T: Metody dydaktyki.

1. Dydaktyka - nauka o nauczaniu i uczeniu się

2. Nauczanie:

• świadome organizowanie działań przeznaczonych do wsparcia wewnętrznych procesów uczenia się

• planowana praca nauczyciela z uczniami

3. Celem nauczania jest pomoc uczącym się w:

• nabyciu, utrzymaniu i wykorzystaniu wiedzy

• zrozumieniu, przeanalizowaniu, systematycznym pojęciu i ewaluacji wiedzy

• osiągnięciu umiejętności praktycznych

• wyrobieniu nawyków

• ukształtowaniu postaw

4. Uczenie się - proces nabywania przez uczącego się wiadomości, umiejętności, nawyków i postaw wpływających na jego zachowanie (w edukacji zdrowotnej dotyczy zdrowia)

5. Proces kształcenia - celowe działanie nauczycieli i uczących się, prowadzące do wywołania zmian u uczących się, czyli osiągnięcia założonych celów kształcenia.

6. Układ elementów procesu kształcenia:

• formy organizacyjne

• metody kształcenia

• zasady nauczania

• środki dydaktyczne

• środowisko materialne procesu

• kontrola i ocena

7. Zasady nauczania - normy postępowania dydaktycznego, których postrzeganie pozwala nauczycielowi:

• skutecznie zaznajamiać uczniów z wiedzą

• rozwijać ich zdolności i zainteresowania poznawcze

• wpajać poglądy i przekonania oparte na akceptowanych społecznie wartościach

• wdrażać do samokształcenia

• zasada poglądowości - nazywana zasadą bezpośredniości wskazuje na konieczność zdobywania wiedzy poprzez bezpośrednie poznawanie rzeczy i zjawisk lub przez zetknięcie się z nimi przy pomocy środków dydaktycznych.

• funkcją tej zasady jest ułatwienie odbiorcom zrozumienia i zapamiętywania

• zasada przystępności w nauczaniu (stopniowania trudności) - wyraża ona konieczność dostosowania treści i metody do możliwości uczniów

• zasada systematyczności - warunkiem skutecznego zaznajamiania uczniów z nowym materiałem jest uprzednie określenie stanu ich wiedzy wyjściowej na dany temat i systematyczne nawiązywanie do niej

Podział treści nauczania - uporządkowany, logiczny, nawiązujący do całości programu kształcenia

• zasada świadomej aktywności - polega na aktywnym stosunku ucznia do celów uczenia się

Odbiorca świadomie decyduje się na aktywne uczestnictwo w osiąganiu efektów kształcenia.

• Zasada związku teorii z praktyką - służy przygotowaniu uczniów do posługiwania się wiedzą teoretyczną w sytuacjach praktycznych

Praktyka sprawdza prawdziwość przekazywanej wiedzy.

8. Cele kształcenia:

• najogólniej, są to świadomie założone efekty, które pragniemy uzyskać w wyniku kształcenia

• są to zamierzone właściwości uczących się wyrażające się opanowaniem przez nich określonych czynności

• oznaczają zmianę, którą chcemy uzyskać u uczącego się. Zmiana ta dokonuje się u uczącego, jest zamierzona i może dotyczyć wiadomości, umiejętności oraz postaw

1. Rodzaje celów kształcenia w edukacji zdrowotnej:

• cele ogólne

• cele szczegółowe

• w dziedzinie poznawczej - czego uczący powinni się dowiedzieć, co poznać, zrozumieć (wiedza)

• w dziedzinie psychoruchowej - jakie umiejętności uczący się powinni nabyć (umiejętności)

• w dziedzinie afektywnej - dotyczą kształtowania lub zmiany postaw, przekonań, wartości, opinii (postawy)

• Zasady wyboru formułowania celów kształcenia:

• zgodność z ustalonymi potrzebami uczących się

• realność

• precyzyjność w formułowaniu

• mierzalność

9. Dobór treści nauczania

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA DOBÓR MATERIAŁU NAUCZANIA

	TREŚCI PROGRAMU EDUKACJI ZDROWOTNEJ
ZAINTERESOWANIA I OCZEKIWANIA ODBIORCÓW		MOŻLIWOŚCI I PREFERENCJE NAUCZYCIELA	MOŻLIWOŚCI I PREFERENCJE ŚRODOWISKA		MOŻLIWOŚCI I PREFERENCJE RODZICÓW I OPIEKUNÓW

10. Formy organizacyjne pracy dydaktyczno - wychowawczej - termin oznaczający stronę organizacyjną tej pracy. Obejmuje zewnętrzne warunki pracy z podopiecznymi, określa rodzaj zajęć i warunki miejsca i czasu pracy.

