Naczelny Sąd Administracyjny

NSA w Warszawie podjął działalność z dniem 1.09.1980 r. na podstawie ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /31.01.1980 r./ oraz o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego. W 1981 roku utworzono pierwsze 5 ośrodków zamiejscowych NSA /rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w spr. struktury organizacyjnej NSA oraz ustalenia siedzib, właściwości i organizacji ośrodków zamiejscowych tego sądu/ potem powstawały nowe ośrodki zamiejscowe. Ostatecznie jest ich 11 /Gdańsk, Katowice, Kraków, Poznań, Wrocław, Lublin, Łódź, Białystok, Rzeszów, Szczecin, Bydgoszcz./

W 1995 r. weszła w życie nowa ustawa o NSA - pozostałe uregulowania utraciły moc. Ustawa zawiera przepisy dotyczące organizacji NSA, właściwości i zakresu działania oraz postępowania przed sądem.

NSA sprawuje „wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę wykonywania administracji publicznej, na zasadach określonych w niniejszej ustawie”

Prezydent w drodze rozporządzenia ustala strukturę organizacyjną NSA i regulamin jego działania. Tworzy i znosi ośrodki zamiejscowe w drodze rozporządzenia po zasięgnięciu opinii Ministra Sprawiedliwości (określa ich siedziby oraz właściwość rzeczową i miejscową)

Obowiązuje rozporządzenie Prezydenta RP z 1998 r. w spr. utworzenia ośrodków zamiejscowych NSA, określenia ich siedzib i właściwości miejscowej i rzeczowej, które weszło w życie od 1.01.1999 r. z dniem wprowadzenia reformy ustrojowej państwa.

NSA dzieli się na izby /każdy sędzia może być członkiem tylko jednej izby/:

1. Izba Finansowa

2. Izba Ogólnoadministracyjna

Do właściwości Izby Finansowej należą sprawy w zakresie: ceł, zobowiązań podatkowych i innych świadczeń pieniężnych, cen opłat stawek taryfowych, budżetu, prawa dewizowego, papierów wartościowych, bankowości i instytucji ubezpieczeniowych oraz egzekucji świadczeń pieniężnych.

Do właściwości Izby Ogólnoadministracyjnej należą pozostałe sprawy z zakresu właściwości NSA, w szczególności: budownictwa, nadzoru budowlanego, planowania przestrzennego, gospodarki wodnej i ochrony środowiska, działalności gospodarczej, rolnictwa, leśnictwa, zatrudnienia, ustroju samorządu terytorialnego, gospodarki nieruchomościami, prywatyzacji mienia, powszechnego obowiązku obrony kraju i spraw wewnętrznych.

W NSA w Warszawie działa Biuro Prezydialne i Biuro Orzecznictwa, biura te dzielą się na wydziały.

W skład NSA wchodzą:

• prezes

• wiceprezesi

• prezesi izb

• prezesi ośrodków zamiejscowych

• sędziowie

Sędziów NSA powołuje Prezydent na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.

Na stanowisko sędziego może być powołany ten, kto:

• posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich,

• jest nieskazitelnego charakteru,

• ukończył wyższe studia prawnicze i uzyskał tytuł magistra prawa,

• ukończył 35 lat życia,

• pozostawał co najmniej przez 10 lat na stanowisku sędziego bądź prokuratora , albo wykonywał przez 10 lat zawód adwokata, notariusza, radcy prawnego lub w instytucjach publicznych pozostawał na stanowiskach związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego,

• wykazuje się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie administracji publicznej oraz prawa administracyjnego i innych dziedzin prawa związanych z działaniem organów administracji publicznej.

Wymóg 10 letniego stażu nie dotyczy osób z tytułem naukowym profesora oraz ze stopniem naukowym doktora habilitowanego nauk prawnych.

Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji i ustawom /art.178 ust.1 Konstytucji RP/

Prezesa NSA powołuje Prezydent na 6 letnią kadencję, spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu.

