W 12

T: Mukowiscydoza

• Choroba monogenowa, dziedziczenie AR (autosomalne recesywne)

• Występowanie 1:2500 - 1:5000 noworodków rasy białej

• Gen CFTR - 230 kpaz, 27 exonów, lokalizacja chromosom 7q 31,3

• > 1000 mutacji - Δ F 508 (delecja fenyloalaniny w pozycji 508) ok. 53-65%

Białko CFTR

• Produkt genu CFTR

• Kanał chlorkowy zależny od cAMP

• Szczytowa powierzchnia komórek nabłonka gruczołów zewnątrzwydzielniczych (drogi oddechowe,trzustka, przewód pokarmowy, gruczoły potowe)

• Reguluje inne kanały jonowe

• Wpływa na apoptazę

W mukowiscydozie Staphylococcus aureus może przebywać w drogach oddechowych (drzewa oskrzelowego i niższych rozgałęzień).

Chorzy na mukowiscydozę mają słony pot, ze względu na wydzielane z potem jony chlorkowe.

W mukowiscydozie występuje 5 podstawowych defektów, tj. brak wytworzenia mRNA, powstanie nieaktywnego białka, mała efektywność jonów chlorkowych.

Mukowiscydoza - objawy kliniczne

Postać klasyczna:

- nawrotowe zakażenia dróg oddechowych

- niewydolność trzustki

- niepłodność mężczyzn - azoospermia

- chlorki w pocie > 60 mEq/l

Niedrożność smółkowa

(Chopin był chory na mukowiscydozę)

Trzustka w mukowiscydozie

Sekrecja płynów do światła pęcherzyka:

- komórki pęcherzykowe - NaCl (pH obojętne)

- komórki pęcherzykowe - ziarna zymogenu (pH kwaśne)

- komórki przewodowe - płyny i elektrolity (pH zasadowe)

Odczyn pH obojętny.

Choroba postępuje wraz z wiekiem.

T: Znaczenie wielonienasyconych kwasów w patogenezie mukowiscydozy.

Ok. 93 % tłuszczu jest wchłaniane

Podstawowe kwasy tłuszczowe:

SFA - nasycone kwasy tłuszczowe

MFA - jednonienasycone kwasy tłuszczowe

PUFA - wielonienasycone kwasy tłuszczowe, rodzina ω-6

LA - kwas linolowy

DHLA - kwas di-homo-γ-linolenowy

AA - kwas arachidonowy, rodzina ω-6

ALA - kwas α-linolenowy

EPA - kwas eikozapentaenowy

DHA - kwas dekozaheksaenowy

Znaczenie PUFA

• Istotny składnik błon komórkowych (przekazywanie sygnałów, aktywność enzymatyczna, pobudliwość błonowa)

• Prekursory prostaglandyn i leukobienów.

• Bezpośredni wpływ na kanał chlorkowy

!!!EGZ!!!

W chorobie dominuje przewaga kwasów z rodziny ω-6 (badanie przeprowadzone na myszach)

Model zwierzęcy = model ludzki ?

U myszy nie występuje kanał chlorkowy zależny od cAMP (mechanizm niezależny od kanału chlorkowego)

Dawka DHA zbyt wysoka

W CF występuje mniejsze niż w modelu zwierzęcym zaburzenie bilansu PUFA na poziomie komórek (AA/DHA): śluzówka odbytnicy oraz nabłonek dróg oddechowych.

!!!EGZ!!!

Suplementacja PUFA u ludzi

Wykazano pozytywny efekt suplementacji zarówno kwasów rodziny ω-3, ω-6, jak i mieszaniny kwasów rodzin ω-3/ω-6. Najnowsze badania wskazują na efektywność suplementacji kwasu linolowego oraz kwasu dekozaheksaenowego.

W mukowiscydozie występuje niedobór NNKT, a co za tym idzie, niedobór witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

!! PUFA mają znaczenie w patogenezie CF u ludzi.

---