PRZEDSZKOLE NR 5

MALBORK

PROFILAKTYCZNO-STYMULUJĄCY PROGRAM

GIMNASTYKI KOREKCYJNO – KOMPENSACYJNEJ

„WESOŁA ZABAWA + PRAWIDŁOWA POSTAWA”

„Nad zdrowiem trzeba pracować i praca ta ma charakter pedagogiczny.

Chodzi bowiem o wykształcenie trwałych nawyków higienicznych- kulturalnych,

odpowiednich postaw wobec zdrowia fizycznego i psychicznego,

wreszcie o pewne kwantum wiedzy i umiejętności”

M. Demel

Opracowanie : mgr Małgorzata Galara

2

SPIS TREŚCI

I. Wstęp ................................................................................................... 3
II. Cele programu ……………................................................................. 4
III. Zadania dydaktyczne ............................................................................ 4
IV. Zadania wychowawcze ........................................................................ 4
V. Formy organizacji i metody prowadzenia zajęć
Korekcyjno-kompensacyjnych ........................................................... 5
VI. Procedury osiągania celów.................................................................... 5
VII. Oczekiwane osiągnięcia wychowanków ............................................. 11
VIII. Propozycje metod kontroli oddziaływania korekcyjnego ....................12
IX. Propozycje zabaw i gier ruchowych z elementami korygującymi
wady postawy u dzieci ........................................................................ 13
X. Kilka wskazówek końcowych ..…………………………………...... 30
XI. Bibliografia .......................................................................................... 31

3

I. WSTĘP

Wiek przedszkolny i młodszy wiek szkolny jest okresem zwiększonego zagrożenia
występowania nieprawidłowej postawy u dziecka, dlatego jednym z podstawowych zadań
przedszkola i szkoły jest eliminowanie zjawisk wiążących się z powstawaniem lub
pogłębianiem się już istniejących wad i zaburzeń. Wszystkie oddziaływania zapobiegawcze,
wyrównujące i kompensujące są integralną częścią programów realizowanych na zajęciach
dydaktyczno-wychowawczych. Do działań w tym zakresie należy również gimnastyka
korekcyjno-kompensacyjna, której głównym celem jest przeciwdziałanie stwierdzonym
wadom postawy i wyrównywanie odchyleń fizjologicznych.
Aby osiągnąć taki cel należy stosować kilka zadań. Wyrabianie u dziecka nawyku
prawidłowej postawy ciała we wszystkich sytuacjach i czynnościach dnia codziennego.
Wytwarzanie silnej i wytrzymałej stabilizacji mięśniowo – więzadłowej kręgosłupa po
uprzednim usunięciu dystonii mięśniowej. Wdrożenie do rekreacji ruchowej uwzględniającej
elementy profilaktyki i korekcji zaburzeń zagrażających lub istniejących u dziecka.
Opanowanie przez dziecko i jego środowisko opiekuńcze wiedzy i umiejętności dotyczących
spraw jego zdrowia związanego z wadą.
Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna w naszym przedszkolu, jest kierowana głównie
do dzieci z wadami jeszcze nie wymagającymi postępowania rehabilitacyjnego. Są to dzieci,
u których wady postawy powstały w wyniku słabego umięśnienia, dystonii mięśniowej oraz
nieprawidłowego nawyku w utrzymywaniu postawy ciała.
Głównym założeniem przy prowadzeniu ćwiczeń i zabaw korekcyjno-kompensacyjnych
w naszej placówce jest, aby nauczyć dzieci właściwego myślenia o prawidłowej postawie
ciała człowieka (ile jest z tego tytułu korzyści). Ważnym też jest by zachęcić dzieci do
dążenia posiadania i utrzymywania prawidłowej postawy ciała. (Tu pod hasłem : „postawa
prawidłowa” należy rozumieć sylwetkę z prawidłowo rozwiniętym aparatem mięśniowym,
prostym kręgosłupem, prawidłowo ukształtowanymi kończynami, która daje możliwości
sprawnego ruchu w każdym zakresie.)
Mając powyższe na uwadze napisałam program gimnastyki korekcyjno – kompensacyjnej
„

WESOŁA ZABAWA + PRAWIDŁOWA POSTAWA

”, który będzie realizowany w codziennej

4

pracy z dziećmi naszej placówce w wymiarze dwóch/trzech zabaw ruchowych dwa razy w
tygodniu we wszystkich grupach wiekowych.

Baza: sala zabaw, teren trawiasty-zielony w ogrodzie przedszkolnym
Przyrządy: drabinki gimnastyczne, ławeczki gimnastyczne
Przybory: materace gimnastyczne, piłki gumowe, piłki lekarskie, kocyki,
laski gimnastyczne, krążki, kółka do rzutu, woreczki, szarfy

II. CELE PROGRAMU „WESOŁA ZABAWA + PRAWIDŁOWA
POSTAWA”

Cel ogólny:

• Wspomaganie harmonijnego rozwoju dziecka, w szczególności kształtowanie

prawidłowych umiejętności ruchowych oraz korygowanie wad postawy

Cele szczegółowe:

• uświadomienie dzieciom zalet i konieczności dbania o prawidłową postawę
• kształtowanie nawyku prawidłowej postawy u dzieci
• wzmacnianie całego garnituru mięśniowego u dzieci
• opanowanie umiejętności skorygowania wady przez przyswojenie korekcji lokalnych i

globalnych oraz rozciągnięcie grup mięśni przykurczonych i wzmocnienie
osłabionych

• korygowanie wad postawy u dzieci

III. ZADANIA DYDAKTYCZNE

1. Uaktywnienie układów: ruchu, krążeniowego, oddechowego.
2. Uzyskanie pełnego zakresu ruchu w stawach, odpowiedniej elastyczności i siły

określonych grup mięśniowych.

3. Wyrabianie nawyku postawy prawidłowej.
4. Zapoznanie dzieci z zabawami i grami ruchowymi kształtującymi prawidłową sylwetkę.

IV. ZADANIA WYCHOWAWCZE

1. Współpraca z partnerem

5

2. Samoocena i samokontrola własnej sylwetki.
3. Higiena osobista.
4. Współzawodnictwo w grupach.
5. Zasada „fair play” w rywalizacji
6. Prawidłowe odżywianie się.
7. Eliminowanie kompleksów psychicznych.

V. FORMY ORGANIZACJI I METODY PROWADZENIA ZAJĘĆ
KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNYCH

Gimnastyka korekcyjna jest częścią wychowania fizycznego i obowiązują w niej zasady
metodyki wychowania fizycznego. Ale jednocześnie gimnastyka korekcyjna jest specyficzną
formą ćwiczeń fizycznych, w których ruch został w pewnej mierze podporządkowany celom
terapeutycznym. Przy pomocy ruchu możemy wpływać na prawidłową sylwetkę i postawę
ciała. Metody i formy stosowane w pracy z dziećmi powinny być zatem dostosowane do
predyspozycji i możliwości dziecka oraz uwzględniać wszystkie uwarunkowania dotyczące
wprowadzenia treści z zakresu edukacji zdrowotnej. Przygotowując zajęcia indywidualne lub
grupowe, nauczyciel powinien uwzględnić potrzeby i możliwości dzieci, oraz ich rozwój
psychofizyczny.
Dlatego też , aby zachęcić dzieci do ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych, stworzyć im
dodatkową motywację, zajęcia te w naszej placówce prowadzone będą w formie
najwłaściwszej dla wieku przedszkolnego – zabawy i gry ruchowe.
Ważną rolę w wykonywaniu ćwiczeń w korektywie stanowią ćwiczenia izometryczne, w
czasie których należy zwracać uwagę na poprawne oddychanie. Można to osiągnąć przez
głośne syczenie (długie wymawianie głoski „s”, liczenie czy też głośne śpiewanie). W
ćwiczeniach dynamicznych oddech należy zgrać z wykonywanymi ruchami.

VI. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

• Ogólne założenia postępowania korekcyjnego

1. Uświadomienie dziecku jego defektu i potrzeby ćwiczeń.
2. Wyeliminowanie kompleksów.
3. Ćwiczenia rozluźniające i zwiększające ruchomość w stawach

-obręczy barkowej
-obręczy biodrowej
-kończyn dolnych i stóp

4. Nauka prawidłowego oddychania.

-torem piersiowym
-torem brzusznym
-ćwiczenia oddechowe wolne, wspomagane i oporowe

6

5. Nauka umiejętności korygowania wady przez przyswojenie korekcji lokalnych a następnie

globalnych.

6. Rozciąganie grup mięśniowych przykurczonych i wzmacnianie osłabionych.

-głowy, szyi, obręczy barkowej i górnego odcinka mięśni grzbietu
-prostownika grzbietu
-klatki piersiowej
-brzucha
-kończyn dolnych i stóp

7. Ćwiczenia o zwiększonej intensywności (tempo, ilość powtórzeń, obciążenia).

-mięśni grzbietu
-mięśni brzucha
-mięśni pośladkowych

8. Wyrabianie wytrwałości posturalnej, kształtowanie odruchu postawy prawidłowej.
9. Ćwiczenia specjalne hamujące określoną wadę, wyprostne, antygrawitacyjne.
10.Gry i zabawy ruchowe mające na celu harmonijny rozwój organizmu oraz wzmożenie jego
wydolności i sprawności fizyczno- ruchowej.

•

Zadania szczegółowe dla poszczególnych wad:

♦

♦

♦

♦

PLECY OKRĄGŁE

Plecy okrągłe to wada odcinka piersiowego kręgosłupa. W warunkach prawidłowych odcinek
piersiowy wygięty jest ku tyłowi, tworząc tzw. kyfozę piersiową. W przypadku pleców
okrągłych wygięcie to jest pogłębione – powstaje hiperkyfoza piersiowa.

cechy wady:
- osłabienie i rozciągnięcie mięśni grzbietu,
- przykurcze mięśni piersiowych,
- wysunięcie do przodu głowy i barków,
- zmniejszenie przodopochylenia miednicy,
- kolana i łokcie w pozycji lekkiego zgięcia,
- zaburzenie i zmniejszenie sprawności układu oddechowego i krążenia

Cel ćwiczeń:

1.Nauczenie i utrwalenie nawyku poprawnej postawy.
2.Zwiększenie ruchomości kręgosłupa.
3.Rozciąganie mięśni przykurczonych.
- ćwiczenia rozciągające mięśnie piersiowe ( wielkie i małe )biernie i czynnie,
- ćwiczenia rozciągające mięśnie zębate przednie
4.Likwidacja dystonii mięśniowej.
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie prostownika grzbietu odcinka piersiowego i mięśni

karku,

- ćwiczenia wzmacniające mięśnie ściągające łopatki (czworoboczny, równoległoboczny,

najszerszy grzbietu).

