1.Sposób definiowania kontroli społecznej. (Szacka)
Kontrola społeczna to zamierzone panowanie społeczeństwa nad jednostką. Jest to mechanizm uruchamiający a niekiedy wymuszający współdziałanie które utrzymuje porządek społeczny. W praktyce społecznej zasadniczą role w systemie kontroli odgrywają instytucje. Instytucje stanowią podstawowy mechanizm kontroli, kontrolują ludzkie działania, wymuszają pewne postawy poprzez szereg nakazów i zakazów, akceptacje społecznych wzorców funkcjonowania, postępowania i maja przyzwolenie społeczne na posługiwanie się przemocą .
Ważną rolę w sztuce kontroli społecznej odgrywa internalizacja. Aby pełnić skuteczną kontrolę, normy muszą być przez jednostkę zinternalizowane, czyli włączone w normy osobowości. Internalizacja jest zadaniem procesu wychowawczego czyli socjalizacji. Proces socjalizacji dąży do zinternalizowania aktualnego systemu wartości, systemu norm funkcjonowania społecznego, wzorów zachowani społecznych. Podstawowym celem społecznej kontroli jest jedność i zwartość społeczeństwa przez zapewnienie integracji jednostki ze społeczeństwem. Im większy jest stopień zinternalizowania wzorów, norm tym bardziej skuteczniej działa mechanizm kontroli społecznej.
■ Jakie znasz rodzaje kontroli społecznej?
System kontroli społecznej można podzielić na kontrole wewnętrzną i kontrole zewnętrzną.
Kontrola wewnętrzna to realizowanie wzorów funkcjonowania społecznego zgodnie z przyjętymi przez nas wartościami, normami.
System kontroli zewnętrznej jest systemem rozbudowanym, działa na wszystkich poziomach życia społecznego od małych grup po duże grupy społeczne.
Kontrole społeczną podzielić można również na kontrole formalną i kontrole nie formalną.
Kontrola nie formalna to wszystkie wzory zachowań przekazywane spontanicznie na zasadzie zwyczajowości.
Kontrola formalna to wszystkie działania które są efektem zapisów skodyfikowanych. Jest kontrolą zamierzoną celową. Kontrola formalna zewnętrzna jest realizowana za pomocą wyspecjalizowanych instytucji wśród których wyróżnić należy sądy i policje.
■ Znaczenie systemu kontroli społecznej?
Najważniejszą rolą systemu kontroli społecznej jesy utrzymanie porządku publicznego i integracji społecznej.
Znaczenie systemu kontroli społecznej:
utrzymuje ład i porządek
ukazuje i utrzymuje normy i wartości
kontroluje ludzkie działanie
chęć polepszenia życia
bezpieczeństwo
uczy norm i wartości
jedność i zwartość społeczeństwa i jednostki
2. Co wiesz na temat konformizmu i dewiacji zachowań społecznych? (Szacka)
Konformizm to postawa zgodna z obowiązującymi normami, wzorami, zasadami lub poglądami. Termin ten wywodzi się od łacińskiego słowa conformo czyli upodabniać, ukształtować.
Konformizm utożsamiany jest na ogół z nadmiernym, bezkrytycznym przyjmowaniem i stosowaniem się do owych norm, zbyt intensywnym identyfikowaniem swoich celów z celami grupy, mechaniczna akceptacja wszelkich zasad i wartości.
Zachowanie konformistyczne pojawia się w wyniku działania innych. Istnieją trzy rodzaje następstw wpływu społecznego:
-ulegania, to zachowanie zgodne z naciskiem otoczenia, które nas karze lub nagradza, jest reakcją najmniej trwałą, ale jej efekty są najbardziej powierzchowne. Nagradzanie i karanie są tu bardzo ważne jako środki pozwalające nakłonić ludzi do uczenia się bądź wykonywania jakiś czynności. Musza być jednak ciągle obecne.
-identyfikacja, to powtarzanie zachowania osoby uznawanej za autorytet dotąd, dopóki nie przestanie się jej za autorytet uważać.
-internalizacja, jest najtrwalszym zachowaniem konformistycznym. Postępujemy według jakiś wartości zakorzenionych w nas od dawna.
