FIZJOTERAPIA rok 4
W1:
Fizjoterapia- zespół działań mające na celu odzyskanie, przywrócenie sprawności całego narządu ruchu
Diagnostyka fizykoterapeuty: wywiad, badanie przedmiotowe i podmiotowe, (oglądanie, podanie wieku i inne schorzenia rodzina, zawód itd.); dokładnie zbadanie odcinków; zakresu ruchów czynnych i biernych; siła mięśniowa.
W2:
Złamanie- przerwanie ciągłości tkanki kostnej.
ustawienie odłamów; gojenie komórek kościogubnych i właściwe ukrwienie
kości dzieci ma bardzo grubą okostną np. zielona gałązka- okostna trzyma całość mimo przerwania ciągłości
leczenie: zespolenie kości i w gips lub wyciągi
złamanie i usztywnienie powoduje osteopenię, zanik mięśni i przykurcz mięśni( utrata elastyczności stawów, tkanek międzyokostnowych)
Przykurcz Vorklmana- ( niedokrwienie przykurczowe)- długie upośledzenie funkcji naczyń i długie unieruchomienie
Zanik mięśni: ćw czynne zdrowych kończyn, ćw izometryczne kończyny chorej; ćw kontratelarne przeciwległej kończyny
Fizyko: PM o < częstotliw
Złamanie barku: Desaulta- 3tyg, ograniczenie ruchomości stawu ramiennego, łokcioego itd., zanik mięśni i przykurcz w stawach
Ósemkowy- 3tyg jak jest tylko przykurcz stawowy
Rozluźnienie aparatu więzadłowego: ciepłolecznictwo, hydromasaż, masaż wodny, ćw bierne,i czynne, wspomagane , relaksacyjne; poizometryczne
NIE WOLNO WYKONYWAĆ REDRESJI W ST ŁOKCIOWYM
Kkd: trzon kości udowej u dzieci: 8-12 tyg wyciąg a u dorosł operacja- zespolenie
Konsolidacja Lenta- opóźniony zrost kości lub staw rzekomy- ćw kontralateralne, ćw izometryczne, PM o < częstotl
ĆW 1:
upadek- złamanie szyjki k udowej- endoproteza cementowa, 4 doba pionizacja, ćw czynne wspomagane, izometryczne, ćw z oporem i kontralateralne
ch zwyrodnieniowe, dyskopatie- endoproteza bezcementowa Zwei- Miller, 2 doba- ćw izometryczne, napinanie
W3:
Chromanie naczyniowe i rdzeniowe
Neuromobilizacja- rozciągamy nerw
W 4:
Odruch -reakcja na bodżce
Lesja- uszkodzenie ruchowe
Stereotyp dynamiczny- połączenie czucia i ruchu
Stwardnienie boczne zanikowe- uszkodzenie ośrodka neuronu ruchowego; niedowyleczenia, 8 lat choroba zabija
Ćw 2:
Endoprotezy: cementowe i bezcementowe. Obciążenie cement po 4-6 tyg a bezcement po 1 tyg
Ćw: delikatnie zginamy w st kolanowym, biodrowym, i skokowym; delikatnie odwodzimy nogi; napinanie mięśni np. czworogłowego uda i wciskamy w podłoże; laska- 1 chora a potem zdrowa
ĆW pacjenta z kikutem: izometryczne m pośladkowych i mm brzucha, leżenie na brzuchu napinanie mm pośladkowych; ćw zdrowej nogi z oporem na stopę
W5:
Mózgowe porażenie dziecięce:
postępujące zaburzenie czynności będące w rozwoju OUN( ośroka neuronu ruchowego) powstające w czasie ciąży i okresie okołoporodowym
porażenie kurczowe połowicze( hemiplegia spastica); obustronne porażenie kurczowe(diplegia spastica); obustronne porażenie połowicze(hemiplegia bilateralis)
postać móżdżkowa(ataktyczna); postać pozapiramidalna( zaburz napięcia mm)
padaczka; niedorozwój umysłowy pochodzenia organicznego, zaburzenia zachowania, zmiany czynnościowe, zaburzenia wzroku i słuchu.
