TECHNOLOGIA: nauka o procesach, metodach, sposobach wytwarzania, w tym napraw i regeneracji oraz stosowanych do tego środków. Słowo technologia ma dwa znaczenia:

- nauka stosowana w procesach wytwarzania produktów z materiałów wyjściowych

- metoda wytwarzania produktów określonego rodzaju.

Proces przetwarzania surowców materiałowych w produkty nazywa się WYTWARZANIEM. Wytwarzanie polega na: wykonywaniu produktów (wytworów) z surowców materiałowych w różnych procesach wytwórczych, na różnych maszynach i urządzeniach, w operacjach przygotowanych zgodnie z opracowanym planem. Proces wytwarzania polega na :właściwym wykorzystaniu materiałów , energii, kapitału i ludzi.

Podczas wytwarzania powstają wytwory (wyroby), które uczestniczą w procesie zaspokajania potrzeb. Dzięki działaniu wytwórczym (produkcyjnym) nadajemy tworzywu porządną postać konstrukcyjną i pożądane wymiary. W naukach technicznych przy wytwarzaniu powinniśmy używać słów WYTWÓR I UTWÓR.

* WYTWÓR: przedmiot którego powstanie jest wynikiem działania twórczego. Wytwór może być wytworem cząstkowym lub końcowym. Mogą to być narzędzia, maszyny, pomieszczenia i budowle. Wytwór może być następstwem czynności umysłowych jako dzieło abstrakcyjne lub następstwem działań w materiale odpowiednio je kształtującymi i przetwarzającymi.

* TWÓR: to co zostało stworzone, utworzone, co powstało w określony sposób.

* WYTWÓR może być materialny lub duchowy działalności pracy ludzkiej, powstaje z pracy ludzkiej.

METODY WYTWARZANIA:

• odlewnictwo

• obróbka plastyczna

• obróbka skrawaniem

• obróbka erozyjna

• elektroiskrowa

• elektroerozyjna

• elektrokontaktowa

• obróbka cieplna

• obróbka powierzchniowa

• przetwórstwo tworzyw sztucznych

• spiekanie proszków (metalurgia proszków)

• spawalnictwo

• obróbka ścierna

TECHNIKI OBRÓBKI:

• cięcie ultradźwiękowe

• cięcie strumieniem wody

• cięcie strumieniem piasku

• cięcie strumieniem wiązką elektronów

• ciecie strumieniem wiązką laserową

PROCESY ODLEWNICZE

MODEL PRZEMYSŁOWEGO PROCESU WYTWARZANIA:

OP- określenie potrzeb

OW- określenie wymagań techniczno- eksploatacyjnych

PP- przygotowanie produkcji

P- produkcja

D- dystrybucja

U- użytkowanie i obsługiwanie

L- likwidacje

OP → OW → PP → P → D → U → L

↑ ↑ ↑ ↓ ↓ ↓

polecani zmian uwagi o wyrobie

↑ ↓

analiza i wnioskowanie

PP- przygotowanie produkcji:

• konstrukcyjne- przygotowanie dokumentacji, która może być w postaci projektu wstępnego, technicznego, wykonawczego

• technologiczne

• organizacyjne

EKSPLOATACJA:

• użytkowanie

• obsługiwanie

BLOKOWY SCHEMAT PROCESU ZASPOKAJANIA POTRZEB:

↓

PROJEKTOWANIE

↓

KONSTRUOWANIE

↓

→WYTWARZANIE→

↓

→EKSPLOATACJA→

→UTYLIZACJA

(RECYLKULACJA)

←POTRZEBA←

WYBÓR METODY WYTWARZANIA- zależy od materiału i kształtu. Podstawą wybory są cechy tych metod.

FUNKCJA

MATERIAŁ KSZTAŁT

METODY WYTWARZANIA:

Cechy metody:

• materiał

• wielkość i kształt

• dokładność i gładkość

• wielkość partii i szybkość produkcji

• nakłady finansowe

WYBÓR METODY WYTWARZANIA TOWARZYSZĄCY PROJEKTOWANIU:

projektowanie metoda wytwarzania

CECHY METODY:

• materiał

• masa

• kształt

• dokładność

• gładkość

KOSZT METODY:

• materiał

• nakłady finansowe

• robocizna

WYBÓR METODY

ZESTAWIENIE METOD WYTWARZANIA:

Olbrzymią liczbę dostępnych metod wytwarzania stosowanych w produkcji przemysłowej można sklasyfikować w 9- ci grupach.

MATERIAŁ WYJSCIOWY:

↓ ↓ ↓ ↓ ↓

1 2 3 4 5

↓ ↓ ↓ ↓ ↓

OBRÓBKA SKRAWANIEM:

• cięcie

• toczenie

• struganie

• wiercenie

• szlifowanie

OBRÓBKA CIEPLNA:

• hartowanie

• odpuszczanie stali

• utwardzanie dyspersyjne

stopów aluminium

ŁĄCZENIE:

• skręcanie

• nitowanie

• spawanie

• klejenie

• lutowanie

WYKAŃCZANIE:

• polerowanie

• platerowanie

• anodowanie

• malowanie

1. ODLEWANIE:

• grawitacyjne

• ciśnieniowe

• kokliowe

2. CIŚNIENIOWE KSZTAŁTOWANIE W FORMIE:

• polimerów

• szkieł

3. ODKSZTAŁCENIE PLASTYCZNE:

• walcowanie

• kucie

• prasowanie

4. TECHNIKI PROSZKOWE:

• izostatyczne prasowanie na gorąco

5. METODY SPECJALNE CVD:

• metody galwaniczne

CVD- CHEMICAL VAPOUR DEPOSITION

TECHNOLOGIA NAPRAW:

Jest to dział techniki o metodach i sposobach prowadzenia obsługi i napraw dla określonego rodzaju maszyn i urządzeń. Technologia napraw obejmuje następujące problemy:

• organizacja napraw i rodzaj wykonywanych prac

• techniki prowadzenia napraw, mycie i czyszczenie, weryfikacja zespołów mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych, regeneracja części, pokrycia antykorozyjne i malarskie

• gospodarka materiałowa i częściami zamiennymi w działalności naprawczej.

