Na początku XX wieku powstała szkoła behawiorystyczna. Jej założycielem był amerykański profesor John B. Watson, który twierdził, że psychologię należy studiować tak samo jak każdą inną dziedzinę nauki. Uważał, że jedynym i właściwym przedmiotem badań psychologii powinna być obserwacja ludzkiego zachowania. Behawioryści stworzyli własną koncepcję psychologiczną człowieka, która ujmowała go jako układ reaktywny. Tworząc ten wizerunek odrzucili dotychczasowy obraz człowieka autonomicznego, który działa pod wpływem pewnych stanów i sił wewnętrznych. Koncepcja behawiorystyczna przedstawia człowieka jako marionetkę, na która można wpływać oraz zmieniać jej zachowanie poprzez bodźce zewnętrzne. Behawioryści spostrzegali środowisko człowieka jako konfigurację bodźców (S), to właśnie te bodźce sterują reakcjami człowieka (R). Tak ujmowana jednostka jest całkowicie podporządkowana zewnętrznym zdarzeniom. Taki układ, czyli wszystkie reakcje zachodzące miedzy S i R są głównym obiektem badań psychologów. Koncepcja ta zaprzecza wpływom stanów wewnętrznych człowieka takich jak myśli, świadomości, cech osobistych czy charakteru na jego reakcje i działania. Taki punkt widzenia sprawił, że problem zdefiniowania ludzkiej koncepcji stał się prosty i bardziej klarowny, ułatwiło to badania i wyciąganie wniosków. Przy tym jednak tworzył obraz człowieka działającego niczym maszyna, pozbawionego własnej aktywności i samodzielności.
Próby wyjaśnienia zagadnień dotyczących człowieka zrodziły koncepcję psychodynamiczną. Najbardziej znaną wersją tej koncepcji jest psychoanaliza stworzona przez Zygmunta Freuda. W późniejszych latach została radykalnie zmieniona, zostały do niej wprowadzone nowe pojęcia a część hipotez Freuda obalona. Koncepcja ta ukształtowała zupełnie nowy portret człowieka, ujmując go jako istotę słabą. Tą niedoskonałą i nieporadną istotą kierują wewnętrzne siły, które są nieświadome dla niego, i między którymi często zachodzą konflikty. Według tej koncepcji wszelkie działania człowieka spowodowane są w znacznej mierze przez wewnętrzne siły motywacyjne. Siły te określane są pojęciami popędów, potrzeb i dążeń. Psychoanalitycy wprowadzili również pojęcie socjalizacji człowieka. Termin ten oznacza wszystkie procesy kształtowania popędów oraz programy ich osiągania poprzez oddziaływania warunków społecznych i kulturalnych.
Koncepcja psychoanalizy powstała głównie na podstawie badań i obserwacji pacjentów przeprowadzonych w gabinetach psychoterapeutów. To sprawia, iż koncepcja ma charakter kliniczny, przeważnie przedmiotem analizy były wszelkie patologie i zaburzenia psychiczne. Miało to także wpływ na stworzony obraz człowieka chorego, który nieświadomy swych pragnień i popędów, nie potrafi sobie radzić z wewnętrznymi konfliktami. To zaś sprawia, że człowiek tworzy mechanizmy obronne. Jednak one nie są w stanie wyeliminować rzeczywistych konfliktów.
Podobnie jak koncepcja behawiorystyczna tak samo psychoanaliza posiada wytyczne jak można wpływać na zachowanie człowieka. Psychoanalitycy sformułowali metody modyfikacji oraz sposoby leczenia zaburzeń emocjonalnych. Twierdzili, że przy pomocy odpowiednich środków psychologicznych takich jak słowo, mimika, więź emocjonalna stworzona między terapeutą a pacjentem jest wstanie korygować zaburzenia. Jest to powolny proces polegający na poznaniu konfliktów i lęków pacjenta oraz dokładnej analizie. Jednym z głównych celów tej metody jest kształtowanie świadomości człowieka.
Trzecią koncepcją, która przedstawia nowy portret psychologiczny człowieka jest psychologia poznawcza. Ona proponuje nam obraz człowieka samodzielnego, który obserwuje otaczający go świat, zbiera informacje, samodzielnie je przetwarza, wyciąga wnioski i podejmuje decyzje. Nie jest więc ani układem reaktywnym, sterowanym przez bodźce zewnętrzne, ani też istotą niedoskonałą, którą rządzą siły wewnętrzne. Wpływ na zachowanie człowieka według tej koncepcji mają informacje pochodzące z jego otoczenia oraz te, które wcześniej zapamiętał (system struktur poznawczych). Informacja nie manipuluje człowiekiem jak np.: bodźce zewnętrzne w behawioryzmie, stanowi pewien rodzaj materiału, który jest przetwarzany w procesie myślenia, przewidywania czy planowania działań. Takie sterowanie określane jest pojęciem sterowania poznawczego.
Psychologia poznawcza również przedstawia swoją wersję zmiany zachowania. W tej koncepcji podstawową metodą modyfikacji jest systematyczne i ukierunkowane wychowanie, które umożliwia człowiekowi lepsze poznanie. Więc poprzez poznanie, które jest tu niezastąpionym aktem zdobywania wiedzy, można wpłynąć na myślenie, posługiwanie się językiem, na pracę twórczą itp.
Przedstawione powyżej koncepcje psychologiczne człowieka stanowią odmienne spojrzenie na ludzką psychikę i zachowanie.