Podstawy z zakresu chorób układu ruchu
Badanie układu ruchu
- wywiad
- oglądanie w spoczynku
- oglądanie w ruchu
- omacywanie
- próby prowokacyjne
- znieczulenia diagnostyczne
- badania dodatkowe
Wywiad
- okoliczności zachorowania
- stan utrzymania konia (kopyta)
- żywienie
- rodzaj wykonywanej pracy
- od kiedy kuleje
- czy leczony
5 stopni bólu
Małego stopnia ,kulawizna nie widoczna w stępie, słabo widoczna w kłusie
Małego stopnia, słabo widoczna w stępie, widoczna w kłusie
Średniego stopnia, widoczna w stępie i kłusie
Dużego stopnia, dobrze widoczna w stępie
Brak obarczania kończyny
Badanie układu ruchu
Oglądanie w spoczynku:
- postawa, ewentualne zmiany
Omacywanie:
- kopyto (ciepłota)
- tętnienie t. palcowej (ochwat)
- ścięgna przy podniesionej kończynie
Ustawienie kończyn przednich
Ustawienie kończyn tylnych
Badanie układu ruchu
Oglądanie w ruchu:
na wprost po twardej powierzchni
na wprost po miękkiej powierzchni (piasek)
- na małym kole
oglądanie na kole
Próby zginania
Próby przeprowadza się w celu wywołania bolesności w zmienionym miejscu.
Wykonuje się je na wszystkich stawach kończyny bądź tylko na wybranych.
Staw trzyma się w zgięciu ok. 90 s.
Kończyna piersiowa
Kończyna miedniczna
Staw pęcinowy
Staw pęcinowy
Staw nadgarstkowy
Staw skokowy (próba szpatowa)
Próby prowokacyjne
Znieczulenia diagnostyczne
Badania specjalistyczne
RTG
USG
Scyntygrafia
Artroskopia
Tomografia komputerowa (CT)
Rezonans magnetyczny (MRI)
Podstawowe pojęcia z zakresu miopatologii
Miopatia - choroba zwyrodnieniowa mięśni.
Myositis - zapalenie mięsni.
Myastenia - przemijające osłabienie mięsni (męczliwość, nużliwość mięśni), objawiające się szybkim męczeniem mięśni podczas wysiłku prowadzącym do osłabienia. Ustępuje po odpoczynku (w przeciwieństwie do myotoni).
Typową miastenię, warunkowaną zaburzeniem przewodnictwa nerwowo- mięśniowego na poziomie synapsy, spotyka się poza ludźmi, zasadniczo u zwierząt towarzyszących(psy i koty). U zwierząt gospodarskich nie występuje w formie klasycznej, tak jak u ludzi i zw. towarzyszących, chociaż zmiany kliniczne są podobne, lecz uwarunkowania inne.
U zwierząt towarzyszących wyróżnia się 3 postacie: (Życie wet. 2, 2005)
a/ wrodzoną - warunkowaną zmniejszoną lub nieprawidłową syntezą albo degeneracją receptorów acetylocholiny na błonie postsynaptycznej w mięśniach. szkieletowych ( brak przeciwciał przeciw receptorom acetylocholinergicznym), ujawnia się między 3-8 dniem życia lub 6-8 tygodniem życia, a u kotów między 4-5 miesiącem,
b/ nabytą występuje częściej (rozpoznanie stawia się na podstawie obecnych przeciwciał), ta postać ma podłoże immunologiczne,
c/ miastenia jatrogenna lub polekowa
- tła immunologicznego - D-penicylamina , i α-interferon,
- leki zaburzające przewodnictwo nerwowe: przedawkowanie magnezu, niedobór potasu lub wapnia, toksyna otulinowa,
- leki używane do znieczuleń: metoksyfluran, lignokaina, prokaina, wekuronium, atrakuronium, sukcynylocholina, morfina. kodeina, opium, chloropromazyna,
- antybiotyki: gramicydyna, aminoglikozydy, tetracykliny, penicyliny, sulfonamidy, fluorodunokmy, klindamycyna, linkomycyna, erytromycyna, kolistyna, polimyk-syna B, ampicylina, azytromycyna,
- leki nasercowe: chinidyna i chinina, (3 blokery (np. propranolol), blokery kanału wapniowego (np. werapamil),
- przeciwpadaczkowe leki: fenytoina, mefenytoina, trimetadion, barbiturany, gabapentin, karbamezapina,
- hormony: kortykosteroidy, estrogeny, hormony tarczycy,
- inne: lit, jodowe preparaty kontrastowe, chlorochina, D-L-karnityna.
