ZJAZD III, 24.11.2012 SOBOTA

PROCESY PRZEMIAN SPOŁECZNYCH (dr. Edward Balawejder)

Egzamin pisemny

Kategorie ryzyka i zaufania poprzez literaturę Sztompki i Becka:

-sytuacja państwa narodowego

-lokalizm i regionalizm (terminy)

-równość

-globalna zmiana i fundamentalizm, terroryzm

Hasło globalizacja w Encyklopedii Socjologii Mariana Kępny i Katarzyny Gilarek (suplement)

-Państwo narodowe a globalizacja - Gilarek

-Władza globalizacji - Staniszki W.

-Społeczeństwo konsumpcyjne w okresie globalizacji - W.Wątroba

-Kultura w czasach globalizacji - N. Jacyno

-Konsumpcje ogólny wymiar - A. Jagłowska i Kępny

-Globalizacja - więcej niż podręcznik - W. Misiak

-Globalizacja i co z tego dla ludzi wynika - Z. Bałman

-Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy - Z. Bałman

-Społeczeństwo ryzyka w drodze do innej rzeczywistości - U. Becka

-Spór o nowelizację - J. Norbert

-Świat między epokami - Wnuk-Lipiński

Globalizacja - w słowniku Webstera w 1961r. miało inne znaczenie niż dzisiaj. Bo współczesne opracowania eksponują podstawowy rys globalizacji powiększająca się liczba relacji między obszarami odległymi przestrzenie i kulturowo, wzrastającą na nie spotykającą dotąd skalę liczbę zależności między różnymi rejonami świata co sprawia łącznie, że wydarzenia polityczne i procesy gospodarcze wraz z kulturą zachodzące w jednostce. Części globu oddziałują na wymienione sektory życia u innej części.

Globalizacja jawi się dziś jako zjawisko niezwykle ekspansywne bo wciąga w obszar swego oddziaływania również te rejony świata, które uważane są za opóźnione i wyraźnie odstają swoim rozwojem od centrum światowego.

Staniszkis mówi: Globalizacja jest jak woda, globalizacja wdziera się wszędzie w każdą pustą przestrzeń, jest ona ważnym zjawiskiem współczesnego świata ale postrzeganym w różnoraki sposób.

Pojęcie globalizacja weszło do języka potocznego. Dziennik, politycy już odwołują się do niej jako źródła zła lub szansy przezwyciężania globalizacji.

Jest ona słowem …… współczesnego świata. Uzyskujemy podstawowy podział na jej zwolenników i tych co ją odrzucają.

Czym jest globalizacja w punkcie wyjścia?

Na to pytanie udzielić można odpowiedzi w 4 perspektywach:

1)to szeroko pojęte procesy, które prowadzą do coraz większej współzależności interpretacji państw, społeczeństw, gospodarek, kultur.

2)w efekcie owe procesy prowadzą do tworzenia się jednego świata zwanym światowym społeczeństwem.

3)zanika kategoria państwa narodowego przy jednoznacznym zanikaniu tzw. Czasoprzestrzeni.

4)wzrost znaczenia organizacji ponad między narodowych zwłaszcza w odniesieniu do korporacji.

Robert Son wyróżnił 5 jej faz:

1)zalążkowa od początku XVI do połowy XVIII w.

2)początkowa do 1970r,

3)start do lat 20/30

4)faza walki o hegemonię do połowy lat 60

5)faza obecna - faza niepewności, ujawniła ona tendencję kryzysowe na początku XX/XXI w.

Wnuk - Lipiński:

Konceptualizując pojęcie wymienia 3 fale globalizacji:

1)1 FALA: XVI w. ówczesny świat starał się poszukiwać kontaktu. Globalizacja zaistniała w momencie gdy nastąpiła tzw. Dyfuzja kulturowa (podróże geograficzne) gdy przywożono do innych krajów idee, kulturę. Już wówczas świat był wyraźnie podzielony na centrum i peryferie (ono jest płynne). Już wtedy pojawiły się elementy przemocy globalnej (kolonizacja).

2)2 FALA: II połowa XIX w. era industrializacji (rewolucja przemysłowa)

Weber: zmienia się tradycja, motywacje ludzi itp.

Industrializacja wpływała na ukształtowanie nowego społeczeństwa (zwaną industrializacją) a wszystkie przejawy jego aktywności odnotowała historia gospodarcza. W różnych miejscach europy czas aktywacji tej fali miał różne oblicza ale przyjmuje się do kresu tzw. Wielkiego kryzysu.