Skala Abgara przy urodzeniu: składa się z 5 elementów: czynności serca, oddychania, napięcia mm, reakcje na ułożeniowe, włożenie cewnika do nosa, zabarwienie skóry. Maksym pkt 10; każdy pkt od 0-2
Przyczyny zaburzeń: genopatie, gametopatie , blastopatie( zaburz podziału komórki od zapłodnienia do pierwszego uderzenia serca), embriopatie( uszkodzenie zarodka między 15 a 75 dniem), fetopatie
M p dz może być udarem
32% udar niedokrwienny; 60% udar krwotoczny
S2-S4 stożek rdzenia- spastyczność zwieraczy, niedowład spastyczny kkd
L4-S2 niedowład kkd
Th10- S2- chód kangurzy
W6:
UDAR:
Patologia: rodzaje uszkodzenia OUN srukturowe lub czynnościowe(ogólny stan zdrowia, czynniki psychospołeczne, wiek płeć, zawód, status ekonom- społeczny, stan emocjonalny)
Zaburzenie: podmiotowe lub przedmiotowe objawy uszkodzenia OUN- utrata lub nieprawidłowości psychologiczne, fizjologiczne, anatomiczne struktur lub funkcjonowania
Wskaźnik Barthel: - pełna niezależność 85-100
zależność przy wykonywaniu niektórych czynności 60-84
częściowo zależna40-59
pełna zależność przy wykonywaniu podstawowych czynności0-35
niepełnosprawność- niekorzystne następstwa upośledzonej funkcji, przeszkadza lub uniemożliwia wypełnianie ról społecznych do wieku, płci, pozycji społecznej i uwarunkowaniem społeczno-kulturowym
niepełnosprawność- skala Rankin- ocena funkcji motorycznych
Cel rehab:
odtworzenie w miarę możliwości, umiejętności i zdolności człowieka- psychicznej, społecznej i fizycznej; poprawę samooceny
kompensacja funkcji utraconych
zapobieganie powikłaniom wyniku unieruchomienia; leczenie chorób współistniejących; wzmocnienie motywacji do czynnego udziału w rehabilitacji; edukacja członków rodziny i czynne wprowadzenie w proces rehab
niebezpieczeństwa chorego leżącego: oleżyny, zator, zakrzep, zapalenie płuc
zasady elem procesu rehab:
diagnoza funkcjonalna i ustalenie wstępnego celu rehab; określenie rokowań; planowanie i realizacja programu terapii
ocena skuteczności prowadzonej rehab ruchowej i neuropsychologicznej
ewentualna modyfikacja celów i metod osiągnięcia.
Kwalifikacja chorego do dalszej rehab: w warunkach stacjonalnych( szpital); ambulatoryjnych, domowych; zakład opiekuńczo-leczniczy
Ocena: wydolność oddechowa, krążenia, wątroby, nerek, nadciśnienie tętnicze jeśli jest dobrze leczona
Jeśli spełnia warunki: ma ubytki funkcji neurologicznej, stan ogólny- stabilny, ma zachowaną zdolność uczenia się, przez co najmniej godzinę utrzymuje pozycję siedzącą to istotne dalsze usprawnianie:
stacjonalne- rehab neurolog, rehab medyczna
ambulatoryjne- niewielki deficyt neurolog, samodzielny i dostateczny, regularnie ćwiczy
domowe
Istotnym elementem rehab jest: porównywalność, obiektywna ocena jej skuteczności pozwalana ewentualną modyfikację celów
Czas trwania rehab zależy od celu: odtworzenie utraconych funkcji i usprawnienie; wprowadzenie techniki kompensacyjnej zastępująca funkcję bezpowrotnie utraconą; rehab dopóki obserwuje się obiektywny wskaźnik poprawy; jeśli jest brak poprawy zmień cel lub metodykę usprawniania
