Błędy w spostrzeganiu społecznym- powszechne ludzkie tendencje do deformowania obrazu zjawisk społecznych, własnej osoby i innych ludzi.

1. Błąd aktora-obserwatora - polega na odmiennym interpretowaniu zjawisk wtedy, gdy się w nich uczestniczy i wtedy, gdy się je tylko obserwuje. Jeśli jesteśmy podmiotem danego działania (aktorami), to zwykle tłumaczymy swoje zachowanie w kategoriach okoliczności (dokonujemy tzw. atrybucji sytuacyjnej). Gdy to samo zachowanie widzimy u innych ludzi (jesteśmy obserwatorami), dokonujemy atrybucji dyspozycyjnej, czyli poszukujemy przyczyn tego działania wewnątrz obserwowanej osoby.

Przykład

Gdy idę do kina, to idę dlatego, że jest właśnie fajny film, na byle co nie chodzę (fajny film - atrybucja sytuacyjna). Gdy widzę, że inni ludzie idą do kina, dochodzę do wniosku, że ludzie ciągle lubią chodzić do kina (atrybucja dyspozycyjna).

2. Błąd pierwszego rzutu oka - odmiana podstawowego błędu atrybucji. Polega na tym, że informacje, które odbieramy jako pierwsze wydają nam się ważniejsze i bardziej reprezentatywne niż kolejne. Pierwsze informacje stają się prototypem. Są one także łatwiej zapamiętywane, lepiej przechowywane i lepiej przypominane oraz uważane za ważniejsze niż kolejne. Błąd pierwszego rzutu oka polega nie na tym, że mamy skłonność do oceniania innych ludzi na podstawie naszego pierwszego wrażenia (które tworzy się w ciągu zaledwie pierwszych 10 sekund), ale na tym, że będziemy następne informacje zniekształcać tak, aby pasowały do naszego pierwszego wrażenia.

Między innymi z tego powodu informowanie o tym, że ktoś został oskarżony o przestępstwo, staje się dla obserwatorów informacją o tym, że ktoś jest nieuczciwy.

Przykład
Dowiedzieliśmy się, że jakaś osoba jest: "Urodziwa, inteligentna, pracowita, impulsywna i irytująca". Będziemy ją oceniać o wiele lepiej niż gdybyśmy się dowiedzieli, że jest: "Irytująca, impulsywna, pracowita, inteligentna i urodziwa".

3. Błąd tendencji centralnej - błąd popełniany w spostrzeganiu społecznym, odmiana podstawowego błędu atrybucji. Polega na skłonności do przeceniania podobieństw między ludźmi i ignorowania różnic indywidualnych. W efekcie inni ludzie wydają się nam bardziej podobni do siebie niż są w rzeczywistości.

• Jedną z przyczyn "równania do średniej" jest niewielka ilość cech wewnętrznych, którymi na co dzień posługujemy się w procesie atrybucji. Zastanawiamy się nad tym, czy inni ludzie są uczciwi, inteligentni, szczerzy i... niewiele więcej. W efekcie przeceniamy stopień w jakim inni ludzie są do siebie podobni. Inną przyczyną błędu tendencji centralnej są ograniczone zasoby poznawcze oraz czas jaki poświęcamy na myślenie o innych ludziach.

4.Błąd łagodności - jest jedną z odmian podstawowego błędu atrybucji. Polega on na tym, że większość ludzi wchodzi w interakcję z innymi, tworząc pozytywne oczekiwania co do rozmówcy. Objawia się to deformowaniem informacji, które docierają o interlokutorze podczas rozmowy. Informacje o zaletach rozmówcy są łatwo zauważane, informacje o wadach ignorowane. Błąd łagodności polega na przecenianiu zalet innych ludzi i niedocenianiu wad.