3)3 FALA: to czasy obecne. Cechą charakterystyczną Ti jest asymetria pomiędzy globalną ruchliwością kapitału a relatywnie niską siłą roboczą. Jej czas niesie ze sobą szereg nieznanych dotąd zjawisk np.: rewolucja informacyjna, coraz wyraźniej podział na centrum i peryferie, globalizację przestępczości zorganizowanej.

Globalizacja jest imieniem zmiany społecznej, której cechy podaje Sztompka:

Kategoria Ponowoczesna:

Po - (lub post) wszystko co następnie po czasie modernizmu społecznego postindustrialne.

W teorii takiego społecznego nakładania się na siebie zarówno wydarzenia pozytywne jak i negatywne. Posłużymy się tu prezentacją 5 tendencji (trendów charakteryzujące te zmianę):

1)w dziedzinie ekonomicznej dochodzą do zmiany dominujących sektorów (od przemysłu do usług przejeście). Na nie składa się wiele różnych zawodów nie związanych z produkcją. Społeczeństwo jest w permanentnym ruchu. Teraz przechodzi w stronę postprodukcyjną (edukacja, marketing, administracja, zarządzanie, organizacja wolnego czasu).

2)w strukturze stratyfikacyjnej klasowej następuje wzrost liczebności znaczenia sektora usług, realizowanie w obszarze nauki, edukacji, zdrowia itp. (społeczeństwo klasy usługowej).

3)w dziedzinie techniki pojawiła się tzw. ,,technologia intelektualna” Informacji z przetwarzanych informacji (społeczeństwo technotroniczne).

4)Dynamika społeczeństwa koegzystuje i rozwija się wraz z powiększającym się obszarem rozwoju techno tronicznego.

5)Element wiedzy i jej zdobywanie jako centralny aspekt systemu wartości i dominujących zagadnienia życia codziennego (społeczeństwo wiedzy).

Pojawiło się wyraźnie w stosunku do w XIX zupełnie nowa jakość. Te zmiany są nieodwracalne i zmierzają ku jakościowo nowemu społeczeństwu, które wyłoni się z poprzednich. Świat wypatruje, spogląda ku przyszłości a jednocześnie stara się odcinać od wszystkich aspektów tej współczesności, które zagrażają. Wchodzimy więc w czas ponowoczesny.

Giddens wymieni 4 podstawowe cechy epoki w której żyjemy:

-zaufanie

-ryzyko

-nieprzejrzystość

-globalizacja

Każda z wymienionych pełni określoną rolę, łączy je zasadniczo wszechobecność w życiu człowieka ponowoczesnego:

*ryzyko - to słowo dziś jest kojarzone z niepewnością lub ze słowem niemożliwe. Profil ujęcia ryzyka zdaniem socjologów (Becka) zawiera w sobie:

-kategorie uniwersalizacji ryzyka - czyli zło, nieprzewidywalna sytuacja zagraża dziś wszystkim bez względu na pochodzenie np.: wojna nuklearna (zagrożenia środowiska).

-ryzyko jest globalne - to znaczy funkcjonuje i oddziaływuje na dwa segmenty populacji które w skali świata reagują na wstrząsy.

-instytucjonalizacja ryzyka - ryzyko jest wszędzie

-zwrotny charakter ryzyka - pojawienie się go jako nieplanowanego efektu uboczne i jako wykroczenia w polityce błędnej socjalizacji (choroby cywilizacyjne)

Te elementy ryzyka wpływają do powstania: niepewnego, płynnego charakteru życia - w warunkach ponowoczesnego.

Zamiennikiem ponowoczesności jest niepewność!!!!

Ta niepewność wyraża się ogromnym zróżnicowaniem wartości interesów pomiędzy jednostkami i grupami które prowadzą do skrajnego relatywizmu i likwidują proste, uznawane dotąd drogowskazy służące identyfikacji społecznej.

-Globalizacja rozumiana jako granica ,,rozciągania” ,,sieci relacji społecznych, ekonomicznych, kulturowych”

W warunkach tej rzeczywistości płynnej ponowoczesności, ukształtowały się typowe postawy jakie przyjmują ludzie aby się dostosować.

Sztompka:

1)pragmatyczna akceptacja (postawa dzień jak co dzień, nic nowego).

2)konsekwentny optymizm głosi że sprawy ułożą się z czasem.

3)cyniczny pesymizm (uderzenie jest nieuchronne, ale zanim to się stanie żyjemy wg. Carpe diem)

4)radykalne przeciwstawienie się dostrzegalnym źródłem zagrożenia (zdecydowana jednoznaczność reakcji (ruchy społeczne) Przeciwstawianie się dekonstruktywnym wpływem ponowoczesnym.

