Do klęski tytułowego bohatera dramatu Juliusza Słowackiego przyczyniło się wiele czynników. Przede wszystkim fakt, iż Kordian w pojedynkę chciał oswobodzić Polskę. Utwór przekonuje o tym, że do tego celu konieczne jest zaangażowanie całego narodu. Osamotniony Kordian nie miał na to najmniejszych szans, przez co postrzegany był jako szaleniec, a nie bohater. Poza tym o klęsce zadecydowały również jego indywidualne cechy charakteru. Był on człowiekiem o słabej psychice, niedojrzałym, nadwrażliwym, ze zbyt wybujałą wyobraźnią. Kordian okazał się być również bardzo naiwny, zwłaszcza wtedy, gdy twierdził, że zabicie cara będzie równoznaczne z oswobodzeniem Polski. Bohater dramatu Słowackiego nie posiadał określonego planu politycznego, nie wiedział co robić dalej, gdy zrealizuje swój plan. Skupił się na poświęceniu swojego życia w ofierze za wolność narodu, co było zupełnie niepotrzebne.

Kordian skompromitował się tak naprawdę, ponieważ nie udało mu się zrealizować swoich idei. Zamach na życie cara miał być początkiem nowej historii wolnego narodu polskiego, ale przez to, że nie potrafił złamać etosu rycerskiego, nic z tego nie wyszło. Jego hasło: Polska Winkelriedem narodów okazało się pustym frazesem, nierealną ideą.

Na klęskę Kordiana miały również wpływ czynniki zewnętrzne. Po pierwsze bierność ludu wobec sprawy niepodległościowej. Po drugie

spisek polityczny oparty tylko na naiwnym programie zemsty na osobie cara jest według poety czynem szatana, zaś wydarzenia w Polsce w roku 1829 - splotem intryg szatańskich, stąd wpływ wysłannika piekieł na przebieg wydarzeń,

Dyskusja nad przyczynami klęski powstania była jednym z głównych tematów polskiej literatury polistopadowej. "Kordian", trzeci z kolei utwór dramatyczny Słowackiego, tym przede wszystkim różni się od poprzednich, że dotyczy współczesnych autorowi wydarzeń.

Obrona: wskazanie wielkśoci i szlachetności idei, romantycznego patriotyzmu powstańców, uznania przez nich wolności ojczyzny za najwyższą wartość.

Oskarżenie (wskazanie źródeł klęski):

• niedojrzałość psychiczna pokolenia powstańców (pomysł spisku jako wytwór wybujałej wyobraźni, która rozmija się z rzeczywistością; teatralna oprawa spotkania: maski, hasło, bliskość grobów królewskich),

• niedojrzałość moralna spiskowców (niemożność stworzenia nowej etyki walki i wykorzystywanie kodeksu rycerskiego wykluczającego podstęp; narodowa tradycja czci dla króla-pomazańca silniejsze niż nakaz bezwzględnej walki z zaborcą),

• społeczna izolacja spisku (idea indywidualnego poświęcenia się wykluczająca ogólnonarodowy zryw; demobilizujący śpiew Nieznajomego-Szatana; lud warszawski aprobujący nie czyn Kordiana, ale jego parodię - skok na placu Saskim),

• przywódcy "z piekła rodem": przerażeni republikańskim charakterem powstania i dążący do zahamowania zrywu. Chłopicki (ambicje Napoleona, ale bez jego rozumu, starość, izolacja od ludu); Skrzynecki (brak odwagi, kunktatorstwo, powolność, niezdecydowanie); Niemcewicz (starość, zapatrzenie w przeszłość); Lelewel (teoretyzowanie, skłonność do jałowych rozważań); Krukowiecki (zdrada).

"Z wyniosłych myśli ludzkich niedowiarka okiem/Wsteczną drogą do źródła mętnego powracam." "Próżno myśl geniuszu świat cały pozłaca,
Na każdym szczeblu życia rzeczywistość czeka."

"Trzeba mi nowych skrzydeł, nowych dróg potrzeba."

Dramat ten jest typowym przykładem dramatu romantycznego. Świadczą o tym nie tylko jego cechy budowy takie jak zerwanie z jednością miejsca i czasu, luźna kompozycja scen, wielowątkowość czy synkretyzm rodzajowy oraz długie monologi obok dialogów i krótkich opowiadań, lecz przede wszystkim cechy bohaterów.

W „Kordianie” jest tylko jeden główny bohater - Kordian, inne postacie są mniej ważne i stanowią praktycznie tylko tło. Podobnie jak Konrad z III części „Dziadów”, Konrad Wallenrod czy Jacek Soplica z „Pana Tadeusza”, Kordian jest przedstawicielem bohatera romantycznego. Jego główne cechy to:
a - silna indywidualność,
b - bunt wobec świata,
c - kieruje się uczuciami,
d - przeżywa nieszczęśliwą miłość,
e - jest patriotą.