Czynniki utrudniające skutecznej rehab: zaburzenia istoty udaru( zaburzenia funkcji poznawczej, emocji, zaburzenia czynności dolnej części dróg moczowych); powikłania występujące w przebiegu udaru( zaparcia, odleżyny, spastyczność, zespoły bólowe); choroby współistniejące( niewydolność układu żylnego, zaburzenia czynności gruczołu tarczycowego); niepożądane działanie leków; krótkotrwałe zaburzenie emocji( stany lękowe, agresywność, apatia); poważne i przewlekłe zaburz psychiczne( otępienie, depresja; objawy psychotyczne)
Cel fizjoterapii:
maksymalne odtworzenie lub kompensacja utraconych zdolności ruchowych przy uwzględnieniu możliwości pacjenta
ukierunkowanie na z< wszystkich zaistniałych deficytów ruchowych; zaburzenia podstawy czynności życiowych( połykanie, oddychanie; czynności zwieraczy)
zaburzenia podstawowych funkcji ruchowych( siadanie, wstawanie, stanie)
zaburzona samoobsługa( toaleta, ubieranie się); zaburz złożonych czynności ruchowych( czynności ręki- kontakt z otoczeniem, komunikowanie się)
z< bólu, zapobieganie i leczenie powikłań wynikających z unieruchomienia( odleżyny, patologiczne napięcie mm, przykurcz)
ĆW 3
Coxartroza- choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych
Objaw: ból w okolicy pachwiny i promieniująca do pośladka i kolana przy wstawaniu i chodzeniu, ograniczenie zakresu ruchów w stawie
Przyczyny: wada rozwojowa dysplazja biodra- zbyt płytka i stromo ułożona panewka, nadmierne wypuklenie panewki spowodowane krzywicą lub osteomalacją, przebyte stany zapalne st biodrowych, uraz, aseptyczna martwica głowy k udowej u dorosłych; choroba Pageta, wrodzone zaburzenia rozwoju nasad
Rtg: nierównomierne zwężenie szpary i obecność osteofitów, głowa wpada do panewki, przykurcz zgięciowo-przywiedzeniowy, skrócenie kkd, osłabienie siły mm, ból
Rehab: terapuls, PM, masaż- delikatny klasyczny) , DD, interferencyjny; wodolecznictwo( masaż wirowy); jeśli mocny ból- krio i laseroterapia
Gonadotroza- choroba zwyrodnieniowa st kolanowych u osób przekwitających i otyłych, u młodych po urazie, zapalenie uszkodzonych stawów
Objaw: przy chodzeniu i staniu
Rtg: zwężenie szpary i wyrośle kostne( osteofity)
Rehab: oszczędzanie stawów; ciepłolecznictwo( parafina, sollux)
Ćw 5 i 6
Kręgosłup
Ból kręgosłupa- przyczyny : urazy, mikrourazy, nowotwory , zły styl życia; przeciążenia
Dolegliwości bólowe: powierzchniowe( przeczulica skóry); głębokie(łatwy do zlokalizowania ból).; ból promieniujący wzdłuż nerwu( ucisk tarczy międzykręgowej na korzeń nerowy)
Zabiegi rozluźniające: masaż, diatermia krótkofalowa; sollux, zabiegi cieplne, prąd interferencyjny
Zabiegi p/bólowe: jonoforeza; UD; fonoforeza
Kinezyterapia: rozluźnienie mm
Ćw 7
Spondyloartrozis
Przyczyny: wypadki- urazy, sport
Artroza hemofiliowa- powtarzanie wylewów do stawu: w stanach zapalnych i ropnych zapaleniach
RTG- zwężenie szpary stawowej, ograniczenie ruchomości stawu
Cel: odtwarzanie zakresu ruchomości, utrzymanie zakresu ruchomości; gwałtownie postępowanie np. reumatyzm; przygotowanie do zabiegów operacyjnych
ROK 5
W 1- nie było
W 2: SKOLIOZY
Skolioza czynna( funkcjonalna) i strukturalna
Skolioza kostnopochodna- zmiana struktury kręgów
Skolioza strukturalna- wartość kąta zapisana w deformacji, obniżenie kręgów z jednej strony powoduje że wynosi 20 stopni; 30-50 stopni spowoduje zaburzenia przewodnictwa lub sterowanie lub choroby mm
Skrzywienia neurolog- skutek uboczny- pochodne nerwowo-mięśniowe; urodzone z przepukliną oponowo- rdzeniową, porażenie od pasa w dół; skazane na pozycje siedząca, odwapnienie kości
