05.04.2008r.

GLEBOZNAWSTWO I REKULTYWACJA

Temat: TECHNIKA BADAŃ POLOWYCH, SPORZĄDZANIE

ODKRYWEK GLEBOWYCH, OPIS PROFILU GLEBOWEGO,

POBIERANIE PRÓB GLEBOWYCH.

Sprawozdanie Nr 4

UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI

WYDZIAŁ INŻYNIERII LĄDOWEJ I ŚRODOWISKA

KIERUNEK INŻYNIERIA ŚRODOWISKA

Wykonał:

Krajewski Kamil grupa 15 b

1.Część teoretyczna.

Po wykonaniu pionowego przekroju przez glebę można zauważyć, że nie jest ona jednolita,

lecz składa się z kilku poziomych warstw o różnej miąższości. Przekrój taki nazywa się

profilem glebowym. Jego głębokość, do celów diagnostycznych, wynosi 150 cm na gruntach

ornych i użytkach zielonych oraz 200 cm na glebach pod lasami. Poszczególne poziome

warstwy gleby widoczne w profilu noszą nazwę poziomów genetycznych. różnią się one

między sobą cechami morfologicznymi, takimi jak: barwa, miąższość, struktura, układ, skład

granulometryczny, obecność nowotworów i domieszek oraz właściwościami fizykochemicznymi.

Zróżnicowanie to jest wynikiem minionych i współczesnych procesów glebotwórczych

przebiegających w określonych warunkach środowiska geograficznego.

W gleboznawstwie używa się również pojęcia pedon. Jest to najmniejsza, jednorodna pod

względem genetycznym, objętość gleby wystarczająca do jej zdefiniowania. Pedon jest więc

trójwymiarowym odpowiednikiem profilu glebowego. Na podstawie budowy profilu można badaną glebę zaliczyć do określonego typu, a po

dokonaniu pomiaru niektórych właściwości fizykochemicznych (odczyn, skład granulometryczny)

- także do określonego podtypu, rodzaju i gatunku.

Według Systematyki gleb Polski PTG z 1989 roku wydziela się następujące jednostki

systematyczne gleb: dział, rząd, typ, podtyp, rodzaj i gatunek.

Dział jest nadrzędną jednostką systematyki. Obejmuje on gleby wytworzone albo pod

przeważającym wpływem jednego z czynników glebotwórczych (gleby litogeniczne,

semihydrogeniczne, hydrogeniczne, antropogeniczne), albo pod wpływem wszystkich

czynników, bez wyraźnej przewagi jednego z nich (gleby autogeniczne).

Rząd obejmuje gleby o podobnym kierunku rozwoju.

Typ jest podstawową jednostką systematyki gleb, obejmującą gleby o takim samym układzie

głównych poziomów genetycznych, jednakowym rodzaju wietrzenia, przemieszczania się i osadzania składników, zbliżonych właściwościach fizykochemicznych i o podobnym typie próchnicy.

Podtyp gleby wyróżnia się wówczas, gdy na cechy głównego procesu glebotwórczego

nakładają się cechy innego procesu, modyfikując właściwości gleby i cechy morfologiczne

profilu.

Rodzaj określany jest na podstawie genezy i właściwości skały macierzystej, z której

wytworzyła się gleba.

Gatunek gleby określa uziarnienie gleby w całym profilu.

Opis profilu glebowego powinien zawierać dane dotyczące następujących cech poszczególnych

poziomów genetycznych:

1. skład granulometryczny,

2. odczyn,

3. zawartość węglanów,

4. miąższość,

5. struktura,

6. barwa,

7. sposób przechodzenia poziomów,

8. obecność nowotworów.

Miąższość gleby jest to łączna grubość wszystkich poziomów genetycznych, aż do niezmienionej

skały macierzystej. Może się ona wahać od kilku centymetrów do kilku metrów.

Często zdarza się, że w profilu glebowym występują dwa rodzaje materiału skalnego. Mamy

wtedy do czynienia z glebą niecałkowitą. Powierzchniowy materiał skalny traktujemy jako

skałę macierzystą, natomiast materiał zalegający głębiej jako skałę podścielającą. W zależności

od miąższości warstwy powierzchniowej materiału skalnego, gleby niecałkowite wytworzone

ze skał luźnych dzielimy na:

a) płytkie - skała podścielająca zalega na głębokości do 50 cm,

b) średnio głębokie - skała podścielająca występuje na g głębokości 50 - 100 cm,

c) głębokie - skała podścielająca zalega na głębokości 100 - 150 cm.

