Wykład I Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw

Dr inż. Tomasz Kondraszuk

Blok VII pokój 110

tomasz_kondraszuk.users.sggw.pl

Zakres i zadania ekonomiki i organizacji przedsiębiorstw.

1. Makro i mikro ekonomia a ekonomika i organizacja przedsiębiorstw

mikroekonomia zajmuje się zachowaniem poszczególnych jednostek gospodarczych i współzależności pomiędzy nimi (producenci i konsumenci)

makroekonomia zajmuje się strukturami zagregowanymi takimi jak sektory gospodarki lub cala gospodarka narodowa.

Przedmiotem zainteresowania mikroekonomii są producent lub usługodawcy (przedsiębiorstwa) ich wyroby i decyzje.

Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw jest dyscyplina naukowa o procesach i zależnościach organizacyjno- ekonomicznych i finansowych, zachodzących bezpośrednio w działalności przedsiębiorstw a wiec zaopatrzeniu, produkcji, sprzedaży dóbr i usług oraz ich finansowaniu.

2. Definicje przedsiębiorstwa (gospodarstwo rolnicze)

W literaturze ekonomicznej przedsiębiorstwa są definiowane w różnoraki sposób. Wynika to z funkcji podejścia do wyjaśnienia zjawisk zachodzących w gospodarce na poziomie mikroskali-mikroekonomicznej:

Przedsiębiorstwo jest:

1. Niezależnym podmiotem gospodarczym utworzonym w celu osiągania zysków w wyniku sprzedaży własnych dóbr i usług

2. Najważniejsza instytucja systemu ekonomicznego utworzona w celu osiągnięcia zysku

3. Podstawowa jednostka gospodarki, w której zostały zorganizowane zasoby czynników produkcji w celu wytworzenia nowych produktów i usług.

4. Jednostka gospodarcza charakteryzująca się odrębnością techniczno produkcyjna, organizacyjna i ekonomiczna utworzona w ceku zaspokajania potrzeb społecznych

5. Podstawowa jednostka organizacyjna gospodarki narodowej tworzą w celu osiągnięcia efektywnych ekonomicznie wyników.

Są to decyzje dotyczące przede wszystkim alokacji zasobów. Obok funkcji ekonomicznych (zapewnienie osiągania jak najkorzystniejszych efektów gospodarowania oparciu o rachunek ekonomiczny) przedsiębiorstwa spełniają tez funkcje techniczne- przygotowują oraz realizują procesy produkcji (np. tworzą odpowiednie zdolności produkcyjne). W ramach tej funkcji określają techniczne możliwe i efektywne warianty działania, związane z nim nakłady i wyniki, stanowiące jedna z podstaw wyboru ekonomicznego. Po dokonaniu wyboru organizowane są i realizowane procesy produkcji.

Gospodarstwo rolnicze jest przedsiębiorstwem (osoby fizycznej), a rolnik powinien być traktowany jak przedsiębiorca.

3. Procesy produkcji i podstawowe czynniki produkcji (siły wytwórcze)

Rzeczowa strona procesów wytwórczych, czyli analiza wyznaczników zmian wielkości produkcji oraz związków miedzy nakładami a rozmiarami wytworzonego produktu zajmuje się teoria produkcji, będąca częścią teorii podaży.

Teoria podaży opisuje warunki dokonania przez przedsiębiorstwo wyboru wielkości produkcji, zajmuje się tym w jaki sposób przedsiębiorstwo decyduje o produkowanych i oferowanych na rynek ilościach dóbr. Jej istotę stanowi związek miedzy wielkościami produkcji i przychodami ze sprzedaży. Teoria popytu opisuje zjawiska zachowania się konsumentów na rynku, czyli wyboru rodzaju i ilości towarów i/ lub usług. Jest to ważny problem zarówno z punktu widzenia makro- jak i mikroekonomicznego….

Metody i sposób wytwarzania, łączenia zasobów w procesie produkcji nazywamy technikami produkcji.

Produkcja w przedsiębiorstwie jest funkcja poniesionych nakładów i organizacji produkcji. Produkcja jest funkcja procesów produkcji- wytwarzania dóbr w czasie. Mierzy się ja strumieniem - wielkością produktu na jednostkę czasu lub jednostkę nakładu pracy.

4. Funkcja produkcji- efektywność techniczna i ekonomiczna

Rozmiar uzyskiwanej produkcji wynika z ilości i jakości nakładów czynników wytwórczych, a wiec jest ich funkcja. Funkcja produkcji jest sposobem, w jaki przypisuje się wartości liczbowe każdemu zastosowanemu w produkcji zestawowi czynników wytwórczych (np. pracy i kapitału). Funkcje produkcji definiuje się dla danego stanu wiedzy.

Funkcja produkcji jest techniczno-produkcyjna zależnością wyznaczająca maksymalna ilość produkcji, która może być wytworzona z każdego zbioru określonych nakładów czynników wytwórczych. Reprezentuje ona zbiór możliwości produkcyjnych.

Funkcja produkcji jest wiec zbiorem technicznie efektywnych metod wytwarzania. Metoda wytwarzania jest technicznie nieefektywna…

Produkt całkowity- w krótkim okresie to wielkość produkcji zależna…

5. Substytucja czynników produkcji.

Różne możliwości zestawienia nakładów pracy i kapitału, czyli ich wzajemnej relacji, oznaczają możliwość substytucji, czyli zastępowania jednego czynnika drugim.

Końcowa stopa technicznej substytucji mierzymy stopień wymiany miedzy dwoma nakładami w produkcji i wyraża stopę, według której przedsiębiorstwo będzie w stanie zastępować jeden nakład innym, aby utrzymać produkt na stalym poziomie.

6. Efektywność techniczna i ekonomiczna.

Efektywność techniczna przedstawia stosunek miedzy ilością poniesionych nakładów a ilością produkowanych dóbr. Wykorzystując funkcje produkcji ekonomiści przyjmują, ze jeśli uzyskuje się maksymalny poziom produkcji przy danej kombinacji ilości czynników wytwórczych, to produkcja jest technicznej efektywna.

Ekonomiczna efektywność dotyczy stosunku miedzy wartością poniesionych nakładów (kosztów), a wartością efektów uzyskanych dzięki tym kosztom. W szerszym ujęciu pojecie efektywności oznacza najlepsze rezultaty w produkcji czy dystrybucji towarów i usług po najniższych kosztach.

Przykład:

Określ optymalny poziom nawożenia azotowego pszenicy ozimej dysponując następującymi informacjami:

• funkcja produkcji

y= 40 +0,4x - 0,001x ^2

y- plon pszenicy ozimej [dt/ha]

x- nawożenie mineralne azotem [kg N/ ha]

• ceny:

Py= 12,5 euro/ dt pszenicy ozimej

Px= 1,00 euro/ kgN

y=40+0,4x -0,001x^2

y'= 0,4- 0,002x

y' = 0 x= 200 kgN/ha

optimum techniczne produkcyjne

Dy/dx= cx/cy= 1/ 12,5= 0,08

0,4- 0,002x=0,08

2x=320

X= 160kg

2

INPUT

Wejście

Nak. pracy

Nak. kapitału

Nak. ziemi

technologie

produkty

usługi

OUTPUT

Wyjście

Rys.1 uproszczony schemat procesu produkcji

---