1. FORMA ZBIOROWA:

• cele pracy zbiorowej są wynikiem celów ogólnych wynikających z programów promocji zdrowia i profilaktyki

• wszyscy uczestnicy wykonują równocześnie tę samą pracę i rozwiązują podobne zadania (np. słuchają, notują, obliczając, oglądają film czy pokaz)

• zapewnienie pełnej aktywizacji jest trudne

• treści kształcenia dostosowane są do średniego poziomu

2. FORMA GRUPOWA:

• wspólne wykonywanie zadań przez grupy liczące kilka osób

• zaleca się od 10 roku życia

• najlepiej pracują grupy 4 - 5 osobowe, mieszane pod względem płci

• grupy tworzone samorzutnie lub celowo

• cel grupy określamy na podstawie rozpoznania stanu i problemów każdego z uczestników (pacjentów)

• zadania w grupach jednolite lub zróżnicowane

3. PRACA INDYWIDUALNA

• wykonywanie przez odbiorcę edukacji odrębnych zajęć specjalnie określanych, zgodnych z indywidualną diagnozą

• dobór metod nauczania i treści indywidualnie do odbiorcy

• niemożność korzystania z doświadczeń innych

11. Tworzenie grup - wskazówki praktyczne:

• polecenie utworzenia określonej liczby zespołów by były mniej więcej równe (gdy uczestnicy nie znają się dobrze, gdy nie zna ich dobrze edukator)

• wybieranie spośród siebie liderów, następnie deklaracja swojej przynależności do danego lidera (edukator nie zna uczestników)

• wyznaczenie przez edukatora grupowych i dowolne przyłączenie się do nich pozostałych odbiorców (gdy edukator dobrze zna uczestników)

• naturalne dobieranie się uczestników w zespoły (zalecane w starczych grupach wiekowych)

12. Dobór metod nauczania:

• METODA - to systematycznie stosowany sposób postępowania pozwalający osiągnąć cel

• METODA NAUCZANIA

• to systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiągnięcie celów kształcenia

• to wypróbowany, sprawdzony, układ czynności nauczyciela i uczniów, realizowany świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osobowości ucznia poprzez realizowanie celów nauczania i uczenia się

• Czynniki wpływające na dobór metod nauczania:

• cele i zadania jakie nauczyciel postawił do konkretnego programu, jednostki zajęć

• wielkość grupy

• poziom intelektualny i psychofizyczny odbiorców

• właściwości merytoryczne nauczanego przedmiotu (treści przedmiotu)

• formy organizacyjne

• czas przeznaczony na realizację, warunki lokalowe i baza dydaktyczna

• kwalifikacje i doświadczenia edukatora

• Dobór metod nauczania

1. Ludzie dorośli

• W edukacji zdrowotnej dorosłych należy brać pod uwagę, że:

• Dorośli czują się odpowiedzialnie za własne uczenie

• Oceniają przydatność tego czego się uczą

• Dorosli nie ucza się bezkrytycznie

• Gdy wymagania przerastają możliwości uczącego się pojawiaa się lęk

• Dorośli mają wiele doświadczeń zyciowych

• Gotowość do uczenia się zależy od pełnionych ról

• Dorośli mają wewnętrzna motywacją do uczenia się

1. Ludzie starsi

Zmiany w funkcjonowaniu ludzi starszych, które należy brać pod uwagę w planowaniu edukacji zdrowotnej:

• Upośledzenie uwagi

• Pogorszenie pamięci

• Mniejsza zdolność do wykonywania zadów określonym czasie i rozwiązywania problemów

• Wydłużenie czasu reakcji, zaburzenia orientacji przestrzenno- wzrokowej i ruchowej

• Przytępienie słuchu

• Ludzie starsi potrzebują wyjaśnień, ćwiczeń praktycznych, możliwość zadawania pytań

13. Zasady prowadzenia dyskusji

• Każdy ma możliwość wypowiedzenia się

• Mówimy za siebie i bierzemy odpowiedzialność za treść swoich wypowiedzi

• Uzgadniamy znaczenia terminów których używamy

• Wyraźnie określamy obszar tematyczny dyskusji lub problem

• Wypowiadamy się na temat, zwięźle

• Jesteśmy opanowani, nie ulegamy emocjom

• Dyskusję kończymy w sposób konkretny: podsumowaniem, wnioskami, decyzją

14. Rola moderatora dyskusji:

• Udziela głosu uczestnikom i kieruje przebiegiem dyskusji zgodnie z zasadami

• Pilnuje czasu, decyduje o rozpoczęciu, przerwach i zakończeniu

• Angażuje wszystkich

• …

15. Metody aktywizujące

• Meta plan

• Polega na tym, ze w czasie narady uczestnicy tworzą plakat….

