Międzynarodowe Organizacje Gospodarcze

Organizacje międzynarodowe mogą być:

• o charakterze międzynarodowym

• powstać z inicjatywy jednego państwa

• grupy państw

• organizacji międzynarodowych

Inicjator(zy) odpowiedzialny jest:

1. za konferencję założycielską na której:

1. podpisywany jest statut

2. zostaje założony komitet organizacyjny, który odpowiedzialny jest za zwołanie pisemnej sesji organu plenarnego organizacji (pod warunkiem że statut zostanie ratyfikowany) i przygotuje regulamin wewnętrzny

2. Opracowanie projektu statutu takiej organizacji

Statut

Po podpisaniu zostaje zdeponowany u depozytariusza umowy, Zazwyczaj depozytariuszem umowy jest inicjator takiej organizacji międzynarodowej.

Depozytariusz rozsyła kopie statutu wszystkim którzy uczestniczyli w konferencji. Statut powinien być przez nich przyjęty zgodnie z procedurą przyjmowania umów międzynarodowych.

Wymogi dotyczące ratyfikacji statutu:

1. jednomyślność ratyfikacji statutu

2. Wymóg ilościowy (np. WHO)

3. Wymóg jakościowy - wyraźnie określa się jakie kraję muszą ratyfikować statut (np. IMF - kraje tworzące 80% kapitału zakładowego)

4. Wymóg mieszany (jakościowo-ilościowy) statut musi być ratyfikowany przez określoną ilość krajów i przez określone kraje (np. ONZ, EBOiR - przez kraje w 60% tworzące kapitał zakładowy i 2 kraje z Europy środkowo-wschodniej)

Podział Organizacji Międzynarodowych

I. Ze względu na charakter członków organizacji

1. O charakterze międzynarodowym (w skład których wchodzą państwa reprezentowane przez swoich przedstawicieli którzy postępują zgodnie z wytycznymi rządów danego kraju) WE, ONZ, EFTA, EBJ, EBOiR

2. Organizacje pozarządowe (w skład których wchodzą osoby fizyczne lub prawne - stowarzyszenia, związki (FIFA, PENCLUB, AIESEC, IATA)

II. Ze względu na dostęp krajów do organizacji międzynarodowych

1. Organizacje powszechne - które w statucie gwarantują dostęp wszystkim krajom

• ONZ - Organizacja Narodów Zjednoczonych i cały system narodów Zjednoczonych

• FAO - Organizacja ds. wyżywienia i rolnictwa

• WHO - Światowa Organizacja Zdrowia

• GATT/WTO - Układ ogólny w sprawie taryf, ceł i handlu / Światowa Organizacja Handlu

• IBRD - Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju

• IFC - Międzynarodowa Korporacja Finansowa

• IDA - Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju

• ILO - Międzynarodowa Organizacja Pracy

• IMO - Międzynarodowa Organizacja Morska

• ICAMO - Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego

• LINDO - Organizacja N.Z. ds. Rozwoju Przemysłu

• UNESCO - Organizacja N.Z. ds. Edukacji, Nauki i Kultury

• IAEA - Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej

2. Organizacje regionalne (grupowe) - których statut wyraźnie określa jakie kraje mogą wchodzić w skład tych organizacji

• EWG/WE

• Euratom

• EWWiS

• EFTA - Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu - tylko kraje europejskie

Są to organizacje wyspecjalizowane, wszystkie mają własne statuty, organy które podejmują decyzje i określają kierunki działalności tych organizacji. Są one powiązane z ONZ specjalnymi umowami o współpracy.

UNOP - Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych

UNCTAD - Konferencja narodów zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju

Są to organy wyspecjalizowane - nie mają własnych statutów, powoływane są przez rezolucję zgromadzenia ogólnego Narodów Zjednoczonych. Ich sekretariat jest częścią sekretariatu ONZ.

Korporacje ponadnarodowe nie są organizacjami międzynarodowymi.

III. Charakter władzy organizacji międzynarodowej o charakterze:

1. Międzynarodowym

• jednogłośne głosowanie

• decyzje mają charakter zaleceń (nie maja charakteru prawnie wiążącego)

np. ONZ + system NZ

2. o charakterze ponadnarodowym

• głosowanie większościowe

• podejmowane decyzje mają charakter prawnie wiążący

np. wszystkie Wspólnoty Europejski

IV. Ze względu na zakres kompetencji przedmiotowych

1. O kompetencjach ogólnych (ONZ + system narodów zjednoczonych)

2. o kompetencjach specjalnych (gospodarka-EFTA, wojskowe-NATO, kultura-UNESCO)

Organizacje integracyjne:

1. O charakterze strefy wolnego handlu

1. zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych między krajami członkowskimi

2. własna polityka celna na zewnątrz (brak wspólnej taryfy celnej dla krajów trzecich

np. EFTA, CEFTA, NAFTA, CAFTA

2. Unia celna

1. zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych między krajami członkowskimi

2. wspólna taryfa celna dla krajów trzecich

PAKT ANDYJSKI, Układ Szwajcaria-Lichtenstein

3. Wspólny rynek

1. zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych między krajami członkowskimi

1. wspólna taryfa celna dla krajów trzecich

2. swoboda przepływu kapitału, siły roboczej i usług

Wspólnota Europejska

4. Unia Gospodarcza

1. zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych między krajami członkowskimi

1. wspólna taryfa celna dla krajów trzecich

2. swoboda przepływu kapitału, siły roboczej i usług

3. koordynacja polityki gospodarczej na szczeblu tej organizacji

5. Unia Gospodarczo-Monetarna

1. zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych między krajami członkowskimi

1. wspólna taryfa celna dla krajów trzecich

2. swoboda przepływu kapitału, siły roboczej i usług

3. koordynacja polityki gospodarczej na szczeblu tej organizacji

4. koordynacja polityki monetarnej

6. Unia Polityczna

CZŁONKOSTWO W ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWEJ

1. Członkostwo pełne

1. pierwotne - wszystkie kraje które podpisały i ratyfikowały statut przed ukonstytuowaniem się organizacji

2. nabyte - wszystkie kraje które przystąpiły do tej organizacji w czasie późniejszym

2. Członkostwo niepełne

1. stowarzyszenie

2. status obserwatora

W ONZ nabycie członkostwa wymaga:

• decyzji Rady Bezpieczeństwa

• przyjęcie takiej decyzji przez zgromadzenie ogólne większością 2/3 głosów

We Wspólnocie Europejskiej (+org. reg.) wymagana jest jednogłośna decyzja członków

ZASADY STOWARZYSZENIA Z ORGANIZACJĄ MIĘDZYNARODOWĄ

Mają być określone albo w statucie albo przez decyzję organu plenarnego takiej organizacji międzynarodowej lub przez umowę międzynarodową jaka dana organizacja zawiera z krajem lub grupą krajów

