OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ:
ŹRÓDŁA PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNYCH
w 1886 odbyła się konwencja w Bernie zwana bernijską która stworzyła podstawy prawa autorskiego uwspółcześnioną ją tzw. Aktem paryskim w 1971r.
W 1883 w Paryżu odbyła się konwencja Paryska która sformułowała przepisy odnoszące się do prawa własności przemysłowej(wynalazczej) i którą zmodyfikowano aktem Sztokholmskim w 1967
konwencja luksemburska 1975
powszechna konwencja o prawie autorskim z 1971
międzynarodowa konwencja o ochronie wykonawców producentów fonogramów i organizacji narodowych z 1961
PRZYKŁADY INNYCH POROZUMIEŃ MIĘDZYNARODOWYCH
Współpraca związku bernskiego i paryskiego doprowadziła na konwencji w Sztokholmie do powołania wspólnej światowej organizacji własności intelektualnej. Na Polskie prawo wpłyneły i będą wpływać dyrektywy unijne do których państwa, członkowie Unii Europejskiej muszą dostosować swoje systemy prawne. Polskie prawo autorskie przybrało swój kształt ostateczny w ustawie z 1994 jako prawo autorskie i prawo pokrewne. Znowelizowane zostało w 2003 i stale podlega uzupełnieniom.
CO REGULUJE PRAWO AUTORSKIE? PRZEDMIOT REALIZACJI
Polskie prawo autorskie przybrało swój kształt ostateczny w ustawie z 1994 jako prawo autorskie i prawo pokrewne. Znowelizowane zostało w 2003 i stale podlega uzupełnieniom.
W sensie podmiotowym , podmiotem chronionym jest autor tzn. ten który posiada ogół uprawnień składających się na prawa autorskie osobiste i majątkowe
Przedmiotem chronionym (niematerialnym )jest utwór a służą temu przepisy regulujące stosunki prawne związane z powstaniem, korzystaniem i ochroną tegoż utworu.
POJĘCIE UTWORU ( czym jest utwór, zbiory utworów, dzieło zbiorowe, opracowania)
Utwór jest czymś co jest przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalonym w jakiejkolwiek postaci nie zależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wdrażania. utwór jest ustalony kiedy przybierze postać taką, że może się z nim zapoznać choćby jedna osoba prócz autora. Za utwory uważa się również opracowania cudzego utworu(tłumaczenia, przeróbki, adaptacje)
Zbiory utworów takie jak analogie, bazy danych spełniające cechy utworu są pod ochroną prawa autorskiego nawet jeżeli zawierają materiały nie chronione o ile przyjęty dobór, układ lub zestawienie ma charakter twórczy beż uszczerbku dla praw do wykorzystania utworów.
Dzieło zbiorowe- takie jak encyklopedie, słowniki, periodyki gdzie poszczególny autorzy tworzą nowe dzieło jest objęty ochroną a prawa autorskie przysługuje temu kto poniósł koszta produkcjo lub wydania czyli wydawcy lub producentowi
INSPIRACJA CUDZYM UTWOREM ( z utworem samodzielnym)
Inspiracja cudzym utworem nie jest prawem zależnym w jej wyniku powstaje dzieła utwór samodzielny
PRAWA AUTORSKIE OSOBISTE
Prawo autorskie osobiste jest to nieograniczona w czasie i nie podlegająca zrzeczenia się więź twórcy z utworem. Wynika z tego że jest to prawo związane tylko z osobą autora więc nie jest prawem zbywalnym jest prawem „wiecznym”. Jest prawem niezbywalnym i bezwzględnym.
PRAWA AUTORSKIE MAJĄTKOWE
Autorskie prawa majątkowe są uprawnieniem do korzystania z utwory i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacja oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Są to prawa zbywalne(można przenieść na inna osobę), terminowe(ograniczone okresem życia autora i 70 lat po jego śmierci)
CO TO JEST NOŚNIK?
