Podstawowe oddziaływania: a)elektromagnetyczne b)słabe c)silne d)grawitacyjne. Wielkości fizyczne: a)skalarne(wartości): masa, czas, droga, praca, energia.. b) wektorowe(kierunki i zwroty): siła, przyspieszenie, położenie, prędkość, grawitacja Wektor posiada: kierunek, zwrot, punkt przyłożenia, wartość Przemieszczenie- zmiana położenia punktu materialnego Ruch- zmiana położenia ciała w czasie względem jakiegoś punktu odniesienia. Droga- prosta lub krzywa po której porusza się ciało lub punkt materialny.
Tor- część drogi jaką przebyło ciało w określonym czasie. Przyspieszenie- przyrost prędkości ciała w czasie.
. I Zasada dynamiki: Jeżeli na ciało nie działa żadna siła lub działające siły równoważą się, to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym. Siła(wielkość wektorowa)- miara wzajemnego oddziaływania ciała. Siły występujące w przyrodzie dzieli się na: a) działania bezpośredniego b) działania na odległość (oddziaływanie grawitacyjne, elektromagnetyczne, jądrowe - słabe, mocne). Siła wypadkowa- suma wektorowa wszystkich sił składowych. Skutki działania sił: a) dynamiczne (związane z prędkością) b) statyczne (złamania, wygięcia). II zasada dynamiki:

Jeżeli na ciało działa stała siła wypadkowa to ciało porusza się ruchem jednostajnie przyspieszonym. Im ciało jest cięższe tym trudniej jest je zatrzymać. III zasada dynamiki: Jeżeli ciało A działa na ciało B z pewną siłą F_AB to ciało B działa na ciało A z siło F_BA o takim samym kierunku ale o przeciwnym zwrocie. Zasada akcji - reakcji. Te siły się nie równoważą bo mają inne punkty przyłożenia. masa - każde ciało ma masę grawitacyjną i masę bezwładną, obie te masy są sobie równe. Układ nieinercjalny - to taki układ, gdy na wszystkie jego elementy działają siły bezwładności. Siła pozorna - siła bezwładności - nie potrafimy podać źródła działania tej siły, ale skutki są widoczne, ciało to porusza się z takim samym przyśpieszeniem co ciało które wywołało bezwładność lecz o przeciwnym zwrocie.

Siła dośrodkowa - nie zmienia wartości prędkości tylko w każdym punkcie zmienia kierunek i zwrot. Okres - (T) jest to czas w jakim ciało wykona jeden pełen obrót lub pełen powtarzający się cyklicznie odchył (wahadło) [s] Częstotliwość (f) - jest to ilość pełnych obiegów w ciągu sekundy [1Hz=1/s]. Praca- działająca na ciało siła powoduje jego przesunięcie lub odkształcenie. siła zachowawcza -(nie zależy od drogi) działają jednakowo w różnych przypadkach funkcja nie zależy od krzywej po jakiej się przemieszczamy tylko od położenia początkowego i końcowego, a pola tych sił nazywamy polami zachowawczymi. siła harmoniczna - wprost proporcjonalna do wychylenia z tym że przeciwnie zwrócona. energia - potrzebna jest do wykonania pracy; dzieli się ją na kinetyczną i potencjalną. energia kinetyczna- każde ciało znajdujące się w ruchu. energia potencjalna- związana z układem oddziaływujących ciał (zależy od wysokości) pęd - to iloczyn masy ciała i prędkości zasada zachowania pędu - mówi jakie warunki muszą być spełnione żeby pęd był stały w czasie układ izolowany - nie działają na niego siły zewnętrzne a wypadkowa sił wewnętrznych jest równa zero. pęd układu - suma wszystkich pędów wszystkich ciał w układzie Środek masy ciała lub układu ciał jest punktem, w którym skupiona jest cała masa w opisie układu jako masy punktowej. Ruch drgający- ruch ,w którym ciało wychylone z położenia równowagi, po upływie określonego czasu powraca do tego położenia. amplituda - maksymalne wychylnie. Złożenie dwóch drgań harmonicznych: a) równoległych - powoduje dudnienia b) prostopadłych - powoduje powstanie krzywej Lissajous

Przy drganiach wymuszonych występuje zjawisko rezonansu. Siła wymuszająca wchodzi w rezonans z materiałem, z którego dane ciało jest zbudowane. Żeby mogło nastąpić zjawisko rezonansu siła wymuszająca musi być jak najbardziej podobna do częstości drgań własnych.

