Analiza płynności finansowej przedsiębiorstwa

Jednym z podstawowych zagadnień oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa jest analiza powiązań składników majątku obrotowego z zobowiązaniami krótkoterminowymi. Obliczane w ten sposób wskaźniki mają na celu umożliwienie sformułowania opinii o stopniu wypłacalności przedsiębiorstwa, o jego zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Służą temu dwa najczęściej stosowane mierniki:

Wskaźnik bieżącej płynności finansowej =

Wskaźnik płynności bieżącej pokazuje, w jakim stopniu roszczenia krótkoterminowe są pokryte aktywami, które można łatwo spieniężyć, jest on powszechnie używaną miarą wypłacalności przedsiębiorstwa. Zadowalający poziom tego wskaźnika mieści się w granicach 1,2 - 2,0, co oznacza, że zachowanie równowagi finansowej firmy wymaga, aby wielkość aktywów bieżących była około dwa razy większa niż kwota bieżących pasywów, przy czym minimum bezpieczeństwa finansowego określa poziom wskaźnika równy 1,2. Zbyt niski wskaźnik oznaczać może, iż firma funkcjonuje z dnia na dzień i nie posiada wystarczających zasobów gotówkowych do spłacenia bieżących zobowiązań.

Wskaźnik natychmiastowej płynności =

Wskaźnik ten pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych aktywami o dużym stopniu płynności. Aktywa bieżące wykorzystywane przy obliczaniu tego wskaźnika nie obejmują zapasów i produkcji w toku. Dzieje się tak dlatego, że aby zapasy surowców i produkcja w toku mogły stać się źródłem gotówki, muszą być najpierw przekształcone w produkt finalny i sprzedane. Gdy wysokość tego wskaźnika kształtuje się na poziomie ok. 1,0 uważa się, że jest to poziom satysfakcjonujący. Pozwala on bowiem przedsiębiorstwu szybko sprostać bieżącym zobowiązaniom.

Stopień płynności środków obrotowych w dużym stopniu uzależniony jest od szybkości inkasa należności oraz od obrotu zapasami. Dzieje się tak z uwagi na duży z reguły udział tych pozycji w majątku obrotowym jednostki. Dlatego istotne znaczenie ma wielkość wskaźnika obrotu należnościami i wskaźnika obrotu zapasami.

Wskaźnik obrotu należnościami =

Miernik ten określa, ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności. Według standardów zachodnich wskaźnik ten powinien kształtować się w przedziale 7,0 - 10,0. W przypadku, gdy jest on niższy może to oznaczać, że przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów przez zbyt długi okres, co świadczy o tym, że jego środki pieniężne są zbyt długo zamrożone w należnościach. Wskaźnik obrotu należnościami często jest również liczony w dniach obrotu. Nazywany jest on wówczas wskaźnikiem okresu ściągania należności i obliczany jest on według następującego wzoru:

Wskaźnik okresu ściągania należności =

Miernik ten mówi nam w ciągu ilu dni przeciętnie klienci regulują swoje zobowiązania wobec przedsiębiorstwa. Jeżeli ów wskaźnik zaczyna rosnąć, oznacza to, że większa suma kapitału obrotowego jest absorbowana przez rachunki wymagające zapłaty (należności firmy). Zmniejszanie się wskaźnika powoduje uwalnianie kapitału obrotowego na inne cele. Jednocześnie im krótszy okres odbioru należności w dniach, tym większe prawdopodobieństwo, że klienci wywiążą się ze swoich zobowiązań (i na odwrót). Poziom wskaźnika wynoszący 90 dni uważa się za bardzo niebezpieczny, za optymalny zaś - 30 dni

W analizie płynności przedsiębiorstwa istotne znaczenie ma również badanie mierników rotacji zapasów. Podobnie jak miało to miejsce w przypadku należności mogą one być liczone jako ilość „odnowień” stanu zapasów w ciągu badanego okresu (zwykle roku), bądź też w dniach obrotu. Wskaźnik rotacji zapasów oblicza się według poniższej formuły:

Wskaźnik rotacji zapasów =

Wysoki poziom wskaźnika rotacji zapasów oznacza, że kapitał wyrażony w zapasach jest uwięziony w niewielkim stopniu, czyli jest wykorzystywany efektywnie. Zapasy wystarczają zatem na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży. Taka sytuacja jest na ogół korzystna dla przedsiębiorstwa, gdyż zmniejsza się koszty ich magazynowania. Jednocześnie jednak zwiększa się ryzyko, że w nagłej sytuacji zwiększonego popytu firma nie będzie w stanie zaspokoić potrzeb nabywców. Za przeciętną normę uznaje się czterokrotny obrót zapasów w ciągu roku, co wskazuje, że poziom tego wskaźnika powinien być równy 90. W rzeczywistości wiele jednak zależy od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.

W przypadku wskaźnika obrotu zapasami w dniach skorzystać możemy z następującego wzoru:

Wskaźnik obrotu zapasami =

Miernik ten określa, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia stan swoich zapasów dla zrealizowania określonej sprzedaży. Wysoki wskaźnik świadczy o wolnym tempie obrotu zapasami, niski zaś o obrocie szybkim.

Ponieważ w przedsiębiorstwie występuje wiele rodzajów zapasów (surowce, materiały, wyroby gotowe, towary) można wykorzystać powyższe wzory do obliczania wskaźników cząstkowych dla każdego z nich.

Majątek obrotowy (Aktywa bieżące)

Pasywa bieżące

Majątek obrotowy - Zapasy

Pasywa bieżące

Sprzedaż netto

Przeciętny stan należności

360

Wskaźnik obrotu należnościami

Sprzedaż netto

Średni stan zapasów

360

Wskaźnik obrotu zapasami

---