Cztery typy stowarzyszenia:

1. Stowarzyszenie krajów i terytoriów zależnych z organizacjami międzynarodowymi następowało w okresie powojennym. Jeżeli metropolia była krajem pełnoprawnym członkowskim to terytoria zależne automatycznie mogły być członkami stowarzyszonymi. Takie stowarzyszenia przewidywały FAO, WHO, UNESCO, EWG. Oprócz EWG wszystkie kraje które odzyskały niepodległość mogły stać się pełnoprawnymi członkami

2. Stowarzyszenie polegające na przejściu okresu kandydackiego w organizacji międzynarodowej (np. GATT)

3. Kraj dąży do pełnego członkostwa w organizacji międzypaństwowe ale nie jest dostosowany gospodarczo - tutaj bardzo często udzielana jest przez organizację pomoc finansowa np. Grecja, Turcja, Europa Środkowo-Wschodnia ze wspólnotami Europejskimi (Polska, Węgry, Czechy, Słowacja, Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia podpisały Układy Europejskie)

4. Kraj zainteresowany jest podjęciem współpracy z organizacjami międzynarodowymi w pewnej określonej dziedzinie natomiast nie dąży do przyjęcia go w poczet członków zwyczajnych organizacji np. stowarzyszenie między Finlandią i EFTA

Żaden z krajów stowarzyszonych nie bierze udziału w procesie podejmowania decyzji przez organizacje międzynarodowe. Nie uczestniczy w sesjach organów, nie ma prawa głosu i nie ma prawa do głosowania.

Status obserwatora - podstawą prawną takiej współpracy - statut ma regulaminy wewnętrzne danej organizacji międzynarodowej lub uchwały podjęte przez organy plenarne danej organizacji międzynarodowej. Status może dotyczyć kraju, grupy krajów lub innej organizacji. Status obserwatora pozwala na tworzenie misji przy siedzibie organizacji międzynarodowej Uczestnictwo w sesjach organów plenarnych. Ma się prawo do głosu i do wszystkich dokumentów organizacji międzynarodowej traktowanych jako oficjalne (decyzji i rozporządzeń). Status może być nabyty poprzez złożenie wniosku i rozpatrzenie go przez organ plenarny, lub jeśli kraj spełnia jakiś określony warunek nabywa ten status automatycznie (np. UNIDO).

Rada Europy wprowadziła status gościa specjalnego w odniesieniu do krajów Europy Środkowo Wschodniej i dotyczył krajów które domagały się wejścia jako pełny członek. Miały one prawo do głosu i obecności w czasie sesji.

Każdy kraj ma prawo do wystąpienia z organizacji międzynarodowej (przez złożenie specjalnej noty do sekretariatu lub organu plenarnego). EBOiR wymaga 6 miesięcznego wypowiedzenia, EFTA rok wypowiedzenia. Nie można wystąpić ze wspólnot Europejskich gdyż są one zbyt głęboko ze sobą powiązane.

Organizacja ma prawo do zawieszenia kraju w prawach członkowskich gdy np. kraj nie reguluje składek. Zawieszenie polega na pozbawienia kraju głosu do określonego terminu. Jeżeli do tego czasu kraj nie wypełni zobowiązań ostaje wykluczony z tej organizacji (np. Czechosłowacja z MFW)

Nieaktywne członkostwo - kraj składa notę o wystąpienie a wniosek ten może być przyjęty bo kraj ten nie wywiązał się ze zobowiązań finansowych. Kraj nie uważa siebie za członka za organizacja twierdzi przeciwnie.

Delegacja kraju - skład delegacji w pełni określany jest przez kraj wysyłający a decyzję o tym podejmuje szef rządu, głowa państwa lub minister spraw zagranicznych. Osoby wchodzące w skład organizacji opcjonalnie mają pełen immunitet w zakresie prawa cywilnego i karnego a w prawie administracyjnym tylko w zakresie wykonywanych funkcji. Każdy kraj członkowski ma prawo do tworzenia misji dyplomatycznych przy danej organizacji międzynarodowej

Organizacja może tworzyć swoje przedstawicielstwa w krajach członkowskich i krajach trzecich.

STATUT ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWEJ

Jest to umowa międzynarodowa która stanowi podstawę prawno - instytucjonalną istnienia i funkcjonowania organizacji międzynarodowej. Aby powstała organizacja międzynarodowa taka umowa musi być podpisana przez co najmniej trzy kraje. Statut wchodzi w życie dopiero w momencie jego ratyfikacji. Statut jest specyficzną umową międzynarodową. Statut to umowa międzynarodowa która zgodnie z prawem traktatu nie przewiduje prawa zastrzeżeń do norm konstytucyjnych w organizacji międzynarodowej a praktycznie nie wprowadza ich tez do norm konstytucyjnych.

NORMY STATUTOWE - zapisy określające cel organizacji międzynarodowej, jej funkcje i ramy instytucjonalno - prawne. Wyróżniamy następujące normy statutowe:

1. Normy konstytucyjne - czyli takie które muszą się znaleźć w statucie i określają one :

• zasady nabywania członkostwa

• zasady ratyfikacji statutu i jego zmiany

• zasady tworzenia budżetu lub kapitału zakładowego

• prawa i obowiązki krajów członkowskich

1. normy techniczne - to wszystkie zapisy które potwierdzają dorozumiane uprawnienia organów organizacji międzynarodowej (np. organy mogą tworzyć organy pomocnicze)

REWIZJA STATUTU - zmiana statutu w trakcie funkcjonowania organizacji. Jeżeli w statucie nie jest określone jak taka zmiana się ma odbywać to wymagana jest jednomyślna zgoda krajów członkowskich (OECD, WE, EFTA)

1. decyzja organu plenarnego 2/3 głosów

2. dokonywana ratyfikacja zmiany przez odpowiednią liczbę krajów

Statut zmieniony obowiązuje wszystkie kraje członkowskie organizacji. Nie mogą takiej zmiany nie przyjąć.

Decyzje organów które służą realizacji celów organizacji międzynarodowych są zgodne z prawem międzynarodowym. Na tle interpretacji statutu bardzo często dochodzi do sporów między krajami członkowskimi i organami, Jeśli statut nie określa jak spory mogą być rozwiązywane strony same podejmują decyzję jaki sposób zastosują.