Postawa konformistyczna w życiu społecznym jest akceptowana m.in. z następujących powodów:
daję szanse poznawania wzorów zachowań społecznych ułatwiających nam funkcjonowanie w różnych sytuacjach.
konformizm ułatwia nam unikania kary za zachowania odmienne od obowiązujących w określonej grupie społecznej
konformizm przyczynia się do akceptacji nas przez innych zdecydowanie ułatwia przynależność do określonej zbiorowości, daje szansę „bycia razem”
■ Dewiacja społeczna
Dewiacja społeczna, to odchylenie od reguł działania społecznego, postępowanie niezgodne z przyjętymi w społeczeństwie lub jego części normami lub wartościami. Zwana jest również społeczną dezorganizacja, oznacza stan zakłócenia równowagi społecznej czego przejawem jest osłabienie więzi społecznych, utrudnienia w realizacji pewnych wartości i potrzeb.
Dewiacje sa postrzegane w życiu społecznym jako określone zachowania poszczególnych ludzi lub zbiorowości ludzi, które mogą przejawiać się np. w: gwałceniu obowiązujących w danym systemie społecznym norm moralnych, prawnych lub też przyjętych zasad współżycia.
3. Pojęcie interakcji społecznej (Turowski)
Interakcja społeczna to wzajemne oddziaływanie na siebie dwóch lub więcej jednostek, oddziaływanie grup albo jednostek i grupy, polegające na obustronnym wpływaniu na swoje zachowania.
Problematykę interakcji społecznych do socjologii wprowadził niemiecki filozof, George Simmel.
Każdego dnia mamy do czynienia z innymi ludźmi, wchodzimy z nimi w różnego rodzaju interakcje, więc takie wzajemne oddziaływania są nieodłączna częścią naszego życia, z którymi mamy codziennie do czynienia. Na co dzień z kimś rozmawiamy, wymieniamy swoje poglądy, doradzamy sobie, czasem się sprzeczamy, kłócimy. Powinniśmy pamiętac, że na nasze zachowanie wpływa obecność innych ludzi.
■ Rodzaje integracji społecznych
Werner Landecker podjął próbę teoretycznego i pojęciowego uporządkowania zagadnień integracji i dezintegracji, wyróżnia cztery typy integracji:
-kulturalna, oznacza stan zgodności lub jej brak między standardami, wzorami kulturowymi występującymi w danym społeczeństwie, czy grupie społecznej, a wzorami kulturowymi alternatywnymi, uznawanymi przez pewne odłamy danego społeczeństwa lub członków danej grupy. Integracja kulturowa mierzy więc zgodność lub rozbieżność w dziedzinie wzorów kultury( np. wzory spędzania czasu wolnego)
-normatywna, oznacza stopień zgodności wartości i norm, którymi kierują się poszczególni członkowie grupy, normami i wartościami akceptowanymi w danej grupie lub społeczeństwie
-komunikacyjna, oznacza rodzaje i stopień intensywności stosunków i kontaktów społecznych miedzy członkami danej społeczności. Negatywnym zjawiskiem integracji komunikacyjnej jest zjawisko izolacji jednostek w danej społeczności.
-funkcjonalna, wyraża się w stopniu rozwiniętej zależności między jednostkami w zakresie wzajemnej wymiany świadczeń i usług, wynikającej z podziału pracy.
Pierwsze dwie koncepcje dotyczą sfery kultury, systemu wartości i norm, dają się ująć razem jako stan i stopień, w jakim systemy wyznawane przez członków grupy i ich zachowania są zgodne z systemami wartości i wzorami zachowań obowiązującymi w danej grupie.
4.Jakie znasz czynniki dezintegracji społecznej? (Giddens, Turowski)
Czynnikami dezintegracji społecznej są:
brak łączności i komunikacji
ruchliwość członków
heterogeniczność - zróżnicowanie i złożoność
konflikt ról
Dezintegracja społeczna inaczej zwana jest dewiacją .
Można wyróżnić trzy liczące się w socjologii teorie dewiacji. Każda z nich wskazuje na inne przyczyny zachowań dewiacyjnych:
-dewiacja jako rezultat rozregulowania systemu społecznego:
wszelkie zakłócenia porządku społecznego będące następstwem kryzysu gospodarczego, czy wojny, a także gwałtownych zmian społecznych prowadzą do zakłócania się jednolitego systemu norm. Zachowania zgodne z dotychczasowymi wzorami nie pasują do nowych warunków. Powoduje to, że granice dobra i zła ulegają zamazaniu. Ludziom trudno przestrzegać norm które nie są dla nich jasne, mają poczucie zagubienia.
