Prawo administracyjne - wykład 5.

POJĘCIA TEORETYCZNE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Stosunki administracyjnoprawne

normy prawne nie regulują

wzajemnych relacji konkubentów

Stosunki

Prawne Faktyczne

- Małżeństwo - Konkubinat

- Związki osób tej samej płci

- Małżeństwo - Zaręczyny

Stosunki prawne → stosunki między dwoma lub więcej podmiotami, które powstają w oparciu o obowiązujące prawo

Stosunek prawny powstaje w wyniku określonej normy w związku z zaistnieniem faktów prawnych (zdarzeń lub zachowań z którymi norma prawna wiąże powstanie takiego stosunku), np. zawarcie umowy przed notariuszem

STOSUNEK

Prawny Faktyczny

Powstały w oparciu o inne gałęzi prawa

Cywilnoprawny

Administracyjnoprawny

CECHY STOSUNKU ADMINISTRACYJNOPRAWNEGO:

• Powstaje w oparciu o normy prawa administracyjnego

• Cechuje się tym, że jedna strona dysponuje władztwem administracyjnym

• Podmioty stosunku administracyjnoprawnego → jeden z tych podmiotów musi dysponować władztwem administracyjnym i musi działać w granicach swoich kompetencji

• Cechuje się brakiem równości podmiotów → jest to następstwem faktu, że jedna ze stron tego stosunku dysponuje władztwem administracyjnym

• Nierówność interesów → *co do zasady mamy nie tylko nierówność podmiotów, ale także nierówność interesów - z punktu widzenia ogółu ważny jest interes publiczny ← ze względu na ten interes organ administracyjny wyposażony we władztwo.

• Przedmiot stosunku - zadania z zakresu administracji publicznej, objęte kompetencją jednego z podmiotów administracji**

** Jeżeli mamy klasyczny stosunek administracyjnoprawny: organ - obywatel, to jeżeli organ (każda jego działalność musi mieć podstawę prawną) wykonuje prawo, to zadanie, które realizuje, jest zadaniem administracji publicznej.

Natomiast jeżeli mamy stosunek dwóch organów administracji, np. Organ A chce wybudować budynek - w związku z tym potrzebuje pozwolenia na budowę (np. Urząd Skarbowy występuje do starosty o wydanie pozwolenia na budowę), to w tym momencie:

1 - tylko jeden z tych organów administracji dysponuje władztwem administracyjnym

2 - nierówność podmiotów: Urząd Skarbowy jako normalny podmiot

3 - przedmiot stosunku: kompetencja należy do tego organu, który posiada władztwo administracyjne

• Ma charakter obowiązkowy - oznacza to ograniczoną swobodę lub całkowity jej brak przy określeniu współuczestników stosunku, jak również formułowanie jego treści ← powstanie tego stosunku administracyjnoprawnego (to nie tylko treść, ale sam fakt istnienia stosunku - prawo administracyjne determinuje nam treść stosunku administracyjnoprawnego)

• Obowiązki i uprawnienia wynikające ze stosunków administracyjnoprawnych, co do zasady mają charakter osobisty (*jeżeli mamy klasyczny stosunek organ - obywatel, to w około 85-90% stosunek ma charakter osobisty) i nie mogą być przenoszone na inne osoby

• Rozstrzyganie konfliktów następuje w trybie procedury administracyjnej (ale nie w 100% - jest to cecha po części prawdziwa, bo w pewnych zakresach stosunków administracyjnoprawnych sytuacje sporne są rozstrzygane w procedurze cywilnej)

POWSTANIE STOSUNKU ADMINISTRACYJNOPRAWNEGO

• Stany faktyczne, które powodują powstanie określonych obowiązków administracyjnoprawnych:

• Wola budowy domu

• Wejście do publicznych środków transportu

• Stany cywilnoprawne

• Zakup samochodu - powstaje obowiązek rejestracji

• Z samej normy prawnej

• Powstanie obowiązku szkolnego

• Obowiązek zgłoszenia urodzonego dziecka

• Obowiązek meldunkowy

• Obowiązek zgłoszenia zgonu

• W drodze aktu administracyjnego

• Np. decyzja w sprawie rozbiórki

Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji jako przykład stosunku administracyjnoprawnego (Ustawa ostatnio poważnie nowelizowana)

• Art. 2

Poza przypadkami określonymi w ustawie nabywanie, posiadanie oraz zbywanie broni i amunicji jest zabronione

• Typowy przykład administracji reglamentacyjnej (inaczej ingerującej)

• Art. 4.

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o broni, należy przez to rozumieć:
1) broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, sportową, gazową, alarmową i sygnałową,
2) broń pneumatyczną,
3) miotacze gazu obezwładniającego,
4) narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu:
a) broń białą w postaci:
- ostrzy ukrytych w przedmiotach nie mających wyglądu broni,
- kastetów i nunczaków,
- pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału,
- pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy,
b) broń cięciwową w postaci kusz,
c) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.

• Zasady dostępu do broni i amunicji:

• Obowiązek uzyskania pozwolenia na broń palną i inne rodzaje broni

• Zasady zwolnienia z tego obowiązku

• Zasady rejestracji broni pneumatycznej oraz pozbawionej cech użytkowych (pojęcie odnoszące się do broni palnej)

• Art. 3.