Skolioza idiopatyczna- podobno uwarunkowana genet; cechą jest - nigdy nie wiadomo jakie duże jest skrzywienie; powiększają się; deformacja sylwetki- rotacja kręgu- garb; deformacja klatki piersiowej-kifoza piersiowa
Lokalizacja: s szyjno-piersiowa; piersiowa; piersiopwo-lędźwiowa; lędźwiowa
Skrzywienia Grusty - 0-30opni - lecz zachowawcze- 1stopień
30-60 gorset- 2 stopień
60-90 ciężka deformacja, operacja gorset- 3 stopień
> 90 - 4 stopień
Czaklin: 1 stopień- 0-10; 15-20- gorset; 40-operacja
I gr -0-7( 8) stopni- nawyk wadliwy ćw symetryczne i wzmacnianie postawy , ćw autokorekcji
7-15 korekcja bierna, ale dzieci nie utrzymują skorygowanej postawy- rotacja; ćw asymetryczne; wał lędźwiowy
15-25 wyraźny wał lędźwiowy, pojawia się garb żebrowy; korektywa intensywna
> 25 - gorset
S idiopatyczną można zatrzymać
ĆW 1
ZŁAMANIA
Złamanie: gips lub operacja( jeśli kilkuodłamowe i przesuwające się)
Cel: -zapobiegane odleżynom i obtarciom, obrzękom, podkłady na kość krzyżową, łopatkę, i pięte. Ćwiczenia napinania mm pośladkowych
Sprawdzanie: czucie; wygląd skóry i ukrwienie, temp ciała
Starsze osoby: zapobieganie ukł oddech i krąż- ćw oddych statycznego(wdech i wydech), zmiana pozycji( głowy)- ćw oddech dynamiczne; ćw czynno-wolne; oporowe; wzmacnianie mm tułowia, kkg, korzystanie przyborów przy łóżku np. drabinki
Po gipsie zrób: pomiary kkd lub kkg, ukrwienie, kontrola czucia, sprawdzanie ruchu czynnego w st wolnym; ból; pomiary linijne i długości; obwody; ból- wysiłkowy, spoczynkowy czy dotykowy, zakres ruchów czynnych i biernych, przykurcz, osłabienie siły mm
Rehab: jeśli jest bolesność, obrzęk czy zwiotczenie mm- pozycja ułożeniowa, ćw czynno-bierne, zakres ruchu- relaksacja poizometryczna, ćw samowspomagane, czynne w odci…ązeniu
Fizyko: sollux( rozgrzać), jonoforeza, krio, PM( kostnienie)
W3:
WADY POSTAWY
Postawa człeka jest zmienna, zmiany wynikają z wysiłku fizycznego, trybu życia, zmiany stanu emocjonalnego, auksologia( rozwój dziecka)
Czynniki egzogenne: nawyki żywieniowe
Ruch parafizjologiczny- jest ruch-są możliwości wykonywania ale brak mm które to mogą wykonać
W4:
Skrzywienia: jeśli jest po str wypukłej skrzywienie- jest wredy rozciągnięte włókna, chrząstki źle odżywione, szpara stawu- poszerzona
Jeśli po str wklęsłej- jest wtedy zmożony nacisk na chrząstkę- z< grubość na cieńszą
Amkyloza- zamknięcie stawu
Rehab: ciepłolecznictwo; krio; UD; PM; laser, jonoforeza
Zasady:
odtworzyć ruchomość
utrzymanie ruchomości stawu i bezbolesność
opóźnić degradacje stawu- utrzymanie ruchu w stawie jak najdłużej- kolan, kręgosłupa i bioder
ĆW 2:
POWIKŁANIA PO ZŁAMANIACH
ZESPÓŁ SUDECKA:- bolesne obrzmienie tkanek podstawowych ograniczona ruchem w stawie z towarzyszącymi zmianami dystroficznymi w obrębie częsci miękkich i kostnych przystawowych
RTG: plamisty zanik struktury kostnej
Przyczyny pojawiające się po: złamaniach kości, po urazach stawu i części miękkich, po odmrożeniach, oparzeniach, procesu zapalnego
Teorie:
naczynioruchowa- zaburzenia odruchu autonomicznego- zmiany napięcia naczyń krwionośnych, nadmierne rozszerzenie lub skurcz( przesięk, obrzęk w tkance, zakwaszenie, plamiste odwapnienie kości)