-dewiacja jako rezultat transmisji kultury dewiacyjnej:
Istnieją zbiorowości wytwarzające własny system wartości i norm oraz zgodnych z nimi zachowań, których przestrzeganie obowiązuje ich członków. Jeśli normy te są sprzeczne z normami szerszego społeczeństwa, zachowania konformistyczne w stosunku do standardów grupy są dewiacjami z punktu widzenia norm szerszego społeczeństwa ( np. mafia włoska)
-dewiacja jako rezultat niesprawności mechanizmów kontroli społecznej:
W teorii tej upatruje się przyczyn dewiacji w niesprawnym działaniu mechanizmów kontroli. Ludzie kierują się interesem egoistycznym i nie mają żadnych powodów, aby przestrzegać norm, je ograniczają. Ludzie kalkulują czy większy zysk przyniesie zachowanie zgodne z normami, czy też nie zgodne z nimi i zagrożenie karą. Prowadzi to do tego że każde osłabienie kontroli społecznej skutkuje wzrostem zachowań dewiacyjnych.
■ Proszę scharakteryzować wewnętrzną organizacje grupy.
Grupa społeczna aby istnieć musi wytwarzać wewnętrzną organizację. Obejmuje ona przede wszystkim ustalenie i wyznaczenie pozycji społecznych i podział ról społecznych między członkami grupy. Społeczny status oraz społeczna rola stanowią podstawę organizacji i struktury grupy.
Amerykański socjolog Ralph Linton podkreśla nierozerwalny związek pozycji z określona rolą czy rolami społecznymi. Liczba i rodzaje pozycji oraz wynikających z nich ról zależy od charakteru grupy. Jest zależna od funkcji grupy:
-jeśli jest to grupa produkcyjna, grupa pracy to struktura pozycji i ról jest wyznaczona technologią produkcji czy rodzajem świadczonych usług, rodzajem wyposażenia technologicznego, podziałem pracy.
Jednak grupa społeczna nie może funkcjonować, osiągać swych celów tylko przez samo określenie pozycji społecznej i ról społecznych. Ważne jest aby były tworzone instytucje grupowe czy też tzw. Instytucje społeczne, dotyczy to w szczególności bardziej liczebnych i sformalizowanych grup, dzięki którym grupa osiąga swoje cele czy spełnia swoje funkcje.
Znaczenie instytucji grupowych jest bardzo ważne dla funkcjonowania grupy społecznej:
-instytucje grupowe przez podział zadań i trwałe ich wykonywanie umożliwiają osiągnięcia celów przez grupę czy też realizowanie funkcji danej grupy
-skłaniają jednostki lub podgrupy do wykonywania ról im przydzielonych
-zapewniają wewnętrzna spójność grupy
5.Jak należy rozumieć komunikację w grupie społecznej? (Turowski)
W każdej grupie społecznej my jako jednostki zajmujemy jakieś określone miejsce. W grupie społecznej rozbudowanej lub mniej rozbudowanej bardzo ważna jest komunikacja i przepływ informacji. W grupie społecznej występuje rozbudowana struktura wewnątrz grupy na którą składają się role społeczne w grupie i pozycje społeczne w grupie. Komunikacja w grupie polega na przekazywaniu informacji między członkami grupy, ważny jest więc sposób przekazywania informacji. Komunikacja w grupie jest podstawą prawidłowych stosunków w grupie.
Komunikacja w grupie jest to przekazywanie wiadomości i zapewnienie łączności między pozycjami- stanowiskami w grupie. Łączność zaś oznacza i obejmuje określone drogi, czyli tzw. „kanały” którymi wiadomości są przekazywane. Pojęciem „kanału” określa się sieć stanowisk - pozycji społecznych w grupie od stanowiska wejściowego do stanowiska końcowego. Odróżnia się formalny system łączności w grupie, który obejmuje przepływ informacji poprzez stanowiska - pozycje społeczne. Od formalnego systemu łączności odróżnić należy nieformalny system łączności między osobami wykonującymi różne role społeczne . Jest to łączność nie uregulowana żadnymi przepisami, ale dokonująca się samorzutnie między wykonawcami pewnych ról społecznych, oparta na wzajemnym zaufaniu, lojalności między jednostkami.
■ Jakie funkcje w grupie społecznej pełni komunikacja?
Komunikacja i łączność w grupie spełnia dwojakiego rodzaju funkcje:
-funkcja informacyjno-organizatorska, polega na przekazywaniu wiadomości między stanowiskami w grupie, a więc zarówno „z góry na dół” w postaci poleceń, zarządzeń, zapytań jak i „z dołu do góry” w postaci sprawozdań, odpowiedzi, meldunków. W ten sposób komunikacja umożliwia podejmowanie, organizowanie i wykonywanie odpowiednich działań przez grupę jako całość lub jej poszczególne instytucje grupowe i stanowiska, podejmowanie decyzji.