Sposoby rozwiązywania sporów:

1. rokowania (negocjacje)

2. mediacje (pośrednictwo)

3. koncyliacje (pojednastwo) - koncyliator wydaje wyrok ale strony nie muszą się dostosowywać do takiego rozwiązania

4. arbitraż

5. sąd międzynarodowy (Międzynarodowy Trybunał przy Wspólnocie Europejskiej)

Strony mogą wyraźnie określić w statucie w jaki sposób rozwiązywane będą sprawy sporne:

• przez organy plenarne organizacji międzynarodowej (IMO, FAO)

• przez arbitraż lub sąd międzynarodowy (ILO, UNESCO)

• przez arbitraż lub sąd międzynarodowy ale strony mają prawo postąpić inaczej (IAEA, WHO)

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości) - w jego skład wchodzi 15 sędziów o statucie funkcjonariuszy międzynarodowych.

Proces decyzyjny w organizacji międzynarodowej:

1. organy

1. międzyrządowe (w skład których wchodzą przedstawiciele rządów)

• walne zgromadzenie - takie instytucje w których reprezentowane są wszystkie kraje członkowskie, przedstawiciele rządu najwyższych szczebli, posiedzenia odbywają się raz w roku lub rzadziej (IMO, ICAO), decyzje podejmowane są większością 2/3 głosów albo zwykła większością głosów. Na forum takich organów podejmowane są decyzje nabywania członkostwa, budżetu, zmiany statutu, zawieszenia w prawach członkowskich, wykluczenia z organizacji, podjęcie decyzji o zatwierdzeniu wystąpienia kraju z organizacji.

• komitet wykonawczy - sesje dwa razy w roku lub częściej gdy zachodzi jakaś nagła potrzeba. W organizacjach powszechnych są to organy o ograniczonym składzie (Rada Bezpieczeństwa). Komitet Wykonawczy zajmuje się nadzorowaniem prac sekretariatu.

2. administracyjne - skład Sekretarz Generalny + sekretariat a w ramach Wspólnoty Europejskiej zamiast sekretariatu istnieje Komisja Europejska. Sekretarz Generalny jest funkcjonariuszem międzynarodowym najwyższej rangi. Jest on jednoosobowo odpowiedzialny za działalność sekretariatu. Może brać udział w sesjach organów międzynarodowych. Zatrudnia personel sekretariatu. Zobowiązany jest do składania sprawozdań z działalności sekretariatu na forum walnego zgromadzenia. Zatrudniany jest na okres jednej kadencji (5-6 lat). Nie przewiduje się odwoływania ze stanowiska sekretarza generalnego. Funkcjonariusze międzynarodowi to: sekretarze, zastępcy, dyrektorzy departamentów. Są osobami zatrudnianymi przez organizację w oparciu o umowę międzynarodową, są zatrudniani na pełną kadencję, posiadają pełne immunitety od odpowiedzialności karnej administracyjnej i cywilnej, mają obowiązek reprezentowania na równi interesów wszystkich krajów członkowskich.

3. parlamentarne - występują w następujących organizacjach (WE, Rada Europy, Rada Nordycka, NATO, Unia Zachodnioeuropejska. Większość organów parlamentarnych ma za zadanie kontrole w procesie podejmowania decyzji. Istnieją różne sposoby podejmowania decyzji:

• jednomyślność (organizacje regionalne - decyzje o zmianie statutu, zasad dotyczących finansowania WE - członkostwo pełne)

• głosowanie większościowe brane są pod uwagę tylko głosy za i przeciw

• głosowania ważone - różny przydział głosów dla poszczególnych krajów w zależności od różnych czynników (np. IMF - udział w kapitale zakładowym, WE - liczba głosów zależy od PKB, poziomu rozwoju gospodarki i liczby mieszkańców). Zaletą tej metody głosowania jest to iż kraje posiadające największe znaczenie mogą najwięcej decydować.

• Konsensus - kraje prowadzą negocjacje do momentu osiągnięcia porozumienia w danej sprawie

2. procedury

3. rodzaje aktów prawnych

Zasady finansowania organizacji międzynarodowych

1. Budżety administracyjne - tworzy w oparciu o składki krajów członkowskich

2. Budżet operacyjny - działalność operacyjna i usługowa (np. prowizje za gwarancje, dotacje osób prawnych i fizycznych

Funkcje organizacji międzynarodowych

• regulacyjne - tworzenie norm i regulaminów do których powinny dostosować się kraje członkowskie organizacji międzynarodowych

• operacyjne - świadczenie różnego rodzaju usług przy pomocy posiadanych zasobów

• kontrolne - sprawdzanie w jakim stopniu kraje przestrzegają regulaminów organizacji międzynarodowych i stosowanie sankcji w przypadku ich łamania śledztwa - badania w danym kraju faktów które miały miejsce wcześniej - dany kraj musi wyrazić na nie zgodę. Misja obserwacyjna - badanie danego zjawiska w trakcie jego zachodzenia (dany kraj musi każdorazowo wyrazić zgodę). Misja zwana inspekcją - dana organizacja międzynarodowa przeprowadza regularne kontrole w krajach członkowskich w tej dziedzinie w jakiej się zajmuje (kraj przed przystąpieniem do tej organizacji wyraża na to zgodę)

ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH

1941 r. - podpisanie Karty Atlantyckiej przez rządy USA i Wielkiej Brytanii przewidywała że w przyszłości kraje będą dążyły do pokojowego rozwiązywania konfliktów i każdy kraj będzie miał prawo do samostanowienia

1942 r - deklaracja Narodów Zjednoczonych którą do końca wojny podpisało 76 krajów

1945 r. Kwiecień - San Francisco - konferencja założycielska

1945 październik - ratyfikacja

W konferencji założycielskiej udział wzięło 46 krajów które podpisały deklarację + ukraińska SSR + białoruska SSR + Argentyna.

Obecna liczba członków to 186 (nie jest członkiem Szwajcaria i Watykan)

Nabywanie członkostwa

Zalecenie Rady Bezpieczeństwa, 9 głosów za i brak weta któregokolwiek z 5 mocarstw.

Źródła finansowania ONZ

Budżet administracyjny to 2 mld USD, tworzony jest w oparciu o PKB i PKB per capita. Składki określone są przez specjalną komisję ds. składek i są ustalane co trzy lata. Żaden z krajów nie może tworzyć więcej niż 25% budżetu i żaden nie może tworzyć mniej niż 0,01 %

Główna siedziba ONZ znajduje się w Nowym Jorku. Siedziba Europejska w Genewie.

