Post�powy charakter polskiej publicystyki oœwieceniowej.
Publicyœci pochodzili g��wnie ze stronnictwa patriotycznego, tote� propagowali oni reformy, zniesienie liberum veto i wolnej elekcji, ograniczenia samowoli magnat�w, wzmocnienia armii i w�adzy kr�lewskiej, opodatkowania szlachty na rzecz armii;
Stanis�aw Staszic: otrzymawszy solidne wykszta�cenie zagraniczne, zebrawszy spory maj�tek i nie maj�c szans na �adne stanowisko pa�stwowe, postanawia zabra� si� za publicystyk� i filantropi�; w swoich utworach "Uwagi nad �yciem Jana Zamoyskiego" oraz "Przestrogi dla Polski" prezentuje nam swoje przemyœlenia nad systemem edukacyjnym, prawodawstwem, systemem pa�stwa oraz mo�liwoœciami reform; w edukacji proponuje upa�stwowienie i wprowadzenie do nauczania nauk œcis�ych, historii oraz WF; krytykuje liberum veto, g�osowanie przez jednomyœlnoœ�, elekcji (jako daj�cej mo�liwoœ� ingerencji z zewn�trz), samowoln� magnateri�; jest oczywiœcie gor�cym patriot�, samo przejœcie przez granic� daje mu uczucie podniesienia na duchu, jednak szcz�œcie to jest zaburzone przez niesprawiedliwoœ� i zaniedbania; jako mieszczanin, domaga si� praw dla siebie; mimo wszystko nie zaproponowa� rozwi�zania problemu ch�opskiego, ale zauwa�y� ich uciskanie;
Hugo Ko���taj: szlachcic, pose� na Sejm Czteroletni z ramienia stronnictwa patriotycznego; tw�rca KuŸnicy Ko���tajowskiej, skupiaj�cej najbardziej radykalnych pos��w; napisa� "Do Stanis�awa Ma�achowskiego, referendarza koronnego, o przysz�ym sejmie Anonima s��w kilka" oraz "Prawo polityczne narodu polskiego", w kt�rych zawar� swoje postulaty, podobne do tych Staszica, do tego doda� postulaty: og�lnego opodatkowania, stworzenia dw�ch izb parlamentu dla mieszczan i szlachty oraz rozwi�zania sprawy ch�opskiej poprzez ich uwolnienie i ich prac� na zasadzie dzier�awy;