5. Dysonans podecyzyjny

Szczególna postać dysonansu poznawczego. Przed podjęciem ważnej decyzji większość ludzi stara się myśleć jak najbardziej racjonalnie: zbiera informacje na temat dostępnych opcji, rozważa za i przeciw każdej ewentualnej decyzji itd. Po podjęciu decyzji pojawia się zwykle dysonans poznawczy, w tym wypadku przyjmujący postać wątpliwości co do tego, czy podjęta decyzja jest słuszna. Dzieje się tak, bowiem zawsze wybrana opcja ma swoje minusy, a odrzucona swoje plusy. Stąd dysonans. W związku z tym po podjęciu decyzji (zwłaszcza gdy jest ona nieodwracalna) ludzie nie są już zainteresowani racjonalną oceną podjętej przez siebie decyzji, ale raczej tym aby wyglądała ona na racjonalną w ich własnych oczach. Dlatego starają się "zagłuszyć" wszelkie swoje wątpliwości podkreślając zalety opcji, którą wybrali i minimalizując jej wady. Jednocześnie podkreślają wady odrzuconej możliwości i minimalizują jej zalety. Wygląda to tak, jakby sami siebie chcieli przekonać, że podjęta decyzja jest słuszna. Motywem takiej deformacji poznawczej jest pragnienie pozbycia się dysonansu podecyzyjnego (czytaj: wątpliwości co do tego, że podjęta decyzja jest najwłaściwsza z możliwych).

6. Efekt halo (psychologiczny)- (ang. halo effect), in. efekt aureoli, w psychologii tendencja do automatycznego, pozytywnego (efekt Galatei, efekt aureoli, efekt nimbu, efekt Pollyanny, anielski efekt halo) lub negatywnego (efekt Golema, szatański efekt halo), przypisywania cech osobowościowych na podstawie pozytywnego lub negatywnego wrażenia.

Jest odmianą podstawowego błędu atrybucji. Polega na tym, że przypisanie jednej ważnej pozytywnej lub negatywnej właściwości wpływa na skłonność do przypisywania innych, niezaobserwowanych właściwości, które są zgodne ze znakiem emocjonalnym pierwszego przypisanego atrybutu. Istotą efektu halo jest przypisanie komuś (atrybucja) ważnej pozytywnej lub negatywnej cechy wewnętrznej. Przypisanie cechy nieważnej nie musi wywołać efektu halo. Najważniejszymi atrybutami, które posiadają moc wywoływania efektu halo, są: inteligencja/głupota, nieatrakcyjność/atrakcyjność fizyczna, elementy wyglądu zewnętrznego (np. schludny/brudny), dobroć/zło.

Przykład

Punktualność jest dla mnie ważną wartością. Spotykam nową osobę i zauważam, że jest ona punktualna, więc będę skłonny myśleć, że jest też inteligentna, przyjazna, uczciwa etc.

7. Efekt pierwszeństwa - informacja otrzymana wcześniej wywiera zazwyczaj większy wpływ na tworzenie się ogólnego wrażenia niż informacja otrzymana później. Pierwsza informacja stanowi punkt odniesienia dla kolejnych informacji, jakie do nas docierają. Efekt pierwszeństwa tłumaczy m.in. fakt, że szybko wyrabiamy sobie zdanie o nowo poznanej osobie i późniejsze zachowanie tej osoby interpretujemy w sposób zgodny z naszym pierwszym wrażeniem.

8. Efekt Pigmaliona — odmiana samospełniającego się proroctwa zidentyfikowana po raz pierwszy przez socjologa Roberta Mertona. Polega na spełnianiu się pozytywnego oczekiwania wobec kogoś dlatego, że to pozytywne oczekiwanie sobie wytworzyliśmy.

Przykład
Osoba A została okłamana, że osoba B ją bardzo lubi. Osoba A cieszy się z tego i zaczyna lubić osobę B, dlatego przyjaźnie się do niej odnosi. To powoduje, że osoba B naprawdę zaczyna lubić osobę A.

9. Efekt świeżości- polega na silniejszym oddziaływaniu informacji, które nadeszły jako ostatnie (najświeższych), niż tych, które pojawiły się wcześniej. Efekt świeżości kontrastuje z efektem pierwszeństwa - zjawiskiem lepszego zapamiętywania informacji odbieranych na początku. Z efektem świeżości wiąże się zagadnienie zmieniania postaw. Badacze interesowali się, który z efektów będzie przeważać: efekt świeżości czy efekt pierwszeństwa. Zagadnienie to jest badane w ramach wpływu perswazyjnego i zmiany postaw.