Nośnikiem utworu nazywamy rzecz materialna na której utwór jest zarejestrowany, zapisany wyrażony i może być odczytany przez innych ludzi
9. CO TO JEST POLE EKSPLOATACJI?
Pole eksploatacji jest to wyraźnie wyodrębniony pod względem technicznym lub ekonomicznym sposób korzystania z utworu. np. techniczne wprowadzenie do obrotu np. najem. Polem eksploatacji jest również publiczne przedstawienie utworu.
10. DOZWOLONY UŻYTEK PRYWATNY
Instytucja dozwolonego użytku prywatnego- można bezpłatnie korzystać z rozpowszechnionego utworu bez zezwolenia autora w najbliższym kręgu rodzinnym i towarzyskim
DOZWOLONY UŻYTEK PUBLICZNY ( w tym prawo dozwolonego cytatu)
Instytucja dozwolonego użytku publicznego związana jest z realizacją ogólnego interesu społecznego w zakresie nauki, kultury, informacji i prowadzi do wykorzystania utworu bez zezwolenia a czasem bez wynagrodzenia autora, dotyczy to niektórych utworów wykorzystywanych przez prasę, instytucję naukowe i oświatowe, biblioteki itp.
Instytucja dozwolonego cytatu czyli możliwość przytaczania w części lub w całości cudzych rozpowszechnionych już utworów w zakresie uzasadnionym analizą, wyjaśnieniem, porównaniem itd.
CO TO JEST UMOWA LICENCYJNA? RODZAJE UMÓW.
Licencja- upoważnienie do korzystania w oznaczonym zakresie z określonego utworu na różnych polach eksploatacji, zazwyczaj jest odpłatna.
Rodzaje licencji: licencja wyłączna- zobowiązanie autora do nie udzielania zezwolenia innemu ; licencja niewyłączna- nie zawiera warunku wyłączności; licencja pełna- nabycie prawa w takim samym zakresie jak licencjodawca; licencja otwarta- jest to oświadczenie twórcy o gotowości zawarcia umowy licencyjnej z każdym zainteresowanym który spełnia określone warunki; licencja terytorialna; licencja terminowa; licencja bezterminowa
PRAWA POKREWNE
Prawa pokrewne są to takie prawa które powstają równolegle do praw autorskich i ich nie uszczuplają. Zasadniczym ich źródłem nie jest twórczość autorska lecz ochronie podlega raczej interes tych podmiotów dzięki którym utwory powstają ( wykonawca lub producent). Ukształtowane są jako prawa zbywalne, dziedziczne i bezwzględne, czyli skuteczne wobec każdego kto je narusza.
Jest to rozwiązanie nowe, wprowadzone po 2000 roku, ponieważ wcześniej nie znano ustawowej ochrony tych praw.
Rodzaje praw pokrewnych: Prawo do artystycznego wykonania, Prawo do fono i videogramu, Prawo do nadań programu, Prawo do pierwszych wydań naukowych i krytycznych
PRAWO DO ARTYSTYCZNEGO WYKONANIA.
Artyści - wykonawcy czyli Ci którzy wykonują cudzy utwór lub dzieło sztuki ludowej doczekali się ochrony swoich praw które spośród wszystkich praw pokrewnych najbliższa jest prawu autorskiemu. Interpretacja cudzego utworu tzn. sposób jego przedstawienia, wydobycia jego cech, przedstawienia w określony sposób została uznana za sposób twórczy. Prawo to trwa przez okres 50 lat od czasu pierwszego ustalenia wydania. Jako jedyne z praw pokrewnych chronione jest w dwóch jego aspektach czyli jako dobro osobiste i dobro majątkowe ( prawo artysty do wymieniania go jako wykonawcy, decydowaniu o sposobie jego oznaczenia, sprzeciwianiu się jakimkolwiek wypatrzeniom, przeinaczeniom, zmianom które mogłyby naruszać jego dobre imię)
PRAWO DO FONO I VIDEOGRAMU
Fonogram- pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej utworu lub innych zjawisk akustycznych. Videogram to tzw. matryca matka czyli pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów bez względu na to czy z dźwiękiem czy też bez niego. Prawo autorskie wprowadza domniemanie, że ten czyje nazwisko lub firma zostało uwidocznione na pierwszym fono lub videogramie jest jego producentem, jeśli na to miast nie ma takiego oznaczenia to istnieje domniemanie, że sporządzenie to jest pirackie i fakt ten może doprowadzić do uruchomienia cywilnych oraz karnych instrumentów ochrony ( domniemanie bezprawności). Videogram nie może zawierać utrwalenia nie będącego utworami w znaczeniu prawa autorskiego. Prawa do fono i videogramu przysługują producentowi dokonującemu po raz pierwszy utrwalenia .