W NSA działają następujące organy kolegialne:

1. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu, które posiada kompetencje decydujące i opiniodawcze /art. 10 ust.2 ustawy/

2. Kolegium Sądu, organ o mniejszym składzie osobowym niż ZOSS, wybierany na okres 3 lat przez Zgromadzenie Ogólne. Jest organem opiniodawczym i doradczym Prezesa Sądu, a w przypadkach określonych przepisami prawa - organem współdecydującym

Nadzór judykacyjny nad działalnością NSA, w ograniczonym zakresie, sprawuje Sąd Najwyższy poprzez rozpoznawanie rewizji nadzwyczajnych od orzeczeń tego sądu.

W myśl art. 176 ust.1 Konstytucji postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne. Konieczne jest więc wprowadzenie dwuinstancyjnego postępowania sądowoadministracyjnego. Zgodnie z Konstytucją ustawy wprowadzające w życie art.176 ust. 1 w zakresie dot. postępowania przed sądami administracyjnymi zostaną uchwalone przed upływem 5 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji /2.04.1997 r./

Dnia 25.07.2002 r. Sejm uchwalił ustawy reformujące sądownictwo administracyjne. Wejdą one w życie od 1.01.2004 r. od tego momentu od wyroków i postanowień kończących postępowanie sądu administracyjnego pierwszej instancji przysługiwać będzie skarga kasacyjna, a od postanowień wskazanych w ustawie - zażalenie do sądu drugiej instancji. Od tego momentu Sąd Najwyższy nie będzie rozpoznawał rewizji nadzwyczajnych od orzeczeń NSA.

Początkowo ma być utworzonych 13 sądów administracyjnych pierwszej instancji, a docelowo 16 /w każdym województwie/. Dotychczasowe ośrodki zamiejscowe zostaną zniesione, a właściwie przekształcone w sądy administracyjne pierwszej instancji.

Właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego

Rozporządzenie Prezydenta RP z 24.11.1998 r. w sprawie utworzenia ośrodków zamiejscowych NSA, określenia ich siedziby oraz właściwości miejscowej i rzeczowej, określa siedziby oraz właściwości ośrodków zamiejscowych.

Właściwość miejscowa obejmuje jedno lub po dwa województwa.

Właściwość rzeczowa - ośrodki zamiejscowe właściwe są w sprawach skarg na:

• decyzje administracyjne

• postanowienia

• inne akty i czynności z zakresu administracji publicznej

• uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego oraz akty administracji rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego

• inne uchwały jednostek samorządu terytorialnego i ich związków podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej

• akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego z zakresu działania:

• organów administracji publicznej mających siedzibę na terenie województw objętych właściwością ośrodków zamiejscowych,

• dyrektora izby celnej bądź ministra właściwego ds. finansów publicznych w postępowaniu odwoławczym w sprawach załatwianych w pierwszej instancji przez organy administracji rządowej w sprawach celnych mające siedzibę na terenie województw objętych właściwością ośrodków zamiejscowych

• Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w sprawach osób zamieszkałych na terenie województw objętych właściwością ośrodków zamiejscowych

Ośrodki są też właściwe w sprawach skarg na bezczynność organów administracji publicznej dot. przyznania, stwierdzenia lub uznania uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa.

Zakres kontroli sądu administracyjnego

NSA orzeka w sprawach skarg na:

• Decyzje administracyjne

• Postanowienia wydawane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie, albo kończące postępowanie, a także rozstrzygające sprawę co do istoty,

• Postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie

• Inne niż określone wyżej akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa

• Akty organów jednostek samorządu terytorialnego oraz organów administracji rządowej ustanawiające przepisy prawa miejscowego

• Akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż podane wyżej, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej

• Akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego

NSA orzeka także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, wówczas stosuje się środki określone w tych przepisach.

Ponadto NSA rozpoznaje skargi na bezczynność organów administracji publicznej w przypadkach, gdy powinny one wydać decyzję administracyjną lub postanowienie, albo wydać akt lub podjąć czynność określone ustawą.

