Antropos - gr. człowiek, logos - nauka antropologia - nauka o człowieku, wiedza o człowieku.
Antropologia filozoficzna - filozoficzna wiedza o człowieku. Przedmiotem materialnym, a więc tym, czym zajmuje się antropologia jest człowiek, fenomen ludzki.
Ciało = osłona bycia człowiekiem.
JA - centrum człowieka, może być dostrzeżone dopiero w refleksji nad sobą. JA - moja dusza i moje ciało. Od JA wywodzi się określenie JAŹŃ.
Z JA emanują wszystkie moje czyny i w JA zapodmiotowane jest moja życie biologiczne i osobowe. Pogłębiając zawartość JA, wykrywamy duszę i ciało ożywione.
Dusza nie jest tylko własnością tylko człowieka i nie jest związana tylko z człowiekiem. Rośliny mają dusze wegetatywną, zwierzęta zmysłową. Człowiek natomiast zawiera duszę rozumną, intelektualną. U człowieka istnieć = działać.
Dusza w momencie zaistnienia zaczyna tkać ludzkie ciało, składających się z pierwiastków chemicznych.
Uposażające momenty: ciało i dusza. Ciało potrzebne do dojrzewania, do życia samodzielnego.
Koncepcja oparta na filozofii partypatyczno tomistycznej:
Człowiek to istota zmysłowa, rozumna /anima rationale/; istotę człowieka stanowi ciało i dusza - pierwiastek materialny i duchowy. Ciało i dusza, jako materia i forma łącząc się ze sobą, tworzą jeden samodzielny byt, jedną substancję zupełną, jedną osobę, jako ostateczny podmiot i przyczynę wszystkiego, co ludzkie. Dzieki ciału ożywionemu przez duszę, człowiek jest cząstką świata, podlega jego działaniu, oraz prawom biologicznym, ale może w nim działać i kształcić go. Dzieki duszy, która jest duchowa i nieśmiertelna, obdarzona rozumem i wolną wolą; człowiek intelektualnie poznaje, tworzy, swobodnie dąży do wybranego przez siebie celu - posiada bogaty świat prawd i wartości, wyrasta ponad świat materialny; niepowtarzalny wśród innych bytów - jest osobą moralną i religijną.
Proces formowania swojej osobowości wymaga biologicznego zaprogramowania i to w sposób zdeterminowany. Całe Zycie jest czasokresem budowania osobowości.
Moje nogi - moje palce = relacja przedmiotowa wewnętrzna.
Mamy określone uposażenie. W nim dostrzegamy materię i formę. Forma = jesteśmy ludźmi /istność bytowa/ natomiast uposażenie materialne daje nam jednostkowość. Forma jest stanem oznaczającym dany byt. W każdym żywym organizmie forma = dusza wegetatywna, zmysłowa, intelektualna.
DUSZA = ZASADA ŻYCIA.
Zycie intelektualne jest znormalizowane jego substancjalnością. Jest bytem samoistniejacym, które to samoistnienie jest złączone ż duszą człowieka. Dusza jest rozumna, a zalążkowo nosi w sobie uwarunkowania wegetatywne i zmysłowe, natomiast dusza intelektualna jest koordynatorem tego układu. Ta dusza zaistniała wraz zaistnieniem życia.
Dorastanie biologiczne jest zdeterminowane, ale dorastanie osobowe jest całkowicie w naszych rekach. Uczymy się władać sobą. W innych bytach Zycie jest regulowane popędem u nas intelektem. Dusza pełni podstawową zasadę, jednak dusza ludzka nie jest analogiczna do duszy zwierzęcej czy roślinnej, bowiem ma ona samodzielność, samoistność. Z tytułu samoistności przechodzi do innego sposobu istnienia. Dusza ludzka jest nieśmiertelna.
Uposażenia:
- ciało, masa, która jest potrzebna
- dusza, która legitymuje się rozumem i wolą - dostrzegamy nie tylko oczyma, ale i rozumem.
Rozum i wola są to rzeczy nie materialne, Uzywamy ich w źródle, czyli w duszy, która nie redukuje się do materii.
Symbole, znaki naszego styku z otaczającym światem, w 80% dostarczają informacje poprzez wzrok.
Byt śle impulsy, że jest: dopiero potem następuje poznanie, - jaki jest? Impuls jest odkrywany przez zmysły - wzrok, słuch, smak, dotyk, węch. Dzieki impulsom wzrok kieruje się na przedmiot. Podmiot poznaje przedmiot; na skutek tego działania w naszych receptorach tworzą się upodobnione przedmioty. Świadomość, jako nasze uposażenie uprzytamnia nam, co się z nami dzieje. Świadomość w akcji dokonuje kontaktu i jest nazywana aktem świadomości.
Akt świadomości posiada stały strumień świadomości. Docierające do nas przedmioty zostawiają wrażenia, które są treścią aktów świadomości. Wrażenie nie twierdzi ani nie przeczy. W tym procesie nasza świadomość skierowana jest na sam przedmiot a nie na treść. Z tego zaś materiału intelekt wypracowuje to, co nazywa się pojęciami.
Pojęcie jest rozumieniem sytuacji. Na początku odbieramy obraz, ale go nie rozumiemy. Intelekt materializuje wrażenie. Przedmiot we wrażeniu jest istniejący, skonkretyzowany w określonym tle i aspekcie. Aspekt = jak ja widzę przedmiot. Wrażenia i pojęcia są adekwatne do stanu rzeczywistego, ale nie są wyczerpujące.
Poznanie - zmysłowe
- intelektualne
Nasze poznanie jest genetycznie empiryczne. Mając pojęcia możemy dokonywać kojarzenia pojęć - biała ściana. Pojęcia zestawiamy - semiotyka /słowa i znaki/. Pojęcia zespalamy, poszerzamy.
Przez kontakt z rzeczywistością otrzymujemy ujrzenie poznawcze, czyli to, co rzeczywistość przedstawia.
Nasze uposażenie jest duchowo cielesne. Jesteśmy jedynym stworzeniem mającym potrzebę refleksji /myślenia/. Możemy myśleć, kochać, tworzyć.
W procesie poznania wyróżnia się takie momenty jak:
- akty świadomości
- przedmiot aktów świadomości
- treść aktów świadomości
- intencja aktów świadomości
Treść jest przez nas asymilowana. Nasz rozum jest bierny - nie w procesie poznania, ale w zawartości poznania. Nasze wrażenia są konkretne natomiast pojęcia ogólne. Z przedstawień dokonujemy zestawień, czyli kojarzeń i budujemy zdania, w których odnosimy się w określony sposób do rzeczywistości.
Podstawowe uposażenia człowieka:
- zdolność do refleksji
- zdolność do miłości
CZŁOWIEK = myśli, działa, tworzy.
Inne uposażenia to działanie ludzkie, które zakłada myślenie - żebyśmy byli odpowiedzialni i ze świadomością podejmowali decyzje.
Uposażenie zmysłowe: cała sfera zmysłów i życia emocjonalnego.
Uposażenie intelektualne.
Sumienie kwalifikuje dobro i zło. Wartości mają charakter obiektywny. Wartość jest to relacyjna jakość bytu. Powstaje przez zaistnienie relacji do drugiego człowieka i dostrzeżenie tego. Wartość ma charakter przypadłości zapodmiotowionej w substancji.
U podstaw sumienia leży syndereza, która nazywana jest prasumieniem, a wiec wrażliwością na wartość. Sumienie nie jest samowolne, działa według wartości. Jest chłonne na działanie wartości, bo ich autorem jest sam Bóg. Określa się je, jako kierowanie ku Bogu