10. Samoutrudnianie- w psychologii mechanizm obronny, polegający na przewidywaniu niepowodzenia i jednoczesnym przygotowywaniu takich jego wyjaśnień, które minimalizują brak zdolności jako jego możliwą przyczynę. Samoutrudnianie idzie w parze z zaniżoną samooceną. Zalicza się je do defensywnych technik autoprezentacji, bowiem pozwala ochronić poczucie wartości (na krótką metę) jednak znacznie obniża szanse na osiągnięcie upragnionego sukcesu, w rezultacie czego na dłuższą metę obniża samoocenę. Pewien paradoks samoutrudniania polega na tym, że im bardziej zależy komuś na osiągnięciu sukcesu, tym bardziej prawdopodobne jest, że będzie stosować techniki samoutrudniające (jeśli ma zaniżoną samoocenę).

Przykład:

Uczeń nie przygotowuje się do sprawdzianu, ponieważ w przypadku jego niezdania winę będzie mógł zrzucić na swoje nieprzygotowanie, nie zaś na brak inteligencji.

11. Zagrożenie stereotypem - (ang. stereotype threat) - lęk przejawiany przez przedstawiciela stereotypizowanej grupy przed potwierdzeniem się stereotypu.

Amerykańscy psychologowie postawili hipotezę mówiącą, ze przedstawiciele stereotypizowanych grup odczuwają lęk przed podejmowaniem działań, które mogłyby potwierdzać stereotyp grupy. W przypadku Afroamerykanów istnieje stereotyp o ich niższych zdolnościach intelektualnych od Amerykanów pochodzenia europejskiego. Czarnoskórzy z obawy przed potwierdzeniem się tego stereotypu często rezygnują z edukacji, co poprzez mechanizm samospełniającej się przepowiedni sprawia, że Afroamerykanie stanowią grupę gorzej wykształconą. Jednocześnie wśród osób, które kontynuują edukację, zjawisko zagrożenia stereotypem stanowi czynnik paraliżujący i utrudniający osiąganie wysokich wyników szkolnych.

12. Zjawisko wrogich mediów lub efekt wrogich mediów polega na skłonności ludzi o sprecyzowanych i ekstremalnych poglądach do twierdzenia, że media przedstawiają skrzywiony obraz rzeczywistości. Efekt ten został zidentyfikowany eksperymentalnie.

Pojęcie JA

Podstawowy dualizm w rdzeniu postrzegania Ja.

I. Ja to aktywny odbiorca informacji, który ją przetwarza („poznające” Ja) - świadomość;

II. Ja składa się z naszych myśli i przekonań dotyczących nas samych, a także cechy charakteru („poznawane”, Ja) - pojęcie Ja.

Obydwa te procesy psychiczne łączą się wzajemnie, tworząc spójna poczucie tożsamości.

Niektóre strony Ja są bardziej widoczne, kiedy przebywamy z jedną grupą ludzi, a inne, gdy przebywamy z kimś innym.

Rozwój poczucia Ja wymaga zdania sobie sprawy z tego, że jest się poznającym i że istnieje coś, co ma być poznane. Rozpoznawanie siebie, a tym samym zalążki pojęcia Ja rozwijają się stopniowo. Pojęcie Ja wyłania się u dziecka w wieku mniej więcej dwóch lat (test czerwonego barwnika).

Początkowo nasze pojęcie Ja ma charakter konkretny, odnosząc się do wyrazistych, łatwych do zaobserwowania cech (wiek, płeć, sąsiedztwo, hobby). W miarę jak dojrzewamy, kładziemy mniejszy nacisk na cechy fizyczne, a większy na stany psychiczne oraz na to, jak nas oceniają inni ludzie.

W jaki sposób poznajemy samych siebie?

