NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
Katedra Patofizjologii
Agnieszka Żak-Gołąb
REGULACJA CIŚNIENIA TĘTNICZEGO
Objętość wyrzutowa serca
Opór obwodowy naczyń krwionośnych
Autonomiczny układ nerwowy
Objętość krwi krążącej
Czynność nerek
Czynniki nerwowe i humoralne (RAA)
Definicja
Podwyższone ciśnienie krwi w układzie tętniczym krazenia dużego
KLASYFIKACJA HA wg ESC 2007
Optymalne < 120 i < 80
Prawidłowe 120-129 i/lub 80-84
Wysokie prawidłowe 130-139 i/lub 85/89
Nadcisnienie
Stopień 1 140-159 i/lub 90-99
Stopień 2 160-179 i/lub 100-109
Stopień 3 ≥180 i/lub ≥110
Nadciśnienie izolowane skurczowe ≥140 i <90
PODZIAŁ
Nadciśnienie pierwotne (90%)
Spowodowane rożnymi czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, które zaburzają działanie jednego lub kilku układów uczestniczących w regulacji ciśnienia tętniczego, co prowadzi do ustalenia ciśnienia krwi na wyższym poziomie
Istotną rolę odgrywają RAA, układ współczulny, peptydy natriuretyczne, substancje wytwarzane przez śródbłonek (prostacyklina, NO, endoteliny)
Ryzyko rozwoju HA zwiększają: nadmierne spożycie sodu, mała aktywność fizyczna, otyłość, stres psychiczny.
Nadciśnienie wtórne
Znana jest przyczyna
PRZYCZYNY NADCIŚNIENIA WTÓRNEGO
Nerkopochodne
Choroby nerek -
Miąższowe - nadciśnienie miąższowonerkowe
Naczyniowe - nadciśnienie naczyniowonerkowe
-w jednostronnych chorobach nerek
- w obustronnych chorobach nerek - zapalenie kłębuszków nerkowych, wtórne glomerulopatie,
Nadciśnienie w chorobach gruczołów dokrewnych
Guz chromochłonny nadnerczy
Pierwotny hiperaldosteronizm (Z. Conna)
Zespół i choroba Cushinga
Akromegalia
Nadczynność lub niedoczynność tarczycy
Nadciśnienie w chorobach układu krążenia
Koarktacja aorty
Krążenie hiperkinetyczne
Niedomykalność zastawki aortalnej
Nadciśnienie w chorobach układu nerwowego
Guzy mózgu
Urazy mózgu
Zapalenia wielonerwowe
Nadciśnienie jatrogenne
Doustne środki antykoncepcyjne
GKS
erytropoetyna
Aminy sympatykomimetyczne
Cyklosporyna A
Inne
Substancje toksyczne
Narkotyki, metale ciężkie, alkohol, nikotyna
POWIKŁANIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO
- HA PROWADZI DO UOGÓLNIONYCH ZMIAN NACZYNIOWYCH
Układ krążenia
koncentryczny przerost mięśniówki lewej komory serca - dysfunkcja rozkurczowa
Choroba niedokrwienna serca - a następnie dysfunkcja skurczowa
Zmiany naczyń obwodowych (miażdżyca) z powodu uszkodzenia naczyń
SKUTKI NADCIŚNIENIA
OUN
Niedokrwienie i zawał mózgu - efekt powikłań zakrzepowych lub zakrzepowo-zatorowych
Masywny krwotok związany z nadciśnieniem - pęknięcie naczyń mózgowych
encefalopatia nadciśnieniowa - zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy, parestezje, dezorientacja, senność, utrata przytomności
Zmiany w obrębie naczyń siatkówki
Kryterium zaawansowania zmian jest badanie dna oka
4 stopnie
I - czynnościowe zmiany w naczyniach : tętnice zwężone, rozciągnięte na swoim przebiegu
II - naczynia dodatkowo zmienione strukturalnie (objaw skrzyżowania Salus-Gunna - ucisk żył przez tętnice)
III - dodatkowe uszkodzenie siatkówki : krwotoki, ogniska degeneracji
IV - dodatkowo obrzęk tarczy n. wzrokowego
Nerki - stwardnienie tętniczek nerkowych
Mikroalbuminuria jest wczesnym objawem uszkodzenia nerek
FAZA ZŁOŚLIWA NADCIŚNIENIA
Duży wzrost ciśnienia rozkurczowego > 120-130 mmHg
Zmiany na dnie oka odpowiadające III lub IV okresowi
Szybko postępujące zmiany narządowe (zwłaszcza OUN i nerek)
OBJAWY KLINICZNE nadciśnienia tętniczego
Bóle głowy (okolica potyliczna; rano)
Zawroty głowy
Bezsenność
Pobudliwość
Nerwowość
Objawy naczynioruchowe - napadowe zaczerwienienie twarzy lub szyi
Zaburzenia wzroku
Jednak u większości chorych na niepowikłane pierwotne nadciśnienie tętnicze badanie przedmiotowe nie ujawnia istotnych nieprawidłowości poza podwyższonym ciśnieniem krwi
PRZEŁOM NADCIŚNIENIOWY
Znaczny wzrost ciśnienia zagrażający życiu chorego z powodu
Encefalopatii nadciśnieniowej
Obrzęk mózgu, tarczy n. wzrokowego, bóle głowy, zawroty, nudności, zaburzenia widzenia, ewentualnie ubytki neurologiczne i drgawki
Przeciążenia lewej komory z zagrożeniem obrzękiem płuc
Napadu dławicy piersiowej