PRAWO DO NADAN PROGRAMÓW.
Nadawca programu ( def. Z ustawy o radiofonii i telewizji)- osoba która tworzy lub zestawia programy i rozpowszechnia je w całości lub przekazuje innym osobą w celu ich rozpowszechnienia i bez dokonywania jakichkolwiek zmian.
Nadaniem programu jest natomiast każdy dowolnie wyodrębniony odcinek nadawanych programów RTV, niezależnie od tego czy składają się nań utwory chronione prawem autorskim czy wykorzystano w nim dobra niematerialne stanowiące przedmiot innych praw autorskich. Są to rezultaty dzaiałan tych organizacji w postaci emisji programów czyli są to pierwsze oryginalne emisje organizacji RTV np. programy rozrywkowe, publicystyczne, transmisje sportowe
PRAWO DO PIERWSZYCH WYDAŃ NAUKOWYCH I KRYTYCZNYCH.
Wydawcy który jako pierwszy w sposób zgodny z prawem opublikował lub w inny sposób rozpowszechnił utwór którego czas ochrony już wygasł a jego egzemplarze nie były jeszcze publicznie udostępnione przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania tym utworem i korzystania z niego na wszystkich polach eksploatacji przez okres lat 25 od pierwszej publikacji. Prawo to przysługuje również temu kto po upływie czasu ochrony prawa autorskiego utworu przygotował jego wydanie naukowe bądź krytyczne i może z niego kożystac przez okres lat 30.
PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ.
Prawo własności przemysłowej zwane dawniej prawem patentowym lub prawem wynalazczym. Przedmiotem chronionym w tym prawie jest twórca, w tym przypadku jest to twórca w zakresie szeroko pojętej techniki. Pojęciu utworu odpowiada pojęcie wynalazku, natomiast pojęciu praw pokrewnych odpowiadają inne pomniejsze prawa własności przemysłowej którym przyznano ochronę słabsza od patentu w postaci praw ochronnych lub praw rejestracji. Prawa te ukształtowane SA jako prawa bezwzględne, dziedziczne, zbywalne, terminowe i terytorialne.
PRZEDMIOT REGULACJI PRAWA WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ.
Ustawa o własności przemysłowej zajmuje się zagadnieniami takimi jak:
Stosunki w zakresie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych;
Zasady na jakich przedsiębiorcy mogą przyjmowac projekty racjonalizatorskie i wynagradzać twórców;
Zadania i organizacje urzędu patentowego RP
Na podstawie tych przepisów uprawnione przedmioty mają prawo do uzyskania patentu oraz dodatkowych praw ochronnych na wynalazek.
POJĘCIE WYNALAZKU.
Wynalazek-nowe rozwiązanie techniczne, najczęściej poprzedzone przez pomysł. Według prawa patentowego wynalazek to, poddające się ścisłej definicji prawno-technicznej, unikalne rozwiązanie techniczne, dotychczas nie opatentowane
CZYM JEST PATENT?
Patent potocznie: dokument wydawany przez urzędy patentowe; właściwie: prawo wydane osobie fizycznej lub prawnej do zabronienia innym osobom fizycznym lub prawnym zarobkowego bądź zawodowego użytkowania danego wynalazku bądź wynalazków (będących przedmiotem patentu).