I. Introspekcja.

Proces, w którym człowiek spogląda w swoje wnętrze i bada swoje myśli, uczucia i motywy;

ludzie poświęcają mu bardzo mało czasu;

gdy ludzie dokonują introspekcji to motywy ich postępowania mogą być ukryte przed świadomością.

II. Teoria samoświadomości

Teoria samoświadomości - kiedy człowiek koncentruje uwagę na sobie samym, zaczyna oceniać własne zachowanie i porównywać je ze swoimi wewnętrznymi normami i wartościami.

Samoświadomość nie jest stanem przyjemnym, może nam przypominać, że nie sprostaliśmy naszym oczekiwaniom. To niezadowolenie z siebie bywa bolesne i często uciekamy od takiej autoanalizy, angażując się w inne działania, szukamy bodźców przyciągających uwagę(muza, TV). Kiedy znajdujemy się w stanie samoświadomości (np. w pokoju z lustrem, czy kamerą), to dokonujemy bardziej trafnych diagnoz swoich uczuć i cech charakteru.

IV. Teoria przyczynowości

teoria dotycząca przyczyn naszych uczuć i zachowań; wiele z tych koncepcji przyswajamy sobie z kultury, w której żyjemy (np. rozstania sprzyjają uczuciu). Należy pamiętać, że nasze schematy i teorie nie są zawsze trafne, a zatem mogą prowadzić do błędnych sądów o przyczynach naszych działań.

Zmiana postawy spowodowana wyszukiwaniem przyczyn - zmiana postawy będąca konsekwencją zastanawiania się nad przyczynami własnych postaw; ludzie zakładają zgodność swoich postaw z przyczynami, które wydają się wiarygodne i są łatwe do zwerbalizowania. Wiele badań wskazuje, że oceny ludzi są często nie trafne. Ponadto wnikanie w te przyczyny może sprawić, że zmieniamy własne postawy, dochodząc do przekonania, iż nasze uczucia są zgodne z powodami, które akurat nam przyszły do głowy

V. Tłumienie

Usilne staranie, by o czymś nie myśleć — może prowadzić do obsesyjnego pojawiania się tej właśnie myśli, której ludzie nie chcą dopuszczać do świadomości. Jeśli wolałbyś o czymś nie myśleć — o niedawno otrzymanej dwójce z matematyki, kuszącym cię kremie czekoladowym w lodówce czy o problemie, dlaczego właściwie kochasz swoją dziewczynę — to najlepszą strategią będzie,

paradoksalnie, nie starać się za bardzo unikać tych myśli.

VI. Teoria spostrzegania siebie

Gdy nie jesteśmy pewni naszych postaw i uczuć, bądź są one niejednoznaczne, wnioskujemy o nich, obserwując własne zachowania i sytuacje, w której się ono pojawia.

Im więcej przykładów danego zachowania znajdziemy w sobie tym bardziej jesteśmy przekonani o danej właściwości charakteru

VII. Efekt nadmiernego uzasadniania

-Pomniejszanie - niedocenianie jednej przyczyny naszego zachowania, kiedy inna przyczyna jest szczególnie wyrazista i łatwo dostrzegalna.

-Motywacja wewnętrzna - angażowanie się w jakieś działanie, ponieważ sprawia nam ono przyjemność, bądź wzbudza nasze zainteresowania, a nie wskutek zewnętrznych nacisków lub dla zewnętrznych korzyści. Gdy angażujemy się w jakieś działanie z powodów wewnętrznych ogniskujemy cała swoją uwagę na tym działaniu, blokujemy odbiór innych bodźców i bez reszty się koncentrujemy, poza tym mamy poczucie własnej sprawności i nie przejmujemy się jakością własnego działania; informacja zwrotna o nim jest jasna i jednoznaczna, doświadczamy również wtedy brak samoświadomości (- efekt płynięcia).

-Motywacja zewnętrzna - angażowanie się w jakieś działania wskutek zewnętrznych nacisków lub dla zewnętrznych korzyści. Zastąpienie motywacji wew. zew. powoduje, że ludzie Tracą zainteresowanie czynnością. Rezultat ten nazywamy efektem nadmiernego uzasadnienia (- zjawisko polegające na spostrzeganiu swojego działania jako wywołanego przekonującymi czynnikami zew. i niedocenianiu wagi czynników wew.