Zgromadzenie Ogólne

Delegacje krajowe nie mogą przekraczać liczby 5 osób, każda delegacja ma tylko jeden głos. Decyzje zapadają zwykłą większością głosów obecnych i głosujących. Wymagana większość 2/3 dla decyzji dotyczących zaleceń w sprawie bezpieczeństwa i pokoju, członkostwa i budżetu, wyboru niestałych członków rady. Raz w roku odbywa się sesja zwyczajna zaczynająca się debatą ogólną, podczas której prezydium o komitet Zgromadzenia Ogólnego przydzielają sprawy które mają być rozpatrzone przez komitety będące organami pomocniczymi organów Zgromadzenia Ogólnego. Po opracowaniu projektów komitety przedkładają je ZO i decyzje zapadają podczas debaty ogólnej. Oprócz sesji zwyczajnej są dwie sesje specjalne zwoływane w ciągu trzech miesięcy od zgłoszenia ich do ZO przez Radę Bezpieczeństwa lub większość krajów lub jeden kraj członkowski ONZ - takie sesje zwoływane są w przypadkach kryzysów ekonomicznych. Sesje nadzwyczajne specjalne - zwoływane są w okresie 24 godzin w oparciu o rezolucję Uniting for Peace na wniosek RB lub kraju członkowskiego gdy istnieje poważne zagrożenie pokoju.

Rada Bezpieczeństwa

organ międzynarodowy o ograniczonym składzie. 15 członków (Niemcy nie należą do stałych członków). 5 miejsc dla krajów Afryki i Azji, 2 z Ameryki Płd., 2 z Europy Zach., 1 z Europy Środkowo-Wsch., (5 stałych członków i 10 niestałych). Rezolucje RB są przyjmowane przez kraje jako prawnie wiążące. RB może nałożyć sankcje ekonomiczne lub wojskowe.

Rada Gospodarczo - Społeczna

Ma 54 członków i nie ma stałych miejsc. 14 z Afryki, 12 z Azji, 10 z Ameryki Płd., 13 z Europy Zach. USA i Kanady, 6 z Europy Środkowo Wsch. Zajmuje się sferą ekonomiczną, współpracą z organizacjami wyspecjalizowanymi. Daje pomoc techniczną, nadzoruje podpisywanie koncesji w handlu światowym, współpracuje z organizacjami pozarządowymi i z Radą Bezpieczeństwa w sytuacji zagrożenia pokoju. Organami pomocniczymi jest EKG (Europejska Komisja Gospodarcza), Rada Powiernicza (kontroluje obszary zależne). Organami administracyjnymi w ONZ są Trybunał Międzynarodowy i Sekretariat

MIĘDZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY (IMF)

Organizacja finansowa, najbardziej typową funkcją to działalność operacyjna związana z kredytowaniem. W latach trzydziestych powstała potrzeba organizacji zajmującej się uregulowaniem rynku finansowego i walutowego. Keyns - propozycja unii płatniczej i w przyszłości posługiwanie się wspólną jednostką płatniczą. Na konferencji w BretonWoods w 1944 spotkały się 44 państwa i zaakceptowały jeden ze statutów o utworzeniu MFW. Warunki ratyfikacji były trudne (musiały go ratyfikować państwa które posiadał 80% kapitału zakładowego. Do grudnia tego roku nie zrobił tego ZSRR. III 1946 przerwa.

Głównym celem statutowym funduszu jest ustalenie przez państwa członkowskie ???????? własnej waluty do złota lub USD, został ustalony przedział wahań kursów +/- 1%.

Pod koniec lat pięćdziesiątych działalność operacyjna się rozwinęła.

Na początku lat sześćdziesiątych - były niekorzystne tendencje dla rozwoju gospodarki światowej, deficyt w bilansach, inflacje, kryzys w gospodarce, zaczęło się te ż wyczerpywać złoto. W 1969 r. Postanowiono wyemitować nowy pieniądz jakim były SDR - Specjalne Prawa Ciągnienia. Zdecydowano o powiększeniu widełek wahań kursów walut do +/- 2.25%. System z BretonWoods - sztywne kursy walut załamał się w 1973. Wówczas sprowadzono płynne kursy walut oparte na walucie wymienialnej lub SDR wahały się na zasadzie popytu i podaży. Zniesiono oficjalną cenę złota a głównym środkiem gromadzenia rezerw stały się SDR-y. Siedzibą Międzynarodowego Funduszu Walutowego jest Waszyngton.

Zmiany statutu MFW

1969 r. - w związku z emisją SDR; 78 r. W związku z wyrównaniem płynnych kursów; 92 r. Ze względu na problem nie płacenia składek członkowskich - organ plenarny może zawiesić państwo członkowskie w prawach do głosowania (podejmowania decyzji) większością 70% głosów organu plenarnego.

Obecnie w MFW jest 181 państw.

Przypadki wystąpienia z MFW: 50r. Polska, 54 r. Czechosłowacja, 64 r. Kuba. W 1992 r. Do MFW wstąpiła Szwajcaria.

Członkostwo

Członkiem MFW może zostać kraj wypełniające obowiązki wynikające ze statutu i na jego kandydaturę musi wyrazić zgodę organ plenarny. W organie plenarnym decydujący głos mają kraje najbogatsze. Każdy kraj otrzymuje 250 głosów + 1 głos za każde 100 tys. SDR. Zachodzi głosowanie ważone. Kwota-składka członkowska: od niej zależy ilość głosów i wielkość możliwego do zaciągnięcia kredytu. Kwota jest zmieniana co 5 lat przez organ plenarny. Kwota składa się z dwóch części. :

22,7% (1) + 77,3 % - takie proporcje zachodzą od 92 roku

ad. 1 - część wpłacana w SDR lub walucie wymienialnej - transza rezerwowa

ad. 2 - część wpłacana w walucie krajowej

USA - 17,8 % całego kapitału zakładowego

Japonia 9%

Niemcy, Francja, WB, Arabia Saudyjska

ORGANY

• Organem plenarnym (najważniejszym) jest rada gubernatorów złożona z gubernatorów i ich zastępców czyli 2x181 osób. Gubernatorami mogą być ministrowie finansów lub prezesi banków centralnych:

• zatwierdzają zmiany statutu

• zajmują się sprawami członkowskimi

• zajmują się sprawami budżetowymi (zatwierdzanie wysokich kredytów i ich oprocentowania).

Organ ten spotyka się raz do roku - dokonuje przeglądu sytuacji finansowej na rynku międzynarodowym, Sesje nadzwyczajne mogą być zwołane na życzenie 15 członków lub członków dysponujących 25 % głosów. Kworum stanowi 2/3 ilości głosów. Sesje odbywają się w siedzibie w Waszyngtonie ale co 3 sesja odbywa się w innym kraju członkowskim

• Rada wykonawcza (administracyjna) to organ o ograniczonym składzie członkowskim - 24 dyrektorów generalnych i 24 ich zastępców (zastępcy mają prawo do głosowania gdy nie ma dyrektorów). 6 dyrektorów jest stałych z państw o największych kwotach, a 18 jest wybieranych na dwa lata; oni posiadają głosy wszystkich państw które poparły daną kandydaturę. Rada wykonawcza zbiera się tak często jak jest to niezbędne, zajmuje się bieżącymi sprawami organizacji.