Ruch falowy- polega na rozchodzeniu się zaburzenia (odkształcenia) w ośrodku sprężystym. Podział fali: a) podłużna - gdy drgania zachodzą równolegle do kierunku zaburzenia np. ruch węża gumowego b) poprzeczna - gdy drgania zachodzą prostopadle w stosunku do zaburzenia np. fale akustyczne Podział fali ze względu na kształt: a) fale koliste b) fale płaskie - powstają w wyniku nałożenia się wielu fali kolistych. Zasada Hyughensa: Każdy punkt ośrodka po dojściu do jakiegoś zaburzenia powoduje powstanie fali kolistej (zaburzenie jest ośrodkiem fali kolistej) kierunek rozchodzenia się fali równy jest promieniowi fali.długość fali- odległość między dwoma najbliższymi punktami zgodnymi w fazie (wychylenie w każdej chwili czasu jest takie samo).Zjawisko Fermata - każda fala z punktu A do punktu B porusza się po takiej drodze, żeby czas jej przebycia był jak najkrótszy Interferencja fal - nakładanie się fal. Dyfrakcja - polega na odchyleniu się fali w stosunku do położenia początkowego, zachodzi tylko wtedy gdy napotyka przeszkodę lub szczelinę proporcjonalną do długości fali Zjawisko polaryzacji fali - spośród drgań, które zachodzą w różnych płaszczyznach wyodrębniamy tylko fale zachodzące w jednej płaszczyźnie i taką falę nazywamy Falą Spolaryzowaną. Częstotliwość i okres zmieniają się tylko przy zjawisku Dopplera: a) gdy źródła zbliżą się do obserwatora to częstotliwość rośnie b) gdy źródła oddala się od obserwatora to częstotliwość maleje Bryła sztywna- ciało stałe, którego odległości r_ij pomiędzy, dwoma dowolnymi punktami i oraz j nie ulegają zmianie Ruch obrotowy bryły sztywnej - zależy od wartości siły, punktu przyłożenia i ramienia siły. wektor promienia siły - wektor, którego początek jest na osi obrotu koniec w miejscu przyłożenia siły Moment pędu - iloczyn wektorowy promienia wodzącego i pędu danego ciała. Wahadło rewersyjne-metalowy pręt, na nim osadzone są ostre pryzmaty O1 i O2 zwrócone ostrzami do siebie(1.pryzmaty wyznaczają stale osie obrotu 2. Można zmieniać położenie środka masy przez przesuwanie masywnych-2-soczewek[przy odpowiednio dobranym położeniu obu soczewek , okresy drgań wahadła wokół obu osi O1 i O2 są jednakowe]) T=2π√r_z/g Wahadło matematyczne Punkt materialny zawieszony na nierozciągliwej i nieważkiej niciT=2π√l/g   Wahadło fizyczne bryła sztywna mogąca wykonywać obroty dookoła poziomej osi przechodzącej ponad środkiem ciężkości tej bryły. T= 2π√J/mgr Zasada superpozycji- pole (siła) pochodzące od kilku źródeł = polom (siłom), jakie wytwarza każde z tych źródeł. Ciepło topnienia wyznaczamy z równania bilansu cieplnego(Q1+Q2+Q3=Q4+Q5) ilość energii potrzebnej do stopienia jednostki masy danej substancji. gaz doskonały- gaz, w którym rozmiary molekuł są znacznie mniejsze od odległości pomiędzy nimi (możemy je traktować jako punkty materialne).Ciepło właściwe - energia termiczna potrzebna do podniesienia temperatury jednej jednostki masy ciała o jedną jednostkę temperatury. Ciepło - przepływa od ciała o temperaturze wyższej do ciała o temperaturze niższej. Ciśnienie- wielkość skalarna określona jako wartość siły działającej prostopadle do powierzchni podzielona przez powierzchnię na jaką ona działa. I zasada termodynamiki - zmiana energii wewnętrznej układu równa jest sumie ciepła dostarczonego do układu i pracy wykonanej nad układem. II zasada termodynamiki- wszystkie procesy zachodzące samorzutnie są nieodwracalne. Energia wewnętrzna - suma energii ciała oddana do dyspozycji zjawisk cieplnych. Składa się ona więc przede wszystkim z energii kinetycznej ruchu cząsteczek (czyli od temperatury) oraz energii wiązań międzycząsteczkowych.