-Nagrody prowadzą do zmniejszenia zainteresowania tylko wtedy, gdy na początku jest ono duże. Gdy rzecz jest dla nas nadzwyczaj nudna to nagroda nie zwiększy naszego zainteresowania. Prawdopodobnie można nauczyć ludzi unikać destruktywnego wpływu nagród (np. bezpośrednia interwencja bądź trening w formie

a) koncentracji na wewnętrznych powodach działania;

b) zachowania psychicznego dystansu do nagród zew.).

VIII. Dwuczynnikowa teoria emocji

Doznanie emocji jest rezultatem dwufazowego procesu spostrzegania siebie - najpierw ludzie doświadczają pobudzenia fizjologicznego, a następnie poszukują dla niego odpowiedniego wyjaśnienia; jeśli przypisują to poczucie pobudzenie źródłu, które ma naturę emocjonalną, przeżywają odpowiednie emocje (np. jeśli wyjaśniają własne pobudzenie tym, że ktoś celuje w nich z pistoletu, odczuwają strach). Jeśli ludzie doświadczają bardzo sinego pobudzenia, zwykle reagują negatywnie, ponieważ związane z nim doznania cielesne są nieprzyjemne.

W jaki sposób pobudzenie fizjologiczne i obserwacja wskazówek środowiskowych prowadzą do powstania stanów emocjonalnych:

IX. Błędne określanie przyczyn naszego pobudzenia

Przypisanie własnego pobudzenia niewłaściwemu źródłu, czego konsekwencją jest fałszywa bądź nadmiernie silna emocja. Podsumowując na ogół zachowanie stanowi dobrą wskazówkę prowadzącą do określenia wewnętrznych uczuć. Niekiedy jednak, określając przyczyny naszego zachowania popełniamy błędy, które prowadzą do błędnych wniosków o nas samych. Może się stać w danych okolicznościach:

a) oddziaływania zew., którym podlega nasze zachowanie, są na tyle zamaskowane, że błędnie sądzimy, iż odzwierciedla ono nasze postawy czy naszą osobowość;

b) oddziaływania zew., którym podlega nasze zachowanie, rysują się tak jaskrawo, że przeceniamy wielkość ich wpływu;

c) nie mamy jasności co do przyczyn naszego pobudzenia i w efekcie formułujemy fałszywe zachowania.

X. Schematy Ja

Oparte na naszych przeszłych doświadczeniach zorganizowane struktury wiedzy o nas samych, które pomagają nam zrozumieć, wyjaśnić i przewidzieć nasze zachowanie.

Schematy struktury wiedzy dotyczące osoby, sprawy, czy przedmiotu.

Organizujemy naszą wiedze w schematy, które pomagają nam zrozumieć i zinterpretować nowe doświadczenia.

W miarę rozwoju dziecka jego początkowe płytkie pojęcie Ja staje się złożone i niepowtarzalne w efekcie kształtowania się schematów Ja o coraz większym stopniu złożoności. Nie jest całkiem jasne, w jaki sposób ta ewolucja się dokonuje albo też, dlaczego pewne cechy i właściwości u ludzi zaczynają zajmować centralną pozycję w schematach Ja, a u innych nie. Ludzie rozwijają schematy Ja dotyczące tych aspektów, które odróżniają ich od innych osób.

Pamięć autobiograficzna - treści pamięciowe dotyczące własnych myśli, uczuć i zachowań w przeszłości. Te treści nas określają, ale także my je określamy.

Schematy Ja pomagają nam organizować treści pamięciowe o naszych działaniach w przeszłości.

XI. Interakcja społeczna

Ja odzwierciedlone - spostrzeganie siebie oczami innych ludzi i włączanie ich opinii do własnego pojęcia Ja. Przyjmowanie perspektywy innych osób oznacza zrozumienie tego, że mogą oni spostrzegać rzeczywistość inaczej i że spostrzeganie Ciebie jest różne od Twojego. Jest konstruowane w miarę, jak z biegiem czasu przyjmujemy opinię innych ludzi o nas.