5.Ćwiczenia wdechowe i rozprężające klatkę piersiową.
6.Zabawy i gry:
„Nurkująca kaczka”, „Węszący piesek”, „Przejdź przez tunel”, „Berek zaczarowany”,
„Wywoływanka”, „Noszenie wody”, „Samochody”, „Dzień i noc”, „Powódź”, „Sztafeta z
przekazywaniem lasek”, „Sztafeta piłek”, „Wyścig raków z woreczkami”, „Kto dalej rzuci”,
„Sztafeta ze ślizgiem na kocykach”, „Sztafeta piłek w tunelu”.

Pozycje stosowane: w odciążeniu i izolowaniu antykifotyczne, przy stbilizacji odcinka
lędźwiowego, nie stosować pozycji pionowych, uwypuklać klatkę piersiową.
Przeciwwskazania: skłony w przód, podskoki, krążenia ramion w przód.

7

♦

PLECY WKLĘSŁE

Plecy wklęsłe to wada całego kręgosłupa, który na całej długości jest silnie uwypuklony
(hiperlodoza), miednica ustawiona niemal poziomo, silnie uwypuklony ku przodowi
kręgosłup lędźwiowy wykazuje duże zmiany
spowodowane przykurczami prostownika grzbietu, wiązadeł odcinka lędźwiowego

cechy wady:

- zwiększona lordoza lędźwiowa,
- wysunięty do przodu brzuch, klatka piersiowa i piersiowy odcinek kręgosłupa
mogą być nieco spłaszczone lub pozostawać w normie
- miednica ma zwiększone przodopochylenie
- mięśnie brzucha, pośladkowe wielkie oraz zginacze stawu kolanowego są
osłabione
- nadmiernie napięte są mięśnie grzbietu w odcinku lędźwiowym i zginacze
stawu biodrowego.

Cel ćwiczeń:

1.Kształtowanie nawyku przyjmowania postawy prawidłowej.
2.Ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione:
-prostownika grzbietu i karku, mięśni ściągających łopatki, mięśni brzucha, pośladkowych
wielkich, zginaczy stawu kolanowego.
3.Przywrócenie prawidłowych stosunków anatomicznych w obrębie stawu biodrowego.
4.Rozluźnienie mięśni grzbietu w odcinku lędźwiowym, zginaczy stawu biodrowego,
rozciągnięcie mięśni zginaczy uda i mięśni odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
5.Utrzymanie prawidłowej ruchomości kręgosłupa.
6.Gry i zabawy:
„Piłka parzy”, „Sztafeta ze ślizgiem między ławeczkami”, „Wyścig wskazówek zegara”,
„Pożar – powódź”, „Chrabąszcz na grzbiecie”, „Jazda na rowerze”, „Wyścig z czołganiem
pod partnerem”, „Koszenie trawy”.

Pozycje stosowane: zapewnić właściwe ustawienie odcinka piersiowego, przy korekcji
uwzględnić zrównoważenie przednio-tylne w stosunku do płaszczyzny przednio-czołowej
przechodzącej przez stawy skokowe.
Przeciwwskazania: unikać pozycji zwiększającej lordozę lędźwiową nie uprawiać
gimnastyki artystycznej, mostków kołyski na brzuchu, zwisów.

♦

♦

♦

♦

PLECY OKRĄGŁO - WKLĘSŁE

Ta wada charakteryzuje się nadmiernym powiększeniem kifozy piersiowej
i lordozy lędźwiowej.

cechy wady:

- głowa i barki są wysunięte do przodu
- kręgosłup w odcinku piersiowym wykazuje zwiększenie się wygięcia ku
tyłowi, a klatka piersiowa ulega zapadnięciu
- w odcinku lędźwiowym kręgosłup wygina się przesadnie ku przodowi
powodując uwypuklenie brzucha.

Cel ćwiczeń:

1.Zwiększenie ruchomości kręgosłupa w poszczególnych odcinkach. 2.Rrozciągnięcie
skróconych mięśni w obrębie klatki piersiowej,
w obrębie miednicy i lędźwi mięśni prostowników grzbietu odcinka lędźwiowego i zginaczy
stawu biodrowego.

8

3.Wzmocnienie mięśni rozciągniętych tzn.: mięśni grzbietu odcinka piersiowego i mięśni
karku, mięśni prostych i skośnych brzucha oraz prostowników stawu biodrowego.
Pozycje stosowane: stabilizujące odcinkowo kręgosłup.
Przeciwwskazania: Unikać pozycji nadmiernego wyprostu i zaokrąglających plecy.

♦

PLECY PŁASKIE

W tej wadzie kifoza i lordoza w kręgosłupie są spłaszczone.

cechy wady:

- głowa jest lekko wysunięta do przodu
- barki silnie ściągnięte do tyłu
- klatka piersiowa uwypuklona

Cel ćwiczeń:

1.Zwiększanie przodopochylenia miednicy i ukształtowanie prawidłowej
lordozy.
2.Zwiększanie ruchomości kręgosłupa, prawidłowe ustawienie kifozy.
3.Zalecane ćwiczenia zaokrąglające plecy i lordozujące, ogólne wszechstronne wzmocnienie
mięśni grzbietu, brzucha, mięśni pośladkowych.

Przeciwwskazania: unikać siadów: niskich, prostych, skrzyżnych, nie stosować ćwiczeń
elongacyjnych i zwisów.

♦BOCZNE SKRZYWIENIE KRĘGOSŁUPA (SKOLIOZA)
Skrzywiony kręgosłup tworzy wygięcie wypukłością w prawą lub lewą stronę w odcinku
piersiowym, lędźwiowym lub lędźwiowo-piersiowym. Przyczyną tej wady może być
nierównomierny rozwój somatyczny układów mięśni grzbietu.
Czynnikami powodującymi zaburzenia rozwoju somatycznego układu mięśni grzbietu
są:
- niedbała postawa przy siedzeniu, czytaniu, pisaniu,
- noszenie ciężarów po jednej stronie ( teczki, książki)
- jednostronne, długotrwałe zajęcia.

Cel ćwiczeń:

1.Zatrzymanie postępu skrzywienia.
2.Usunięcie skrzywienia lub jego zmniejszenie.
3.Utrzymanie osiągniętych wyników
4.Ćwiczenia na usunięcie przykurczów wiązadeł i mięśni zwłaszcza w obrębie
grzbietu i miednicy.
5.Ćwiczenia na zrównoważenie sił układu mięśniowego.
6.Ćwiczenia poprawiające wydolność fizyczną.
7.Ćwiczenia wyrabiające nawyk i odruch prawidłowej postawy ciała we wszystkich
pozycjach.
8.Ćwiczenia poprawiające wydolność układu krążeniowo- oddechowego.
9.Wzmocnienie mięśni przykręgosłupowych.
10.Wzmocnienie mięśni grzbietu, mięśni pośladkowych i brzucha.
11.Gry i zabawy:
„Znajdź swoją parę”, „Woreczkowy krokiet”, „Sztafeta piłek pod nogami”, „Wycieraczki
samochodowe”, „Wielbłądy”, „Dmuchana piłeczka”, „Berek w siadzie na piętach”, „Bocian i
żabki”.

Zaleca się: stosowanie pozycji niskich i izolowanych, ćwiczenia w wodzie (pływanie
żabką), ćwiczenia symetryczne i asymetryczne, jazdę na rowerze po powierzchni płaskiej,
rolki, łyżwy itp.

9

Przeciwwskazania: nie stosować skoków, dźwigania, nadmiernych skłonów w przód,
(należy je zastąpić opadami), mostków, długotrwałych marszów.
Przy wykonywaniu wszystkich ćwiczeń należy dążyć do wyciągnięcia się (elongacji)
dziecka, napięcia mięśni posturalnych po uprzednim skorygowaniu postawy

♦

♦

♦

♦

ZNIEKSZTAŁCENIA KLATKI PIERSIOWEJ:

KLATKA LEJKOWATA (SZEWSKA)
Powstaje w wyniku wrodzonego zaburzenia rozwoju przepony lub nieproporcjonalnego
rozrostu chrząstek żebrowych w stosunku do jego elementów.
Cel ćwiczeń:
1.Stosować ćwiczenia:
- ogólnorozwojowe (oddziaływać na cały narząd ruchu zwiększać ruchomość w stawach
bocznych i stawach kręgosłupa),
- wzmacniające mięśnie posturalne i rozciągające boki klatki piersiowej,
- oddechowe mają zwiększyć pojemność życiową płuc, wzmocnić mięśnie oddechowe,
zwiększyć ruchomość klatki piersiowej.

Pozycje stosowane: kształtować piersiowy tor oddychania, rozciągać wszechstronnie
mięśnie klatki piersiowej. Akcentować fazę wdechu, wdech wspomagać pracą ramion o
kierunku przodem w górę wdech, bokiem w dół wydech.

KLATKA PIERSIOWA KURZA
Cechuje ją zniekształcenie mostka, który tworzy silne uwypuklenie do przodu na kształt
dzioba łodzi.

Cel ćwiczeń :

1.Stosować ćwiczenia:
- ogólnorozwojowe, podobnie jak w klatce szewskiej. Rozciąganie boków klatki piersiowej i
dolnych łuków żeber poprzez wzmocnienie mięśni skośnych brzucha.
- specjalne (oddechowe)-akcentować fazę wydechu. Wdech wspomagać pracą ramion o
kierunku bokiem w górę, wdech przodem w dół wydech.
- specjalne ( o charakterze wytrzymałościowym)

- wysiłek wytrzymałościowy wpływa na usprawnienie funkcji narządów

wewnętrznych (układ krążenia, oddychania, termoregulacji, metabolizm
tkankowy)

Pozycje stosowane: stosować w klatce lejkowatej i kurzej, intensywne ćwiczenia - biegi,

skoki, rzuty, tory przeszkód, czworakowanie w formie zabaw i gier.

