Program powstał dla młodzieży Szkoły Podstawowej
Wzrastający procent dzieci z wadami postawy i związana z tym konieczność podjęcia zdecydowanych działań z zakresu gimnastyki korekcyjnej, skłoniły mnie do napisania niniejszego programu i przedstawienia w nim najistotniejszych treści.
W codziennym życiu na ogół zbyt późno zwracamy uwagę na kształtowanie się organizmu dziecka. Wszelkim wadom można jednak przeciwdziałać. Zajęcia gimnastyki korekcyjnej w szkole mogą w znacznym stopniu zapewnić prawidłowy rozwój dziecka.
Do najczęstszych wad postawy należą: plecy wklęsłe, plecy okrągłe, plecy wklęsło-okrągłe, plecy płaskie, boczne skrzywienie kręgosłupa oraz płaskostopie. Zaniedbanie ćwiczeń korygujących wady postawy może doprowadzić do zmniejszenia sprawności układu krążenia, układu oddechowego, narządu ruchu, a także do zmian zwyrodnieniowych.
Program przeznaczony jest dla klas I-VI Szkoły Podstawowej w Zbąszynku i jest jednolity dla każdego poziomu wiekowego. Należy jednak pamiętać o zwiększaniu intensywności ćwiczeń, ilości powtórzeń oraz doborze odpowiednich przyborów w zależności od wieku i stopnia zaawansowania ćwiczących.
I. Cel główny:
Wytworzenie u uczniów nawyku utrzymania prawidłowej postawy i umiejętne stosowanie go w życiu codziennym.
II. Cele ogólne:
poznanie prawidłowej sylwetki,
uświadomienie i umotywowanie uczniom potrzeby uczestnictwa w zajęciach,
poznanie podstawowych przyczyn i skutków powstawania wad postawy,
kształtowanie prawidłowej postawy ciała,
utrwalanie nawyku przyjmowania prawidłowej postawy podczas ćwiczeń,
wzmacnianie osłabionych partii mięśniowych,
rozciąganie mięśni przykurczonych,
utrwalanie nawyku prawidłowego oddychania,
poznanie i nabycie umiejętności ruchowych z zakresu gimnastyki korekcyjnej i wykorzystanie ich w życiu codziennym,
wyrobienie u uczniów poczucia odpowiedzialności za swoje zdrowie.
kontrola i samokontrola wykonywanych ćwiczeń i utrzymania prawidłowej postawy.
III. Baza szkoły
Szkoła Podstawowa w Zbąszynku posiada salę przystosowaną do zajęć gimnastyki korekcyjnej o wymiarach 12x6 m wyposażoną w niezbędny sprzęt.
Przyrządy i przybory: wykładzina miękka, lustra, drabinki gimnastyczne, ławeczki szwedzkie, poręcz przyścienna, materace gimnastyczne, drewniany zestaw do ćwiczeń korekcyjnych, kocyki, woreczki, gumy, klocki, kredki, piłeczki pingpongowe, piłki gumowe, szarfy, laski gimnastyczne, skakanki, odważniki, obciążniki, piłki lekarskie, butelki plastikowe, piórka, rollery.
IV. Zadania szkoły:
Wspomaganie harmonijnego rozwoju uczniów.
Stymulowanie i umożliwienie uczniom podejmowania aktywności ruchowej na rzecz kształtowania prawidłowej postawy ciała.
Stworzenie jak najlepszych warunków pracy uczniów i wyrabianie nawyków higieniczno - zdrowotnych.
Dokonywanie oceny postawy ciała i poziomu sprawności fizycznej uczniów.
Nadzór nad higieną nauczania i odżywianiem szkolnym.
Ścisła współpraca z rodzicami - rozmowy, instruktaż odnośnie trybu życia dziecka z wadą postawy, lekcje pokazowe (pielęgniarka szkolna, nauczyciel wf).
Umożliwienie uczestnictwa w zajęciach gimnastyki korekcyjnej wszystkim uczniom z wadami postawy.
Umożliwienie systematycznego prowadzenia zajęć gimnastyki korekcyjnej przez nauczyciela wf w odpowiednim wymiarze godzin.