Teoria porównań społecznych - poznajemy swoje własne zdolności i postawy poprzez porównanie się z innymi ludźmi. Dokonujemy porównań społecznych, gdy nie ma obiektywnego standardu, według, którego moglibyśmy się ocenić i kiedy nie mamy pewności, jakimi jesteśmy pod określonym względem.

Porównania społeczne w górę - porównujemy siebie z ludźmi, którzy lokują się wyżej niż my w zakresie jakiejś zdolności czy cechy, mając na celu określenie standardu doskonałości. Jest ważne dla ludzi ze względu na samowiedzę.

Porównania społeczne w dół - porównywanie siebie z ludźmi, którzy lokują się niżej w zakresie jakiejś zdolności czy cechy, mające na celu uzyskanie poczucia większego zadowolenia z siebie. Służy ochronie i wspomaganiu samego siebie.

Komunikacja niewerbalna

Język ciała to język którego uczymy się zanim wypowiemy pierwsze słowo. Mowa ciała: uśmiech, pochylenie głowy, ruch dłoni czy zmiana pozycji, wyraża uczucia w takim samym stopniu, jak wypowiedziane słowa. Każdy instynktownie odbiera wiele sygnałów mowy ciała i reaguję na nie odruchowo. Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy ze znaczenia mimiki, gestów i ich roli w życiu.

Tylko 7% znaczenia danej wiadomości zawarte jest w słowach, 38% w brzmieniu głosu, a aż 55% stanowi język ciała.

Gesty i mimika twarzy odzwierciedlają nasze emocje i stosunek do osób, z którymi się kontaktujemy. Potakiwanie głową wyraża poparcie dla rozmówcy lub zachęcenie do kontynuowania wypowiedzi. Zaciskanie pięści może wyrażać agresję, pocieranie czoła - zmęczenie lub zamyślenie, kiwanie noga - zniecierpliwienie.

Nie powinno się jednak interpretować pojedynczych gestów, pomijają towarzyszący im kontekst. Błędna interpretacja mowy ciała może być źródłem nieporozumień między ludźmi. Ten sam gest może mieć zupełnie inne znaczenie w zależności od sytuacji. Założenie rąk może świadczyć o wycofaniu się podczas trudnej rozmowy z przełożonym lub oznaką relaksu w trakcie oglądania serialu.

Mowa ciała

- kontakt wzrokowy : Każdy z nas spotkał się z rozmówcą, który uciekał wzrokiem, błądził gdzieś w przestrzeni. Oczy są dobrym wskaźnikiem zaangażowania i prawdomówności naszego rozmówcy. W oczach trudno jest ukryć emocje, niemożliwe jest zapanowanie nad źrenicami. Przez ponad 40% czas trwania kontaktu nasza uwaga koncentruje się na oczach rozmówcy, na ustach ponad 12,5% . Osoby nawiązujące częstszy kontakt wzrokowy są odbierane bardziej pozytywnie, patrzenie komuś w oczy w naszej kulturze jest oznaką prawdomówności, szczerości, uczciwości. Uciekanie wzrokiem budzi niepewność i powoduje brak zaufania.

Słuchanie jest równie ważne jak mówienie

Poprzez właściwe słuchanie budujemy dobry klimat rozmowy, a także lepiej odbieramy informacje, które stara nam się przekazać rozmówca. Aktywne słuchanie oznacza umiejętność słuchania całym ciałem oraz umiejętnośc odczytywania uczuć, które kryją się za słowami. Pełni ono bardzo ważne funkcje w relacjach międzyludzkich. Słuchają dajemy naszemu rozmówcy odczuć naszą akceptacje i chęć zrozumienia go. Aktywne słuchanie zachęca drugą osobę do mówienia. Pozwala, by powiedziała w pełni, co czuje, jak widzi problem czy daną sytuacje.