Znaczenie słowa globalizacja:

1)może ono być nadane w kontekście sytuacji międzynarodowej, w której państwa narodowe pragną (chcą) nadal pozostawać głównymi podmiotami.

2)tzw. System globalny zawiera on cały zbiór podmiotów, relacji, instytucji i ponadnarodowych struktur (korporacje, Internet, globalne sieci, handlowe)

3)cecha odróżniająca globalizację od stosunków międzynarodowych. Globalizacja jest rozumiana jako kategoria cała, uniwersalna, jednościowa. Stosunki międzynarodowe są płynne.

Niemal w każdej definicji globalizacji znajdzie ,,zwrot” ogólnoświatowe relacje, które wiążą oddalone od siebie miejsca, tak że to co globalne jest kształtowane przez to co lokalne.

Globalizacja - skrzyżowanie globalizacji i lokalizmu. Żyjemy na skrzyżowaniu globalizacji i lokalizacji. To słowo ma w sobie coś z marketingu czyli reklamowanie globalnych usług ale w sposób przystosowany do wymagań zróżnicowania rynku lokalnego.

Immanuel Wallerstain: W latach 90 zaproponował nieco zmodyfikowaną typologię zjawisk usytuowania centrów globalnych. Wg niego świat dzisiaj można podzielić na 3 poziomy:

1)państwa, rdzeń: centrum procesów globalizacji to te które przodują w wyścigu technologicznym, które koncentrują zasoby światowych kapitałów.

2)państwa usytuowane na pół peryferiach (semiperyferia) te państwa są w sytuacji podporządkowanej.

3)peryferie, których obszar uzależnienie ekonomicznego od gospodarczego jest niski np.: Afryka.

Globalizacja nigdy by nie była tak ekspansywna gdyby nie zmiany w systemie gospodarowania. Ten model gospodarczy sprawił że każdą rzecz można wszędzie wyprodukować i wszędzie sprzedać, tzn. że produkcję można podjąć wszędzie byle tanio. To doprowadziło by do pewnej wojny systemów zarządzania, kontroli i komunikacji (to sprawia że te systemy podlegają różnej jakości kontrolowania i zarządzania).

Dodatkową różnicą jest to że globalizacja przez system korporacji międzynarodowej przyczyniła się do zniesienia barier utrudniających przepływ kapitału.

Globalizacja stałym zbiorem wewnętrznych procesów pokazuje całą głębie zmian jakim zostało poddane społeczeństwo światowe. Są one o charakterze zarówno historycznym jak i politycznym.

4)kultura w której dominuje homogenizacja (zacieranie się różnic kulturowych) mass media uczyniły świat globalną wioską, w nich obrazy z najbardziej odległych zdarzeń odbiera się w czasie rzeczywistym.

To prowadzi do ujednolicenia gustów, preferencji itp. Media pokazują obraz obecnej rzeczywistości.

Tzw. Hybrydyzacja kulturowa - asymilacja do kultur lokalnych, elementów kultury globalnego zasięgu.

Wzory kulturowe homogenizacji kultury są wszechobecne.

Ta globalna arena kulturowa pokazuje wszystkie nie……. Globalizacji, podobnie jeśli chodzi o podobieństwo produktów konsumpcyjnych tzw. Termin kokakolizacji.

Kultura dziś ma więc rys konsumpcyjny.

Wszystkie te 3 płaszczyzny skłaniają socjologów do sformułowania tzw. Historii globalnej. Rzecznicy uważają że już w II połowie XXw. Umocniła się tendencja globalizacyjna zmieniająca istotę procesu dziejowego.

Nigdy nie było w społeczeństwie światowym sytuacji że cokolwiek dzieje się w jakimś miejscu świata ma globalne przyczyny i globalne skutki.

Wszystkie wydarzenia są analizowane w kontekście globalnym. Dziś nacisk kładzie się na to co globalne. W zglobalizowanym świecie historia toczy się inaczej, ma ona nowe podmioty, mechanizmy i kierunki. Ale czy wolno nam to wszystko ignorować?

Globalizacja stawia przed nami złożoność tego pytania. W arenie globalnej (ekonomiczne, kulturowe, polityczne, zorganizowanych grup przestępczych) to nie są jedyne.

Najbardziej ruch przemieszczania się na płaszczyźnie kulturowej.

W homogenizacji następuje zjawisko detradycjonalizacji.

Internet: - stworzył on zupełnie nową zdecentralizowaną przestrzeń dyfuzji kulturowej.

5

---