GENEZA I WOJNY ŚWIATOWEJ:
Przyczyny wojny: zachwianie równowagi europejskiej ustalonej na
kongresie wiedeńskim: równowago sił Anglii, Austrii, Prus, Rosji i Francji;
w 1871 Niemcy jednoczą się i domagają hegemonii, zaczynają się
konflikty państw: Niemcy z Anglią : Niemcy rozwijają swój przemysł
i zaczynają produkować towary tańsze od angielskich wypierając tamte z
rynku. Niemcy zdobywają też wpływy polityczne oraz gospodarcze w Turcji
(np. koncesja na budowę linii kolejowych) - nie podoba się to Anglii. Niemcy
rozpoczynają też rozbudowę floty. Niemcy z Francją: chodziło tu o Alzację i
Lotaryngię, Niemcy chcieli też osłabić Francję gospodarczo i politycznie,
Francja w pocz. XIX w. wdaje się też w tzw. kryzys marokański, który wygrywa.
Niemcy z Rosją: chodziło o wpływy Niemiec w Turcji bo Rosja chciała
opanować cieśniny czarnomorskie. Niemcy wspierane też były przez Austro-
Węgry. Niemcy z Japonią: Japończycy dążyli do opanowania posiadłości
niemieckich w Chinach i na Pacyfiku. Francja z Włochami: o Korsykę i
Tumiz, Anglia z Francją oraz Anglia z Rosją - o kolonie. Rosja z Austro-
Węgrami o Bałkany. Serbia i Austro-Węgry - o tereny Bośni i Hercegowiny.
Inne przyczyny wojny to: rozwój poglądów nacjonalizmu, tendencji do odzysk.
niepodległości.
W II poł. XIX w. powstają 2 bloki polityczno-militarne, które powodują rozłam
sojuszu Prus, Rosji i Austrii: 1) trójprzymierze tzw. cenrtum - Niemcy, Austro-
Węgry i Włochy. W 1879 sojusz Niemiec i A-Węgier, a w 1882 dołączają się
Włochy. Blok wymierzony przeciw Rosji i Francji. 2) trójporozumienie tzw.
ententa: Francja, Rosja i Anglia. W 1893 sojusz Francji i Rosji, a w 1904 Anglii
i Francji, 1907 Anglii i Rosji i powstanie końcowe ententy.
W 1908 dochodzi do tzw. kryzysu bośniackiego: Austro-Węgry włączają
Bośnię i Hercegowinę w skł. swego państwa. To nie podoba się Serbii, a tę
popiera Rosja. Kryzys jednak załagodzono. W 1912 wybucha I wojna
bałkańska (trwa do 1913). Serbia, Grecja, Bułgaria i Czarnogóra występują
przeciwko Turcji. Celem jest odebranie Turcji posiadłości na Płw. Bałkańskim.
Turcja przegrywa. W 1913 Bułgaria wywołuje II wojnę bałkańską , uderza na
Serbię i Grecję aby odebrać zdobycze I wojny bałkańskiej. Bułgaria wojnę
przegrywa, traci dostęp do morza. Powstaje Albania.
I i II wojna bałkańska to bezpośrednie przyczyny I wojny światowej, a dokł.
zamordowanie księcia Ferdynanda a Sarajewie 28.VI.1914. Zamachu doko-
nuje 'Czarna ręka' - org. serbska. Austrowęgry oskarżają o tę zbrodnię serbię
i stawiają jej ultimatum, jednak Serbia odrzuca je. Więc Austrowęgry wypow.
wojnę Serbii - początek wojny. 1 sierp. Rosji wypow. wojnę Niemcy, 3 sierp.
Niemcy wyp. wojnę Francji, a to powoduje, że 4 sierp. Niemcom wyp. wojnę
Anglia.