Przyczyny miastenii u zw. Gospodarskich
niedokrwienie mięśni np. zakrzep tętnicy biodrowej u koni, zaleganie poporodowe (na skutek niedokrwienia dochodzi do myasteni a później do odleżyn),
zaburzenia metaboliczne mięśni: hipokalcemia, hipokaliemia, hipermagnezemia, hipofosfatemia, hipoglikemia (np. u prosiąt), lactoacidemia.
niedokrwistość,
zatrucia niektórymi roślinami.
leki (p.robacze - iwermektyna - świnie)
Myotonia (miotonia) - przetrwały skurcz mięśnia. Po wykonanym wysiłku mięsień nie może się natychmiast rozkurczyć. Często występuje u ludzi. Miotonia zanikowa - choroba Steinerta, miotonia wrodzona choroba Thomsena
Myatonia (miatonia)- zwiotczenie, zmniejszenie napięcia mięśni
Myalgia - ból mięśniowy, silnie wyrażony w ostrych stanach zapalnych mięsni np. gościec mięśniowy nawrotowy, słabiej zaznaczony przy miopatiach - występuje w początkowym okresie choroby, później słabnie.
Dystrofia mięsni - nieodwracalne zwyrodnienie mięsni (jedynie miopatie alimentame, uwarunkowane niedoborem Se i witaminy E są w pewnym stopniu odwracalne).
Skurcz toniczny (spastyczny) - długotrwale utrzymujący się skurcz mlęsm ze zwiększonym ich napięciem np. przy tężcu, podaniu strychniny.
Skurcze kloniczne - krótkotrwałe, szybko po sobie następujące skurcz i rozluźnienie mięsni, np. przy nosówce.
Skurcze toniczno-kloniczne - seria skurczów, np. przy tężyczce, może być też wywołana hałasem u koni chorych na tężec.
Konwulsje - rytmiczne skurcze całych grup mięsni, wstrząsające całym ciałem (lub partiami) np. przy nosówce, tężyczce, w stanach agonalnych.
Kurcz (crampus) - bolesny, silny, długotrwały skurcz toniczny mięśnia lub grupy mięsni.
Bezwład, porażenie (paralysis ) - całkowita, długotrwała utrata zdolności mięśnia do skurczu.
Niedowład (paresis) - częściowa utrata zdolności mięśnia do skurczu.
Myoglobinuria - obecność myoglobiny w moczu.
Zaburzenia ruchu obserwowane przy miopatiach: sztywny, szczudłowaty chód, chód spętany, nietolerancja wysiłkowa, szybko następujące męczenie się, trwałe osłabienie mięsni, niedowłady.
Diagnostyka laboratoryjna miopatii:
Oznaczanie aktywności enzymów wskaźnikowych w surowicy: CK (kinaza kreatynowa, CPK), AST, LDH., GSH-Px)
Oznaczanie stężenia kwasu pirogronowego i kwasu mlekowego we krwi.
- Określenie równowagi kwasowo-zasadowej.
- Oznaczanie stężenia myoglobiny w osoczu (lub w surowicy).
- Oznaczanie stężenia myoglobiny w moczu.
- Oznaczanie stężenia kreatyniny w moczu lub oznaczanie stosunku kreatyna/kreatynina (wzrost wskazuje na miopatie).
Badanie histopatologiczne lub histochemiczne pośmiertnie
Podział miopatii
Miopatie pierwotne (właściwe) - proces chorobowy rozpoczyna się we włóknach mięśniowych, nie jest poprzedzony zmianami w tkance łącznej i połączeniach nerwowo-mięśniowych.
1. miopatie wrodzone - uwarunkowane genetycznie,
2. miopatie metaboliczne, żywieniowe
a) miopatie powvsiłkowe:
mięśniochwat porażenny koni,
sztywność koni wyścigowych (tying up),
miopatie z pojmania u dzikich zwierząt,
miopatie zwierząt spłoszonych (bydło, owce)
b) miopatie alimentarne - PDM i jej odmiana choroba żółtego tłuszczu, występują enzootycznie prawie u wszystkich gatunków zwierząt na tle niedoboru wit. E i Se, uspasabiająco działa nadmiar nienasyconych kwasów tłuszczowych, szybki wzrost, nadmierny wysiłek i stres środowiskowy
3. miopatie stresowe, które mogą wystąpić w zmiennych postaciach.
a) ostry zespół stresowy świń - PSS (porcie stress syndrome)
b) syndrom PSE (Pale soft exudative), DFD (dry form dark),
c) martwica mięśni grzbietu (MAG) - choroba bananowa
d) stresowe kardiomiopatie.
II. Miopatie wtórne (objawowe) - proces chorobowy we włóknach mięśniowych poprzedzony wcześniejszymi zmianami w nerwach, naczyniach, tkance łącznej.
Wyróżniamy:
1. zapalenie mięśni,
2. miopatie toksyczne (np. zatrucie łubinem),
3. miopatie neurogenne (choroby wirusowe),
4. miopatie niedokrwienne (ischemiczne),
5. miopatie polekowe