Szczególny rodzaj skargi to skarga w sprawie niewykonania orzeczenia sądowego. Rozpatrując tą skargę sąd może wydać wyrok merytoryczny, w którym orzeknie o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienia lub obowiązku oraz może orzec o wymierzeniu organowi administracji grzywny

Ponadto NSA rozstrzyga, w przypadkach określonych w Kpa oraz ordynacji podatkowej, spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego oraz między organami tych jednostek a organami administracji rządowej, a także między samorządowymi kolegiami odwoławczymi.

Wreszcie NSA udziela odpowiedzi na pytania prawne przedstawione do rozstrzygnięcia przez SKO.

NSA nie jest właściwy w sprawach:

• Należących do właściwości innych sądów,

• Wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach pomiędzy organami administracji publicznej oraz wynikającymi z podległości służbowej pomiędzy przełożonymi i podwładnymi w urzędach tych organów, a także w jednostkach wojskowych

• Dyscyplinarnych, chyba że ustawa stanowi inaczej

• Odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa

• Wiz i zezwoleń na przekroczenie przez cudzoziemca granic państwa oraz zgód na ich wydanie, zezwoleń na zamieszkanie na czas oznaczony, azylu i wydalania z terytorium RP, z wyjątkiem przypadków dotyczących cudzoziemców przebywających legalnie na terytorium RP

• Przyznawania lub odmowy przyznania środków finansowych przeznaczonych w budżecie państwa na naukę

Kontroli sądu podlegają tylko akty ostateczne w administracyjnym toku instancji.

Ustawa o NSA stanowi, że skargę można wnieść po wyczerpaniu środków odwoławczych, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich.

Przez wyczerpanie środków odwoławczych „należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek odwoławczy przewidziany w ustawie”

Oznacza to, że podmioty uprawnione do wniesienia skargi, z wyłączeniem jednak prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich, tracą prawo do skargi do sądy administracyjnego, jeśli nie skorzystały z przysługującego im prawa do wniesienia środka odwoławczego do właściwego organu administracji publicznej. Jedynie prokurator i RPO mogą wnieść skargę do sądu administracyjnego mimo, że nie wyczerpano administracyjnych środków odwoławczych. Strona może być zainteresowana w utrzymaniu w mocy wadliwego aktu, o ile jest on dla niej korzystny i nie wnosi środka odwoławczego.

Nie zawsze przepisy ustaw przewidują środki odwoławcze w sprawach będących przedmiotem skarg. Wówczas przed wniesieniem skargi do sądu należy zwrócić się do właściwego organu z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa. Skarga do sądu administracyjnego może być wniesiona dopiero po upływie 30 dni od dnia doręczenia wezwania. Wniesienie skargi będzie uzasadnione w przypadku, gdy wezwanie do usunięcia naruszenia prawa zostanie załatwione odmownie, także wówczas, gdy właściwy organ nie zajmie w wymienionym terminie stanowiska.

Sąd administracyjny sprawuje kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeśli ustawa nie stanowi inaczej.

Skarga do sądu musi zwierać określenie naruszenia prawa bądź interesu prawnego.

Niezgodność z prawem polega na naruszeniu prawa materialnego bądź procesowego, chodzi o przepisy prawa powszechnie obowiązującego. Jest to więc kontrola legalności czyli zgodności z ustawami i innymi aktami normatywnymi wydanymi na podstawie upoważnień ustawowych.

Sąd nie kontroluje celowości wydania decyzji.

Sąd administracyjny kontroluje również decyzje oparte na uznaniu.

Podmioty uprawnione do wniesienia skargi i tryb jej wnoszenia

Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, a ponadto prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób.

Podmioty uprawnione mogą wnieść skargę dopiero po wyczerpaniu środków odwoławczych, a gdy ustawa nie przewiduje środka odwoławczego - po zwróceniu się do organu właściwego z wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa. W tym ostatnim przypadku skarga może być wniesiona po upływie 30 dni od dnia doręczenia wezwania. Wymóg wyczerpania środków odwoławczych nie dotyczy prokuratora oraz RPO.