• Etapy tworzenia meta planu

• Wprowadzenie i przedstawienie pierwszego tematu

• Tworzenie pierwszego plakatu

• Porządkowanie 1szego plakatu

• Podział na grupy i uzgodnienie drugiego tematu

• …

• Metoda przypadków opiera się na opisie przypadku, który służy do kształtowania zdolności wytwarzania wielu wariantów….

• Fazy prowadzenia zajęć metoda przypadku:

• Przygotowanie uczących do zajęć

• Eksponowanie opisu przypadku

• Pytania dotyczące treści opisu

• Wytwarzanie pomysłów rozwiązania

• Wartościowanie pomysłów, wybór najlepszego z uzasadnieniem

• Podsumowanie

• Inscenizacja

• Celem inscenizacji jest:

• Pokazanie wzoru zachowania lub działania

• Kształtowanie umiejętności

• Kształtowanie postaw

• Etapy zajęć prowadzonych metoda inscenizacji:

• Przedstawienie sytuacji w formie inscenizacji

• Określenie problemu

• Dyskusja nad możliwościami rozwiązania problemu lub zaprezentowanym postępowaniem

• Podsumowanie - analiza przebiegu inscenizacji, jej formy, używanego słownictwa, argumentów, uzasadnień

16. Metody praktyczne

• Pokaz

• Ćwiczenia

• Zajęcia praktyczne

• Praktyki zawodowe

• Próba pracy

17. Warunki prawidłowego pokazu:

• Dokładne określenie celu i przedmioty obserwacji

• Skupienie uwagi obserwatorów na kolejnych etapach

• Zapewnienie dobrych warunków spostrzegania

• Zachowanie odpowiedniego tempa pokazu, wyjaśnień i dostosowanych do kolejnej fazy, poziomu wiedzy i doświadczenia

• Poprawny język, używanie znanych zrozumiałych pojęć

• Stosowanie właściwego sprzętu i urządzeń

18. Ćwiczenia

• to nabywanie i doskonalenie umiejętności z dziedziny psychoruchowej, zwłaszcza rozwijanie umiejętności manualnych

• Ćwiczenia to wielokrotne powtarzanie czynności zgodnie z….

• Celem ćwiczeń jest:

• Kształtowanie umiejętności

• Utrwalanie umiejętności

• Doskonalenie umiejętności

19. Etapy kształtowanie umiejętności:

1. Określenie nazwy danej czynności

2. Określenie praktycznego znaczenia danej czynności

3. Opanowanie niezbędnej wiedzy do poprawnego działania:

• mechanizm działania

• możliwe niebezpieczeństwa

• zasady postępowania

4. Pokaz tj. demonstrowanie sposobu wykonania wg określonego wzoru

5. Samodzielne wykonanie zadnia pod kierunkiem nauczyciela

6. Ocena stopnia opanowania umiejętności

20. Środki dydaktyczne

• są to przedmioty, które dostarczają uczącym się, określonych bodźców zmysłowych oddziaływującym na ich wzrok, słuch, dotyk, ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznanie rzeczywistości.

• Dobór środków dydaktycznych zależy głownie od:

• Wieku

• Stopnia zaawansowania w myśleniu abstrakcyjnym

• Dotychczasowego doświadczenia

• Treści i celów zajęć

• Środki proste

• Wzrokowe

• Słowne

• Środki złożone

• Wzrokowe

• Słuchowe

• Słuchowo-wzrokowe

• …

• Funkcje środków dydaktycznych

• Funkcja kształcąca

• Funkcja dydaktyczna

21. Kontrola i ocena

• Kontrola to postępowanie zmierzające do uzyskanie informacji, w jakim stopniu zostały osiągnięte zaplanowane cele dydaktyczno-wychowawcze.

• Ocenia polega na porównaniu aktualnego stanu pacjenta (jego motywacji wiedzy, umiejętności) w odniesieniu…..

• Ocena w szczególności określa:

• Które cele szczegółowe osiągnęliśmy w jakim stopniu

• Jaką wartość dla pacjenta stanowi zdrowie

• Czy pacjent rozumie zależność między codziennym postępowaniem a utrzymaniem i zachowaniem zdrowia

• Co stanowiło utrudnienie przeszkodę w realizacji działań

• Jak należy postępować w przyszłości realizując taki sam cel, żeby unikać niepowodzeń

• Metody oceny:

• …

PEDAGOGIKA

8

---