• Komitet tymczasowy - powstał do ingowania zmian w statucie. Składa się z 24 członków w randze ministrów, każdy z nich ma 7 współpracowników, gdy nie ma potrzeby zmiany statutu komitet ocenia sytuację finansową. Zbiera się dwa razy do roku.

• Komitet rozwoju - strukturę ma jak komitet tymczasowy, sesje w tym samym czasie. Ma za zadanie opracowywanie i zalecanie środków zmierzających do udzielenia pomocy krajom słabo rozwiniętym

• Sekretariat - na czele z dyrektorem generalnym wybieranym raz na 5 lat z prawem reelekcji. Dyrektor generalny jest kierownikiem personelu, uczestniczy w sesjach organu, zatwierdza raport i reprezentuje organizację. Jest on funkcjonariuszem międzynarodowym (osoba zatrudniona na tym stanowisku jest niezależna od swojego państwa, niezależna politycznie, działa tylko dla organizacji, posiada wszystkie immunitety, nie może pełnić żadnych innych funkcji po zakończeniu swojej kadencji, otrzymuje stałą emeryturę). W sekretariacie dominują prawnicy i ekonomiści.

• Departamenty - zajmujące się organizacją operacyjno - finansową

Mechanizm podejmowania decyzji:

85% głosów wymagają najważniejsze decyzje (statut, sprawy członkowskie, sprawy budżetowe)

70% głosów (zawieszenia państwa członkowskiego w prawach do głosowania, ustalanie oprocentowanie od kredytu, ustalanie oprocentowania od sum utrzymywanych na koncie MFW)

zwykła większość głosów

Cele MFW:

• stworzenie form konsultacji negocjacji oraz badań w dziedzinie finansów międzynarodowych

• utrzymywanie stabilności kursów walut oraz zasad polityki finansowej

• podtrzymywanie i dążenie do stworzenia wielostronnego systemu płatności i rozliczeń bieżących

• eliminowanie ograniczeń wymiany walutowej

• dostarczanie odpowiednich środków finansowych w celu przede wszystkim wyrównania nierównowagi w bilansie płatniczym

Funkcje MFW

• kadrowa - nadzorowanie czy członkowie wykonują normy statutowe, czy stosują się do reguł postępowania na rynkach finansowych, kontrola polega na misjach ekspertów badających czy wszystko jest w porządku

• operacyjna - dostosowanie środków finansowych krajom członkowskim w celu przestrzegania wszystkich reguł i zasad statutowych.

• regulacyjna

Regulacyjna - stworzenie forum negocjacji, konsultacji i badań w dziedzinie finansów międzynarodowych.

Na czym polegają funkcje organizacyjne?

MFW- udziela pożyczek bezwarunkowych i warunkowych

bezwarunkowe-pożyczki na każde żądanie kraju członkowskiego nieograniczone do wysokości transzy rezerwowej.

Warunkowe - reszta pożyczek

Mechanizm:

Kraj członkowski kupuje za własną walutę ekwiwalentną (taką samą wartość ) waluty obcej lub SDR, zwiększa się ilość waluty pożyczonej a zmniejsza waluty krajowej ale suma wartości walut pozostaje nie zmieniona. Jeśli jest to pożyczka warunkowa to trzeba jeszcze zapłacić procent. Pożyczki są udzielane przede wszystkim do przywracania równowagi bilansu płatniczego.

Rodzaje pożyczek

Bazowa polityka pożyczkowa - najbardziej typowa pożyczka; udzielanie pożyczki w ramach 4 transz , każda jest ekwiwalentem 25% kwoty. Aby uzyskać taką pożyczkę należy przedstawić projekt jej wykorzystania i program. Jest to pożyczka krótkoterminowa przeważnie do 5 lat musi być spłacona. Często zdarza się że 100% kwoty jest niewystarczające.

Pożyczka w ramach rozszerzonych ułatwień - zasady są te same jak w bazowej polityce pożyczkowej, ale przy tych pożyczkach jest stosowany zestaw środków stand-by - w zamian za zastosowanie się do zaleceń MFW co do posunięć w sferze wewnętrznej polityki gospodarczej kraj kredytobiorca będzie miał dostęp do kolejnych części kredytu bez dokonywania okresowych kontroli realizacji projektu

Finansowe ułatwienia kompensacyjne - kredyt udzielany producentom dotkniętym trudnościami spowodowanymi na skutek obniżenia wpływów eksportowych bądź spadków przekazów z zagranicy. Kredyt ten udzielany jest dla danego producenta w państwie do 95% kwoty.

Ułatwienia finansowe przy tworzeniu zapasów buforowych - kredytowanie tworzenia zapasów surowców ich wykorzystanie i refinansowanie długów powstałych w wyniku powstania tych zapasów do 45% kwoty.

Ułatwienia dostosowań strukturalnych - kredyt udzielany najbiedniejszym krajom członkowskim na wyrównanie bilansu płatniczego bądź transformację gospodarczą ( poprawę wskaźników ekonomicznych ) Jest to bardzo korzystny kredyt bo jest on bardzo nisko oprocentowany, udzielany w trzech transzach tylko do 50% kwoty 25%, 30%, 25%. Pożyczka ta nie jest udzielana z budżetu lecz z funduszu powierniczego - fundusze powstały w latach 76-80 w wyniku sprzedaży złota na aukcjach.

Wzmocnione ułatwienia dostosowań strukturalnych - jest ustalona lista 61 państw, którym kredyt ten może być przydzielany. Jest to do 190% kwoty, pieniądze pochodzą również z funduszu powierniczego. Udzielane nie tylko na wyrównanie bilansu płatniczego i systemowej transformacji ale też na łagodzenie skutków kryzysowych powstałych z przyczyn zewnętrznych ( np. wojna w Zatoce Perskiej ).

Państwo maksymalnie może pobrać 550%kwoty kredytu.

W związku z tym co roku ilość kredytów nie spłaconych jest większa niż udzielonych

MFW pełni również rolę pośrednika pomiędzy tymi co pożyczają i tymi co chcą pożyczyć.

Utrzymuje pewne sumy na swoich kontach - rola bankiera. Pełni też rolę gwaranta, udziela też pomocy technicznej.

Okres kryzysu w MFW po 71r. Po roku 82 brak funduszy.

86r. Polska ponownie wstąpiła do MFW - korzyści z wstąpienia:

• uczestnictwo w międzynarodowych rynkach finansowych

• -kredyty

• -ułatwienie rozmów z Klubem Paryskim na temat naszego długu.

Grupa Banku Światowego

w jej skład wchodzi 5 organizacji

1. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju ( Bank Światowy - nazwa utarta ) - IBRD, MBOIR, powstał w 1945 r.

