2009.10.24. Czucie i zmysły


CZUCIE I ZMYSŁY

2009.10.24

  1. Czucie - proste wrażenie zmysłowe polegające na subiektywnej ocenie bodźców, które działają na receptory i na jednoczesnym przewodzeniu informacji czuciowej przez drogi czuciowe swoiste i nieswoiste.

  2. Percepcja - złożone wrażenie zmysłowe polegające na subiektywnej ocenie kilku rodzajów czucia i dzięki temu istnieje większa możliwość rozpoznania samych bodźców jak i ich źródła. Warunkiem odbioru wrażeń zmysłowych jest jednoczesne przewodzenie informacji czuciowej przez drogi swoiste i nieswoiste. Percepcja jest funkcją kory mózgowej. Pobudzenie receptorów wywołuje przewodzenie impulsów najkrótszą drogą przez łuk odruchowy do efektorów jak również przewodzenie do ośrodków, w których skupione są neurony czuciowe wyższego rzędu.

  3. Receptory - wyspecjalizowane struktury, odrębne komórki jak i zakończenia obwodowe neuronów czuciowych. Ze względu na energię bodźców wyróżniamy:

  1. Podział receptorów w/g Sherringtona:

  1. Każdy typ receptora jest najsilniej pobudzany przez jeden rodzaj energii. Pojedyncze włókno aferentne przewodzi impulsację z jednego tylko rodzaju receptorów.

  2. Włókno aferentne, którego wypustki łączą się z licznymi receptorami tego samego typu stanowi jednostkę czynnościową czucia zwaną fizjologiczną jednostką czucia. Jednostka czucia ma określone recepcyjne, czyli obszar, z którego pojedyncze włókno może być pobudzane. Wielkość pola waha się:

  1. Bodziec, w stosunku do którego receptor wykazuje najniższy próg pobudliwości a więc najłatwiej pobudza receptor nazywa się bodźcem adekwatnym.

  2. Ból jest podstawowym objawem chorób, dlatego znajomość jego rodzajów, promieniowania, przenoszenia ułatwia jego rozpoznanie. Czucie bólu wywołane jest bodźcami uszkadzającymi tkanki i jest głównym mechanizmem obrony organizmu, ponieważ aktywuje odruchy w celu uniknięcia bądź usunięcia bodźca uszkadzającego.

  3. Pod względem charakteru wyróżniamy ból:

  1. Ze względów na rozmieszczenie receptorów ból dzieli się na:

  1. Receptory bólowe (nocyreceptory) - występują w niemal wszystkich tkankach. Są to wolne (nagie) zakończenia nerwowe. Występują na powierzchni skóry, w okostnej, w stawach, w oponach mózgowych, w ścianie naczyń tętniczych. Reagują na wszystkie rodzaje energii, która na tkanki działa uszkadzająco. Dlatego bodźce bólowe są nieswoiste i noszą nazwę bodźców uszkadzających lub nocyreceptywnych. Ból powstaje w momencie uszkadzania tkanek.

  2. Mechanizm kininogenezy (pobudzania receptorów bólowych):

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

  1. Szczególnym bodźcem bólowym jest wzrost temperatury ponad 45°C, czyli bodziec termiczny o sile przekraczającej ok. 100-krotnie próg pobudliwości receptorów termicznych. Receptory bólowe: