OBRONA CYWILNA SZWECJI

System Obrony Cywilnej (OC) w Szwecji powstał ok. 100 lat temu.

CENTRALNY URZĄD ds. OBRONY CYWILNEJ I OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ Wydawanie ustaw

AGENCJE RZĄDOWE

Agencja Gotowości Cywilnej   Agencja Służb Ratowniczych

Urzędy Regionalne OC

Udzielanie pomocy   Samorządy

Bezpośredni udział  w akcji ratunkowej  

Ochrona Cywilna Szwecji jest częścią obrony nie militarnej, jednego z dwóch składników obrony totalnej (obok obrony militarnej). Zlikwidowano scentralizowaną organizację obrony cywilnej przekazując całość spraw obrony cywilnej do samorządów w czasie pokoju jak i wojny. Centrum zapewnia mądre prawo, regiony [24] - pomoc, doradztwo i koordynację, a samorządy [288] - realizację. Podstawę prawną stanowią m.in. ustawy:

• o obronie totalnej;

• o służbach ratowniczych;

• o obronie cywilnej;

• o samorządzie.

Całość spraw koordynują agencje rządowe, w tym:

• Agencja Gotowości Cywilnej

• Agencja Służb Ratowniczych.

W Szwecji istnieją 24 organizacje wolontariuszy działających w przypadku klęsk żywiołowych lub konfliktów zbrojnych. Co dziesiąty Szwed związany jest z obroną cywilną.  W Szwecji centralnym organem kierowania jest Centralny Urząd do Spraw Obrony Cywilnej przed katastrofami oraz Ochrony Przeciwpożarowej. Urząd ten dysponuje siłami policyjnymi, służbą zdrowia, opieki społecznej oraz służbą weterynaryjną. Za lokalną obronę cywilną odpowiedzialna jest każda gmina. Kieruje nią szef miejscowej straży pożarnej przy pomocy sztabu. Nadzór nad nimi sprawuje pochodzący z wyboru przewodniczący gminy i rady gminy. O możliwościach działań ochronnych decyduje potencjał gospodarczy i poziom cywilizacyjny państwa. W Szwecji na obronę cywilna wydaje się rocznie ok. 40 - 60 dolarów na osobę, powszechny obowiązek świadczeń na rzecz obrony cywilnej obejmuje mężczyzn i kobiety od 16 do 65 roku życia.

W lipcu 1976 r. szwedzki parlament postanowił przyznać szczególny priorytet budowaniu schronów. Dzięki temu w 62 tys. schronów, rozmieszczonych w 342 miejscowościach, może znaleźć ochronę 7 mln osób (na 8,6 mln mieszkańców). Szwedzkie budowle ochronne przynoszą korzyści ekonomiczne. Organizowane są tam przedszkola, czytelnie, kawiarnie, biblioteki, sale koncertowe i muzealne oraz baseny i sale gimnastyczne. W Sztokholmie znajdują się schrony mogące pomieścić jednorazowo 25 tys. ludzi, zapewniają one jednak tylko elementarne warunki przetrwania. Budowli ochronnych jak wynika z wykresu starcza dla 86 %, natomiast masek gazowych dla 70 % mieszkańców.

Szwedzkie plany rozśrodkowania obejmują prawie 4 min osób, czyli praktycznie całą ludność miejską. Ostrzeganie i alarmowanie odbywa się za pomocą środków masowego przekazu oraz uruchamianych zdalnie syren. Obok systemów alarmowania można korzystać z cywilnych połączeń telefonicznych. Mieszkańcy Szwecji mogą skorzystać w razie potrzeby z 43 lotnisk, zdolnych do przyjmowania wszystkich typów eksploatowanych tam samolotów. O powodzeniu akcji ratowniczych - co potwierdzają katastrofy i awarie w obiektach technicznych - decyduje możliwość skorzystania z zaplecza szpitalnego. Z obroną cywilną ludność oswajana i zapoznawana jest od najmłodszych lat.

W Szwecji do 1988 r. działała Akademia Obrony Cywilnej w Katrineholm.

Teraz specjalistów kształcą 4 szkoły ratownictwa: Revinge, Rosersborg, Sandoe, Skoevde.

Program w szkołach obejmuje problematykę obrony cywilnej, sposobów alarmowania ludności, zasad transportu niebezpiecznych materiałów, ewakuacji ludności, ratowania życia, a także dóbr kultury oraz wielu innych zagadnień szeroko rozumianej ochrony ludności.

Dzięki ścisłemu egzekwowaniu ustawowych obowiązków i świadczeń ludności na rzecz obrony cywilnej wyszkolono 200 tyś. ratowników i zapewniono możliwości zmobilizowania do obrony cywilnej w razie konieczności dalszych 250 tyś. obywateli.