Uprawnionymi do złożenia skargi do NSA są również podmioty, o których mowa w innych ustawach niż ustawa o NSA /ustawa o samorządzie gminnym, powiatowym i samorządzie województwa, ustawa o administracji rządowej w województwie, prawo prasowe, i inne/

Podmiot, który skorzystał z prawa wniesienia skargi jest skarżącym, natomiast stroną przeciwną w stosunku do skarżącego jest organ administracji publicznej, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi.

Uczestnikiem postępowania sądowego może być prokurator. Postępowanie toczy się z udziałem prokuratora, gdy wniósł skargę, albo gdy zgłosił swój udział w postępowaniu przed sądem.

Nie można wnieść skargi do sądu, jeśli toczy się postępowanie w celu zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności aktu bądź innej czynności.

Tryb wnoszenia skargi do sądu

Skarga do sądu administracyjnego powinna spełniać określone w ustawie wymogi formalne.

Skarga powinna zawierać:

• Oznaczenie skarżącego, jego miejsca zamieszkania lub siedziby

• Wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności

• Oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy

• Określenie naruszenia prawa bądź interesu prawnego

• Podpis osoby wnoszącej skargę, a w przypadku wniesienia jej przez pełnomocnika - jego podpis z załączeniem do skargi pełnomocnictwa.

Gdy skarga wykazuje braki sąd administracyjny powinien wyznaczyć skarżącemu termin do ich usunięcia, a gdy w wyznaczonym terminie skarżący tego nie uczyni - sąd skargę odrzuca.

Skargę wnosi się bezpośrednio do sądu w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie, a w innych przypadkach w terminie 30 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o podjęciu aktu lub innej czynności organu uzasadniającej wniesienie skargi.

Po otrzymaniu skargi sąd przesyła jej odpis organowi i zobowiązuje go do udzielenia odpowiedzi na skargę w terminie 30 dni od doręczenia odpisu skargi oraz nadesłania w tym terminie akt sprawy.

Organ może uwzględnić skargę w całości do dnia wyznaczenia przez Sąd terminu rozprawy.

Wniesienie sprawy do sądu administracyjnego nie wstrzymuje wykonania aktu lub zawieszenia czynności. Jednakże sąd może na wniosek strony lub z urzędu wydać postanowienie o wstrzymaniu tego aktu lub zawieszeniu czynności.

Sankcją na wypadek niedopełnienia przez organ obowiązku przesłania akt sprawy w ustawowym terminie jest wstrzymanie z mocy prawa wykonania zaskarżonego aktu.

Postępowanie przed NSA

Przebieg postępowania:

Po otrzymaniu skargi przewodniczący wydziału, prezes ośrodka zamiejscowego lub wyznaczony sędzia dokonuje czynności wstępnych:

• Zarządza skompletowanie akt niezbędnych do rozpoznania sprawy, a w razie potrzeby także innych dowodów,

• Wyznacza skład sędziowski orzekający w sprawie,

• Zarządza doręczenie stronie przeciwnej odpisów skargi z załącznikami dla przedstawienia odpowiedzi na skargę wraz z aktami sprawy, wyznaczając w tym celu termin nie przekraczający 30 dni od dnia doręczenia odpisu skargi,

• Wyznacza termin posiedzenia niejawnego lub rozprawy, w którym sprawa ma być rozpatrywana,

• Zarządza zawiadomienie o rozprawie stron i innych osób, których udział w rozprawie jest konieczny

Od skargi pobiera się wpis stosunkowy lub stały. Wpis stosunkowy pobiera się od skarg w spr., których przedmiot dotyczy należności pieniężnych albo praw majątkowych. Wpis stały pobiera się od skarg w pozostałych sprawach.

