Wykład 8 24.11.2010

Wyróżnia się kilka rodzajów polis ubezpieczeniowych: polisy imienne, polisy na okaziciela oraz polisy na zlecenia, czyli takie, które można przenosić na indos.

Indos - przeniesienie wszelkich praw płynących z polisy przez jego (indosanta) na rzecz innej osoby (indosatariusza).

Wyróżniamy dwa rodzaje indosu:

• Indos pełny - polegający na wpisaniu (imiennym) przez indesanta na polisie formuły ,,ustępuję na rzecz” uzupełnionej nazwiskiem lub nazwą indosatariusza i potwierdzonym własnym podpisem.

• Indos in blanco - w tym przypadku wystarcza tylko podpis na polisie indosanta.

Według kryterium liczby podmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową wyróż­niamy polisy indywidualne i zbiorowe, natomiast według kryterium liczby ubezpie­czonych i podmiotów - polisy jednostkowe i generalne.

W niektórych przypadkach powstanie stosunku ubezpieczenia nie oznacza rozpo­częcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, wymagany jest bowiem okres wycze­kiwania, tzw. karencja. Z kolei niekiedy ogólne warunki ubezpieczeń przewidują, że ubezpieczenie zawarte na co najmniej jeden rok ulega automatycznemu przedłużeniu na następny okres ubezpieczenia, jeżeli żadna ze stron nie wypowie umowy przed upływem okresu, na który ją zawarto. Jest to tzw. klauzula prolongacyjna.

Stronami umowy ubezpieczenia jest zakład i ubezpieczający a nie ubezpieczony!

Budowa umowy ubezpieczenia

Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić okreś­lone świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpiecza­jący zobowiązuje się zapłacić składkę.

Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie:

• przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę pow­stałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku,

• przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Umowa ubezpieczenia jest nieważna, jeżeli w chwili jej zawarcia przewidziany w niej wypadek już zaszedł albo, jeżeli odpadła już możliwość jego zajścia, chyba że ubezpieczenie obejmuje okres poprzedzający zawarcie umowy (np. niemożliwe jest ubezpieczenie, przez byłego właściciela, już sprzedanego samochodu).

Umowa ubezpieczenia powinna być stwierdzona przez zakład ubezpieczeń polisą, legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumen­tem ubezpieczenia.

Składkę ubezpieczeniową oblicza się za czas trwania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Jeżeli nie umówiono się inaczej, składka powinna być zapłacona jedno­cześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia, a jeżeli umowa doszła do skutku przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia - w ciągu czternastu dni od jego doręczenia.

Jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpo­czyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż dnia następnego po zapłaceniu składki.

Ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości zakładu ubezpieczeń wszystkie znane sobie okoliczności, o które zakład ubezpieczeń zapytywał w formu­larzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach.

W razie odstąpienia od umowy należy się zakładowi ubezpieczeń tylko składka za czas trwania umowy. Jeżeli ujawnienie okoliczności nastąpiło już po wy­padku lub w ciągu ostatniego miesiąca przed wypadkiem, a przyczyną wypadku była wyłącznie ujawniona okoliczność, zwiększająca prawdopodobieństwo wypadku, zakład ubezpieczeń może odmówić spełnienia świadczenia. Przepisów tych nie sto­suje się do ubezpieczeń na życie.

Elementy umowy ubezpieczenia

W umowie ubezpieczenia wymienione są konkretne ryzyka objęte usługą ubez­pieczeniową; są w niej zawarte również warunki ubezpieczenia, które określają mię­dzy innymi:

• przedmiot ubezpieczenia,

• zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,

• występowanie i rodzaj ograniczeń odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń (np. szkody powstałe w szczególnych okolicznościach),

• sposób zawarcia umowy ubezpieczenia,

• rozpoczęcie i zakończenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń (okres trwa­nia ubezpieczenia),

• rodzaje świadczeń i sposób ustalenia sumy ubezpieczenia,

• sposób ustalenia składki ubezpieczeniowej i termin, w jakim powinna być opła­cana przez ubezpieczającego,

• obowiązki ubezpieczającego w czasie trwania ubezpieczenia oraz w razie wystą­pienia wypadku ubezpieczeniowego,

• sposób i termin ustalania wysokości szkody (świadczenia) przez zakład ubezpie­czeń oraz termin wypłaty ustalonego odszkodowania,

• okoliczności i termin ewentualnej odmowy uznania roszczeń ubezpieczającego.

Obowiązkiem ubezpieczającego, określonym w umowie ubezpieczeniowej, która jest umową dwustronną, jest przede wszystkim płacenie składki. Pozostałe obowiązki można podzielić w zależności od okresu ich występowania na trzy grupy:

• obowiązki przed zawarciem umowy, czyli udzielenie prawdziwych, dokładnych informacji potrzebnych do zawarcia umowy ubezpieczeniowej,

• obowiązki w trakcie trwania ubezpieczenia, czyli przestrzeganie przepisów bez­pieczeństwa i sygnalizowanie zmian, jakie zachodzą w ewentualnym ryzyku,

• obowiązki w momencie zaistnienia szkody, czyli zabezpieczenie szkody, niedo­konywanie zmian i umożliwienie przedstawicielowi zakładu ubezpieczeniowego ustalenia wysokości strat oraz przyczyn powstania szkody.

Strony umowy ubezpieczenia

Stronami umowy ubezpieczenia są zasadniczo ubezpieczający i zakład ubezpie­czeń (ubezpieczyciel). Ubezpieczającym może być zarówno osoba prawna (np. zakład pracy ubezpieczający swoich pracowników), jak osoba fizyczna.

W zawieraniu umowy ubezpieczeniowej mogą uczestniczyć pośrednicy działający w imieniu zakładów ubezpieczeń (agenci), jak również pośrednicy działający w imie­niu ubezpieczających (brokerzy), czy też pośrednicy mogący działać w interesie każ­dej ze stron umowy (maklerzy morscy).

---