Polska norma o niezawodności z 1980 r eliminuje z użycia słowo REMONT na rzecz NAPRAWA.

FAZY REMONTU MASZYNY LUB URZĄDZENIA:

Demontaż maszyny lub urządzenia



↓

Weryfikacja elementów. Elementy do:

  

↓ ↓ ↓

ponownego naprawy kasacji

montażu  (do huty)

↓

NAPRAWA:

• obróbka ubytkowa

• obróbka plastyczna

• metodami spawalniczymi

• metodami galwanicznymi

• metodami chemicznymi

• z użyciem kompozytów chemoutwardzalnych

↓

obróbka wykańczająca i wywarzanie

↓

ocena jakości elementu

↓

→ montaż maszyny lub urządzenia

↓

kontrola jakości montażu i kontrola jakości funkcjonowania

nowo wytworzone elementy

W procesach naprawy stosuje się 6 podstawowych zasad:

1. wymiana części

2. zmiana wymiarów części

3. przywrócenie wymiarów nominalnych

4. zastosowanie części dodatkowych

5. zmiana fragmentu części

6. łączenie pęknięć

METALURGIA:

PODZIAŁ SUROWCÓW:

1. zniszczalne:

• energetyczne (węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa)

• metaliczne (uran)

• niemetaliczne chemiczne ( fosforyty, sól kamienna, sole potasowe)

• ceramiczne (piasek szklarski, gliny)

2. przerabialne:

• metaliczne:

• rudy metali (żelaza, manganu, niklu)

• metale nieżelazne (cyna, ołów, cynk, miedź)

• metale szlachetne (srebro, złoto, platyna)

• metale lekkie (aluminium, tytan, magnez, beryl)

• skalne:

• skały zwięzłe i luźne

• gliny

• piaski

• żwir

3. surowce o specyficznym stopniu przerabialności:

• kamienie szlachetne

• kamienie półszlachetne

Konkrecje polimetaliczne: w jednej konkrecji znajdują się cztery metale (Cu, Co, Ni, Mn).

METALURGIA:

Jest to dziedzina techniki zajmująca się wytwarzaniem metali rud i przetwarzaniem produktów surowych w wyższe (np. surówki w stal. Dzieli się zależnie od stosowanych metod na:

• PIROMETALURGIĘ- (piro- ogień, ciepło) obejmuje procesy redukcji tlenków metali w wysokiej temp. I procesy utleniania- zanieczyszczeń.

• HYDROMETALURGIĘ otrzymywanie stali z rud i oczyszczanie metali przez ich wydzielanie z roztworów wodnych ich soli.

• ELEKTROMETALURGIĘ otrzymywanie stali w piecach elektrycznych

• M. PRÓŻNIOWA procesy metalurg. zachodzą pod niskim ciśnieniem

• M. PROSZKÓW wytwarzanie proszków metali i otrzymywanie z nich nowych materiałów w procesie spiekania.

Rozwój metalurgii związany jest ściśle hutnictwem.

* Największym producentem rud żelaza są Brazylia, Chiny, Australia, Rosja, Szwecja

* Największymi producentami stali są Japonia, Chiny, USA, Rosja, Niemcy, Brazyla

W skorupie ziemskiej najbardziej rozpowszechnione pierwiastki (stężenie w PPM) to:

• tlen 464000

• krzem 282000

• glin 83200

• żelazo 56300

• wapń 41500

• sód 23600

Masa w PPM związków chemicznych:

- dwutlenek krzemu 428600

- tlenek żelaza 89700

- tlenek wapnia 43700

- tlenek manganu 350700

MINERAŁY- pierwiastki lub związki chemiczne występująca w przyrodzie bez udziału człowieka w postaci krystalicznej

SKAŁY- są zespołami minerałów lub najczęściej kilku gatunków utworzonymi w skutek pewnych procesów geologicznych. Skały biorą udział w budowie skorupy ziemskiej jako jej samodzielne geologiczne składniki.

RUDY- są to minerały stanowiące surowce do otrzymywania pierwiastków zwłaszcza metali i ich związków. Rudy inaczej nazywają się KOPALINY UŻYTACZNE. Rudy to tlenki , wodorotlenki węglany, siarczki.

* RUDA METALU- minerał zawierający związki chemiczne metalu z innymi ciałami (oraz domieszką skały płonnej)

* SKAŁA PŁONNA- domieszki niemetaliczne w rudach ( krzemionka- , tlenek wapnia - , tlenek magnezu ).

Przed przetopieniem rudy są poddawane wstępnemu przygotowaniu polega to na rozdrabnianiu, sortowaniu, przemywaniu, spiekaniu. Celem wstępnego przygotowania jest wzbogacenie rudy tj, zwiększenie procentowej zawartości w niej żelaza, doprowadzenie przez spiekanie czyli aglomerację miału i drobnych kawałków rudy w większe kawałki lub brykiety.

---