♦

♦

♦

♦

WADY KOŃCZYN DOLNYCH:

Zniekształcenia kończyn dolnych pogarszają statykę ciała i niekorzystnie zmieniają postawę.
Są wadami wrodzonymi lub powstają w wyniku asymetrii wyższej położonych odcinków
ciała, przeciążeń pracą statyczną.

KOLANA KOŚLAWE
Skierowane do wewnątrz przyśrodkowo, uda do podudzia tworzą kształt litery X. Kostki
wewnętrzne oddalone są od siebie ponad 5 cm. Koślawości kolan towarzyszy koślawe
ustawienie stóp.

Cel ćwiczeń:

1.Nauka poprawnego stania i chodzenia.
2.Wzmocnienie głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego, mięśnia krawieckiego,
mięśnia smukłego, półścięgnistego, półbłoniastego.

10

3.Rozciągnięcie pasma biodrowo – piszczelowego i mięśnia dwugłowego.

Stosować ćwiczenia odciążające stawy kolanowe. Zwalczać istniejące płaskostopie
(stosując obcas Thomasa), większość ćwiczeń prowadzić przy wyprostowanych kolanach,
w pozycji siedzącej i leżącej. Stosować ćwiczenia w siadzie skrzyżnym, unikać lub
eliminować pozycje stojące, nie stosować siadów klęcznych na piętach ze stopami i
podudziami na zewnątrz, eliminować pozycje rozkroczne, przy istniejącej nadwadze ciała
dziecka postępować w kierunku jej zmniejszania. Zaleca się pływanie głównie kraulem-
ze względu na lepsze zwarcie kolan, jazda na rowerze.

KOLANA SZPOTAWE
W wadzie tej oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty do wewnątrz. Najczęstszą przyczyną
jest krzywica oraz nadwaga ciała przy słabym jeszcze układzie mięśniowym, więzadłowym i
kostnym. Przy kolanie szpotawym trzony kości udowej, piszczelowej i strzałkowej wygięte są
na zewnątrz. Więzadło poboczne zewnętrzne jest rozciągnięte, poboczne wewnętrzne-
nadmierne napięte - przykurczone.

Cel ćwiczeń:

1.Wzmocnić więzadła poboczne zewnętrzne, mięśnie dwugłowe uda, strzałkowe.
2.Rozluźnić więzadła poboczne wewnętrzne, rozciągnąć mięśnie przywodzące.

Pozycje stosowane-rozpocząć od ćwiczeń odciążających i zwrócić uwagę na ćwiczenia
mięśni pośladkowych i przywodzących ( wzmocnić i rozluźnić). Przeciwwskazany jest
siad skrzyżny, stosować ruch nożycowy nóg w pionie, naprzemienne ruchy zginania i
prostowania w stawie skokowym ( przy maksymalnym wyproście w stawie kolanowym),
unoszenie złączonych nóg w górę i w dół w leżeniu przodem i tyłem. Stosować ćwiczenia
mięśni pośladkowych i przywodzących ( poduszkę wkłada się między kostki, a kolana
ściąga pasem lub taśmą (bandażem).

STOPA PŁASKA
Wada ta polega na obniżenie łuków wysklepiających stopę.
Stopa płaska statycznie (związana jest z niewydolnością mięśni i wiązadeł odpowiadających
za utrzymanie łuków stopy (mięsień piszczelowy przedni i tylny, strzałkowy długi i wszystkie
mięśnie strony podeszwowej stopy).

Cel ćwiczeń:

1.Uświadomić dziecku rodzaj ćwiczeń.
2.Zapewnić prawidłowe obuwie (w okresie niewydolności mięśniowo-więzadłowej stosować
można wkładki ortopedyczne), nie przeciążać stóp poprzez biegi, skoki, długie chodzenie.
3.Wzmacniać mięśnie podeszwowe stopy w prawidłowym ustawieniu w odciążeniu.
4.Gry i zabawy:
„Toczenie piłki po ścianie”, „Sztafeta z pisaniem liter”, „śongler”, „Zabawa kotka z
piłeczką”, „Wieszanie bielizny”, ‘Papużka na drążku”, „Schowaj woreczek”.
5.Systematycznie wyrabiać odruch prawidłowego ustawiania stóp nie chodzić na
zewnętrznych i wewnętrznych krawędziach. Stosować ćwiczenia na miękkim podłożu (
materace, piasek, woda, moczenie nóg w wodzie z solą kuchenną lub ciechocińską)
Zalecenia:

- pływanie, narciarstwo, gimnastyka artystyczna, jazda na rowerze
(ze stopami dostającymi pedałów dosiężnie – zmusza stopę do pracy w warunkach
odciążenia).

11

STOPA PŁASKO - KOŚLAWA
Stopy odchylają się na zewnątrz czego wyrazem jest uwypuklenie tzw. kostki wewnętrznej
oraz skręcenie pięty na zewnątrz. Stopa taka całym ciężarem opiera się na brzegu
przyśrodkowym.

1.Zalecane jest obuwie ortopedyczne w celu zmniejszenia koślawości. Prawidłowe obuwie
powinno odpowiadać następującym wymogom:

- tyłostopie powinno być mocno ujęte przez twardy, zamknięty i nie-deformujący się
zapiętek obejmujący ściśle piętę
- podeszwa musi być elastyczna i odpowiadać prawidłowemu kształtowi stopy, giętka we
wszystkich kierunkach, aby stopa mogła się dowolnie zginać, aby mięśnie stopy mogły
brać udział w chodzie.
- długość buta powinna uwzględniać tzw. naddatek funkcjonalny
- obcas powinien być szeroki i niski.
Długotrwałe stanie dziecka towarzyszące wielu jego czynnościom podczas ruchu wymaga
mocnego zapiętka, silnie trzymającego piętę i zabezpieczającego przed jego koślawieniem
w naturalnym odruchu rozluźniania zmęczonych mięśni. Jest to obuwie specjalne -
Beelly´ego z obcasem Thomasa ustawiające tyłostopie w pozycji odwróconej w
przypadku stopy koślawej. W leczeniu płaskostopia, w okresie niewydolności
więzadłowej stosuje się wkładki ortopedyczne zlecane przez lekarzy. Przy używaniu tego
typu wkładek konieczne jest stosowanie ćwiczeń specjalnych zwiększających wydolność
układu mięśniowo-więzadłowego stopy. Należy też stosować odpowiednią higienę nóg

Postępowanie profilaktyczne i korekcyjne w przypadku wad stóp:
1.Uświadomić rodzaj wady.
2.Zapewnić prawidłowe obuwie.
3.Nie przeciążać stóp poprzez stanie, biegi, skoki na twardym podłożu.
4.Stosować ćwiczenia i zabawy na miękkim podłożu.
5.Wzmacniać mięśnie w prawidłowym ustawieniu stóp w odciążeniu
(na początku mięśnie długie i krótkie stopy potem aktywizować całą stopę poprzez ćwiczenia
chwytne stóp, głównie zginacze podeszwowe stopy.
6.Systematycznie wyrabiać odruch prawidłowego ustawienia stóp.

Zalecenia:

- nosić obuwie wyjściowe z miękką wkładką unoszącą wewnętrzny brzeg stopy, obuwie
domowe na grubej podeszwie filcowej.
- nosić obuwie z przedłużonymi obcasami ½ cm. Podniesionymi o ½ - ¾ cm po stronie
wewnętrznej stopy (obuwie Beely´ego)
- chodzić i stać z równolegle ustawionymi stopami obciążając zewnętrzny brzeg stopy
- siedzieć ze skrzyżowanymi nogami opartymi o zewnętrzne krawędzie stopy

Przeciwwskazania:

Długotrwałe stanie dźwiganie dużych ciężarów, duże rozkroki w pozycji stojącej, piłka
nożna, jazda na łyżwach, rozsuwanie na zewnątrz palców w staniu, jazda na nartach
techniką oporową.

VII. OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA WYCHOWANKÓW :

Dziecko:
- wie co to jest prawidłowa postawa ciała,
- potrafi kontrolować swoją postawę ciała podczas ćwiczeń i w czynnościach dnia

codziennego,

- utrwala nawyk prawidłowej postawy w różnych pozycjach i sytuacjach na zajęciach,

12

- wie jak bezpiecznie się zachowywać na powierzonym stanowisku ćwiczebnym,
- prowadzi zdrowy i higieniczny styl życia zgodny z zaleceniami nauczyciela,
- umie wskazać i wykonać ćwiczenia przeciwdziałające jego wadzie,
- ma świadomość potrzeby aktywności ruchowej wpływającej na jego stan ducha i zdrowia,
- chętnie przenosi działania ruchowe z przedszkola do domu,
- zna i respektuje reguły i zasady w zabawach i grach,
- wie jaki jest wpływ ćwiczeń kształtujących i ruchu na świeżym powietrzu dla organizmu,
- rozumie podstawowe pojęcia związane z terminologią ćwiczeń (pozycje wyjściowe,

kierunek ruchu, ćwiczenie właściwe, element korygujący, pozycje końcowe),

- potrafi stosować podstawowe zasady higieny – przed i po wysiłku,
- potrafi właściwie przyjąć porażkę i sukces osobisty oraz zespołu,
- umie prawidłowo oddychać podczas ćwiczeń (różnica w oddychaniu torem piersiowym i

brzusznym),

- potrafi współdziałać w grupie, drużynie i z partnerem,

VIII. PROPOZYCJE METOD KONTROLI ODDZIAŁYWANIA
KOREKCYJNEGO

1.Wzrokowa ocena postawy ciała.
Obserwacja badanego z boku:
- ustawienie głowy, szyi, barków, miednicy
- fizjologiczne wygięcia w odcinku piersiowym i lędźwiowym
- brzuch
Obserwacja badanego z przodu:
- ustawienie szyi, barków,
- wysklepienie klatki piersiowej,
- kończyny dolne,
- trójkąty talii.
Obserwacja badanego z tyłu:
- ustawienie łopatek,
- pięty i stopy,
- symetria prawej i lewej strony pleców,
- przebieg wyrostków kolczystych osi kręgosłupa.
Obserwacja chodu badanego.