Zaangażowanie wszystkich pracowników pedagogicznych szkoły na rzecz przeciwdziałania wadom postawy - ćwiczenia śródlekcyjne, pogadanki na lekcjach wychowawczych, zwrócenie uwagi na postawę podczas siedzenia w ławkach szkolnych, sposób noszenia tornistrów, dobór obuwia.
V. Treści kształcenia i wychowania
Ogólne:
Zapoznanie się z dokumentacją i przegląd skierowań.
Omówienie przyczyn powstawania wad postawy, skutków i sposobów zapobiegania.
Nauka podstawowych pozycji wyjściowych do ćwiczeń.
Przyjmowanie prawidłowej postawy we wszystkich pozycjach wyjściowych do ćwiczeń.
Ćwiczenia zwiększające ruchomość w stawach obręczy barkowej i biodrowej.
Pomiar siły mm posturalnych ciała (brzucha, grzbietu, pośladków).
Nauka prawidłowego oddychania torem piersiowym, brzusznym i mieszanym.
Wzmacnianie odcinkowe mm grzbietu bez obciążenia.
Ćwiczenia rozciągające mm klatki piersiowej.
Wzmacnianie odcinkowe mm brzucha bez obciążenia.
Ćwiczenia rozciągające mm kulszowo - goleniowe.
Przyjmowanie prawidłowej postawy na sygnał - gry i zabawy.
Ćwiczenia napięcia mm o zwiększonej intensywności i ilości powtórzeń.
Rozciąganie mm odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Ćwiczenia kończyn dolnych i stóp.
Ćwiczenia wzmacniające mm grzbietu, brzucha, pośladków, kończyn dolnych i stóp wg inwencji uczniów pod kontrolą nauczyciela.
Ćwiczenia o zwiększonej intensywności z zastosowaniem obciążeń lub oporu (mm klatki piersiowej, brzucha, grzbietu, pośladków).
Ćwiczenia stacyjne wzmacniające, rozciągające, zwiększające ruchomość w stawach mm klatki piersiowej, obręczy barkowej, karku, grzbietu, brzucha, pośladków, stóp.
Ćwiczenia elongacyjne i antygrawitacyjne.
Kontrola i samokontrola przyjmowania prawidłowej postawy i wykonywanych ćwiczeń.
Utrwalenie nawyku prawidłowej postawy w najrozmaitszych warunkach zbliżonych do dnia codziennego.
Ćwiczenia oddechowe służące poprawie ruchomości i kształtu klatki piersiowej.
Badania i pomiary uzupełniające.
Instruktaże na okres wakacyjny i ferii zimowych, zalecenia domowe.
Systematyczna współpraca z pielęgniarką szkolną, rodzicami i wychowawcami dzieci objętych gimnastyką korekcyjną.
Dotyczące konkretnej wady postawy:
Plecy wklęsłe:
wzmacnianie mm pośladków, brzucha i kulszowo-goleniowych,
rozciąganie mm grzbietu odcinka lędźwiowego i zginaczy stawu biodrowego,
wzmacnianie mm oddechowych.
Plecy okrągłe:
wzmacnianie mm karku, grzbietu odcinka piersiowego oraz mm ściągających łopatki,
rozciąganie mm piersiowych oraz zębatych przednich,
zwiększanie ruchomości kręgosłupa,
wydłużanie mm brzucha.
Plecy wklęsło-okrągłe:
wzmacnianie mm brzucha, karku, pośladków, mm ściągających łopatki, grzbietu odcinka piersiowego,
rozciąganie mm piersiowych i biodrowo-lędźwiowych.
Plecy płaskie:
wszechstronne wzmacnianie mm grzbietu,
wzmacnianie mm brzucha.
Boczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza):
ćwiczenia elongacyjne i napięcia mm posturalnych,
wzmacnianie mm grzbietu odcinka piersiowego, karku, pośladków, brzucha oraz mm przykręgosłupowych,
rozciąganie mm piersiowych, czworobocznych lędźwi oraz prostownika grzbietu w odcinku lędźwiowym.