Sąd orzeka na podstawie akt sprawy administracyjnej. Od tej reguły przewidziany jest wyjątek. Sąd ma prawo przeprowadzać uzupełniające dowody z dokumentów, jeśli jest to niezbędne do wyjaśnienia wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.

Sąd administracyjny odrzuca skargę jeśli:

• Skargę wniesiono po upływie terminu do jej wniesienia i nie został złożony wniosek o przywrócenie terminu

• W wyznaczonym terminie nie usunięto braków skargi

• Nie uiszczono mimo wezwania i wyznaczenia przez sąd terminu uiszczenia wpisu stosunkowego lub stałego

Innymi przyczynami niedopuszczalności skargi są:

• Niewyczerpanie przez skarżącego administracyjnych środków odwoławczych, o ile środki takie jemu służyły

• Skarga dotyczy sprawy, w której nie jest dopuszczalna kontrola sądu administracyjnego

• Skargę wniesiono, mimo że toczy się postępowanie w celu zmiany, uchylenia lub stwierdzenia nieważności aktu lub innej czynności,

• Skargę wniosła osoba nieuprawniona

W zasadzie sąd orzeka w składzie trzech sędziów. Są odstępstwa od tej reguły. Skład orzekający trzech sędziów może wystąpić do Prezesa Sądu o rozpoznanie sprawy /przekazać do rozpatrzenia/ przez skład siedmiu sędziów z uwagi na występujące w sprawie istotne wątpliwości prawne. To wystąpienie ma formę postanowienia.

Skład orzekający może również wystąpić do Prezesa Sądu o wyjaśnienie wątpliwości prawnych przez skład siedmiu sędziów, izbę lub połączone izby. Wyjaśnienie następuje w drodze uchwały, która wiąże w danej sprawnie.

Pytania prawne przedstawione przez samorządowe kolegia odwoławcze sąd rozpatruje w składzie pięciu sędziów.

Zawieszenie postępowania przed sądem może nastąpić z przyczyn określonych w art.97 i 98 k.p.a.,

Umorzenie postępowania przed sądem administracyjnym może nastąpić jeśli skarżący cofnął skargę. Cofnięcie nie wiąże sądu, chyba że rozpatrzenie sprawy stało się bezprzedmiotowe lub wydanie orzeczenia stało się z innych przyczyn zbędne. Inną przyczyną może być np. śmierć skarżącego w toku postępowania, jeśli zaskarżony akt lub czynność dotyczyła jego praw lub obowiązków o charakterze niezbywalnym.

Umorzenie postępowania może mieć miejsce w przypadku, gdy w jego toku zaszły okoliczności powodujące nie dający się usunąć brak jednej z bezwzględnych przesłanek procesowych /np. wyłączenie przez ustawodawcę określonej kategorii spraw spod kontroli sądu administracyjnego/

Sąd umarza postępowanie na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie.

Orzeczenia sądu administracyjnego

1. W przypadku uwzględnienia skargi na decyzję administracyjną lub postanowienie sąd:

1. uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub części; uchylenie to następuje gdy sąd stwierdzi:

• naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,

• naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,

• inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy,

2. stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia

3. stwierdza niezgodność z prawem decyzji lub postanowienia

1. W przypadku uwzględnienia skargi na akt lub czynność z zakresu administracji publicznej nie będącą decyzją administracyjną sąd orzeka o istnieniu lub nieistnieniu obowiązku lub uprawnienia i stwierdzając niezgodność aktu lub czynności z prawem uchyla zaskarżony akt lub stwierdza bezskuteczność czynności. Uwzględniając wniosek strony w sprawach, o których mowa, sąd wydaje wyrok przyznający, stwierdzający albo uznający uprawnienie lub obowiązek, wynikające z przepisów prawa.