Strukturą gleby nazywamy układ i sposób wzajemnego powiązania poszczególnych ziarn

glebowych. Na strukturę poszczególnych poziomów genetycznych wpływa rodzaj skały

macierzystej, zawartość minerałów ilastych i próchnicy, zawartość kationów jedno- i

dwuwartościowych, zabiegi agrotechniczne, itp. W zależności od wielkości i formy agregatów

strukturalnych wyróżnia się następujące odmiany struktur:

a) równowymiarowa,

b) pionowo wydłużona,

c) warstwowa.

W glebach o bardzo niskiej zawartości substancji koloidalnych, stanowiących lepiszcze,

poszczególne ziarna nie są zlepione i tworzą strukturę rozdzielnocząstkową.

Barwa poszczególnych poziomów genetycznych gleby zależy przede wszystkim od koloru

zwietrzeliny skalnej, stopnia uwilgotnienia, zawartości związków organicznych a także od

struktury gleby i rodzaju oświetlenia. Barwa pozwala na wyodrębnienie poszczególnych

poziomów, a także na wnioskowanie o obecności niektórych związków chemicznych i

procesów zachodzących w poszczególnych poziomach. Barwa poziomów genetycznych jest

kombinacją koloru czarnego, białego i czerwonego.

Próchnica w zależności od jej zawartości i rodzaju nadaje glebom barwę czarną, ciemnoszarą

lub szarą.

Źródłem barwy białej są takie minerały jak kwarc, krzemionka, kalcyt, gips, itp.

Związki żelazowe zabarwiaj gleby na kolor czerwony, pomarańczowy, rudawy lub żółty, a w połączeniu z brunatnymi tlenkami manganu - na kolor czarnobrązowy lub czarnofioletowy.

Związki żelaza występujące w glebach nadmiernie wilgotnych i nieprzewiewnych są zabarwione

na kolor niebieskawy lub zielononiebieskawy.

Przejście jednego poziomu genetycznego w następny może być:

a) nagłe - granica między poziomami ostra, a barwa zmienia się na szerokości do 2 cm,

b) wyraźne - granica poziomów dobrze widoczna, a strefa przejściowa wynosi 2 - 5 cm,

c) stopniowe - zmiana barwy trudno uchwytna, a strefa przejściowa wynosi 5 - 10 cm,

d) niewyraźne - granice poziomów zatarte, a strefa przejściowa jest szersza niż 10 cm.

Nowotwory to mniej lub bardziej wyraźnie wykształcone skupienia, osady lub naleciałości

różnych związków, powstałe w wyniku procesów fizykochemicznych lub biologicznych. Na podstawie obecności i rodzaju nowotworów można wnioskować nie tylko o składzie

chemicznym gleby i przebiegu procesów glebotwórczych, lecz także o stosunkach powietrzno-wodnych i działalności fauny glebowej. Nowotwory wykazują wielką rozmaitość form zewnętrznych, jednak najczęściej występują w formie nalotów, wykwitów, plam, pseudogrzybni,

zacieków, ziarn, laleczek, rurek, itp. Również pochodzenie i skład chemiczny

nowotworów są zróżnicowanie. W naszych glebach najczęściej występują nowotwory

węglanowe, żelazowe i glinowe oraz nowotwory pochodzenia biologicznego.

2. Przebieg doświadczenia

lokalizacja: Nowa Sól; park przy ulicy Wyspiańskiego, przewaga drzew liściastych; śr. temp. 10ºC;05.04.2008r.

3 rodzaje próbek:

1-o nienaruszonej strukturze(gleba w pierwotnej postaci)

2-próba zbiorcza(reprezen. terenu) od0-20cm

3-profil glebowy na głębokości od 0-1,5m

Narzędzia: szpadel i świder

Schemat profilu glebowego.

Poziomy zróżnicowania			-A					 V	V
	Miąższość	1	0-10cm		10-30cm		30-40cm	40-60cm	60-
		Przejście	2	ostre		wyraźne		wyraźne	stopniowe	niewyraźne
		Skład granulometryczny	3	piasek		piasek		piasek	piasek	piasek
		Barwa	4	czarna		kremowa		rdzawa	żółta	Jasno brązowa
		Struktura	5	naturalna		naturalna		naturalna	naturalna	naturalna
Wilgotność	6	świeża	świeża		świeża		wilgotna	wilgotna
Układ	7	zwięzły	zwięzły		zwięzły		zwięzły	zwięzły

---