2.Ocena funkcjonalna:
Wykrywanie przykurczy w stawach rzutujących na postawę ciała
a) zginaczy stawu biodrowego - Test Thomsona.

Dziecko leży na plecach, ugina jedną nogę w stawie kolanowym i biodrowym i dociska
do klatki piersiowej w przypadku przykurczu, druga noga leżąca wyprostowana na
podłożu- unosi się ku górze.

b) przykurcz stawu barkowego-za pomocą testu ściennego.

Dziecko w siadzie skulnym przywiera plecami do ściany i wznosi ramiona w górę,
starając się nimi dotknąć ściany. Nie dotknięcie RR do ściany określa przykurcz.

c) przykurcz w obrębie mięśni kulszowo -goleniowych .
Dziecko w pozycji przysiadu podpartego przodem, unosi biodra w górę i prostuje nogi w

stawach kolanowych. Ugięcie nóg w stawach świadczy o przykurczu kolanowym.

Ocena siły mięśni grzbietu, obręczy barkowej, brzucha
a) ocena prostowników grzbietu

13

Dziecko leży na brzuchu na ławce gimnastycznej, nogi i ręce wyprostowane wzdłuż osi
kręgosłupa nie mogą dotknąć podłoża.
b) ocena siły mięśni obręczy barkowej
W zwisie tyłem na drabinie dziecko unosi kolana do zgięcia w górę.
Jeśli wytrzyma 10 sek. to siła mięśni barków jest dobra.
c) ocena siły mięśni brzucha.
Dziecko siedzi w siadzie o nogach ugiętych, stopy ustabilizowane pod drabinką, przechodzi
do leżenia tyłem i z leżenia do siadu RR w górę z zachowaniem pełnej korekcji tułowia.
Czynność tę powtarza tak szybko jak może, w czasie 20 sekund. Siła osłabiona mięśni, gdy
badany w ciągu 20 sekund nie uzyska 8 przejść z leżenia do siadu prostego.

IX. PRZYKŁADY ZABAW I GIER RUCHOWYCH DLA WAD
MIESZANYCH

DO

WYKORZYSTANIA

PRZY

REALIZACJI

PROGRAMU

ŚLIMAK

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy leżą na brzuchu z nogami
wyprostowanymi i złączonymi. Na hasło prowadzącego – ŚLIMAK POKAś ROGI – dzieci
podnoszą głowę i ręce nad podłogę, przykładając zwinięte w pięść dłonie do skroni i prostując
wskazujące palce pokazują ,,rogi”, jak u ślimaka. Łokcie powinny być uniesione nad podłogę.
Na hasło prowadzącego – ŚLIMAK SCHOWAJ ROGI – dzieci zginają wskazujące palce.
Natomiast na hasło – ŚLIMAK ODPOCZYWA – dzieci kładą dłonie na podłodze i opierając
na nich brodę wracają do pozycji wyjściowej. Zabawa odbywa się w czasie np.2 min, a
prowadzący w kolejności podaje hasła.
Najlepszym ślimakiem zostaje dziecko, które nie popełni żadnego błędu lub popełni ich
najmniej. Błędami w tej zabawie są: oderwanie klatki piersiowej od podłogi oraz niskie
uniesienie łokci.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie od ucisku osiowego,
- wzmocnienie mięśnia prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak.

CZATUJĄCY INDIANIN

14

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy leżą na brzuchu, ręce ułożone
wzdłuż tułowia. Na hasło prowadzącego – INDIANIN PATRZY – dzieci podnoszą jedną rękę
do głowy, trzymając dłoń nad oczami jako przysłonę. Jednocześnie unoszą nad podłogę i
podobnie jak czatujący za krzakami Indianin obserwują przed sobą teren.

Na hasło prowadzącego – INDIANIN ODPOCZYWA – dzieci wracają do pozycji
wyjściowej. Na ponowne hasło INDIANIN PATRZY –dzieci zmieniają ułożenie rąk i
wykonują zadanie.
Zabawa odbywa się w czasie np. 2 min.
Najlepszym Indianinem zostaje dziecko, które nie popełniło błędu lub popełniło ich najmniej.
Błędami w tej zabawie są; oderwanie klatki piersiowej od podłogi, boczne skręty tułowia
oparcie głowy i łokcia o podłogę.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięsni ściągających łopatki,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak.

POKAś ŁOKCIE

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy leżą na brzuchu z dłońmi
splecionymi na karku i łokciami opartymi o podłogę. Na hasło prowadzącego – POKAś
LOKCIE – dzieci unoszą ramiona nad podłogę i pokazują prowadzącemu łokcie. Po
wytrzymaniu ok. 3-6 s prowadzący podaje hasło – SCHOWAJ ŁOKCIE. Dzieci wracają do
pozycji wyjściowej. Zabawa odbywa się w czasie np.1,5 min.
Prowadzący wyróżnia te dzieci, które nie popełniły błędów lub popełniły ich najmniej.
Błędem w tej zabawie są: wysokie uniesienie klatki piersiowej i pogłębienie lordozy
lędźwiowej.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie mięśnia prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni karku.
- Przeciwwskazania: brak.

15

LOT SAMOLOTU

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Dzieci leżą na brzuchu z dłońmi pod brodą. Nogi
są wyprostowane i złączone. Na hasło prowadzącego –SAMOLOT LECI- uczestnicy zabawy
przenoszą wyprostowane ręce w bok i unoszą je jak najwyżej, unosząc jednocześnie głowę.
W tym samym czasie unoszone są nisko! wyprostowane nogi.

Po wytrzymaniu w takiej pozycji przez 3-6 s. prowadzący podaje hasło-SAMOLOT
LĄDUJE. Dzieci opuszczają ręce i nogi wracają do pozycji wyjściowej. Zabawa odbywa się
w czasie np. 2 min. Można ją uatrakcyjnić wprowadzając opowieść ruchową z podróżą po
Polsce ( np. lot do gdańska, tam lądowanie – odpoczynek, z Gdańska do Szczecina , następnie
do Krakowa ) lub po świecie.
Prowadzący wyróżnia dziecko ( najlepszy „samolot”), które nie popełniło błędu lub popełniło
ich najmniej. Błędami w tej zabawie są: oderwanie klatki piersiowej od podłogi, oparcie
głowy o podłogę, niesymetryczne ułożenie rąk, wysokie uniesienie nóg.
Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie mięśnia prostownika grzbietu,
- wzmocnienie mięśni karku,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- wzmocnienie mięśni pośladkowych,
- wzmocnienie mięśni kulszowo-goleniowych.
- Przeciwwskazania: brak

LORNETKA

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy leżą na brzuchu z dłońmi pod
brodą. Na hasło prowadzącego – POPATRZ PRZEZ LORNETKĘ – dzieci odrywają ręce od
podłogi, przenoszą dłonie do oczu , układając palce tak, aby powstało kółko. Przez tak
utworzoną ,, lornetkę” obserwują przed sobą teren. Dzieci obserwują teren bezpośrednio
przed sobą, nie powinny patrzeć na boki. N a hasło prowadzącego – ODPOCZYNEK – dzieci

16

wracają do pozycji wyjściowej. Prowadzący na przemian podaje hasła i obserwuje
poprawność zadania. Zabawa odbywa się w czasie 2 min.
Wygrywa ta osoba, która nie popełniła błędu lub popełniła ich mniej. Błędami w wykonaniu
zadania korekcyjnego są: oderwanie klatki piersiowej od podłogi, boczne skręty tułowia,
oparcie łokci i głowy o podłogę.

Oddziaływanie korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,
- wzmocnienie mięśni karku.
Przeciwwskazania: brak.

DOTKNIJ CZOŁA KOLANAMI

PRZYRZĄDY I PRZYBORY : zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.

ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy leżą na podłodze na plecach,
ręce wzdłuż ciała. Na sygnał prowadzącego unoszą nogi w górę i odrywając biodra od
podłogi starają się dotknąć kolanami do czoła. Na drugi sygnał dzieci wracają do pozycji
wyjściowej. Za każde dotknięcie kolanami czoła dziecko, otrzymuje 1 punkt. Zabawę
powtarza się 4-6 razy. Wygrywa to dziecko, które uzyskało najwięcej punktów.

Oddziaływanie korekcyjne:

- rozciąganie mięśnia prostownika grzbietu odcinka lędźwiowego,
- rozciąganie mięśnia czworobocznego lędźwi,
- wzmocnienie mięśni brzucha.

Przeciwwskazania: brak

WIATRAKI

PRZYRZĄDY IPRZYBORY: zbędne
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.

ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy ustawiają się w małym
rozkroku lub klęku prostym. Na hasło prowadzącego – WIEJE WIATR- dzieci wykonują
wyprostowanymi rękoma obszerne krążenia w tył – skrzydła wiatraka obracają się. Na
hasło – WIATR PRZESTAŁ WIAĆ –uczestnicy zabawy opuszczają ręce wzdłuż tułowia,
utrzymując poprawną postawę. Prowadzący na przemian podaje hasła. W czasie zabawy
należy zwracać uwagę, aby dzieci nie pogłębiały lordozy lędźwiowej. Zabawa odbywa się
w czasie np.1 min.
Prowadzący obserwuje dzieci i po zakończeniu zabawy wyróżnia to które wykonało
zadanie bezbłędnie. Błędami w tej zabawie są: krążenia ramion w przód, mało obszerne
krążenia ramion, pogłębienie lordozy lędźwiowej oraz brak utrzymania pozycji
skorygowanej.

Oddziaływanie korekcyjne:

- rozciąganie mięśni piersiowych,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,

-

nauka przyjmowania postawy skorygowanej.

Przeciwwskazania: brak.