mechaniczna- nadmierne bierne przekrwienie po urazie, krwiak, z< dopływ krwi z nieczynności np. po gipsie
występ u dorosłych
procesy- okres:
ostry
dystrofii
zaniku
niewyraźne są przejścia ale można poznać po objawach
1 okres- 2-4 tygod od czynnika wywołującego, jest od razu ból - bardzo silny i piekący; zabarwienie skóry- ciemnoczerwona, fioletowa i błyszcząca( bierne przekrwienie); z> temp ciała, ograniczony obrzęk miękki w obrębie zmian zabarwienia; mm ulegają zanikowi i w stawach jest ograniczenie zakresu ruchu, paznokcie rosną szybko i błyszcza, włosy- bujnie jest owłosiony; objaw radiolog: 3-8 tygod od czynnika, występują drobne, plamkowate nierównomierne odwapnienie kości; zatarcie struktury beleczkowej( nasadach i przynasadach kości) obwodowo odwapnienie stawów; pół roku- rehab jeśli wyjdzie z okresu 1
rehab: zakaz przez 10 dni bezruch ; pozycja ułożeniowa Burgera( ułożenie nóg na góre, dół, poziomo); ruchy cznne poza odcinkiem objętym chorobą; ćw synergistyczne, bez obciążeń, jeśli ból ustępuje- ćw prowadzone, czynne, masaż, jonoforeza z Ca, PM, laser
2 okres: gdy nie ustępuje i nasilają się bóle- zakaz ruchów biernych , czynnych , obciążeniem, 1-2 lat rehab;
pojawia się od 6 tygodn- 4 miesięcy; skóra jest sina, chłodna i wilgotna( pogorszone ukrwienie); obrzęki są twarde; ból <; bezruch- brak bólu; przy ruchu i obciążeniu- jest ból; nadwrażliwość na zimno; dalszy zanik mm, ruchy czynne i bierne; paznokcie kruche i łamliwe, włosy wypadają; radiol: odwapnienie, zatarcie strukturt kostnej- część korowa- ścieńczała
rehab: ćw bierne- powoli i stopniowo, ćw relaksacyjne poizometryczne, ćw odciążające; czynne wolne( jeśli może); ćw synergistyczne, używać kończyn pomimo bólu; naprzemienna kąpiel( chłodna i zimna) delikatny masaż; szczotkowanie skóry( gąbka); masaż ciepłym powietrzem(suszarka)
3 okres: 6-12 miesięcy od czynnika; skóra cienka, zimna i błyszcząca;, blada lub normalna, brak obrzęków; pojawianie po obciążeniach kończyn obrzęków, zanik mm; całkowite usztywnienie stawów; próba ruchu- ból, nadwrażliwość na zmianę temp; paznokcie i włosy rosną normalnie
radiol: zgąbczenie kości, zanik struktury kostnej; deformacje kości, < wytrzymałe
rehab: ćw czynno- bierne; delikatne bierne; relaksacja poizometryczna; ćw czynne wolne, bodźcowe, masaż( suchy i wirowy), ciepło miejscowe na stawy, PM, jonoforeza z Ca.
Korygowanie stawów, likwidacja przykurczy i postawy
Profilaktyka: wyeliminowanie bodźców patologicznych i bólu; prawidłowa repozycja i unieruchomienie,
W 5
RZS, ZSSK, HEMOFILIA
Objawem rzs jest tzw sztywność poranna; bóle i ograniczenia czynności stawów, najczęściej dotyczą st rąk
Koksartroza i gonadotroza- są deformacje st- najpierw atakowana jest chrząstka, torebka st i kośc, proces zapalny jest towarzyszący
Rzs- deformacja atakuje tk miękkie okołostawowe. Istotą jest właśnie proces zapalny
Lecz:
farmakol
p/bólowe- krio miejscowa lub ogólnoustrojowa
ćw w odciązeniu
jonoforeza z niesterydow lek zapalnymi, linokainą lub chydrokortyzolem
ciepło, diatermia krótkofalowa, PM, zabiegi biostymulujące
RZS zajmuje > st kolanowy, biodrowy
ZZSK- toczy się w st < międzykręgowych, proces jest szybki, po kilkunastu latach zesztywnienie tk i uleganie wapnieniu- wygląda jak kij bambusa
Lecz:
farmakol; ciepło, PM, krio ogólnoustrojowa, ćw wolne
