Fermentacja - ściąga z gorzałki 2, Polska w prod


Polska w prod. światowej zajmuje 2 miejsce. W latach 80-90 → 50 mln ton co stanowiło >16% prod. swiatowej. Prod. na świecie 320 mln ton. W ogólnej pow. Prod. rolnej w Polsce →2miejsce 16%

pow. upraw. 2,7-3 mln ha

średnia wydajność 200 dt/ha

zbiory 52-63 mln t

cena kwintala 30-35 zł

Uprawa ziemniaków

92% upraw - gosp. indywidualne

7 -7,5 % - spółdzielnie i PGRy

Rozdysponowanie produkcji:

SKŁAD CHEMICZNY BULWY ZIEMNIAKA:

Woda 75%

Sucha subst. 25%

Zw. Nierozp w wodzie 22%

Zw. Rozp w wodzie 3%

Węglow. obl. jako skrobia 20%

Zw. N obl. jako białko 2%

Zw. Mineralne 1,0%

Zawartość skrobi i cukrów ulegających fermentacji w %:

Jęczmień 46%

Żyto 48%

Kukurydza 55%

Owies 35%

Pszenica 51%

Proso 46%

Ryż łuszczony 70%

Gryka 50%

Straty cukrów w poszczególnych miesiącach:

X 1,1% XI 1,1% XII 0,55% I 0,55% II 0,7%

III 1,1% IV 1,4% V 2%

Przechowywanie ziemniaków

Kopce ziemnikaów- po środku żerdzie, przykrywa się warstwą desek, głebokość 2m, ziemniaki powinny być suche, gdyby były mokre zawarte w glebie drobnoustroje wywołałyby fermentację, mogłoby dojść do samozagrzania zapadać się i gnić. Kopce muszą być suche, pokryte słomą ok. 10 cm, na słomę warstwa gleby 8-10 cm, słoma szczelnie przylega do ścian kopca. Temp. 4 0C (do 10) jeśli jest wyższa zachodzą niepożądane zmiany.

Ziarno jęczmienia

Pokryte łuską, pod którą znajdują się okrywy, dalej komórki warstwy aleuronowej zawierającej gł. Białko i tłuszcz. Warstwa a. Składa się z 3 rzędów czworokątnych komórek, o grubych ścianach. W pobliżu zarodka tylko 1 rząd. Warstwę a. Otacza mączysta część zwana endospermą lub bielmem. Bielmo zawiera kom. Wypełnione skrobią i zw. azotowymi. Zarodek- głównie zw. białka.

Proces słodowania kończy się gdy kieł ma dł. podwójną w stosunku do ziarna.

PARNIK GORZELNICZY_BUDOWA

Na górze czara, potem cylinder z czarnikami służące do utrzymania parnika w pionie (???). Na dole bojler w kształcie słoika. Stosunek osi cylindra do osi słoika ok. 1:2. Na dole spustowe urządzenie. Na górze właz z dociskiem śrubowym, powinien być termometr, manometr, króciec zakończony korkiem odpowietrz.

Ciśnienie w parniku 4 atm.→ 151°C

Działanie β amylazy:

Działanie α amylazy:

W wyniku działań enzymów: 69% maltozy, 11% glukozy, 20% dekstryn.

W wyniku działań β amylazy wzrasta ilość substancji redukujących→ cukrów redukujących

W wyniku działania α amylazy następuje spadek lepkości.

DYNAKMIKA PROCESU CUKROWANIA

Po 0,5h 80% scukrzonej skrobi utrzymuje się na tym samym poziomie. Zacieru słodu nie wolno ogrzewać bo zniszczone by były enzymy. Dalkej proces prowadzi do kadzi fermentacyjnej→ fermentacja glukozy i maltozy→ alkohol.

wpływ pH na α i β amylazę:

β-amylaza: odpowiednie pH 3,5-4,8 przy ph=8 aktywność wynosi ok. 50%

α-amylaza 4,5-5,8 ale tu spektrum działań już przy 6,8 wykazuje aktywność 40%

czyli 4,5-6 → odpowiednie warunki do hydrolizy enzymatycznej

Równanie Gay Lussac'a

C6H12O6→2C2H5OH + 2CO2 + 118,43 kJ

C12H22O11 + H2O→ 2C6H12O6

2C6H12O6→ 4C2H5OH+ 4CO2 + 2 x 118,43 kJ

Pobieramy część zacieru enzymatycznego i dodajemy do niego drożdży w ich namnożenie w temp. 25°C.