17

KUKUŁKA

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy siedzą w siadzie
skrzyżnym w pozycji skorygowanej, z rękoma ułożonymi w ,,skrzydełka”. Na sygnał
prowadzącego wysuwając głowę do przodu i wymawiając słowo ,,kuku”, a następnie
cofając głowę naśladują wysuwanie się kukułki z wnętrza zegara i chowanie się jej do
środka. Głowa jest dłużej schowana niż wysunięta. Przez cały czas zabawy tułów
powinien być nieruchomy – ruch dotyczy tylko głowy. Głowa powinna być cały czas
ustawiona pionowo. Zabawa odbywa się w czasie 1 min. Wygrywa to dziecko, które
naśladując kukułkę nie popełni żadnego z następujących błędów: nie utrzymanie pozycji
skorygowanej w czasie trwania zabawy, pochylenie głowy, lub popełni najmniej błędów
Oddziaływanie korekcyjne:

- wyrobienie nawyku postawy prawidłowej, zwłaszcza prawidłowego ustawienia

głowy,

- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki.
- Przeciwwskazania: brak.

KRASNOLUDKI

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: dowolna liczba dzieci.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy dowolnie ustawiają się na
całej sali. Stoją w pozycji skorygowanej. Na sygnał prowadzącego dzieci przyjmują
pozycję w przysiadzie z rękoma ułożonymi w ,,skrzydełka”, z tułowiem w pionie. Chodzą
po sali we wspięciu na palcach udając ,, krasnoludki”. Ponieważ pozycja i zadanie są dość
trudne do wykonania, więc ta część zabawy powinna trwać jednorazowo 3-5s, po czym
wracają do pozycji wyjściowej. Zabawa odbywa się w czasie np.1.5 min. Wygrywają
dzieci, które w czasie zabawy nie popełniły następujących błędów: pochylenia tułowia w
przód, brak ściągania łopatek, chód na całych stopach.

Oddziaływanie korekcyjne:
- nauka przyjmowania pozycji skorygowanej,
- wzmocnienie prostownika grzbietu,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki.
- Przeciwwskazania: brak.

18

BUDOWANIE DOMU

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne

UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Dzieci siedzą w siadzie skrzyżnym z dłońmi na
kolanach. Plecy wyprostowane, głowa wyciągnięta w górę. Na hasło prowadzącego –
BUDUJEMY DOM – dzieci przenoszą ręce w ,,skrzydełka ”. Na hasło – BUDUJEMY
PARTER – dzieci przenoszą prawą rękę w górę i ustawiają dłoń równolegle do podłogi nad
głową. Na hasło – BUDUJEMY PIERWSZE PIĘTRO – dzieci tak samo ustawiają lewą rękę,
ale z dłonią nad dłonią prawą . Na hasło – BUDUJEMY DRUGIE PIĘTRO – przenoszą
prawą dłoń nad lewą. ,,Budujemy” tyle pięter, aż uczestnicy zabawy maksymalnie wyciągną
ręce w górę. Wówczas prowadzący podaje hasło – BUDUJEMY DACH -. Dzieci wyciągają
dłonie w górę i łączą palce prawej i lewej dłoni tworząc ,,dach” nad zbudowanym ,, domem”.

Prowadzący wyróżnia dziecko, które zbudowało: najładniejszy, najmocniejszy dom – bez
błędów: brak maksymalnego wyciągnięcia się w górę, pochylenie tułowia w bok. Zabawę
powtarza się 3 –5 razy.
Oddziaływanie korekcyjne:
- czynna elongacja kręgosłupa.
Przeciwwskazania: brak.

GRA NA FUJARCE

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy leżą na podłodze na brzuchu,
z dłońmi pod brodą. Na hasło prowadzącego -GRAMY NA FUJARCE - dzieci podnoszą
głowę i ręce w górę i przenoszą dłonie do przodu - przed głowę. Palcami wykonują ruchy
jakby grały na fujarce. Na hasło prowadzącego - PRZERWA W GRZE -dzieci wracają do
pozycji wyjściowej i odpoczywają. Prowadzący kilkakrotnie, na zmianę, powtarza hasła,
obserwując poprawność wykonania zadań. Dziecko, które nie oderwie klatki piersiowej od
podłogi i nie oprze się łokciami lub głową o podłogę, zostaje przez prowadzącego
wyróżnione.
Oddziaływanie korekcyjne:

- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,

- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego,
- wzmocnienie mięśni karku,
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki.

19

- Przeciwwskazania: brak.

HUŚTAWKA

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne
UCZESTNICY: minimum 2 osoby
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Dzieci siedzą w siadzie prostym. Tułów
wyprostowany, ręce ułożone w,, skrzydełka''. Na sygnał prowadzącego dzieci wykonują pad
do tyłu, przechodzą do leżenia na plecach z nogami w pionie i wracają do siadu prostego,
naśladując ruchy huśtawki. Przez cały czas trwania zabawy nogi powinny być wyprostowane
i złączone, tułów wyprostowany, a ręce ułożone w, skrzydełka". Kąt między nogami a
tułowiem powinien przez cały czas być niezmienny i wynosić około 90

0

.

Dzieci w czasie huśtania się nie mogą odrywać bioder od podłogi w leżeniu na plecach.
Zabawa odbywa się w czasie np. 2 min. Prowadzący wyróżnia to dziecko(dzieci), które nie
popełniło błędów.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni brzucha
- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki
Przeciwwskazania: brak

JAZDA NA ROWERZE

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Dzieci leżą na podłodze na plecach z nogami
ugiętymi, stopami opartymi o podłogę i rękoma ułożonymi w ,,skrzydełka''. Na hasło
prowadzącego - JEDZIEMY NA ROWERZE - dzieci unoszą nogi i zataczają stopami
obszerne kółka, jak przy pedałowaniu na rowerze. Na hasło prowadzącego -
ZATRZYMUJEMY ROWER - dzieci wracają do pozycji wyjściowej i chwilę odpoczywają.
Zabawa trwa w czasie np.2 min. Prowadzący na przemian podaje w /w hasła. Po zakończeniu
zabawy prowadzący wyróżnia te dzieci, które ładnie,, jechały na rowerze'' i wykonywały
obszerne ruchy nogami.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni brzucha.

20

Przeciwwskazania: brak

KURKI PIJĄ WODĘ

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy znajdują się w klęku
podpartym z dłońmi skierowanymi palcami do środka. Na hasło prowadzącego - KURKI
PIJĄ WODĘ -dzieci uginają ręce w łokciach i zbliżają nos ( lub brodę) do podłogi. Pozostając
w tej pozycji
3-5 s udają, że piją wodę. Następnie prostują ręce i unoszą wysoko głowę ,,połykając wodę”
przez kolejne 3-5 s. Na kolejne hasło - KURKI PIJĄ WODĘ - dzieci powtarzają czynności.
Zabawa trwa np. 1,5 min.
Prowadzący wyróżnia dziecko, które ładnie i bez błędów wykonywało zadanie. Błędami są:
ustawienie rąk zbyt blisko kolan, złe ustawienie dłoni, dotykanie podłogi czołem.
Oddziaływania korekcyjne:
- odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,
- korekcja ( w czasie „ połykania wody”) lub hiperkorekcja ( w czasie „ picia”)
nadmiernej kifozy piersiowej,
- hiperkorekcja nadmiernej lordozy lędźwiowej,
- rozciąganie mięśni piersiowych.
Przeciwwskazania: brak.

KWIATEK ROŚNIE

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne
UCZESTNICY: minimum dwie osoby
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy siedzą w siadzie skrzyżnym,
tułów pochylony do przodu, dłonie na podłodze. Na hasło prowadzącego: - KWIATEK
ROŚNIE -dzieci powoli prostują tułów. Na hasło – KWIATEK WYCIĄGA SIĘ DO
SŁOŃCA - wyciągają ręce w górę, jak najwyżej. Na hasło- KWIATEK WIĘDNIE - dzieci
powoli wracają do pozycji wyjściowej. Zabawa odbywa się w czasie np. 2 min. Prowadzący
kolejno podaje hasła. Po zakończeniu zabawy wyróżnia dzieci, które najładniej wykonały
zadanie i nie popełniły błędu: pochylenia tułowia w bok w czasie elongacji. Należy wydłużyć
w czasie fazę wyciągania się dziecka w stosunku do pochylenia tułowia.
Oddziaływanie korekcyjne:

- elongacja kręgosłupa
- wzmocnienie mięśni karku,

- wzmocnienie prostownika grzbietu odcinka piersiowego
Przeciwwskazania: brak

NURKUJĄCA KACZKA

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.

21

UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Dzieci znajdują się w klęku podpartym. Na
sygnał prowadzącego uczestnicy zabawy ruchami głowy i tułowiem naśladują nurkującą i
wynurzającą się kaczkę: uginają ręce w łokciach, zbliżają głowę do podłogi, wysuwają głowę
daleko do przodu, prostują ręce, zadzierając wysoko głowę i wracają do klęku podpartego.
Każdy wykonuje dziesięć ,,nurkowań”.
Prowadzący obserwuje dokładność wykonywanego zadania i wyróżnia najlepszego
zawodnika. Błędami w tej zabawie są: brak lub małe ugięcie rąk w łokciach, pochylenie
głowy do przodu.
Oddziaływanie korekcyjne:
-

odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,

-

wzmocnienie mięśnia prostownika grzbietu odcinka piersiowego,

-

hiperkorekcja nadmiernej kifozy piersiowej,

-

rozciąganie mięśni piersiowych,

-

wzmocnienie mięśni karku.

Przeciwwskazania: brak

POPATRZ NA BRODĘ - POPATRZ NA PLECY

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.

UCZESTNICY: minimum dwie osoby.

ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy siedzą na podłodze w siadzie

skrzyżnym z rękoma w "skrzydełka". Na hasło prowadzącego

-

POPATRZ NA BRODĘ

-

dzieci pochylają w przód, przyciskając brodę do klatki piersiowej i kierując wzrok w dół. Na
hasło- POPATRZ NA PLECY

-

uczestnicy zabawy za

dzierają

głowę mocno w tył, kierując

wzrok maksymalnie za siebie, jakby chcieli zobaczyć swoje plecy. Przez cały czas tułów
powinien być nieruchomy i wyprostowany. Zabawa odbywa się w czasie np. 1,5 min.
Prowadzący wyróżnia to dziecko, które wykonało zadanie najładniej, bez błędów, jakimi są:
brak korekcji postawy w czasie zabawy oraz ruchu tułowia.
Oddziaływania korekcyjne:
-

nauka utrzymywania pozycji skorygowanej,

-

zwiększenie ruchomości odcinka szyjnego kręgosłupa,

- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki.
Przeciwwskazania: brak

PŁYWANIE STRZAŁK

Ą

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne

UCZESTNICY: minimum dwie osoby.

ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY.

Uczestnicy zabawy leżą na brzuchu z nogami

wyprostowanymi

i złączonym. Ręce wyciągnięte

przed siebie. Na hasło prowadz

ącego-PŁYNIEMY

STRZAŁKĄ- dzieci

unoszą ręce i głowę nad podłogę, a nogami wykonują "nożyce pionowe"

nisko!

nad podłogą. Po 5

-10s prowadzący podaje hasło

-

ODPOCZYWAMY-

i dzieci wracają do

pozycji wyjściowej. Prowadzący powinien zwracać uwagę na to, aby dzieci nie

wstrzy

m

y

wały

oddechu w czasie "płynięcia strzałką." Prowadzący kilkakrotnie podaje hasła i obserwuje
poprawność wykonywanego przez dzieci zadania. Po zakończeniu zabawy wyróżnia te osoby,

22

które nie popełniły błędów ( lub miały ich najmniej): oderwanie klatki pi

ersiowej od podłogi,

wysokie uno

szenie nóg, oparcie głowy i rąk o podłogę, wstrzymywanie oddechu w czasie

trwania zabawy.
Oddziaływanie korekcyjne:
-

odciążenie kręgosłupa od ucisku osiowego,

-

wzmocnienie prostownika grzbietu,

-

wzmocnienie mięśni pośladkowych,

-

wzmocnienie mięśni kulszowo-goleniowych.

Przeciwwskazania: brak

CHRZĄSZCZ NA GRZBIECIE

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne.
UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Dzieci leżą na podłodze na plecach

z rękoma i

nogami w górze. Na hasło prowadzącego

-

CHRABĄSZCZ CHCE WSTAĆ

-

dzieci naśladują

rękoma i nogami ruchy chrabąszcza przewróconego na grzbiet. W czasie zabawy dzieci nie
mogą odrywać barków od podłogi. Na hasło prowadzącego

-

CHRABĄSZCZ ODPOCZYWA

-

dzieci opuszczają ręce i nogi na podłogę. Zabawa odbywa się w czasie np.2 min.

Prowadzący na

zmianę podaje hasła. Wyróżnia

dzieci, które najlepiej naśladowały chrabąszcza.

Oddziaływanie korekcyjne:
-

odciążenie kręgosłupa,

-

wzmocnienie mięśni brzucha.

Przeciwwskazania: brak

SPACER RAKÓW

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne
UCZESTNICY: dowolna ilość dzieci
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy ustawieni w rozsypce na sali
w podporze tyłem, z nogami ugiętymi chodzą dowolnie po sali udając raki. Dłonie powinny
być ułożone tak, aby palce skierowane były w stronę stóp (zapobiega to nadwyprostowi
stawów łokciowych). „Raki” chodzą raz do przodu, raz do tyłu. Przez cały czas biodra
powinny być uniesione wysoko- do linii łączącej barki i kolana. Prowadzący obserwuje
wszystkie dzieci i wychwytuje błędy, którymi w tej zabawie są: niskie uniesienie bioder,
asymetryczna praca lewej i prawej ręki lub nogi, skręty boczne tułowia, wysuwanie barków
do przodu. Zabawa odbywa się w czasie np. 2 min. Prowadzący wyróżnia osoby, które
p

oprawnie naśladowały raki i nie

popełnił

y błędów.

Oddziaływanie korekcyjne:

- odciążanie kręgosłupa od ucisku osiowego,

-

wzmocnienie prostownik

a grzbietu odcinka piersiowego,

- wzmocnienie mięśni ściągających łopatki,

-

wzmocnienie mięśni pośladkowy

ch,

-

rozciągnięcie mięśni piersiowych.

Przeciwwskazania: brak.

23

ZRYWANIE JABŁEK

PRZYRZĄDY I PRZYBORY: zbędne

.

UCZESTNICY: minimum dwie osoby.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Uczestnicy zabawy chod

zą po wyznaczonym terenie.

Na hasło prowadzącego

-

NAZRYWAJ JABŁEK

-

dzieci stają na palcach i wyciągają jedną

rękę jak najwyżej, starając się ,,zerwać " wysoko wiszące jabłko. Jabłka powinny być
,,zrywane” raz prawą, raz lewą ręką . Następnie dzieci ,,zrywają jabłka” oburącz .
Prowadzący zabawę przypomina, że jabłka rosną bardzo wysoko i aby je zerwać trzeba
bardzo mocno wyciągnąć się w górę, ale nie wolno podskoczyć. Na hasło prowadzącego -

PRZECHODZIMY DO INNEGO SADU

-

dzieci wracają do pozycji wyjściowej (chodu)itd.

Zabaw

a odbywa się w czasie np.2 min.

Po zakończeniu zabawy prowadzący wyróżnia najlepszego

,,zrywacza jabłek”, który dokładnie zrywa jabłka i nie popełnia błędu :pochylenie tułowia w
bok, niepełne wyciągnięcie się w górę , brak spięcia na palcach, wyskok w górę.
Oddziaływanie korekcyjne:
-czynna elongacja kręgosłupa.
Przeciwwskazania: brak

SKAMIENIENIE

LICZBA UCZESTNIKÓW : dowolna.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY : Ćwiczący biegają w rytmie muzyki w różnych
kierunkach, poruszając wszystkimi częściami ciała (ruchy głowy, tułowia, ramion itd.). Po
chwili nauczyciel wymienia je po kolei, wskazując które powinny „skamienieć”
(tzn. nie poruszać się), podczas gdy inne pozostają w ruchu bez ograniczeń. Nauczyciel może
także wymienić kilka części ciała równocześnie. W każdym przypadku „skamienienia”
zmieniają się odczucia i harmonia ruchu, a także ujawnia się znaczenie poszczególnych części
ciała w ruchu globalnym.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie całego aparatu mięśniowego
Przeciwwskazania: brak

BOOGI W SIADZIE

LICZBA UCZESTNIKÓW : dowolna.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY.Ćwiczący stają w rozsypce na całej powierzchni
sali.Na sygnał nauczyciela (np. włączenie muzyki) wszyscy siadają w siadzie płaskim
na podłodze (z wyprostowanymi plecami) i w rytmie muzyki przesuwają, na przemian, proste
nogi do przodu i do tyłu, wykonując taniec na pośladkach. Wraz z uniesieniem np. lewego
pośladka nad podłogą, w celu przesunięcia się w dowolnym kierunku, należy unieść
równocześnie lewy bark z całym ramieniem w górę oraz utrzymać wyprostowane plecy.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni brzucha
- wzmocnienie mięśni pośladków
-czynna elongacja kręgosłupa
Przeciwwskazania: brak

24

ŁAPANIE LATAWCA

LICZBA UCZESTNIKÓW : dowolna.
ORGANIZACJA I PRZEBIEG ZABAWY. Ćwiczący ustawiają się w rzędzie, chwytając
stojącą przed sobą osobę obiema rękami za barki. W ten sposób tworzy się „latawiec”.
Pierwszy z rzędu („głowa latawca”) próbuje złapać ostatniego („ogon latawca”),
podczas gdy ostatnie osoby z rzędu usiłują temu przeszkodzić (uciekając wspólnie przed
„głową”). Zmiana „głowy” następuje, gdy „ogon” zostanie złapany.
Oddziaływanie korekcyjne:
- wzmocnienie mięśni brzucha
- wzmocnienie mięśni grzbietu
-czynna elongacja kręgosłupa
Przeciwwskazania: brak

ZABAWY Z ZASTOSOWANIEM PRZYBORÓW I PRZYRZĄDÓW

W tej grupie zabaw zostały wykorzystane najprostsze z dostępnych przyborów i
przyrządów. Są one tak bezpieczne, że można je wykorzystać w każdych warunkach,
nawet najtrudniejszych (np. na korytarzu). Są one wesołymi i pożądanymi formami
ruchu, sprawiającymi ćwiczącym wiele radości i przyjemności. Pozwalają przy tym
rozwijać całą psychomotorykę. Pomagają w opanowaniu podstawowych form ruchu,
są doskonałym wstępem do trudnych kombinacji ruchowych i stanowią korzystną
formę zajęć we wstępnym etapie edukacji ruchowej. Dzięki zastosowaniu ćwiczeń z
przyborami, ćwiczący zbierają nowe doświadczenia ruchowe, nabywają ruchowej
pewności siebie, poprawiają zdolności koordynacyjne i kondycyjne. Z dużej liczby
zabaw z przyborami dla potrzeb każdej lekcji można wybrać chociaż kilka,
uwzględniając przy tym wymiary pomieszczenia, w którym odbywają się zajęcia,
jego wyposażenie, wiek, płeć i sprawność fizyczną grupy itp.

•

ZABAWY ZAPOZNAWCZE

„Przedstawianie się z podawaniem piłki”

Przybory – 2 piłki lekarskie.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Nauczyciel dzieli ćwiczących na dwa zastępy, które formują
własne koło. Każdy z zespołów otrzymuje jedną piłkę lekarską. Na sygnał nauczyciela
ćwiczący (trzymający piłkę) podaje ją sąsiadowi w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek
zegara, ten z kolei następnemu itd. Równocześnie z podaniem piłki przedstawiają się sobie,
wymieniając swoje imiona.
Odmiana I. Rzucanie piłki do dowolnej osoby w kole, po uprzednim wywołaniu jej imienia.
Odmiana II. Dwie osoby z każdego koła otrzymują piłkę. Na sygnał nauczyciela rzucają je
do współćwiczących, wywołując wcześniej ich imiona (równocześnie 2 piłki w ruchu). Każda
z osób, która złapie piłkę rzuca ją dalej do innego współćwiczącego, wywołując jego imię.