2. Uwzględniając skargę na uchwałę organu jednostki samorządu terytorialnego, albo związku jednostek samorządu terytorialnego lub inny akt prawa miejscowego, sąd stwierdza nieważność takiej uchwały lub aktu w całości lub części

3. Uwzględniając skargę organu jednostki samorządu terytorialnego na akt nadzoru sąd uchyla ten akt

4. W przypadku uwzględnienia skargi na bezczynność organów administracji publicznej w sprawach, w których powinna być wydana decyzja administracyjna, postanowienie albo inny akt lub dokonana czynność z zakresu administracji publicznej, sąd zobowiązuje organ do wydania aktu lub dokonania czynności bądź przyznania, stwierdzenia lub uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.

5. W razie nieuwzględnienia skargi sąd skargę oddala. /nie odrzuca lecz oddala; odrzucenie następuje z przyczyn formalnych./

6. Sąd nie jest związany granicami skargi, może kontrolą objąć nie tylko zaskarżony akt, ale również akt organu pierwszej instancji.

Rodzaje orzeczeń sądu administracyjnego

Orzeczenie sądu administracyjnego może być wyrokiem lub postanowieniem.

Wyrokiem sąd rozstrzyga sprawę „co do stwierdzenia naruszenia prawa i skutków prawnych tego naruszenia”. Jeśli po rozpatrzeniu sprawy co do istoty to również wydaje wyrok, którym skargę oddala.

Wyrok jest rozstrzygnięciem, którym sąd orzeka, czy dany akt lub czynność jest zgodna z prawem, czy też nie, oraz jakie są konsekwencje stwierdzonego naruszenia prawa.

Postanowienie wydaje się w razie odrzucenia skargi, umorzenia postępowania na posiedzeniu niejawnym lub na rozprawie oraz w celu rozstrzygnięcia innych kwestii procesowych związanych ze sprawą, wynikających w toku postępowania sądowego oraz w innych przypadkach określonych w ustawie o NSA /przywrócenie terminu do wniesienia skargi, zwolnienie z kosztów sądowych, wstrzymanie wykonania aktu lub zawieszenie zaskarżonej czynności itp./

Postanowienia można podzielić na:

• kończące postępowanie w sprawie

• nie kończące postępowania w sprawie

Uchwały sąd podejmuje w przypadkach, gdy:

• wyjaśnia istotne wątpliwości prawne przedstawione przez skład orzekający /skład 7 sędziów, izby lub połączone izby/

• udziela odpowiedzi na pytania prawne przedstawione do rozstrzygnięcia przez samorządowe kolegia odwoławcze /skład 5 sędziów/

Sąd wydaje orzeczenia bezpośrednio po zamknięciu rozprawy lub zakończeniu posiedzenia. Możliwe jest odroczenie ogłoszenia orzeczenia do dwóch tygodni, ale wtedy należy podać uczestnikom postępowanie termin i miejsce ogłoszenia orzeczenia.

Uzasadnienie orzeczenia sporządza się w terminie 30 dni od dnia ogłoszenie sentencji orzeczenia. Orzeczenie wraz z uzasadnieniem doręcza się uczestnikom postępowania.

Orzeczenia sądu są prawomocne z wyjątkiem orzeczeń od których wniesiono sprzeciw.

W razie nie nadesłania przez organ administracji odpowiedzi na skargę i akt sprawy w terminie 30 dni, sąd może orzec w sprawie na podstawie stanu faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze. W takim przypadku strona przeciwna może wnieść do sądu sprzeciw w terminie 14 dni od daty doręczenia orzeczenia, jeśli jednocześnie doręczy odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy. Uczestnik postępowania może zgłosić sprzeciw od wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym w terminie 14 dni od daty doręczenia wyroku. W obu przypadkach wniesienie sprzeciwu powoduje rozpoznanie sprawy na rozprawie.

Dopiero po upływie terminu do wniesienia sprzeciwu zarówno orzeczenie jak i wyrok stają się prawomocne, gdy żaden z uczestników postępowania sprzeciwu nie zgłosił.

Skutki prawne orzeczeń

Postanowienia kończące postępowanie w sprawie wywierają tylko skutki procesowe. Nie rozstrzygają sprawy co do jej istoty, a więc nie rozstrzygają, czy stwierdzono naruszenie prawa i jakie są skutki prawne tego naruszenia.