2. IDA- Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju - 1960 r.

3. IFC- Międzynarodowa Korporacja Finansowa - 1956 r.

4. MIGA - Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycji - 1988 r.

5. ICSID - Międzynarodowe Centrum Dyskusji Inwestycyjnych - 1966 r.

Geneza Banku Światowego:

Powstał na konferencji w Breton Woods w 1944 r. Z inicjatywy USA i miała za zadanie ograniczać bariery handlowe, zlikwidować je i ułatwić wymianę kapitału i towarów (liberalizacja handlu, płatności )

W konferencji założycielskiej uczestniczyło 41 państw w tym Polska - państwa te były członkami pierwotnymi ( podpisały i ratyfikowały statut )

Członkami Banku Światowego jest 177 państw. Do organizacji może przystąpić każde państwo, które wyrazi chęć, zaakceptuje statut, wynegocjuje warunki uczestnictwa w kapitale zakładowym i musi stać się najpierw członkiem MFW ! . Z ramienia organizacji konieczna jest akceptacji członkostwa przez organ plenarny. Największe znaczenie w podejmowaniu decyzji największe znaczenie mają wielkie mocarstwa bo jest głosowanie ważone.

Środki finansowe Banku Światowego ( MBOIR)

1. Kapitał zakładowy:

• 10% kapitał wpłacony: 1%wpłata w SDR lub w walutach wymienialnych; 9% wpłata w walucie krajowej

• 90% fundusz gwarancyjny zdeponowany w Bankach Centralnych krajów członkowskich

1. Obligacje w walutach mocnych

2. Odsprzedawanie swoich wierzytelności

3. Spłata udzielonych pożyczek

4. Odsetki od pożyczonego kapitału

Struktura organizacyjna IBRD

• Organ plenarny - Rada Gubernatorów- gubernatorzy i ich zastępcy z każdego państwa członkowskiego - sesje MFW i IBRD odbywają się w tym samym czasie. Kworum stanowi 2/3 głosów wszystkich krajów członkowskich. Sesje odbywają się w Waszyngtonie, co trzecia sesja w innym mieście. Siedzibą jest Waszyngton.

• Dyrekcja - Rada Wykonawcza MFW- składa się z 24 dyrektorów wykonawczych. 6 jest stałych z mocarstw a pozostałych 18 wybieranych na dwa lata. Kworum 1/2 liczby głosów. Zajmuje się funkcjami operacyjnymi związanymi z działalnością IBRD.

• Sekretariat na czele z Prezesem (inna osoba niż w MFW), prezesem może być jedynie Amerykanin polityk lub przedstawiciel finansjery. Prezes zajmuje się kierowaniem personelu, reprezentuje organ na zewnątrz, odpowiedzialny jest za sprawozdanie z działalności organizacji, , kieruje zalecenia do Dyrekcji dotyczące pożyczek i kredytów - musi zbadać sytuację finansową i ekonomiczną w danym kraju i przewidzieć reakcje głównych mocarstw na propozycje udzielenia pożyczki temu krajowi

• Departamenty Funkcjonalne ( zajmują się aspektami prawnymi działalności organizacji ) i Operacyjne (koordynują działalność na różnych kondygnacjach) - mają swoje biura w różnych miejscach.

• Organ doradczy- w skład wchodzą eksperci, którzy pomagają w pracy organizacji, są różnych specjalności, wybierani na dwa lata przez Radę Gubernatorów, nie mają prawa reelekcji.

Funkcje organizacji:

• funkcje operacyjne - udzielanie pożyczek, zaciąganie kredytów w celu powiększania kapitału zakładowego i zarządzanie majątkiem banku (o pożyczkę mogą ubiegać się jedynie państwa członkowskie do wysokości kapitały zakładowego ).

• 5 warunków udzielania pożyczki:

• 1. Jedynie rządom lub instytucją z gwarancją rządową

• 2. Musi być przedstawiony projekt wykorzystania pożyczki

• 3. Projekt ten musi być dochodowy

4.Dowód,że zwracało się już z prośbą o pożyczkę do innych instytucji

5. Wykazywać zdolności do spłaty tej pożyczki - musi być wypłacalny.

Trzy rodzaje pożyczek udzielanych przez IBRD

1. Na dostosowanie strukturalne - udzielane są rządom lub agencją rządowym na rozwój lub tansformację gospodarek w formie kredytu w ramach transz.

1. Celowe- udzielane na konkretny projekt rządom bądź ministerstwom

1. Linie kredytowe - udzielane ministrom bądź bankom, które dopożyczają uzyskane od IBRD środki na konkretne przedsięwzięcia inwestycyjne.

IBRD - jest pośrednikiem między pożyczającym a pożyczkobiorcą, pełni funkcje gwaranta.

Funkcje kontrolne - polegają na zbadaniu sytuacji politycznej, gospodarczej i ekonomicznej - wysyłają misje ekspertów, którzy przy znacznej pożyczce badają jak została spożytkowana.

Funkcje regulacyjne - udzielanie pomocy technicznej przez ekspertów państw, które jej potrzebują; organizacja szkoleń i seminariów.

Celem MBOiR jest udzielanie pożyczek na dogodnych warunkach. Pożyczki zazwyczaj są na 15-25 lat, okres karencji wynosi od 3-5 lat. Oprocentowanie ustalane na cztery półrocza (uzależnione od oprocentowania obligacji. Opłata od niewykorzystanych kwot jest niska - 0,25% w skali roku.

• Utrzymanie równowagi bilansu płatniczego

• Rozwój handlu międzynarodowego

• Popieranie prywatnych inwestycji zagranicznych

• Popieranie sektora prywatnego

• Problemy ekologii

• Pomoc Afryce

Do 93 r. IBRD udzielił pożyczek na203 mld dolarów przede wszystkim na:

• energetykę 21,4%

• rolnictwo 18,7%

• transport 14,5%

• melioracja i kanalizacja 4,5%

• urbanizacja 4,4%

Najwięcej środków (66mld USD) otrzymała Azja, 66,4 mld USD Ameryka Łacińska i Karaiby.

MBOiR powstał po wojnie i jego najważniejszym celem było pomoc w odbudowie gospodarki.

Polska wystąpiła z MBOiR i ponownie wstąpiła w 1986. Koordynatorem współpracy jest prezes NBP. W latac 90 ta organizacja stała się największym kredytodawcą Polski (35% wszystkich kredytów)

MIĘDZYNARODOWE STOWARZYSZENIE ROZWOJU (IDA)

Powstało w 1960 na mocy odrębnego statutu w odpowiedzi na postulaty krajów stałych ubiegających się o pożyczkę na jeszcze dogodniejszych warunkach.