„Przedstawianie się z przekazywaniem drobnych przyborów”

25

Przybory – balony, chusteczki, ręczniki, małe piłeczki, zgniecione w kłębek gazety itp. w
ilości równej połowie liczby ćwiczących.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Nauczyciel rozdaje ćwiczącym różne przybory, w takiej
ilości, aby na dwóch ćwiczących przypadał jeden. Każdy z nich posiada inne właściwości
(jeden jest miękki, inny twardy, jeszcze inny bardzo lekki itd.).
Uczestnicy biegają bez zatrzymywania się. Ci, którzy trzymają jakiś przybór, przebiegając
obok współćwiczącego bez przyboru, rzucają mu go z niewielkiej odległości. Podczas tej
czynności przedstawiają się sobie wymieniając przy tym swoje imiona. W trakcie trwania
zabawy, kiedy ćwiczący zapamiętają już imiona wszystkich współćwiczących, mogą później
wywoływać ich imiona, zanim rzucą do nich przybór.
Odmiana. Ćwiczący przekazują sobie przybór wręczając go bezpośrednio do ręki.

•

ZABAWY ROZGRZEWAJĄCE

„Slalom”
Przybory – kilkanaście przyborów, różnej wielkości i ciężaru.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. W kilkunastu miejscach sali znajdują się rozłożone różnej
wielkości przybory (przeszkody). Nauczyciel wyznacza jedną osobę („prowadzącego
slalom”), za którą będą kroczyć pozostali ćwiczący. Po włączeniu muzyki, „prowadzący”
porusza się w jej rytmie slalomem – wokół leżących na podłodze przyborów. Reszta
ćwiczących próbuje iść krok w krok lub wolno biec za nim, w możliwie najbliższej
odległości między sobą, pokonując dokładnie taką samą drogę. Po ok.30 sekundach następuje
zmiana „prowadzącego slalom”.

„Przeprowadzka”
Przybory – różnej wielkości i ciężaru w ilości równej liczbie ćwiczących.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Wszyscy ćwiczący biegają w rytmie muzyki. Nauczyciel
rozkłada w różnych miejscach sali rozmaite przybory. Po zatrzymaniu muzyki – lub na inny
znak nauczyciela – każdy z ćwiczących podbiega do jednego z rozłożonych przyborów i
podnosi go z wyprostowanymi plecami. Następnie przenosi w inne miejsce sali, gdzie kładzie
go na podłodze, zachowując przy tym prawidłową sylwetkę. Po włączeniu muzyki ćwiczący
ponownie biegają po sali.
Wskazówka. Uczestnicy zabawy powinni dokładnie kontrolować ruchy swojego tułowia i
korygować je w razie potrzeby.
Odmiana. Nauczyciel dzieli ćwiczących na 4 równe zespoły i ustawia ich w 4 rogach sali
(każdy zespół zostaje przydzielony do innego rogu), w których znajduje się również tyle
różnych przyborów ile osób w każdym z zespołów. Po włączeniu muzyki ćwiczący biegają w
jej rytmie w różnych kierunkach. W momencie wyłączenia lub na inny sygnał nauczyciela
każdy z zespołów podbiega do swojego rogu sali i przenosi z niego ułożone tam przybory do
następnego rogu (poruszając się w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara). Po
wykonaniu zadania i włączeniu muzyki wszyscy ponownie rozbiegają się. Przy ponownym
zatrzymaniu muzyki zespoły dobiegają do swojego rogu i przenoszą leżące tam, już inne,
przedmioty (przyniesione tu wcześniej przez sąsiednią grupę) do tego samego co poprzednio
rogu sali itd.

„Zbieranie kolorowych krążków”
Przybory – 4 chorągiewki w różnych kolorach; 4 rodzaje tekturowych krążków równej
wielkości, w ilości 5-krotnie większej od liczby ćwiczących – każdy ich rodzaj pomalowany

26

jest innym kolorem, takim jak chorągiewki, ale tylko z jednej strony, druga strona wszystkich
krążków jest tego samego koloru.
Liczba uczestników – dowolna, ale parzysta.
Organizacja i przebieg zabawy. Nauczyciel rozkłada na podłodze krążki w 4 kolorach,
w dowolnej kolejności i odstępach, odwrócone kolorową stroną do podłogi, tak żeby dzieci
nie widziały, gdzie znajdują się określone kolory. Następnie dzieli ćwiczących
na 4 grupy, które ustawia w 4 rogach sali, gdzie znajdują się chorągiewki tych samych
kolorów co krążki (w każdym rogu chorągiewka innego koloru).
Na sygnał nauczyciela ćwiczący z 4 zespołów rozbiegają się po sali i zbierają krążki koloru
swojej chorągiewki. Każdy musi odkryć dowolny i jeśli okaże się, że jest on koloru jego
chorągiewki to zabiera go i zanosi do swojego rogu (jednorazowo może zanieść tylko jeden).
Następnie wraca na środek i szuka kolejnego, takiego samego krążka. Jeśli okaże się, że
odkryty jest innego koloru niż poszukiwany to należy go ponownie zakryć i szukać
właściwego. Wygrywa zespół, który jako pierwszy zbierze odpowiednią liczbę krążków.
Wskazówka. Należy egzekwować prawidłową postawę ciała zarówno podczas podnoszenia
jak

i

układania

krążków.

Odmiana. Uczestnicy zabawy ustawiają się przy chorągiewce w swoim rogu sali. Nauczyciel
rozkłada na podłodze, w dowolnej kolejności, wszystkie krążki (odwrócone kolorami w górę).
Na sygnał nauczyciela jeden ćwiczący z każdego zespołu próbuje w jak najkrótszym czasie i
jak najkrótszą drogą przejść na drugą stronę sali (po przekątnej), po krążkach koloru swojej
chorągiewki. Jeśli ćwiczący napotyka na swojej drodze innego współćwiczącego (z innego
zastępu) to musi go umiejętnie obejść (ominąć, przejść lub przeskoczyć itp.) w taki sposób, by
jego stopy nie zsunęły się z krążków na podłogę. Wygrywa zespół, który zainkasuje najmniej
punktów karnych za zsunięcie się z krążków i pierwszy przejdzie po nich na drugą stronę.

„Matematyczna zabawa z kostkami do gry”
Przybory – 2 stoliki, 2 kostki do gry, 2 kartki papieru, 2 długopisy, chorągiewki lub stojaki, 2
piłki.
Liczba uczestników – dowolna, ale parzysta.
Organizacja i przebieg zabawy. Nauczyciel dzieli ćwiczących na 2 zastępy, tworzące rzędy,
ustawione na linii startu przy stolikach, na których leży kartka, długopis i kostka do gry oraz
piłki. Następnie ustawia w kilku miejscach sali różne przybory w formie przeszkód i poleca
ćwiczącym wykonać określone zadanie na wyznaczonej przez przybór trasie (np. ćwiczący
musi najpierw otrzymaną piłkę toczyć, później kozłować, potem podrzucać, a w końcowym
etapie ćwiczenia prowadzić nogą – slalomem między stojakami itp.). Na sygnał nauczyciela
pierwsi zawodnicy z zespołów zaczynają konkurencję rzucając kostką i zapisując ilość
wyrzuconych na niej oczek, po czym wykonują omówione wcześniej zadanie ruchowe (np. w
formie obwodu ćwiczebnego). Gdy pierwszy zawodnik wykona swoje zadanie i powróci do
stolika, dopiero wtedy następny z tego zespołu może rzucić kostką i zapisać wyrzuconą liczbę
oczek. Jednak tym razem należy ją jeszcze dodać do poprzedniej liczby i wpisać ich sumę, co
upoważnia do rozpoczęcia konkurencji. W ten sposób zespoły dodają kolejne liczby oczek.
Wygrywa zespół, który jako pierwszy uzyska wartości np. 50.
Odmiana I. Każdy ćwiczący otrzymuje jedną piłkę. Jeżeli pierwsza osoba z zespołu wyrzuci
np. 3 oczka to musi wpisać tę liczbę na kartce i wykonać 3-krotnie ustalone wcześniej zadanie
ruchowe (np. przebyć bez zatrzymania 3 okrążenia obwodu ćwiczebnego), zanim stanie na
końcu swojego rzędu. Drugi ćwiczący rzuca kostką zaraz za pierwszym i wyrzuconą liczbę
oczek dodaje do liczby swojego poprzednika, wpisując ich sumę. Następnie wykonuje
wyznaczone zadanie ruchowe tyle razy ile wynosi liczba oczek wyrzuconej przez niego
kostki. Podobnie postępuje każdy następny ćwiczący. Wygrywa zespół, który pierwszy
uzyska sumę oczek równą lub przekraczającą 50.

27

Odmiana II. Wygrywa zespół, który po zakończeniu konkurencji uzyskał mniejszą sumę
oczek.
Uwaga. Wymienione zdanie ruchowe może być wykonane zarówno w formie statycznej, jak i
dynamicznej, indywidualnie lub w parach (wówczas rzut kostką wykonuje tylko jeden z pary)
itp.
Podczas trwania konkurencji ćwiczący, którzy oczekują na swoją kolej wykonują zadanie
dodatkowe (np. przysiady z wyprostowanymi w pionie plecami, ćwiczenia mięśni brzucha,
grzbietu itp.).

„Zabawa z materacami”
Przybory – 4 materace.
Liczba uczestników – 20 – 30 ćwiczących.
Organizacja i przebieg zabawy. Wokół pola zabawy (np. w 4 rogach sali) leżą na podłodze 4
materace, a na każdym z nich siada 5 – 6 ćwiczących. Nauczyciel głośno wymienia liczbę od
1 do 5, która oznacza o ile materacy dalej musi usiąść każda z grup, poruszając się biegiem
wokół nich (pola zabawy), zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Następnie podaje jedno
słowo, które symbolizuje określoną czynność i pozycję końcową grupy – po dobiegnięciu do
docelowego materaca:
„Dach” – oznacza, że grupy muszą trzymać materace nad głową.
„Mur” – ćwiczący siedzą z tyły materaca i trzymają go pionowo tworząc mur.
„Łódź” – wszyscy uczestnicy zabawy siedzą na materacach w rzędzie w siadzie płaskim
rozkrocznym i wspólnie naśladują ruchy wiosłowania na łodzi.
„Łóżko” – wszyscy leżą na swoich materacach na plecach.
Np. gdy nauczyciel zawoła „Dwa, dach!” – to oznacza, że wszystkie grupy biegną o dwa
materace dalej, a po dobiegnięciu do właściwego miejsca podnoszą go i trzymają nad głową.
Wygrywa ten zespół, który pierwszy dobiegnie do właściwego miejsca i przyjmie
odpowiednią pozycję.

