Agresję określa się jako przenoszenie bodźców negatywnych - psychicznych, słownych lub w formie gestów przez jedną osobę na drugą. W sytuacjach najbardziej skrajnych - agresja znajduje odzwierciedlenie w działaniach z zamiarem przyniesienia człowiekowi uszczerbku, szkody cielesnej. Dotyczy to sportowców, trenerów, działaczy, widzów.
Agresja wroga: ma miejsce kiedy podstawową intencją czyjegoś zachowania jest wyrządzenie krzywdy drugiemu zawodnikowi. Agresji tego rodzaju towarzyszy gniew oraz ukryta chęć ujrzenia cierpienia ofiary (agresja niedopuszczalna)
Agresja instrumentalna: ma miejsce kiedy czyjeś zachowanie może wyrządzić krzywdę, jednak jego intencje są inne np. uzyskanie punktu lub powstrzymanie rywali przed zdobyciem przewagi (agresja dopuszczalna)
Teoria instynktów - zakłada, że każdy jest przygotowany do agresji, jest ona dziedziczona
Teoria społecznego uczenia się - agresji uczymy się od innych
Hipoteza frustracji - postrzega agresję jako reakcje na frustrację
Czynniki sytuacyjne wywołujące agresję: temperatura, prawdopodobieństwo odwetu, różnica punktów ( w razie przegranej), pozycja w lidze, korzystny wynik, wrogość kibiców, agresja przeciwników.
Stres psychologiczny
Stres może powodować wzrost poziomu neurotransmitera- noradrenaliny. Przejawia się to zwiększonym poczuciem pewności i podnieceniem (charakterystyczne dla typu osobowości A). Konsekwencją jest podświadome odsuwanie wykonania obowiązków na ostatnią chwilę by w ten sposób wytworzyć większe napięcie, które podniesie efektywność pracy. Taki sposób działania niesie w sobie ryzyko niewywiązania się w terminie z planowanych zajęć wskutek pojawienia się nieoczekiwanych spraw. Taka postawa może również mieć niekorzystny wpływ na osoby bliskie- partnera, rodziców, współpracowników- dla których taki poziom napięcia jest silnym stresem.
Przebieg reakcji stresowej: alarmowa, stadium odporności, stadium wyczerpania.
Strategie radzenia sobie ze stresem:
przesunięcie maksymalnego pobudzenia w czasie
zachowanie i myślenie magiczne
strategia samoutrudniania: gdy osiągnelismy sukces nie wiedzac co jest jego powodem. Jednostka broni się przed psychologicznymi skutkami niepowodzenia, zanim to niepowodzenie się pojawiło
autopsychoterapia - obniżenie poziomu stresu własnymi sposobami
historia stresorów:
obycie ze stresem: stres związany z konkurencjami, wcześniejsze doświadczenie
przeżywanie stresów pozasportowych
perswazja słowna
oddziaływania osób wspomagających, najczęściej ze strony trenera, ale także kibiców
udzielenie informacji zwrotnej o wykonaniu: wsparcie rzeczowe, informacyjne, społeczne.
Oddziaływanie psychoterapeutyczne
Wsparcie społeczne
Fizyczna obecność innych ludzi
Obecność publiczności
Obecność rywali
Zawodnicy w stanie stresu stają się niezdolni w wytrwałości w dążeniu do celu. W warunkach dużego natężenia stresu dochodzi do niekorzystnych zmian w mechanizmach uwagi i percepcji. Następuje zbyt duże zwężenie pola spostrzeżeniowego. Destrukcyjny wpływ silnego stresu na funkcjonowanie zadaniowe sportowca wiąże się także ze znacznym wzrostem napięcia mięśniowego (ruchy staja się mało dokładne i wyraźnie spóźnione)
TEMPERAMENT:
Reaktywnośc - to cecha organizmu, która determinuje charakterystyczną dla danej jednostki wielkość reakcji. Niska reaktywność wiąże się z dużym zapotrzebowaniem na stymulację, natomiast wysoka reaktywność wiąże się z małym jej zapotrzebowaniem przy czym źródłem stymulacji mogą być własne zachowania i stany wewnętrzne.
MOTYWACJA:
Model motywacji osiągnięć Atkinsona:
Działanie ukierunkowane na osiągnięcia jest wypadkową dwóch przeciwstawnych motywów: motywu osiągnięcia sukcesu Ms i motywu unikania porażki Mup. Osoby u których dominuje Ms nad Mup będą wykazywały najsilniejsze motywacje dązenia do sukcesu przy zadaniach o pośrednim stopniu trudności (np. zawodnik o wysokiej motywacji dobiera sobie przeciwnika adekwatnego do swoich umiejętności). Osoby u których dominuje Mup nad Ms, będą wykazywały najsilniejszą motywację unikania niepowodzenia przy zadaniach o pośrednim stopniu trudności (np. walka z championem albo przeciwnikiem dużo słabszym).
Potrzeba współzawodnictwa jest odpowiednikiem motywu dążenia do sukcesu.
Motywacyjna tendencja do podjęcia współzawodnictwa w sytuacji walki sportowej jest wypadkową, sumą algebraiczną potrzeby współzawodnictwa i leku przed współzawodnictwem.
Rywalizacja sportowa wytwarza pewien poziom leku rywalizacyjnego u zawodników, dla niektórych jest tak intensywny, że niemal uniemożliwia osiągnięcia doskonałości - są to sportowcy u których lęk dominuje nad potrzebą współzawodnictwa.
Motywacja wewnętrzna a nagradzanie za sukces sportowy:
Z jednej strony należy być bardzo ostrożnym ze stosowaniem wszelkich oznak sukcesu w postaci nagród gdyż może to wyeliminować wewnętrzną motywację sportowaca.
Przekonanie o własnych wysokich umiejętnościach i zdolnościach w danej dziedzinie sprzyja motywacji wewnętrznej, przeświadczenie o braku takich kompetencji motywację tą osłabia.
WYOBRAŹNIA:
Trening wyobrażeniowy polega na stosowaniu kontrolowanych wyobrażeń, przyjmujących formę planowanych i systematycznych oddziaływań. Pod wpływem takich oddziaływań dochodzi do rozwoju połączeń neuronalnych pomiędzy centralnym układem nerwowym a mięśniami. Wyobrażenia powstające w wyniku odzwierciedlania lub przetworzenia rzeczywistości mają wpływ na technikę ruchu oraz stan emocjonalny.
Rodzaje wyobrażęń:
umysłowe odtworzenie działania sportowego
wyobrażenie podstawowe
wyobrażenie poprzedzające działanie
wyobrażenie następujące po wykonaniu
wyobrażeniowa analiza działania