WYCHOWAWCZA ROLA I ZNACZENIE SZKOLNYCH ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO.
W programach nauczania przewiduje się w szkołach podstawowych
3 godziny tygodniowo na wychowanie fizyczne. To tylko w skromnym zakresie zaspakaja potrzeby ruchowe dzieci i młodzieży. Toteż w celu dostarczenia dzieciom niezbędnej dawki ruchu wprowadzono w większości szkół nadobowiązkowe zajęcia z wychowania fizycznego i sportu. Są one częścią procesu dydaktyczno-wychowawczego szkoły, i służą podnoszeniu stanu zdrowia, sprawności fizycznej, rozwijaniu zainteresowań i uzdolnień sportowych dzieci i młodzieży. Mają one uzupełniać i poszerzać program realizowany na lekcjach wychowania fizycznego, oraz pożytecznie wykorzystywać czas wolny dziecka. Ma to szczególne znaczenie w dzisiejszych czasach, gdzie młodzież ma znacznie większe możliwości spędzenia czasu wolnego niż dawniej. Łatwość z jaką dzisiaj młodzież może sięgnąć po narkotyki, alkohol czy inne używki stawia przed współczesnym nauczycielem szczególne zadania. Należy pamiętać, że czas wolny to rozległa sfera życia dzieci i młodzieży, która powinna być wykorzystywana dla niekwestionowanej wartości jaką jest ich zdrowie. Sposób spędzenia czasu wolnego kształtuje pewne przyzwyczajenia i nawyki, które utrwalają się jeśli oddziaływanie
z danego źródła trwa dłużej, a szczególnie jeżeli jest systematyczne. Sposoby zaspokajania potrzeb, utrwalone we wczesnym okresie życia i ukształtowane nawyki mają często decydujący wpływ na przyzwyczajenia, postępowania i nałogi w życiu dorosłym człowieka. Jedną ze słabych stron pracy wychowawczej z młodzieżą, przeciwstawiającej się deprawującym, szkodliwym dla zdrowia wzorcom spędzenia czasu wolnego, jest niedocenianie emocjonalnej strony życia dzieci i młodzieży i tak istotnych potrzeb psychicznych jak: poczucie własnej wartości, akceptacji, satysfakcji, uznania ze strony rówieśników, rozwijania swoich umiejętności. Jeżeli tak istotne potrzeby nie mogą być u wielu zaspokojone w toku obowiązujących zajęć szkolnych, to warunki dla ich zaspokojenia powinno się stworzyć w ramach dobrowolnych zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych organizowanych przez szkoły. Myślę, że formy tych zajęć powinny być pozostawione inwencji nauczycieli wychowania fizycznego. Należy pamiętać, że właściwe wykorzystanie aktywności ucznia pozwala wydobyć między innymi takie wychowawcze wartości jak: rozbudzenie ambicji, ukierunkowanie energii życiowej, wyrabianie wytrwałości
i systematyczności w działaniu, odporności fizycznej i psychicznej, wolę doskonalenia się a także stwarza warunki do wychowania w zespole. Takie właśnie wartości może wydobyć u ucznia nauczyciel przy odpowiednim zorganizowaniu zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych związanych z zainteresowaniami ucznia, a będącymi dopełnieniem zajęć programowych. Obowiązkowy program nauczania i lekcje jako główna (jedyna) jego forma organizacyjna, nawet najlepiej realizowane zawierają w sobie pewną dysharmonię: nauczanie nie koniecznie jest zgodne z potrzebami i zainteresowaniami dzieci. Uczestnictwo w zajęciach dobrowolnych pozwala im natomiast odkryć dla siebie szereg nowych doświadczeń i umiejętności, cząstki nieznanej dotąd wiedzy (np. o ruchu, zdrowiu, sporcie). U dzieci i młodzieży pełnych impulsywności, fantazji i zainteresowania światem-tym działaniom towarzyszy przeżywanie satysfakcji, zawiedzionych oczekiwań, rozbudzają się emocje. Różnorodne sytuacje powodowane eksponowanymi, także nowymi dla wychowanków wartościami (działaniem utalentowanych osobników, estetyka ruchu sportowego) wyznaczają osobniczemu przeżywaniu odegranie tym razem dominującej roli w procesie uczenia się. Przeżywanie (przejaw stosunku dziecka do wartości np. moralnych, zdrowotnych) łączy się tu z aktywnością praktyczną. To prowadzi już wprost, choć nie automatycznie do umiejętności wartościowania, a dalej do wyboru wartości (np. drogi życiowej). To jedna
z istotnych dróg rozwoju osobowości wychowanka.
Jarosław Jęchorek