ŻYWIENIE NIEMOWLĄT

1. Charakterystyka organizmu niemowląt

Okres niemowlęcy trwający od początku drugiego do końca trzeciego miesiąca życia charakteryzuje się najszybszym i najintensywniejszym ze wszystkich okresów pozałonowych tempem wzrastania. Masa ciała ulega podwojeniu do piątego miesiąca życia, a potrojeniu do dwunastego miesiąca życia. Im dziecko jest młodsze, tym dzienny przyrost masy ciała jest większy. I tak w pierwszym, drugim i trzecim miesiącu przybywa niemowlęciu po 30g dziennie, w czwartym, piątym i szóstym miesiącu po 20g dziennie, w siódmym, ósmym, dziewiątym po 15g, a w dziesiątym, jedenastym i dwunastym po 12g dziennie. Równie szybko postępuje przyrost długości ciała: w pierwszym miesiącu powiększa się o 4 cm, w drugim i trzecim o 3 cm, w czwartym, piątym i szóstym o 6cm, w siódmym, ósmym i dziewiątym o 5 cm, a w ostatnich trzech miesiącach o 4 cm. Tak więc zdrowe i prawidłowo rozwijające się dziecko pod koniec okresu niemowlęcego powinno ważyć ok. 10Kg i mierzyć 75cm.

Proporcje ciała stopniowo zmieniają się, nadal jednak niemowlę charakteryzuje się dużą głową osadzoną na krótkiej szyi, szeroką i krótką klatką piersiową, dużym brzuszkiem, dużymi dłońmi oraz krótkimi kończynami. Ważną cechą tego okresu jest uzyskanie równowagi funkcjonowania narządów wewnętrznych: zmienia się konfiguracja sylwetki serca, zwalnia się jego akcja, dojrzewa układ nerwowy, kształtuje się dojrzałość pokarmowa związana z ząbkowaniem.

Jedną z najistotniejszych cech wieku niemowlęcego jest szybki rozwój ruchowy dziecka. Jest on uzależniony od systematycznego rozwoju kośćca, mięśni i ośrodkowego układu nerwowego. Zwiększenie sprawności i siły mięśniowej początkowo dużych, a następnie drobnych mięśni przebiega w stałej kolejności: głowa, kończyny górne, kończyny górne.

Począwszy od chaotycznych ruchów kończyn i całego tułowia noworodka, niemowlę w pierwszym roku życia opanowuje stopniowo umiejętność unoszenia głowy, calowych ruchów rąk i nóg, chwytania przedmiotów, siadania, stania, utrzymania równowagi w pozycji stojącej, samodzielnego chodzenia i biegania. Rozwój psychoruchowy i opanowanie pozycji ciała w tym okresie przebiega w następujących etapach:

• ok. 3 m. ż. - w pozycji na brzuchu podnosi główkę i utrzymuje ją

• ok. 5 m. ż. - obraca się samo na brzuszek, siedzi z podtrzymywaniem

• ok. 7 m. ż. - posadzone, siedzi samo

• ok. 9 m. ż. - raczkuje

• ok. 10 m. ż. - staje i stoi przy czymś

• ok. 12 m. ż. - stoi samo

• ok. 13 m. ż. - pierwsze samodzielne kroki

W okresie niemowlęcym rozwija się również narząd mowy. Małe dziecko uczy się mówić zgodnie ze swoimi potrzebami, poprzez naśladowanie dźwięków i słów dorosłych ludzi.

3. Zapotrzebowanie niemowląt na składniki budulcowe i regulujące

Szybkie tempo rozwoju fizycznego zwiększa zapotrzebowanie niemowlęcia na składniki budulcowe i regulujące (białko, witaminy, składniki mineralne).

• zapotrzebowanie na białko:

- w przypadku karmienia mlekiem kobiecym wynosi 2,2g/kg

- w przypadku karmienia sztucznego wynosi 3,5 - 4g/kg

• zapotrzebowanie na tłuszcz:

- w przypadku karmienia mlekiem kobiecym wynosi 5 - 5,5g/kg

- w przypadku karmienia sztucznego wynosi 4,5g/kg

• zapotrzebowanie na węglowodany wynosi 10 - 12g/kg

• zapotrzebowanie na składniki mineralne:

- na żelazo - 6mg/dobę

- na wapń - 1,4g/dobę

• zapotrzebowanie na witaminy:

- na witaminę A - 1500jm

- na witaminę D - 700jm

- na witaminy z grupy B - 0,6 - 8mg/dobę

4. Sztuczne i naturalne żywienie niemowląt - wskazania ogólne

Szybko rosnący organizm niemowlęcia wymaga dostatecznej ilości pełnowartościowego pożywienia, w którym dostarczone będą składniki budulcowe i energetyczne, umożliwiające prawidłowy wzrost tkanek. Najlepiej spełniającym te wymogi jest mleko kobiece. Karmienie nim określa się mianem naturalnego żywienia. Jest to najlepszy sposób żywienia niemowląt, jednak nie pokrywa on w pełni zapotrzebowania na żelazo i niektóre witaminy. Z tego względu należy uzupełniać karmienie piersią podawaniem soków owocowo - jarzynowych.

Przez pojęcie sztucznego żywienia rozumie się karmienie dziecka mlekiem krowim. Aby pokarm ten był najbardziej zbliżony do naturalnego, powinien spełniać następujące warunki:

• musi być zupełnie czysty

• wolny od szkodliwych dla zdrowia dziecka drobnoustrojów

• musi pochodzić od zdrowych krów

Należy pamiętać o tym, że nie wolno podawać niemowlęciu surowego mleka. Poza tym należy przestrzegać dłuższych przerw między posiłkami, gdyż mleko krowie wymaga większej pracy żołądka i trawienie przebiega wolniej.

4. Normy dziennego spożycia poszczególnych składników pokarmowych

WIEK	CAL.	BIAŁKO	TŁUSZCZE	WĘGLOWODANY
1 - 6 miesięcy	110 - 120	3,5	3,5	15 - 17
6 - 12 miesięcy	100 - 110	3	3,5	15 - 17

Składniki mineralne

WIEK	WAPŃ (g)	FOSFOR (g)	JOD (Mg)	ŻELAZO (mg)	MAGNEZ (mg)
1 - 6 miesięcy	0,6	0,4	40	5	60
6 - 12 miesięcy	0,8	0,5	45	7	70

Witaminy

WIEK	A (j.m)	B1 (mg)	B2 (mg)	B6 (mg)	B12 (mg)	Kwas foliowy	PP (mg)	C (mg)	D (j.m)	Woda (ml/kg)
1 - 6 m-cy	1500	1	0,5	0,6	1,5	0,05	7	50	1500	150
6 - 12 m-cy	1500	1	0,9	0,6	2	0,1	8	50	1500	150

---