Drożdże:

BUDOWA:

1. ściana komórkowa,

2. błona cytoplazmatyczna

Między 1 i 2 przestrzeń peroplazmatyczna komórki→ lokalizacja enzymu odpowiadającego za transport enzymów do cytoplazmy

3. jądro

4. jąderko

5. rybosomy- synteza łańcucha polipetydowego

W wyniku sprzyjających warunków obserwujemy biegunowe wydłużenie pączka, podział jądra i oddzielenie nowej komórki.

Mnożąc jednocześnie fermentuje rozkładając cukry

6. mitochondrium

7. polifosforany

8. wodniczki

9. blizna (8miejsce po oderaniu młodej komórki)

Fermentacje przeprowadza się w kadziach fermentacyjnych: cylindrycznych, wannowych poj 24m3→ wprowadza się zacier 80% wypełnienia

Każda kadź ma włazy na górze i na dole, po wypuszczeniu zacieru oba włazy muszą być otworzone aby usunąć nagromadzony CO2. Często pod dolny właz podstawia się wentylator. Posiada mieszadło. Łatwość mycia i czyszczenia. Posiada płynowskazy i kurki.

Po fermentacji odpow. Il. alkoholu w zacierze to 7-10% (jeśli <7 rozwodnione, >10 gęste)

Fermentacja alkoholowa w tankach fermentacyjnych, W procesie fermentacyjnym wydziela się CO2, który powoduje wypieranie zacieru. Można dodawać nienasycone kw. Tłuszczowe. Roztwory mają duże napięcie likwidujemy to poprzez dodatek kw. tłuszcz. lub preparaty uzyskane z chemii org.

Zaciery słodkie, które zostały schydrolizowane do kadzi, o takim stężeniu że alkoholu powinno być 7-10% co odpowiada 14-18 cukrów ferment w zacierze. Ilość dodawanej matki zacieru do ogółem zacieru nie powinno przekraczać 1% (bo ferment trwa 2-3 dni) Za dużo drożdży fermentacja bardzo intensywan wypieranie.

Powietzrze dopuszczone tylko wI fazie, żeby drożże zaczęły intensywnie pracować → poźniej warunki beztlenowe. pH 4-5 z reguły stosuje się poniżej 4,5 bo drobnoustroje przetrwalnikujące nie wykiełkują w pH powyżej.

SKŁAD ZACIERÓW ODFERMENTOWANYCH

Zbożowe: s.s 6-8, woda 81-86, alk. etylowy 9-10, gliceryna 0,4-0,6, alk. metylowy 0,02-0,03, kw. org. 0,1-0,2, kw. nieorg. 0,1-0,2, estry 0,01-0,02, aldehydy 0,001-0,003

Ziemniaczane: s.s 4-5 , woda 85-90, alk. etylowy 7-9, gliceryna 0,4-0,6, alk. metylowy 0,02-0,03, kw. org. 0,1-0,2, kw. nieorg. 0,1-0,2, estry 0,01-0,02, aldehydy 0,001-0,003

Melasowe: s.s 8-11, woda 77-83, alk. etylowy 8-11, gliceryna 0,4-0,6, alk. metylowy 0, kw. org. 0,1-0,2, kw. nieorg. 0,1-0,2, estry 0,01-0,02, aldehydy 0,001-0,003

DESTYLACJA

Aparat odpędowy Saralk'a (do otrzymywania spirytusu winnego) :

Aparat jednokolumnowy:

Kolumna wysoko zakończona deflagmatorem→odprowadza opary do chłodnicy gdzie następuje ich skroplenie i schłodzenie,

Na dole przy kolumnie urządzenie doprowadza żywą parę przy pomocy której prowadzi się proces gotowania

Krociec wprowadzający do kolumny zacier odfermentowany (7-10% alkoholu) ogrzewa zacier do temp. 60°C,m przechodzi do środka kolumny na 1 półkę części zacierowej. Jeżeli zacier będzie pompowany z odpowiednią prędkością zacier będzie się ogrzewał przechodząc z półki na półkę (na dole temp ok. 102°C). Opary będą przechodziły od dołu do góry jako lżejsze będą ulegały wzmocnieniu. Proces polega na wzmocnieniu frakcji lotnej. Opary wędrujące z dołu do góry w części skropleniu. Temp. wrzenia ok. 79,32°C.

W deflegmatorze jesteśmy w stanie uzyskać 90% alkohol, można otrzymać o wyższym, ale zanieczyszczenia pozostałyby w zacierze.