Członkami IDA - mogą być tylko państwa należące do IBRD.

Organami IDA są - organa IBRD zarówno kraje mocno jak i słabo rozwinięte. Ma własny kapitał zakładowy złożony ze składek członkowskich podzielony na wkłady państw wysoko rozwiniętych w walutach wymienialnych i wkłady państw słabo rozwiniętych (10% w walucie wymienialnej i 90 % w własnych walutach. Członków jest 152. Z kredytów mogą korzystać państwa których dochód narodowy per capita jest mniejszy niż określone minimum w skali roku ( teraz jest to 780 USD ). Kredyty długoterminowe od 35 do 45 lat. Okres karencji 10 lat, oprocentowanie 0,75% od wykorzystanych kwot. Pożyczki te muszą być wykorzystane na transformację gospodarek. Wymóg dochodowości nie jest tutaj konieczny. Pożyczka do wysokości kapitału zakładowego

Struktura pożyczek IDA: do 93 r. 64,5 mld USD - najwięcej na rolnictwo i transport. 50,7% Azja, 33% Afryka ( bez Afryki północnej )

IFC (MIĘDZYNARODOWA KORPORACJA FINANSOWA)

155 członków, organami są organu IBRD, powstała w 56 r. Na mocy odrębnego statutu.

Zadania: dokonywanie na warunkach rynkowych bezpośrednich inwestycji kapitałowych wspólnie z kapitałem prywatnym w przedsiębiorstwach prywatnych krajów członkowskich (restrukturyzacja i prywatyzacja). Operacje finansowe polegają na zakupie akcji danego przedsiębiorstwa bądź udzieleniu kredytów danemu przedsiębiorstwu. Kredyty te nie mają żadnych gwarancji, są takie same jak kredyty na rynku. Kapitał zakładowy - ze składek członkowskich i z zaciągniętych pożyczek ( 60% składki 40% pożyczki ). W ramach IFC świadczone są usługi doradcze.

MIGA (WIELOSTRONNA AGENCJA GWARANCJI INWESTYCJI)

Powstała w 88 r. Nie ma wymogu członkostwa w IBRD aby stać się członkiem. MIGA ma odrębny statut i organy. Zadania: pobudzanie przepływu kapitału pomiędzy krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się poprzez zmniejszanie ryzyka inwestowania. Organizacja ta udziela gwarancji od ryzyka niehandlowego. Świadczy usługi doradcze w krajach słabych, uczestniczy w dialogu między eksporterem a importerem kapitału i instytycjami zajmującymi się. Współpracuje z instytucjami ubezpieczeniowymi ma 107 członków do roku 93 ubezpieczyła ok. 2000 inwestycji.

ICSID MIĘDZYNARODOWE CENTRUM DYSKUSJI INWESTYCYJNYCH

109 członków, stworzona w celu prowadzenia forum negocjacji i dyskusji między eksporterami i importerami kapitału - rozstrzyganie sporów między nimi. Publikacje tej organizacji są cennym źródłem międzynarodowego prawa inwestycyjnego.

WTO - GATT

Organizacja międzynarodowa o profilu handlowym. Po wojnie w 47r. Rada Społeczno - Gospodarcza ONZ zwołała konferencję na temat handlu i zatrudnienia, komitet przygotowawczy tej konferencji napisał projekt statutu organizacji o profilu handlowym która miała nosić nazwę ITO. Statut ten podpisały 54 państwa a ratyfikowała ten statut jedynie Liberia, ze względu na trudną sytuację gospodarczą i sprzeczność interesów handlowych. Podczas drugiego spotkania komitetu przygotowawczego 23 kraje prowadziły negocjacje kolateralne (negocjacje między więcej niż między dwoma partnerami ) wyniki tych negocjacji zapisano w postaci koncesji taryfowych.

Zawiązano tymczasowy układ w sprawie taryf i ceł GATT. Karta ITO zwana również kartą Hawańską. Ten tymczasowy układ miał wygasnąć w momencie zawiązania ITO ale tak się nie stało. GATT zaczął działać na początku 48 r., wymóg istnienia ratyfikacja przez państwa które miały 85% wymiany handlowej.

Organy GATT

• Organy plenarne - Konferencja i Rada Przedstawicieli

• Konsultacyjna Grupa Osiemnastu - organ o ograniczonym składzie członkowskim

• Panele Koncyliacyjne ( polubowne rozstrzyganie sporu ) - grupy ekspertów do rozstrzygania sporów między krajami członkowskimi.

Cele, zasady i funkcje GATT a obecnie WTO

Rozwój handlu międzynarodowego jego pełna liberalizacja, likwidacja dyskryminacji, ochrona rynku tylko przez taryfę celną, ustalenie zasad na których handel miałby się opierać.

Najważniejsze zasady wymiany handlowej

1. Klauzula największego uprzywilejowania - klauzula niedyskryminacji i równości w traktowaniu partnerów . Wyjątki : Unia Celna i Strefa Wolnego Handlu.

2. Zasada wzajemności - wzajemne korzyści i koncesje. Państwo nie musi udzielać takich koncesji i przywilejów jeśli nie korzysta z nich z drugiej strony. Wyjątek: Powszechny System Preferencji Generalnych

3. Ochrona rynku przez taryfę celną. Wyjątki: przy ochronie bilansu płatniczego, przy ochronie zdrowia lub przepisów sanitarnych. Jednak główna zasada wymiana wszystkich barier pozataryfowych na cła.

4. Klauzula Narodowa- towar importowany nie może być gorzej traktowany niż towar krajowy pod względem dystrybucji, zakupu, przewozu, podatków itp.

Funkcje GATT/WTO

• Kontrolne - przeglądy i analizy stosowanych zasad przez kraje członkowskie i rozstrzyganie sporów pomiędzy krajami członkowskimi

• Regulacyjne - forum konsultacji i wymiany badań

• Pomoc techniczna krajom czlonkowskim

Na forum GATT toczy się negocjacje zwane rundami - było ich 8: 1 runda GATT Genewa; 49 - Amency; 51-Torquay; 56-Genewa; 62-Genewa;64-67 Genewa - Runda Kennedy'ego; 73-79 Runda Tokijska; 96-94 Runda Urugwajska.