Odmienność rozwiązań organizacyjnych w zakresie obrony cywilnej jest uwarunkowana takimi czynnikami, jak:

• położenie geograficzne,

• warunki demograficzne,

• potencjał naukowo-techniczny,

• gospodarczy i wojenny, a także tradycje.

Jak w każdym państwie, tak i w Szwecji w czasie pokoju pojawiają się klęski żywiołowe, awarie: przemysłowe, elektrowni atomowych, obiektów hydrotechnicznych, katastrofy środków transportu (środków chemicznych, promieniotwórczych), przyczyniły się do odejścia od dotychczasowej improwizacji w zakresie niesienia pomocy ich ofiarom i zastąpienia ich zorganizowanymi, instytucjonalnymi siłami i środkami we właściwej skali. W zakresie obrony cywilnej, są objęte wszystkie dziedziny życia państwowego i społecznego, a zadania obrony cywilnej realizują odpowiednio wszystkie organy administracji państwowej i samorządowej, ogniwa gospodarki, organizacje społeczne oraz całe społeczeństwo.

Ochotnicze formacje obronne.

Co dziesiąty obywatel Szwecji służy w ochotniczych formacjach obronnych. Zajmują się one zarówno szeroko rozumianą Obroną Cywilną, jak również szkolą ochotników do służby w strukturach wojskowych na wypadek wojny. W różnego rodzaju organizacjach i stowarzyszeniach służy ponad 700 tys. członków. Ich głównym zadaniem jest niesienie pomocy w przypadku katastrof, klęsk żywiołowych, pożarów itp.

Wszyscy członkowie Szwedzkiej OC działają w ramach swoich organizacji za darmo. Nie dostają pensji, delegacji ani ryczałtów. Płacą z własnej kieszeni za przejazdy służbowe.

Ewenementem na skalę europejską są Kobiece Korpusy Samochodowe. Służy w nich ponad 10 tyś. kobiet zrzeszonych w 132 organizacjach lokalnych na terenie całego kraju. W przypadku klęski żywiołowej zastępują one zawodowych kierowców, którzy otrzymali inne polecenia. Szkolenie w korpusach samochodowych trwa od dwóch do ośmiu tygodni. W tym czasie kobiety uczą się prowadzić autobusy, naczepy, samochody ciężarowe, koparki. Nabór do korpusu odbywa się poprzez ogłoszenia w lokalnych mediach. Akcja finansowana jest przez rząd. Kolejną formacją w ramach szwedzkich sił OC jest Ochotnicza Organizacja Radiowców (FRO). W jej statucie zapisano, że zajmuje się ona między innymi niesieniem pomocy społeczeństwu w razie zagrożenia, dotyczy to szczególnie służby zdrowia. Kursy FRO organizowane są na szczeblu centralnym i regionalnym. Działalność ta wspierana jest przez władze cywilne i wojskowe. Organizacja liczy obecnie 8 tyś. członków zorganizowanych w 27 samodzielnych związków. Każdy związek podzielony jest na oddziały, których łącznie istnieje ponad 120. Od 1995 roku w gestii gmin znajdują się służby ratownicze oraz ochrona ludności. FRO prowadzi obecnie wstępną próbę rekrutacji i szkolenia kierowniczej kadry łączności i radiotelegrafistów w strukturach gminy. W przypadku gdy policja i służby ratownicze wymagają wzmocnionych środków łączności, FRO oddaje do ich dyspozycji zarówno sprzęt, jak i ludzi. Dotyczy to zagrożeń takich jak: powódź, pożary lasów, poszukiwania osób zaginionych. Organizacje pozarządowe OC są stowarzyszeniami wyższej użyteczności i nie podlegają wojsku, z którym stale współpracują. Największe organizacje szwedzkiej obrony cywilnej to: Ochotniczy Korpus Motocyklowy (FMCK). Korpus powstał w 1929 r. i liczy ok. 5,5 tys. osób (kobiet i mężczyzn) w wieku od 16-70 lat. Głównym zadaniem jest zabezpieczenie łączności i kierowanie ruchem w przypadku klęsk żywiołowych (przekazywanie meldunków, informacji między zerwaną łącznością, przewożenie przesyłek pomiędzy szpitalami, funkcja posłańców itp.). Szkolenie do korpusu pokrywa kursant. Klub Psa Ratowniczego (SBK) - liczy ok. 63 tys. członków w 274 klubach. Zadaniem klubu jest pomoc w pracach pogotowia górskiego i ratunkowego (poszukiwanie ludzi pod zwalonymi budynkami - ostatnio po trzęsieniu ziemi w Turcji). SBK współpracuje z IRO - Międzynarodową Organizacja Psa Ratowniczego. Dla zapewnienia bezpieczeństwa na morzu organizuje się bezpłatne kursy dla młodzieży (15-16 lat), z zachowania w sytuacjach ekstremalnych. Obecnie Obrona Cywilna w Szwecji liczy ok. 124 tyś. członków. Stan zabezpieczenia ludności cywilnej

---