Dzisiaj nie używa słodu tylko preparaty enzymatyczne.

TYPY BURAKÓW

Cukrowy - plon 235 q/ha, zaw cukru 20%, plon cukru 47q/ha

Normalny - plon 258 q/ha, zaw cukru 19,2%, plon cukru 49,5 q/ha

Plenny - plon 280 q/ha, zaw cukru 18,2%, plon cukru 51 q/ha

Skład chemiczny:

Woda 74,6 %

Sucha masa 25,6 %

Białko 0,7%

Inne substancje azotowe

- Aminy

- Amidy

- Zasady azotowe

Kw. org. 0,67%

Tłuszcze 0,03%

Saponiny 0,1%

Inne 0,1%

Potas 0,25%

Co 0,6%

Mg 0,6%

Kw siarkowy 0,8%

Na 0,04%

Kw. fosf. 0,08%

Inne 0,08%

KRAJALNICA TARCZOWA

Zbiornik na stałe przymocowany do podstawy. Nad podstawą znajduje się tarcza, a na niej obracające się noże, które tną burak na krajankę o określonej budowie (daszkowej) by była wolna przestrzeń przez którą przepływa sok. Ślimak powoduje przesuwanie buraków w dół. Krajankę wsypujemy do zbiornika (dyfuzora). Głównym włazem nasypujemy krajankę i doprowadzamy wodę, która wypłukuje sacharozę. Po wyługowaniu krajanki woda o temp 75°C. Taki surowy sok filtruje się na tzw. Błotniarkach po wstępnym oczyszczeniu kierujemy do wyparek

WYPARKA WIELODZIAŁOWA

Temp. 120°C sok poddawany zagęszczeniu. Opary z I działu są elementem grzejnym II działu. Ostatni dział połączony jest ze skraplaczem, gdzie dzięki przepływowi zimnej wody następuje skroplenie oparów. Pompa próżniowa do transportu oparów.

UGOTOWANIE CUKRU

Warunki: zaw. Sacharozy w płynie 85-90%. Po zagęszczeniu w warnikach do wirówki. Wirówka napędzana na wale 7000-8000 obr/min. Od góry wprowadza się zagęszczony sok z dużą ilością kryształów sacharozy → osiada na ściankach wirującego bębna. Syrop wypływa w postaci melasy.

Po ugotowaniu w warnikach do krystalizatora a potem do wirówek. Cukier można suszyć. Najpierw otrzymujemy cukier żółty, który rozpuszczamy w wodzie, alkalizujemy Ca(OH)2 (proces defekacji) wysycony CO2 (saturacja), a cały proces to saturacyjno-defekacyjny z którego otrzymujemy cukier biały. Taki roztwór w którym kryształy zostały oddzielone nazywamy melasą.

Skład chemiczny melasy buraczanej

Woda 20%

Sucha masa 80%

(głównie sole potasowe

sole popiołowe 8,5-10% w ich skład

wchodzą; węglany, siarczany, chlorki,

azotany i fosforany, Na, Ca, Mg)

(betaina, azot przyswajalny: kw glutenowy i asparaginowy)

- 3% substancje pektynowe i prod. ich

rozpadu (substancje barwne, karmel,

melanoidy, fenol, zw. żelowe itp.),

- 2,5% prod. rozpadu cukru

inwertowego (kw mlekowy,

asparaginowy)

- 1,5% kwasy organiczne (mrówkowy

0,2-0,4%, octowy 0,5-1%, masłowy

0-0,001%, propionowy i inne 0,3%)

WITAMINY W MELASIE mg/100g

FERMENTACJA ALKOHOLOWA MELASY

Melasa w zbiorniku jest rozcieńczana, następnie kierowana do propagatorów lub do kadzi fermentacyjnych. W podłożu melasowym zaw. Alkoholu 7-10%. Nie powinno się rozcieńczać melasy poniżej zaw. 7% bo trzeba by było jej za duż przefermentować. By uzyskać 7,5 alk. musi mieć ok. 2x więcej czyli 15% cukru w podłożu i 9% niecukrów czyli 24%. Przy 10% alkoholu trudniej przebiega fermentacja.