Zniekształcenia klatki piersiowej:
indywidualne ćwiczenia oddechowe w różnych pozycjach wyjściowych.
Płaskostopie:
wzmacnianie mm zginaczy podeszwowych, piszczelowych, trójgłowego łydki, strzałkowego długiego oraz mm krótkich stopy,
ćwiczenia chwytne stóp.
VI. Spodziewane efekty:
Uczeń systematycznie uczestniczy w zajęciach gimnastyki korekcyjnej. (P)[1]
Zna podstawowe przyczyny i skutki powstawania wad postawy. (P)
Zna sposoby zapobiegania wadom postawy i stosuje je w życiu codziennym. (PP)
Zna poziom własnych zdolności motorycznych. (P)
Przyjmuje prawidłową postawę we wszystkich pozycjach wyjściowych do ćwiczeń. (PP)
Dokona autokorekty postawy przed lustrem z pomocą nauczyciela. (P)
Samodzielnie dokona autokorekty postawy przed lustrem. (PP)
Potrafi porównać własną postawę ciała z określonymi przykładami. (PP)
Zna znaczenie stosowania ćwiczeń oddechowych, umie wykonać prawidłowe oddychanie. (P)
Umie prawidłowo oddychać torem piersiowym, brzusznym i mieszanym. (PP)
Umie właściwie wykonywać wybrane ćwiczenia korekcyjne. (P)
Potrafi właściwie i dokładnie wykonywać określone ćwiczenia pod kontrolą nauczyciela. (P)
Potrafi dobrać ćwiczenia kształtujące postawę ciała. (PP)
Zna terminologię poznawanych ćwiczeń. (P)
Rozumie potrzebę codziennych ćwiczeń w domu pod opieką rodziców. (P)
16. Zna zasady bezpiecznego zachowania się na zajęciach. (P)
17. Potrafi zorganizować nietypowe przybory do ćwiczeń. (PP)
18. Dokona samooceny swych postępów na podst. badań i pomiarów uzupełniających. (PP)
19. Wykazuje postępy w korygowaniu swej postawy ciała jako potwierdzenie celowości prowadzonych zajęć. (P)
VII. Procedury osiągania celów
Stosowanie zasad nauczania: aktywności, poglądowości, systematyczności, stopniowania trudności, przystępności i indywidualizacji zadań.
Odpowiedni dobór metod i form prowadzenia zajęć, dostosowany do możliwości i wieku dziecka:
częste stosowanie metody zabawowo-naśladowczej oraz bezpośredniej celowości ruchu dla dzieci w pierwszym okresie edukacyjnym,
stopniowe wprowadzenie metody zadaniowo-ścisłej i bezpośredniej celowości ruchu na zajęciach z grupą dzieci starszych,
stosowanie metody ruchowej ekspresji twórczej we wszystkich grupach wiekowych w formie fragmentów zajęć,
wprowadzanie metody problemowej na zajęciach z dziećmi najdłużej uczęszczającymi na zajęcia.
Zastosowanie urozmaiconych i oryginalnych form ćwiczeń, środków dydaktycznych, przyrządów i przyborów.
Dobór ćwiczeń ściśle dostosowany do indywidualnych potrzeb dziecka i określonej wady postawy.
Uwzględnienie motywacji i upodobań dziecka w czasie doboru ćwiczeń.
Ścisła współpraca nauczyciela wf z rodzicami, pielęgniarką szkolną oraz wychowawcami.
Wyzwalanie radości u dzieci w czasie zajęć, eksponowanie ich osiągnięć i postępów.
Wytworzenie miłej i przyjaznej atmosfery podczas zajęć.
VIII. Ewaluacja programu:
pomiary i badania uzupełniające,
okresowe wyniki badania u lekarza ortopedy,
systematyczny, chętny udział w zajęciach gimnastyki korekcyjnej,
wywiady i rozmowy z rodzicami.
Grzegorz Kowalczyk
Zbąszynek
Nauczyciel wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej w Zbąszynku, absolwent Akademii Wychowania Fizycznego w Gorzowie Wlkp.
[1] P - podstawowe osiągnięcia uczniów. PP - ponadpodstawowe osiągnięcia uczniów.