Kordian to bohater zdecydowanie pozytywny. Jego niedojrzałość uniemożliwia mu realizację idei, ale czystość tej idei nie ulega wątpliwości. Jego zamierzenia są szczere a wielkość patriotycznej ofiary świadczy o jego szlachetności.

przywódcy powstania listopadowego:
# Józef Chłopicki,

# książę Adam Jerzy Czartoryski,

# Jan Zygmunt Skrzynecki,

# Julian Ursyn Niemcewicz,

# Joachim Lelewel,

# Jan Stefan Krukowiecki,

# wojsko - korpus oficerski,

# sejm Królestwa Polskiego.

Różnice:

-         Konrada poznajemy jako mężczyznę, Kordiana jako piętnastoletniego chłopca
-         Kordian pokochał o wiele starszą kobietę od siebie, u Konrada są oni mniej więcej w tym samym wieku
-         Konrad ma pretensje do opiekuna za jego nauki, Kordian - Grzegorz wskazuje mu drogę działania
-         Konrad jest bohaterem cyklu dramatów, w których tytule nie występuje, choć pojawia się w nich pod różnymi imionami, czy nawet anonimowo, natomiast Kordian jest tytułowym bohaterem jednego dramatu (choć zaplanowany jako składnik cyklu), jest nośnikiem idei utworu
-         Konrad jest więźniem, przebywa wraz z innymi w celi oo. Bazylianów, Kordian występuje jako jeden ze spiskowców, jest żołnierzem (podchorąży),
-         Konrad wydaje walkę Bogu, czyli porywa się na najwyższego, Pana Nieba i Ziemi, Kordian nie sięga tak wysoko, jego celem jest zabicie cara, bo uważa, że to wystarczy dla szczęścia ojczyzny.walka Konrada ma charakter metafizyczny, toczy ją o „rząd dusz”, pragnie panować nad ludzkimi uczuciami, Kordian chce zrealizować zamiar spiskowców, nie pragnie władzy

Konrad: walcząc z Bogiem ryzykuje nie tylko życie, ale przede wszystkim zbawienie duszy, Kordian: grozi mu kara śmierci, jako żołnierz staje przed plutonem egzekucyjnym
-         Konrad walczy nie tylko o naród, ale o całą ludzkość, Kordian występuje w obronie swego narodu
-         Konrad uosabia idee prometeizmu, walkę z Bogiem w imię szczęścia ludzkości, Kordian uosabia winkelriedyzm, samotnego poświęcenia się w walce o swój naród.
-         Konrad patrzy na świat z perspektywy kosmicznej „Tam dojdę, gdzie granicą Stwórca i Materia”, Kordian patrzy z perspektywy europejskiej, tzn. układów politycznych, panujących na starym kontynencie
-         Konrad podjął walkę sam, zmierzył się z Bogiem, jak równy z równym, Kordian - pragnie by jego czyn stał się początkiem zbrojnego wystąpienia przeciw despotom
-         Konrad: jest potężny, wielki, uosobienie siły i mocy, Kordian jest pełen wahań, wewnętrznie słaby, przegra pojedynek sam ze sobą.

Podobieństwa:    

   są wielkimi indywidualistami, Kordian mówi: „Jam jest posąg człowieka na posągu świata”, Konrad: „Depcę was wszyscy poeci, wszyscy mędrcy i proroki”
-          wygłaszają swe wielkie monologi, które mają charakter podróży w głąb siebie
-         obaj znajdują ten sam cel w życiu; poświęcić się dla ojczyzny, Konrad: Ja i ojczyzna to jedno”, Kordian: decyduje się zabić się sam cara, by uwolnić ojczyznę od tyrana
-         są młodzi, zbuntowani, nie godzą się na zastaną sytuacje, nie chcą biernie czekać, nie przyjmują cierpień z pokorą
-         zarówno Konrad jak i Kordian są opanowani przez siły zła, które sączą w ich serca jad nienawiści (Konrad śpiewa pieśń szatańską, Kordian rozmawia z szatanem w szpitalu wariatów)
-         dla obu car jest uosobieniem zła, dlatego Konrad chcę nazwać Boga szatanem
-         nie osiągną zamierzonego celu, Konrad nie otrzyma od Boga „rządu dusz”, Kordian nie zabije cara
-         losy obu bohaterów są otwarte (Kordian staję przed plutonem egzekucyjnym, nie wiadomo czy adiutant zdąży z ułaskawieniem, „Konrad jak pielgrzym - zesłaniec wyrusza w głąb Rosji)ważna jest w biografii obu bohaterów podróż, u Kordiana po Europie, u Konrada w głąb Rosji.

3

---