Dopływ melasy regulowany. Z turbodmucharek odbywa się napowietrzenie. Namnażanie drożdży (wymaga doprowadzenia znacznej ilości energii z kadzi). Namnożoną biomasę kierujemy do kadzi. Zaw pozorną s.m. w zacierze do 25%. Zmiany w procesie fermentacji po kilku godzinach czy dobie- spadek alkoholu do 4°Blg- już się nie obniża czyli koniec fermentacji. Można też stwierdzić poprzez ilość sust redukujących (w zacierach odferment. =<0,28%)→ oparte jest to na redukcji miedzi. Staramy się prowadzić proces w warunkach beztlenowych. Każda kadź może pracować oddzielnie ph 4,2-4,5. Po zakończeniu fermentacji roztwór spuszcza się dolnym zaworem i kieruje go separatora. Tam odwirowuje się odciek i przepompowuje do destylacji a biomasę komórek drożdży kieruje do zbiornika. Odwirowuje się całość- skoncentrowaną biomasę kieruje się do wyparki, gdzie następuje zgęszczenie drożdży i odprowadza skroplone gazy. Zagęszczone mleko drożdżowe z wyparki przechodzi do suszarki walcowej i otrzymujemy wysuszone drożdże pospirytusowe (dodatek do paszy). W ostatniej kadzi melasa przefermentowała. Jest stały dopływ świeżej melasy i drożdży - utw. Potok będzie wypełniał propagatory i kadzie ferm.

W Polsce stosuje się system dwupotokowy:

Melasa rozcieńczona do kadzi ferm.

Biomasa kom. Kierowana do kadzi ferm.

Dopływ melasy→ odferm. Zacier na separatory tam oddziela się biomasę kom. i koncentruje ją a następnie wprowadza do suszarki.

W gorzelnictwie przemysłowym stosowane są aparaty o działaniu ciągłym składające się z 3 części:

Dł. Kolumny ok. 21 m, średnica od 70 do 150 cm.

Następnie alkohol jest chłodzony w chłodnicy (jest gotowy do obrotu handlowego)

SKŁAD ZACIERÓW ODFERMENTOWANYCH

Sm 8-11%, woda 77-83%, al. Etylowy 8-11%, gliceryna 0,4-0,6%, alk etylowy 0% (zawsze są śladow ilości), kw org 0,1-0,2%, kw nieorg 0,1-0,2%, estry 0,01-0,02%, aldehydy 0,001-0,002%.

Zacier o tym składzie jest ogrzewany wpływa do aparatu odpędowego do góry wędrują opary, ulegające wzmocnieniu wędrują do dołu (102-103°C). Opary alkoholowe trafiają do kolumny epiuracyjnej, później do deflagmatora i dalej do kondensatora. Wyższe alkohole i estry „umiejscawiają” się na określonych półkach kolumny i są z nich pobierane. To co się nie wykropliło trafia z powrotem do kolumny epiuracyjnej.

Wstępne chemiczne oczyszczanie spirytusu surowego

Jeśli chcemy przeprowadzić proces destylacji musimyu zastosować nieco inny aparat o pracy okresowej

100% spirytusu to w wyniku destylacji

→10% przedgony (spirytus gorszej jakosci)

→80% retyfikat

→10% pogonu (spirytus gorszej jakosci)

spirytus, NaOH,KmnO4→do kub aparatu→na kubie znajduje się kolumna rektyfikacyjna→kolumna ogrzewana przeponowo→na górze kolumny deflegmator, niżej chłodnica

odpęd - proces polegający na oddzieleniu z odferm brzeczki alk etylowego wraz z lotnymi zanieczyszczeniami. Otzrymuje się spirytus surowy zaw. Ok. 90% etanolu, wodę oraz zanieczyszczenia. W zależności od surowca może być spirytus ziemniaczany, zbozowy lub melasowy.

Rektyfikacja- oddzielenie zanieczyszczeń ze spirytusu sur., otrzymuje się spirytus rektyfikowany 96-97%, alk etylowy, wodę, b. Malo zanieczyszczeń (metanol, octan etylu), fuzle (mieszanina alk amylowego, izoamylowego, butylowego i propylowego)

W zależności od stopnia zanieczyszczeń otrzymujemy spirytus rektyfikowany zwykły, wyborowy i luksusowy

Przy rek. spir. Pod zwykłym ciśnieniem otrzymuje się prod zaw najwyżej 97,2% alkoh. Jeśli hcemy spirytus b. Mocny należy zastosować odwadnianie. Aby to przeprowadzić trzeba zastosować benzen, który rozpuszcza do ok. 7% wody.