Do Rundy Tokijskiej wszystkie negocjacje dotyczyły towarów przemysłowych, dopiero w dwóch ostatnich mowa była o artykułach rolno-spożywczych. Runda Kenediego- ustalono kodeks antydumpingowy , wprowadzono linearną metodę redukcji ceł - jednakowe cięcia na poszczególne listy towarowe. Z = (A-x) (A+x) z - stawka celna po redukcji; A - stawka celna przed redukcją; x - współczynniki. Nastąpiła więc znaczna redukcja ceł w stosunku do poprzednich. Runda Tokijska - dalsza redukcja ceł; harmonizacja- większa redukcja ceł wyższych mniejsza redukcja ceł niższych. Poruszono problematykę likwidowania przeszkód pozataryfowych - ustanowiono 9 kodeksów: Barier technicznych, subwencji, zakupów rządowych, procedur antydumpingowych itd. Runda Urugwajska - poruszono problem usług, towarów rolno- spożywczych, tekstyliów, handlowych aspektów inwestycji, prawa własności intelektualnych - ograniczenie nadużywania własności. Handlowe aspekty inwestycji - usuwanie barier.

Cztery okresy działalności GATT:

I od 48 do 73r. Tendencje liberalistyczne i wzrost otwartości gospodarek narodowych

II 73-86r. - okres mniejszego zainteresowania handlem międzynarodowym, wzrost presji protekcjonistycznej

III 86-94 r. - państwa uczestniczące w rundzie Urugwajskiej zobowiązały się do nie rozszerzania tendencji protekcjonistycznych

IV 95 r. Powstanie WTO i rozwój tendencji liberalistycznych

Zalety GATT/WTO

rozwój handlu międzynarodowego

redukcja wszelkich barier

liberalizacja handlu

hamowanie tendencji protekcjonistycznych

Wady GATT/WTO

niemoc organizacji wobec łamania zasad GATT przez państwa członkowskie

negocjacje w ramach GATT nie dotyczyły wszystkich artykułów i grup towarowych

nie uwzględniał potrzeb krajów słabo rozwiniętych

wielkie mocarstwa łamały zasady

powstanie korporacji utrudniających dostęp do rynku

Wszystkie zasady GATT, wyniki wysiłków liberalizacyjnych umowy wielostronne przejęła WTO jako sukcesorka GATT. Do końca 96 r. następowało wcielanie GATT przez WTO, członkami WTO wszyscy pierwotni członkowie GATT. WTO - tworzy jednolite ramy wymiany handlowej i jej nadzoru; jednolite ramy wymiany środków ochronnych, jednolite ramy rozstrzygania sporu i jednolite ramy dalszej liberalizacji handlu.

Według statutu WTO jego celem jest: podwyższanie standardów życiowych, dążenie do pełnego zatrudnienia, wzrost dochodów realnych, dążenie do efektywnego popytu, rozwój handlu międzynarodowego przy optymalnym wykorzystaniu zasobów zgodnie z zasadami ekologii i ochroną środowiska, pomoc krajom słabo rozwiniętym

Funkcje WTO

Regulacyjne - forum negocjacji dotyczące wymiany handlowej i wszelkie przeglądy polityki handlowej

Kontrolne - strzeżenie zasad i procedur wymiany handlowej, zarządzanie mechanizmem rozstrzygania sporów miedzy krajami członkowskimi.

Na forum międzynarodowym WTO współpracuje z innymi organizacjami międzynarodowymi przede wszystkim z MFW, BOR itd.

Organy WTO

Organy plenarne 1. Konferencja Ministerialna złożona z ministrów wszystkich krajów członkowskich zbierają się raz na dwa lata - podejmuje decyzje związane z wielostronnymi porozumieniami handlowymi, zmianą statutu, prowadzi współpracę z innymi organizacjami. 2. Rada Generalna ( zastąpiła Radę Przedstawicieli GATT) - składa się ze wszystkich krajów członkowskich; zbiera się w razie potrzeby jest odpowiedzialna za rozstrzyganie sporów, pełni funkcję Konferencji Ministrów gdy ona nie pracuje, zatwierdza budżet, ustala składki i inne sprawy członkowskie. Pod kierownictwem rady działają: Rada do spraw handlu towarami; Rada do spraw usługami; Rada do spraw handlowych aspektów praw intelektualnych. Skład tych rad jest otwarty dla wszystkich członków, mogą one powoływać organy pomocnicze

Konferencja Ministerialna powołała:

• Komitet ds. Handlu i Rozwoju

• Komitet Finansów Administracji i Budżetu

• Komitet ograniczeń wprowadzonych dla ochrony bilansu płatniczego

Komitety są otwarte dla wszystkich członków, zbierają się w razie potrzeby i mogą powoływać organizacje pomocnicze.

Sekretariat: na czele z Sekretarzem Generalnym - wybieranym prze Konferencje Ministerialną, która określa jego zadania i czas kadencji. Jest on odpowiedzialny za sprawozdania z działalności organizacji, za opracowanie budżetu i sporządzanie bilansu WTO, reprezentuje WTO na zewnątrz , jest kierownikiem personelu. Nie ma określonej z góry długości kadencji czy na 5 czy na 6 lat. Siedziba WTO jest w Genewie wcześniej było tam GATT. Sekretariat jest organem administracyjnym. W skład sekretariatu wchodzą : Sekretarz Generalny - najwyższy rangą urzędnik- funkcjonariusz międzynarodowy ( działa w interesie organizacji, nie może przyjmować innego stanowiska, przysługują mu wszystkie immunitety jest zatrudniany przez organizację i musi być całkowicie niezależny )

Mechanizm podejmowania decyzji w WTO:

Konsensus

Zwykła większość głosów

2/3 liczby głosów ( sprawy związane z członkostwem )

Jak państwo nie płaci składek traci prawo do głosowania.

3/4 liczby głosów potrzebne do interpretacji statutu, zawieszenie zobowiązań wobec jakiegoś państwa członkowskiego lub innego porozumienia wielostronnego.

• WTO, IMBOR, GATT, MFW itp. Są to organizacje zaliczane do rodziny narodów zjednoczonych.

• Składka członkowska w WTO jest kombinacją składki ONZ i udziału państwa w handlu światowym.

• WTO w odróżnieniu od GATT posiada osobowość prawną to znaczy może być stroną w sporze, może zbywać lub nabywać przedmioty ruchome i nieruchome.

Co Polska musiała zrobić aby stać się pełnoprawnym członkiem WTO:

• znacznie obniżyć stawki celne ( opracowanie list koncesji taryfowych ) 36% art. Rolno- spożywcze i 33% przemysłowe

• zmiany barier poza taryfowych na stawki celne

• podnieść efektywność administracji, zlikwidować ( zmniejszyć ) korupcję i biurokrację, wprowadzić SAD i system komputerowy, zmiana mentalności pracowników urzędów.

• dostosować polskie prawo w dziedzinie wymiany do prawa zachodniego, doprowadzić do zgodności prawa celnego z prawem ogólnoświatowym.

• stosować się do zasad GATT/WTO

• uruchomić informacje dla dostawców zagranicznych na temat norm technicznych przepisów sanitarnych

• zadeklarować się o stosowaniu przepisów dotyczących ochrony własności intelektualnych.

---