Przewodnictwo elektryczne: a) przewodniki: metale, wodne roztwory kwasów, zasad i soli) b) półprzewodniki c) izolatory. Przepływ prądu elekt.w metalach- uporządkowany ruch elektronów. Przepływ prądu elekt.w roztworach- uporządkowany ruch anionów i kationów. Natężenie- ilość nośników do czasu aż przepłyną przez określoną powierzchnie. I= delt q/ delt t. Opór elektryczny- wielk.która charakteryzuje przewodnik, wartość napięcia do natężenia prądu R= V/I Pole magnetyczne- przestrzeń otaczającą magnes trwały lub przewodnik przewodzący prąd, w której występują oddziaływania magnetyczne. Pole elektryczne- stan przestrzeni w której na ładunek elektryczny działa siła (opisuje się przez natężenie pola elektrycznego lub potencjał elektryczny). atom wodoru- składa się z jądra i 1 elektronu . Jądro znajduje się w środku atomu i zawiera w sobie prawie całą masę atomu. Elektron otacza jądro tworząc leciutką „chmurę” bardzo szybko poruszających się cząstek. jądro jest w rzeczywistości bardzo małe w stosunku do rozmiarów całego atomu. Przewodnictwo elektryczne - zjawisko skierowanego przenoszenia ładunków elektrycznych przez dodatnie lub ujemne nośniki prądu (np. elektrony, jony) w ośrodku pod wpływem przyłożonego zewnętrznego pola elektrycznego. Siła Lorentza- siła jaka działa na cząstkę obdarzoną ładunkiem elektrycznym znajdującą się w polu elektromagnetycznym. Ciało doskonale czarne -ciało pochłaniające całkowicie padające na nie promieniowanie elektromagnetyczne, niezależnie od temperatury tego ciała, kąta padania i widma padającego promieniowania. Siła elektromotoryczna ogniwa jest napięciem na zaciskach ogniwa otwartego( czyli takim do którego nie podłączono odbiornika).I prawo Kirchhoffa odnosi się do sytuacji gdy prąd płynący w jakimś układzie ulega rozgałęzieniu, czyli gdy przewody z prądem łączą się w jakimś punkcie. Jeśli w jakimś czasie do rozgałęzienia dopłynął ładunek q, to w tym samym czasie z tego rozgałęzienia musiał również taki sam ładunek q odpłynąć. II prawo Kirchhoffa odnosi się do spadków napięć na elementach obwodu. Jeżeli gdzieś na oporniku jest jakieś napięcie, to znaczy, że musi też gdzieś istnieć źródło które wywołało prąd przepływający przez opornik. I wszystkie napięcia pochodzące od źródeł muszą sumować się z napięciami odkładającymi się na opornikach. Ohma prawo stały prąd I płynący w przewodniku jest wprost proporcjonalny do przyłożonego napięcia U (napięcie elektryczne).

Amper - jednostka natężenia prądu elektrycznego

---