-funkcja motywacyjno-organizatorska ta funkcja odgrywa szczególną role, ponieważ szybki przepływ informacji stanowi dużą mobilizacje, kreatywność do podejmowania działań.
Rolą komunikacji jest więc wytworzenie atmosfery zaangażowania i wspólnoty wśród członków grupy niezależnie czy są to grupy pracy, czy grupy związkowe. Komunikacja w grupie ma więc zapewnić ciągły proces wymiany wiadomości i wymiany myśli.
Badania wykazały, że pełna informacja członków w grupie odrywa ogromną rolę mobilizującą, zaś brak informacji, ukrywanie wiadomości czy tłumienie powodują wśród członków grupy utratę zaufania do kierownictwa w grupie, a przede wszystkim poczucie poniżenia, upokorzenia.
6.Jakie znasz wzory miłości, występujące w kulturze zachodniej? (Fromm)
Miłość - złożone, trudne do zdefiniowania zjawisko, często utożsamiane z uczuciem, które przejawia się w relacji do drugiej osoby (lub obiektu), połączonej z silnym pragnieniem stałego obcowania z nią, czemu może towarzyszyć pociąg fizyczny do osoby będącej obiektem uczucia. Zwykle jest okazywana przez próby uszczęśliwiania kochanej osoby.
Fromm wyróżnił: miłość braterską, matczyną, erotyczną, miłość samego siebie i miłość Boga.
Miłość braterska - ten rodzaj miłości stanowi podstawę wszelkich innych typów miłości. Przez to określenie Fromm rozumie: poczucie odpowiedzialności, troskę o kogoś, poszanowanie, poznanie każdej ludzkiej istoty oraz chęć ułatwienia jej życia.
Miłość braterska jest miłością do wszystkich ludzi; charakteryzuje ją brak wszelkiej wyłączności. W miłości tej zawiera się uczucie zjednoczenia z wszystkimi ludźmi, ludzkiej solidarności i pojednania. Miłość braterska opiera się na uczuciu, że wszyscy jesteśmy jednością.
Miłość braterska jest miłością między równymi: w rzeczywistości jednak nawet jako równi nie zawsze jesteśmy „równi”, ponieważ posiadamy naturę ludzką, wszyscy potrzebujemy pomocy.
Miłość zaczyna się rozwijać dopiero wówczas, gdy kochamy tych, którzy nie mogą się nam na nic przydać.
Miłość matczyna - jest niczym nie uwarunkowaną afirmacją życia dziecka i jego potrzeb. Afirmacja życia dziecka posiada 2 aspekty:
odpowiedzialność i troska o dziecko, absolutnie niezbędne do zachowania go przy życiu i zapewnienia mu rozwoju;
nastawienie, które wpaja dziecku miłość życia, które daje mu przeświadczenie, że dobrze jest żyć, dobrze jest być małym chłopcem czy dziewczynką, dobrze jest być na świecie.
Stosunek między matką a dzieckiem jest stosunkiem nierównym, w którym jedna osoba potrzebuje wszelkiej pomocy, a druga jej udziela.
Miłość erotyczna - to miłość oparta na zespoleniu z drugim człowiekiem jako nie tylko uczucie, ale też decyzje, obietnice. Fromm dochodzi do wniosku, że miłość jest wyłącznie aktem woli i oddania się i że dlatego rzeczą zasadniczo obojętną jest, kim są dwie kochające się osoby.
Miłość samego siebie - miłość własnego ja jest nierozerwalnie związana z miłością każdego innego człowieka. Polega ona na pragnieniu dobra dla siebie: jak dbanie o bezpieczeństwo ciała, staranie się o podstawowe warunki życia, którymi są jedzenie, odzienie i mieszkanie, dbać o odpoczynek i uprawienie sportu.
Miłość Boga - Fromm uważa, że to Bóg jest przyczyną sprawczą miłości, a celem człowieka jest dążenie do jej poznania.
Miłość Boga jest łaską, postawa religijna to wiara w tę łaskę, to stanie się małym i bezbronnym; żadne dobre uczynki nie mogą wpłynąć na Boga ani sprawić, a by Bóg nas kochał - wbrew temu, co twierdzą doktryny katolickie.