Młodzieńcze przewlekłe zapal st(MPZS) ćw ogólnoustrojowe
Hemofilia- sprzężone z płcią, wypad czynnika krzepnięcia IX, X, XI- chorują chłopcy, sprzężone z chromosomem X, przenoszą kobiety; krew ulega hemolizie, elementy morfotyczne pozostają w st- niszczy chrząstki-
Lecz:
ćw ogólnorozwojowe
okłady zimne
krio
po podaniu czynnika krzepnięcia można ćw- poprawia zakres ruchomości- kineza nie na siłe
UD
Ciepło
Masaż
ĆW 3
PRZYKURCZ VOLKMANA
75% powikłań- to złamania nadkłykci kości ramiennej, występuje często u dzieci
Przyczyny:
Niedotlenienie na skutek zaburzenia odpływu krwi żylnej
Niedokrwienie tętnicy spowodowanym skurczem lub uszkodzeniem tętnicy ramiennej lub odgałęzień w obrębie przedramienia( zaleganie lub niedokrwienie)
Obraz kliniczny:
I faza wczesna- niedokrwienie
II faza późna- przykurcz
Wczesne rozpoznanie choroby- objawy w ciągu 3-6 godzin od zadziałania urazu i repozycji złamania( ucisk na naczynia krwionośne)
Objawy:
silny piekący ból
zasinienie palców przy utrudnionym odpływie żylnym lub zblędnięcie- woskowate palce- niedotlenienie tętnic
następstwo ograniczenia ruchów czynnych
brak tętna na tętnicy promieniowej
zaburzenia czucia
początki drętwienia i mrowienia
zupełny brak czucia
późny okres charakteryzuje się zbliznowaceniem części miękkich, występowanie przykurczy w typowym ustawieniu ręki:
przedramię w pronacji
staw nadgarstkowy zgięty
przeprost w st śródręcznopaliczkowym
staw międzypaliczkowy zgięty
kciuk w zgięciu i przywiedzeniu, brak ruchu opozycji
ręka jest czynnie nie sprawna, pozbawiona czucia i ruchu
lecz: zapobieganie i niedopuszczenie do niedokrwienia, wczesna repozycja( prawidłowa), z< odczynu pourazowego; jeśli jest wieloodłamowy- operacja
postępowanie po złamaniu k ramiennej i przedramienia:
ch nadkłykci - 24 godziny- hospitalizacja, obserwacja krążenia w kończynie- są objawy- przeciąć gips; narasta objaw- operacja( naciąć powięź przeszkadzającą - uciska na tętnicę ramienną)
późne- rekonstrukcja- usunięcie tk martwych i przeniesienie ścięgien, rehab, niedopuszczenie do II okresu
brak rezultatów leczenia- ortopedia
Rehab:
początek: ćw czynno-bierne( do granic bólu) w obrębie ręki i nadgarstka; ćw czynne w łokciu i barku; ćw prostowanie palców przy zgiętym nadgarstku; p/bólowe- masaż przed ćw, ćw relaksacyjne poizometryczne, ćw chwytne ręki
obrzęk: ćw w ciepłej wodzie
zaburz czucia- ostrożnie z parafiną i prądami, jonoforeza z wapniem
Łańcuch zamknięty- część obwodowa jest w ruchu- ustabilizowana część dystalna- jest bez ruchu np. przysiad, gr> mm; koncentryczne i ekscentryczne
Łańcuch otwarty- część obwodowa jest wolna, i wykonuje ruch np. siedzi i zgina st kolanowy, praca 1 mm, koncetryczne
W VI:
RSI- uraz z powtarzających się obciążeń, zespoły przeciążeniowe- ścięgien przyczepów, stawów, mm, pozycja wymuszona
Etapy:
pojawiają się dolegliwości bólowe po>, -przy większym obciążeniu
objawy narastają, niewielkie obciążenie- objawy występują
każda próba ruchu
najczęściej: kolec biodrowy, nadkłykcie, guzowatość k piszczelowej- tzw ENDEZOPATIA- choroba dotyczy pkt w którym ścięgno przyrasta do kości- najczęściej w kłykciach
ścięgna, pochewki ścięgien- zapalenie ścięgien lub pochewek- TENDOPATIE
mm- drobne mm- nie dotyczy mm posturalnych( rzadko zdarza się)
rehab: UD z fonoforezą, laser