Przepisy ustawy nie dotyczą:
1) (1) broni i amunicji stanowiących uzbrojenie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Służby Więziennej oraz innych państwowych formacji uzbrojonych, w odniesieniu do których dostęp do broni i amunicji regulują odrębne przepisy,
2) broni i amunicji stanowiących uzbrojenie żołnierzy armii państw obcych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z przedsięwzięciami wojskowymi realizowanymi wspólnie z Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej, a także na podstawie umów i porozumień międzynarodowych,
3) obrotu z zagranicą bronią i amunicją, technologiami i usługami mającymi znaczenie dla obronności, bezpieczeństwa lub ważnych interesów Państwa oraz wytwarzania, przewozu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przywozu z zagranicy i wywozu za granicę broni i amunicji w celach przemysłowych lub handlowych, a także obrotu nimi na podstawie odrębnych przepisów,
4) (2) przemieszczania amunicji przez przedsiębiorców oraz przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. Nr 117, poz. 1007).

Pozwolenie na broń palną:

• Wydaje poza przypadkami, gdy nie jest to wymagane właściwy ze względu na miejsce pobytu osoby zainteresowanej Komendant Wojewódzki Policji

• Pozwolenie na broń jest wydawane w formie decyzji administracyjnej, które określa cel, w jakim zostało wydane oraz liczbę i rodzaj egzemplarzy broni

Art. 11.

Pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku:
1) posiadania broni palnej wytworzonej przed rokiem 1850,
2) gromadzenia broni w zbiorach muzealnych na podstawie odrębnych przepisów,
3) dysponowania bronią przez przedsiębiorców dokonujących obrotu bronią i amunicją na podstawie koncesji lub świadczących usługi rusznikarskie na podstawie odrębnych przepisów, o ile jest to związane bezpośrednio z prowadzeniem działalności gospodarczej,
4) używania broni w celach sportowych, szkoleniowych lub rekreacyjnych na strzelnicy działającej na podstawie zezwolenia właściwego organu,
5) posiadania broni alarmowej o kalibrze do 6 mm,
6) posiadania ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego,
7) posiadania przedmiotów przeznaczonych do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej o średniej wartości prądu w obwodzie nie przekraczającej 10 mA i energii nie przekraczającej 300 mJ,
8) (3) używania broni sygnałowej do celów wzywania pomocy, ratowniczych, poszukiwawczych oraz w trakcie imprez sportowych.

Nabycie broni palnej:

→ pozwolenie na broń (decyzja administracyjna)

→ zezwolenie na nabycie broni

→ obowiązek rejestracji broni

Właściwy organ Policji wydaje pozwolenie na broń, jeżeli wnioskodawca nie stanowi zagrożenia dla samego siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego oraz przedstawi ważną przyczynę posiadania broni.

Art. 10 ust.3

3. Pozwolenie na broń może być wydane w szczególności w następujących celach:
1) ochrony osobistej lub ochrony bezpieczeństwa innych osób oraz mienia,
2) łowieckich,
3) sportowych,
4) kolekcjonerskich,
5) pamiątkowych,
6) szkoleniowych.

Art. 15 ust. 1

1. Pozwolenia na broń nie wydaje się osobom:
1) nie mającym ukończonych 21 lat,
2) z zaburzeniami psychicznymi, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz. 731, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i z 1999 r. Nr 11, poz. 95), lub o znacznie ograniczonej sprawności psychofizycznej,
3) wykazującym istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego,
4) uzależnionym od alkoholu lub od substancji psychoaktywnych,
5) nie posiadającym miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
6) co do których istnieje uzasadniona obawa, że mogą użyć broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, w szczególności skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej albo wobec których toczy się postępowanie karne o popełnienie takiego przestępstwa.

STOSUNKI ADMINISTRACYJNOPRAWNE

• Podział stosunków

• Różne koncepcje podziału

• Podział

- stosunki materialnoprawne

- stosunki procesowe

Stosunki procesowe (stosunki sporne) → powstają na tle stosunków materialnych i trwają przez okres postępowania administracyjnego - nawiązywane są z momentem wszczęcia postępowania i kończą z chwilą wydania decyzji ostatecznej

Stosunki egzekucyjne → są następstwem środków przymusu i czynności egzekucyjnych w administracji

Stosunki nadzorcze → powstałe w związku ze sprawowaniem nadzoru nad organami administracji i występujące między organami sprawującymi nadzór a podmiotami nadzorowanymi

Do środków łagodzących powstanie nierówności stron stosunku można zaliczyć:

• Zasada dwuinstancyjnego postępowania

• Kontrola sądu administracyjnego

• Jawność działania administracji

• Nadzór i kontrola nad funkcjonowaniem administrracji

6

STOSUNKI ADMINISTRACYJNOPRAWNE

MATERIALNOPRAWNE

Stosunki, które mają charakter pierwotny

PROCESOWE

Charakter wtórny wobec stosunków materialnoprawnych (określają relacje stron tego postępowania)

NADZORCZE

Związane z nadzorem w administracji (nadzór - kontrola, sprawdzanie stanu istniejącego ze stanem postulowanym)

EGZEKUCYJNE

Stosunki wtórne związane z postępowaniem egzekucyjnym w celu realizacji trwającej egzekucji administracji

---