Żeliwa to stopy odlewnicze o zawartości węgla ponad 2,1% których składnikiem struktury jest eutektyka.
Żeliwa szare to żeliwa w których podczas przemiany eutektycznej obecny jest grafit (szara barwa przełomu).
Ze względu na wpływ kształtu i wielkości grafitu na właściwości mechaniczne żeliw szarych, dzielimy je na:
sferoidalne (grafit kłaczkowy - 5.1 lub kulkowy - 5.2)
modyfikowane (drobny grafit płatkowy)
szare zwykłe (grafit płatkowy - 5.3)
wermikularne (5.4) = wysoka wytrzymałość, plastyczność i dobre tłumienie drgań.
Wpływ morfologii grafitu na właściwości żeliw szarych (żeliwa białe nie zawierają grafitu).
Im bardziej rozwinięty grafit tym tłumienie drgań większe.
Grafit powoduje zmniejszenie się skurczu odlewniczego podczas krzepnięcia i nadaje wyjątkowe właściwości eksploatacyjne.
Dzięki grafitowi karby pojawiające się na powierzchni odlewu nie stanowią przyczyn zarodkowania mikropęknięć.
Grafit zwiększa wytrzymałość na ściskanie, poprawia właściwości ślizgowe. Gładka powierzchnia po skrawaniu.
Grafit wpływa niekorzystnie na plastyczność i udarność.
Wpływ steadytu (potrójna eutektyka) na właściwości.
Udział steadytu w strukturze jest niewielki, dzięki czemu jego niekorzystna cecha - kruchość, nie wpływa ujemnie na właściwości struktury. Steadyt poprawia lejność żeliwa i zdolność do wypełniania formy. Pozostałe cechy steadytu to duża twardość (400 - 900HV), odporność na ścieranie, dzięki czemu jest on pożądanym składnikiem żeliw stosowanych m.in. na tuleje cylindryczne silników spalinowych.
Wpływ struktury staliw na właściwości.
Obecność charakterystycznej struktury - ferrytu iglastego (Widmanstattena) jest przyczyną zmniejszenia udarności. Staliwa o takiej budowie w dodatku cechujące się gruboziarnistością wykazują dużą kruchość.
Mała plastyczność wynika z typowej dla odlewu pierwotnej struktury dendrytycznej ziaren ferrytu i perlitu.