PODSTAWOWE PRAWA I DEF> STOSOWANAE W TECH FERM I HODOWLI DROBNOUSTROJÓW

1. Prawo Pasteura

W warunkach beztlenowych węglowodany zostają rozłożone przez drożdże do alkoholi i CO2 z wydzieleniem ciepła zgodnie z równaniem Gay-Lussaca

C6H12O6→2C2H5OH + 2CO2 + 118,43 kJ

W warunkach tlenowych obecny w podłożu tlen hamuje przebieg ferm. alkoh. i następuje przyrost biomasy komórkowej drożdży

C6H12O6 + 6O2→ 6CO2+ 6H2O + 2769,9 kJ

Rozkład węglowodanów w zależności od war. Tlenowych czy beztlenowych określa się jako „efekt Pascala”

2. Ujemny efekt Pascala lub Crabtre

Zakłada iż w warunkach tlenowych w czasie hodowli drożdży piekarskich może tworzyć się alkohol jeśli nie jest dostosowana ilość cukrów do zdolności asymilacyjnej drożdży bo wówczas mimo war. tlen. ten nadmiar cukrów jest zużyty przez drożdże do prod alk etylowego i to są straty węglowodanowe

3. skład podłoża hodowlanego

w procesie hodowli drożdży w podłożu ma być zachowany określony stosunek C:N:P=50:8:1

C w formie przyswajalnej

N w formie aminokwasów lub jonów NH4+

P w formie fosforanów (rozpuszczalnych w wodzie) kwasu fosforowego H3PO4

Zw. te muszą być dostarczone równocześnie w/w stosunkach do siebie inne pierwiastki śladowe dostarczane są z podłożem melasowym i wodą.

4. teoria Finka

zakłada iż węglowodany są zużywane w prod biomasy drożdży tj.

C→ 1/3C procesy energetyczne (C+O2→CO2) +

Q (923,3 kJ)

→ 2/3 C przyrost biomasy

5. Teoria Folekesa

N→ 1/3 N azot w formie przyswajalnej np.

Aminokwasów

→ 2/3 N azot w formie jonów amonowych

NH4+

NH4+RCOCOOH→RCHNH2COOH +H2O

6. Biologiczne utlenienie i spalenie

C6H12O6 + 6O2→ 6CO2+ 6H2O + 2769,9 kJ

Czyli spalanie

  1. C6+6O2→6CO2+Q1

  2. 6H2+3O2→6H2O +Q2

EQ1+Q2= 2769,9 kJ

Biologiczne oddychanie - przenoszenie protonów wodorowych i elekt. na tlen atmosf, przy pomocy specyf. ukł. cytochromowego

I. C6H12O6 H2 + ½ O2=H2O - 80% energii- 2215,9 kJ

II. C+O2=CO2 - 20% energii - 554 kJ

ELEMENTARNY SKŁAD DROŻDŻY

C 47, H 6, O 32,5, N 8,5, P 1,3, Cu 0,002, POPIÓŁ 4,7-10,5, K 2,07, Ca 0,035, Mg 0,24, Al. 0,0026, Cl 0,02, Fe 0,05, Si 0,007, S 0,01

SUROWCE STOSOWANE DO HODOWLI BIOMASY

Szczep dr piekarskich, melasa buraczana, woda amoniakalna 25%, H2SO4 96%, H3PO4 75%, MgSO4, HCl, KCl, CuSO4, mikroelementy Cu,fe,Al.,B,J,Mn, witaminy (biotyna-pączkowanie drożdży), srodki pieniące, emulgatory

SCHEMAT PROD. DROŻDŻY PIEKARSKICH

Zużycie melasy M50/uzysk drożdży D27

Kult lab

Mały propagator 51kg/3kg

Gen A+B 670/140

Gen 1 2100/1500

Gen 2 3000/7500

Gen 3 5x3000/5x 10000

HODOWLA DROŻDŻY

1. w szkle labolatoryjnym

na podłożu agarowym 28°C pH 4,8→ 10cm3 brzeczka słodowa 10°Blg→ 100cm3 12°Blg →500 cm3 12°Blg→ 1500 cm3 brzeczka słodowa +melasa 50/50 12°Blg→ dalej hodujemy na wytrząsarce, brak brzeczki słodowej tylko melasowa 4 dm3 12°Blg, po 4 naczynia→16dm3

2. mały propagator

hodowla pH 4,5-4,7, °Blg od 12 zmiejsza się do 4,5, 29°C, zawartośc alk w % obj. 0,85-2,95