•

ZABAWY BIEśNE Z POŚCIGIEM

„W górę i w dół”

Przybory – 2 szarfy w różnych kolorach.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Jeden z uczestników zabawy, oznaczony np. szarfą
określonego koloru, jest berkiem i przyjmuje nazwę „w dół”. Druga osoba, oznaczona
szarfą innego koloru, przyjmuje nazwę „w górę”. Pozostali ćwiczący biegają swobodnie w
różnych kierunkach. Berek goni współćwiczących i kto zostanie przez niego złapany musi
położyć się lub usiąść na podłodze w pozycji skorygowanej (z wyprostowanymi plecami).
Zadaniem ćwiczącego o nazwie „w górę” jest dotknięcie i uwolnienie złapanych, ale pod
warunkiem, że przyjęli ustaloną pozycję korekcyjną (np. siad skrzyżny, klęczny itp.).
Wszyscy uwolnieni ponownie włączają się do zabawy i uciekają berkowi o nazwie „w dół”.
Odmiana. Może nastąpić zamiana ról, gdy berek „w dół” dotknie berka „w górę”
(zamieniają się wówczas szarfami).


„Berek kopany”
Przybory – piłka z gąbki lub dętka od piłki siatkowej.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Nauczyciel wyznacza berka i przekazuje jemu piłkę. Po
włączeniu muzyki lub na inny sygnał nauczyciela berek próbuje kopnąć piłkę w taki sposób,

28

by trafić nią któregoś z ćwiczących (uciekających). Osoba, która zostanie trafiona (skuta)
przez berka przejmuje jego rolę i od tej pory sama musi trafić piłką w innego
współćwiczącego, by przekazać mu rolę „berka”.
Odmiana. Do zabawy wprowadza się dodatkową piłkę i drugiego berka.




„Berek i sanitariusze”

Przybory – materac.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Jedna osoba pełni rolę berka, a pozostali ćwiczący biegają
swobodnie w różnych kierunkach i uciekają berkowi. W rogu sali znajduje się rozłożony
materac, który symbolizuje sanitariat. Zadaniem berka jest pościg za uciekającymi. Każda
złapana osoba staje się „chorym” i musi położyć się na podłodze. Wtedy czterech, najbliżej
znajdujących się i jeszcze nie złapanych współćwiczących przyjmuje na chwilę rolę
sanitariuszy (podbiegają do złapanego, podnoszą i ostrożnie przenoszą na materac). Położenie
„chorego” na materacu uwalnia go z „choroby” i już od tej pory może on ponownie włączyć
się do zabawy i uciekać przed berkiem.
Podczas przenoszenia współćwiczącego na materac berek nie może łapać „sanitariuszy”.
Odmiana. Do zabawy można wyznaczyć również dwóch lub trzech berków.
Wskazówka. W tej zabawie nie jest ważne tempo przenoszenia „chorego”, lecz prawidłowa
postawa „sanitariuszy” podczas dźwigania i przenoszenia współćwiczącego
(proste, zbliżone do pionu plecy; ruch podniesienia i położenia „chorego” zaczynający się od
ugięcia i wyprostu nóg w kolanach).

•

ZABAWA Z BEZPOŚREDNIM KONTAKTEM Z CIAŁEM WSPÓŁĆWICZĄCEGO

„Rzucanie kostką”
Przybory – duża kostka do gry.
Liczba uczestników : dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Wszyscy poruszają się w rytmie muzyki w różnych
kierunkach sali. Nauczyciel wyłącza muzykę i rzuca na podłogę dużą kostkę (np. ze
styropianu), a zadaniem ćwiczących jest obserwowanie tej kostki i utworzenie małych kół w
przysiadzie (klęku, siadzie itp.) z tyloma osobami ile oczek wskaże kostka. Jeśli przy
kolejnym rzucie kostką wypadnie tylko jedno oczko, to wówczas wszyscy ćwiczący
wykonują przysiad (lub inne ustalone wcześniej ćwiczenie) w pojedynkę. Gdy wypadnie 5
oczek to 5-ciu najbliżej siebie poruszających się ćwiczących łapie się za ręce i wykonuje
przysiad (klęk, siad itp.) aż do momentu ponownego włączenia muzyki.

•

ZABAWY USPOKAJAJĄCE

„Przekładanie hula – hop”

Przybory – 3 obręcze hula – hop.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Nauczyciel dzieli ćwiczących na 3 zespoły, które tworzą koła
i przydziela im obręcz hula – hop, zakładając je na ramię jednego z ćwiczących w zespole. W
tym momencie współćwiczący łapią się za ręce tworząc zamknięty krąg. Na sygnał
nauczyciela drużyny próbują przełożyć obręcze przez wszystkich ćwiczących w danym kole –
bez przerywania złączonych rąk. Wygrywa zespół, w którym obręcz najszybciej wróci do
osoby rozpoczynającej zabawę.

29

„Pajęczyna”
Przybory – kłębek mocnego sznurka.
Liczba uczestników – dowolna.
Organizacja i przebieg zabawy. Ćwiczący formują koło i siadają w siadzie skrzyżnym.
Nauczyciel wręcza jednej osobie kłębek sznurka, która chwyta za jego koniec i wymienia
imię któregoś ze współćwiczących siedzących w kole. Zadaniem wywołanego jest odebranie
kłębka i powrót na miejsce z równoczesnym rozwijaniem go (w ten sposób tworzy się
pierwsza nić łącząca ćwiczących). Po przyjęciu pozycji wyjściowej, jako następny, wymienia
imię innego ćwiczącego, by przekazać mu sznurek, trzymając jednocześnie swój odcinek w
naprężeniu. Kolejny ćwiczący dalej rozwija go i siada na miejsce. Następne osoby wykonują
podobne czynności, przy czym przejmując kłębek muszą podchodzić po niego pokonując
rozciągnięte już nitki, tworzącej się pajęczyny, raz dołem raz górą (na przemian). Takie same
czynności wykonują wracając na miejsce. W ten sposób kolejno wywołane osoby tworzą
„pajęczynę”. W momencie kiedy ostatnia osoba otrzyma kłębek i po rozwinięciu go usiądzie
na miejsce, pierwsza osoba, która rozpoczęła zabawę zaczyna zwijać sznurek. Przebywa
drogę zgodnie z jego przebiegiem, kierując się do ćwiczącego, który jako drugi rozpoczynał
zabawę, by przekazać jemu częściowo zwinięty kłębek. W tym momencie zamieniają się
miejscami i kolejna osoba kontynuuje zwijanie. Podobnie wykonują to wszyscy następni
uczestnicy do chwili, w której kłębek sznurka zostanie zwinięty.
Odmiana. Nauczyciel wręcza dwóm ćwiczącym 2 kłębki sznurka, połączone na końcu
węzłem (po jednym kłębku dla każdego). Następnie każdy z nich wywołuje po imieniu
kolejnego ćwiczącego, który podchodzi, odbiera kłębek i wraca na swoje miejsce, rozwijając
go. Po przyjęciu pozycji wyjściowej wykonuje podobne czynności jak wyżej. W tej odmianie
zabawy równocześnie dwóch ćwiczących, rozwijając sznurek, przeplatają go na przemian
(górą lub dołem) tworząc „pajęczynę”. Kiedy ostatnie osoby otrzymają kłębek zwijają go i
zabawa przebiega w odwrotnej kolejności (6).

30

X. KILKA WSKAZÓWEK KOŃCOWYCH

Prawidłowe i wadliwe pozycje przy czynnościach dnia codziennego

TAK NIE

31

Aktywność fizyczna i dokładność wykonywania ćwiczeń jest najskuteczniejszą formą

wspomagania zdrowia

Koniecznie należy pamiętać, iż większości wadom dzieci można pomóc i zapobiec.
Wzmocnienie odpowiednich grup mięśniowych oraz nauczanie dziecka przyjmowania
prawidłowej postawy uchroni je przed wadą, a prawidłowo dobrane ćwiczenia ruchowe są
podstawą i jedyną formą zarówno leczenia i zapobiegania wadom postawy.
Dziecko powinno ćwiczyć w stroju niekrępującym ruchów i boso. Pomieszczenie, w
którym ćwiczy powinno być dobrze wywietrzone. Ćwiczenia należy rozpoczynać nie
wcześniej niż 1 godzinę po posiłku.
Ćwiczenia przynoszą pożądany skutek jeżeli:

• przy ćwiczeniach będą asystować nauczyciele, opiekunowie lub rodzice,
• ćwiczenia będą wykonywane dokładnie,
• ćwiczenia będą wykonywane systematycznie, najlepiej codziennie,
• w ciągu dnia będziemy przypominać dziecku o przyjmowaniu prawidłowej postawy,

wyprostowanej postawy

Warunki, w jakich żyje, uczy się i wypoczywa dziecko w znacznym stopniu wpływają na
jego postawę. Należy zapoznać rodziców z najlepszymi formami spędzania wolnego czasu-
aktywnością ruchową. Zachęcać rodziców do współpracy z nauczycielem (poprzez
prowadzenie lekcji otwartych, ćwiczeń instruktażowych) i prowadzenia systematycznych
ćwiczeń w domu.

BIBLIOGRAFIA

1. Kutzner- Kozińska M. Dbaj o prawidłową postawę ciała, Warszawa 1986
2. Romanowska A. Gimnastyka korekcyjno- kompensacyjna, Płock 2000
3. Owczarek S. Atlas ćwiczeń korekcyjnych, Warszawa 1998
4. Kasperczyk T. Wady postawy ciała, Kraków 1998
5. Bondarowicz M. Owczarek Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej,
Warszawa 1999
6. Czerska E. Reforma w toku. Nowe ujęcie konspektu wychowania fizycznego,
„Lider” 1998 nr 10

32

7. Śliwa W., Śliwa K. Wady postawy ciała i ich ocena, Wrocław 2000
8. Jegierski R., Chobocka E. Wychowanie fizyczne w zreformowanej szkole,
„Lider” 1999 nr 10
9. Zeyland-Malawka E. Ćwiczenia korekcyjne Gdańsk, 1999
10.Dutkiewicz K. Oceny postawy ciała dziecka, śycie szkoły 1/98