Wyroki wywierają skutki zarówno procesowe, jak i materialnoprawne. Skutkiem procesowym jest zakończenie postępowania przed sądem administracyjnym, zaś skutki materialnoprawne zależą od treści wyroku.

Skutkiem wyroku oddalającego skargę jest prawomocność aktu zaskarżonego do sądu.

Ze względu na kompetencje kasacyjne sąd administracyjny nie ma prawa zmieniać zaskarżonych aktów. W wyniku wydania wyroku uchylającego zaskarżony akt, w razie potrzeby, sprawa wraca do stadium postępowania administracyjnego. Organ administracji obowiązany jest wydać akt, od którego przysługują środki odwoławcze na ogólnych zasadach.

Skutkiem materialnoprawnym niektórych orzeczeń jest to, że stanowią one podstawę roszczeń odszkodowawczych.

Ocena prawna wyrażona w orzeczeniu wiąże w sprawie sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem skargi.

Zaskarżanie orzeczeń sądu administracyjnego

Prawomocne orzeczenia sądu administracyjnego mogą być wzruszane wskutek nadzwyczajnych środków prawnych, tj. w skutek rewizji nadzwyczajnej i w wyniku wznowienia postępowania.

Rewizję nadzwyczajną od orzeczenia NSA mogą wnieść:

• Minister Sprawiedliwości

• Prokurator Generalny

• Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego

• Prezes NSA

• Rzecznik Praw Obywatelskich

• w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - minister właściwy do spraw pracy i zabezpieczenia społecznego

• w sprawach z zakresu prawa własności przemysłowej - Prezes Urzędu Patentowego RP

Rewizję nadzwyczajną wnosi się do Sądu Najwyższego jeśli orzeczenie NSA rażąco narusza prawo lub interes Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 6 miesięcy od dnia wydania prawomocnego orzeczenia.

Wznowienie postępowania może mieć miejsce w sprawie zakończonej prawomocnym orzeczeniem sądu na wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu.

Działalność sygnalizacyjna NSA

Sąd administracyjny oddziaływuje na administrację publiczną przede wszystkim poprzez swoje orzecznictwo. Organy administracji publicznej muszą brać pod uwagę orzeczenia sądu nie tylko w przypadku ponownego rozpatrywania sprawy, która była przedmiotem zaskarżenia do sądu, ale również przy rozpoznawaniu w przyszłości spraw podobnych.

Prezes Sądu informuje Prezesa Rady Ministrów jako zwierzchnika służbowego wszystkich pracowników administracji rządowej o problemach związanych z funkcjonowaniem organów administracji publicznej, wiadomych sądowi z rozpatrywanych spraw.

O stwierdzonych w toku rozpoznawania spraw istotnych naruszeniach prawa lub okolicznościach mających wpływ na ich powstawanie oraz o przypadkach niewykonania orzeczeń Sądu, Prezes Sądu lub skład orzekający informuje właściwe organy lub ich organy zwierzchnie w formie wystąpienia.

Jest to sygnalizacja o uchybieniach w pracy organów administracji publicznej. Aby nie była ona bezskuteczna, ustawodawca zobowiązał organ, który otrzymał wystąpienie Prezesa lub składu orzekającego NSA do rozpatrzenia tego wystąpienia i powiadomienia w terminie 30 dni sądu o zajętym stanowisku.

NSA może inicjować postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym, które może doprowadzić do eliminacji z naszego porządku prawnego przepisów prawa niezgodnych z Konstytucją lub aktami ustawodawczymi. Prezes Sądu może występować do TK z wnioskami w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi oraz zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami. W związku z toczącym się postępowaniem sądowym skład orzekający może skierować do TK pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeśli od odpowiedzi na to pytanie zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.

Prezes NSA ma prawo występować z wnioskiem o rozstrzygnięcie przez TK sporu kompetencyjnego pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.plPraca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

---