URZĄD PATENTOWY
Urząd patentowy- narodowy lub międzynarodowy organ admininstracyjny (urząd) udzielający ochrony prawnej przedmiotom własności przemysłowej i handlowej oraz gromadzeniem i udostępnianiem dokumentacji jak i literatury patentowej.
RZECZNIK PATENTOWY
Rzecznik patentowy- inżynier lub prawnik świadczący pomoc prawną podmiotom gospodarczym, jednostkom organizacyjnym oraz osobom fizycznym w sprawach własności przemysłowej.
WYNALAZEK BIOTECHNOLOGICZNY
Za wynalazki biotechniczne, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami [â�Ś], lub moralnością publiczną, uważa się w szczególności:
1) sposoby klonowania ludzi;
2) sposoby modyfikacji tożsamości genetycznej linii zarodkowej człowieka;
3) stosowanie embrionów ludzkich do celów przemysłowych lub handlowych;
4) sposoby modyfikacji tożsamości genetycznej zwierząt, które mogą powodować u nich cierpienia, nie przynosząc żadnych istotnych korzyści medycznych dla człowieka lub zwierzęcia, oraz zwierzęta będące wynikiem zastosowania takich sposobów.
WZÓR UŻYTKOWY
Wzór użytkowy- jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy i zestawienia przedmiotu o trwałej postaci, przy czym użyteczność takiego rozwiązania wyraża się możliwością osiągnięcia celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobu o cechach wzoru użytkowego.
W odróżnieniu od wynalazku, od wzoru użytkowego wymaga się jedynie aby w dacie pierwszeństwa był nowy i cechował się charakterem technicznym (może być on więc rozwiązaniem wynikającym w sposób oczywisty ze stanu techniki). Pozwala to na konwersje zgłoszenia wynalazku na zgłoszenie wzoru użytkowego z zachowaniem pierwotnej daty zgłoszenia, jeżeli urząd patentowy odmawia udzielenia patentu na wynalazek, który zdaniem eksperta Urzędu jest oczywisty dla znawcy. Konwersja ta możliwa jest oczywiście tylko dla rozwiązań, które same w sobie są wzorami użytkowymi.
WZÓR PRZEMYSŁOWY
Wzór przemysłowy-Wzornictwo przemysłowe jest działalnością twórczą, której celem jest określenie zewnętrznych cech przedmiotów wytwarzanych przemysłowo, które to cechy określają strukturalne i funkcjonalne relacje, jakie dany wzór przemysłowy czynią całością spójną, i to zarówno z punktu widzenia producenta, jak i użytkownika.
ZNAK TOWAROWY
Znak towarowy- niepowtarzalna nazwa, fraza, symbol, logo, projekt, obraz lub motyw użyty przez przedsiębiorstwo podczas kampanii reklamowych w celu uzyskania jednoznacznej identyfikacji swoich towarów lub usług wśród konsumentów.
OZNACZENIE GEOGRAFICZNE
Oznaczeniem geograficznym, podlegającym ochronie przewidzianej w ustawie Prawo Własności Przemysłowej jest tylko oznaczenie słowne, które odnosi się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju.Aby oznaczenie uznać za geograficzne, konieczne jest spełnienie warunku, żeby towarowi przypisywano pewną jakość, dobrą opinię lub inne cechy przede wszystkim właśnie dzięki pochodzeniu geograficznemu.
Ustawa rozróżnia dwa rodzaje oznaczeń geograficznych:
nazwy regionalne - oznaczenia, które służą wskazaniu towarów pochodzących z określonego terenu oraz posiadających szczególne właściwości, które wyłącznie lub w przeważającej mierze zawdzięczają oddziaływaniu środowiska geograficznego obejmującego łącznie czynniki naturalne oraz ludzkie - których wytworzenie lub przetworzenie następuje na tym terenie, a więc zawdzięczających swoje właściwości zarówno czynnikom naturalnym, jak i ludzkim (np. "oscypek").
oznaczenie pochodzenia - odnoszą się do towarów, które swoje szczególne cechy nabyły dzięki swemu pochodzeniu geograficznemu, czyli terenowi gdzie zostały wytworzone lub przetworzone.