonywania zadania i kompetencje z zakresu administracji rządowej. Przyjmując te zadania do realizacji, organy jednostek samorządu terytorialnego stają się organami właściwymi w tych sprawach. Oprócz określenia zadań, uprawnień i obowiązków przyjmowanych od wojewody, porozumienia te powinny określać zasady finansowania zadań i kontroli ich wykonywania.

Umowy

Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną, a co za tym idzie, zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych. W takim zakresie, w jakim nie jest to sprzeczne z obowiązującym prawem, mogą one zawierać umowy zarówno miedzy sobą, jak i z innymi podmiotami prawa. Wojewodowie wprawdzie nie mają przymiotu osobowości prawnej, jednak - jako kierujący działalnością urzędu wojewódzkiego - są stationes fisci Skarbu Państwa i mogą również - wykonując zadania publiczne nałożone na nich w ustawach - zawierać umowy z innymi podmiotami.

Charakter umów zawieranych przez terenowe organy administracji publicznej może być zróżnicowany. Mogą to być typowe umowy cywilnoprawne, umowy administracyjne oraz umowy o charakterze mieszanym. Umowy, na mocy których dochodzi do przekazania wykonywania zadań o charakterze publicznym przez organ administracji publicznej innemu organowi tej administracji albo jednostce innego rodzaju, są umowami administracyjnymi. Odmianą takich umów są porozumienia, które zostały wyodrębnione w osobną grupę, gdyż - w odróżnieniu od innych umów administracyjnych - taką formę współdziałania przewidział i nazwał sam ustawodawca. Są to umowy zawierane między sobą przez organy administracji publicznej albo przez organy administracji publicznej z innymi podmiotami, których przedmiotem jest przekazanie do wykonania zadania, łącznie z odpowiedzialnością publiczną za jego realizację. Podobnie jest w przypadku, gdy e drodze umownej dokonuje się ustalenia na przyszłość sposobu lub zasad realizacji zadania publicznego. Możliwość zawierania tego rodzaju umów powinna jednak być wprost przewidziana przepisami prawa. Umowy, których skutki nie wywołują żadnych zmian w sferze właściwości i kompetencji organów administracji, są umowami cywilnoprawnymi. W praktyce występują umowy mające zarówno cechy umów administracyjnych, jak i cywilnych. Rozstrzyganie sporów wynikających z tych umów odbywa się według reguły określonej dla porozumień.

Szczególną uwagę należy zwrócić na te przepisy ustrojowych ustaw samorządowych, które przewidują realizację zadań tych jednostek przy pomocy „innych podmiotów” (art. 9 ust. 1 SamGminU, art. 6 ust. 1 SamPowU, art. 8 ust. 1 SamWojU). Także tutaj formą współdziałania będzie umowa (przeważnie cywilnoprawna), a podmiotami współpracującymi z organami administracji terytorialnej - organizacje społeczeństwa obywatelskiego.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Nowa ustawa o prawiejazdy dla motocyklistów
REFORMA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ, Różne Spr(1)(4)
Zm ustawy kompetencje organów administracji publicznej reforma ustrojowa państwa
CZY TYLKO ZLA REFORMA, Nauka, Administracja
administracja i prawo publiczne, podmioty prawa międzynarodowego-1, Ludność w prawie międzynarodowym
administracja, administracja samorzadowa, gmina jako jednostka terytorialna, Reforma samorządowa, kt
administracja i prawo publiczne, Opracowanie z fakultetu,PROCES ZAWIERANIA UMOWY MIĘDZYNARODOWEJ W P
administracja i prawo publiczne, Opracowanie z fakultetu,PROCES ZAWIERANIA UMOWY MIĘDZYNARODOWEJ W P
Reformy administracyjne i sądowe, ADMINISTRACJA I ROK, semestr I
NAUKA O PANSTWIE I PRAWIE, Administracja publiczna
Reforma administracyjna zwiększy kompetencje samorządów, Ustrój Samorządu Terytorialnego
reforma samorządowa (9 str), Prawo Administracyjne, Gospodarcze i ogólna wiedza prawnicza
Reforma administracji w krajach postsocjalistycznych - na przykładzie Polski, Nauka, Administracja
wszystko o prawie administacyjnym, Administracja i Prawo publiczne
CZY TYLKO ZLA REFORMA, Nauka, Administracja

więcej podobnych podstron