3. generacja A+B

dodajemy objętośc małego propagatora +500 l melasy, 36°Blg +H2O aby sm wynosiła 10-12°Blg. Dodajemy powietrze →proces namnażania, duże zużycie sacharozy.Dodajemy drugą porcję melasy 760l. +woda, aby zawartość pozornej sm wynosiła ok. 12°Blg

4. generacja 1

do kolejnego naczynia dodajemy pożywkę melasową, teraz podłoże ma 3,4-3,5°Blg, kontrolujemy to dodając wodę, poźniej stopniowo pozorna sm wzrasta, ph 4,5-4,7, zaw alk przyrost niewielki pomimo dużego napowietrzenia 1200-1600 m3/h

5. generacja 2

cała objetość z gen. 1 przepuszczamy do nowej kadzi 116 m3 → hodowla drożdży na bardziej rozcieńczonych podłożach. Co godzine dochodzi świerza porcja melasy, zużycie siarczanu amonu jest duże, napowietrzenie dochodzi do 6000 m3/h, trwa ok. 15 h. Poźniej oddzielenie biomasy komorkowej za pomocą wirówki. W skutek siły odśrodkowej do góry przechodzi biomasa, a odciek - część zbędna. Uzyskujemy poznorną zaw sm ok. 14°Blg. Drożdże oprócz biomasy pozostaja trochę w odcieku, dlatego mieszamy z wodą 1:1 lub 1:4, wirujemy i uzyskujemy czystą biomasę

6. generacja 3

Hodowla w pianie, z drugiej generacji dzielimy na 5 porcji, woda+melasa+siarczan amonu+kwaśny siarczan amonu+powietrze. Zaw pozorna sm wzrasta od 1,6 do 8°Blg. Hodowla zakończona po 20 h. Lepsze natlenienie melasy, lepiej rozpuszczony tlen w melasie to do komórki drożdży przedostaje się więcej tlenu. Podczas rozkładu do glukozy wydziela się duża ilość ciepła dlatego w urządzeniu musi być chłodnica. Czynnik chłodzacy- solanka o temp minus 7°C, aby utrzymać tem 25-30°C. Dopływ brzeczki melasowej jest zsynchronizowany z ilością gazów odlotowych i ich składem, jeśli pojawi się w tych gazach alkohol to dopływ brzeczki zostaje wstrzymany. Aby nie było za dużo piany dodawane są kwasy tłuszczowe. Drożdże są chłodzone do temp 4°C→przemiany są minimalne. Później filtracja, drożdże mogą być pakowane lub wysuszane.

SUSZARKA

Podzielona jest na 4 komory, które oddzielnie są poruszane za pomocą wibratora, nie jest perforowane. W 1 sekcji temp max jak najniższa, bo jeśli obnizymy temp to nie dojdzie do procesu pączkowania. W kolejnych sekcjach temp o kilka ° coraz wyższa ale <28°C.

SKŁAD DROŻDŻY

Świeże: sm 27%, białka ogółem 36,055, P2O5 2,06%, trechaloza w sm 18,65%, cukry bezp red w sm 11,5, czas podnoszenia ciasta w min 122

Suszone: sm 93,15%, białka ogółem 40,40%, P2O5 19,85%, trechaloza w sm 19,85%, cukry bezp red w % sm 6,5%, czas podnoszenia ciasta w min 1,11



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
edukacja domowa ściąga, FILOLOGIA POLSKA, Koncepcje i praktyki nauczania
Poetyka - ściąga, Filologia polska, Poetyka z elementami teorii literatury
Jezykoznawstwo - ściąga, Filologia polska, Językoznawstwo
Ściąga Młoda Polska
Sciąga hista polska piastów
org.prod.sciaga, Pomoce Naukowe 2, SEMESTR 5, organizacja produkcji, opo
Procesy fermentacyjne piwo i wino ściąga, Studia, Ochrona środowiska
nowa sciaga, uniwersytet warmińsko-mazurski, inżynieria chemiczna i procesowa, rok III semestr 6, bi
Procesy fermentacyjne gorzelnictwo ściąga, Studia, Ochrona środowiska
ściąga poetyka, Filologia polska, Teoria literatury
polska mysl polityczna, mp zerowka sciaga, Skrypt z POLSKIEJ MYŚLI POLITYCZNEJ
Procesy fermentacyjne mała ściąga, Studia, Ochrona środowiska
Fermentacja 1 kolo sciaga(1), uniwersytet warmińsko-mazurski, inżynieria chemiczna i procesowa, rok

więcej podobnych podstron