Mimika i wyraz twarzy

Jest ona wyrazem naszym emocji: sympatii, złości, zdumienia, zakłopotania itp. Przyjazny uśmiech wskazuje na pozytywne stosunek do rozmówcy. Niestety, negatywne emocje są także widoczne. Ściągnięte brwi, zaciśnięte usta i szczęki mogą być oznaką niezadowolenia lub niechęci do rozmówcy.

Ton głosu

Ton głosu pomaga w porozumiewaniu się, gdy jest pewny, ciepły i spokojny. Nie powinien być ani zbyt głośny ani zbyt cichy. Ważna jest intonacja i wyraźna, lecz nie przesadna artykulacja. Wysokość głosu i jego barwa są ważną informacją. Pozwalają odczytać, kiedy wypowiedź jest pochwałą, a kiedy złośliwym komentarzem, kiedy wypowiadana jest z gniewem a kiedy w przyjaznym tonie.

Dystans i postawa ciała

W czasie rozmowy istotną rolę odgrywa postawa. Lekkie wychylenie w stronę rozmówcy oznacza zainteresowanie. Odchylenie może zaś budzić negatywne odczucia rozmówcy. Nie należy wykonywać niepotrzebnych gestów, kręcić się i przesadnie gestykulować. Warto też zwrócić uwagę na odpowiedni dystans. Każdy człowiek ma swoją „osobista przestrzeń”. Jeśli zostanie ona naruszona, rozmówca może odczuwać niepokój i zamiast koncentrować się na rozmowie, będzie starał się odsunąć. Właściwa odległość to około 60 cm.

Uścisk dłoni

Słaby uścisk dłoni może sprawiać wrażenie, że jesteś pełen wahań, pozbawiony zdecydowania. Uścisk zbyt silny-że chcesz zmanipulować innymi. Zdecydowany, pewny chwyt dłoni znamionuje osobę pełną zaufania i szacunku.

Wygląd

Strój to wizytówka, która jako element autoprezentacji pozwala manipulować wywieranym wrażeniem. Elegancki i jednocześnie dobry gatunkowo kostium lub garnitur pokazuje nasze zaangażowanie i podkreśla nasz profesjonalizm. Schludny wygląd dla wielu osób to informacja o tym, jak solidny jest ich rozmówca, na ile zorganizowany i dokładny. Takie cechy mogą mieć znaczenie.

Procesy atrybucji społecznej

Teoria atrybucji pozwala tylko w pewnym zakresie wyjaśnić procesy spostrzegania społecznego. Bardzo często zdarzają się błędy w percepcji, gdyż jednostki mają pewne skłonności do szukania wyjaśnień określonych zachowań w wewnętrznych cechach osobowości. Tym samym często nie dostrzegają albo nie doceniają czynników zewnętrznych, np. sytuacyjnych. Wielu badaczy zajmujących się teorią atrybucji podkreśla, że jednostki bardzo często wyciągają wnioski o innych ludziach na podstawie wiedzy, którą na ich temat zgromadzili wcześniej. Taka wiedza nosi nazwę ukrytej teorii osobowości, a oznacza to, że dana jednostka na podstawie małej ilości wiadomości i informacji buduje sobie określony wzorzec ludzkiej natury. Ukryta teoria osobowości jest konsekwencją pewnych doświadczeń indywidualnych, społecznych oraz kulturowych. Daje możliwość wnioskowania o ludziach na podstawie szczątkowych informacji oraz umożliwia kształtowanie spójnego obrazu innych ludzi. Warto tu także podkreślić fakt, że ludzie pod wpływem tradycji, filmów, książek lub telewizji przyswajają sobie pewne stereotypy dotyczące określonych ludzkich zachowań. Czasami ludzie widzą związek pomiędzy wyglądem zewnętrznym człowieka, a jego cechami osobowości. Zdecydowana większość stereotypów nie da się wyjaśnić w sposób racjonalny, ale są też takie, które mogą mieć realne uzasadnienie.

Teoria atrybucji- określenie sposobu, w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny tak swego zachowania jak i zach innych ludzi, czyli jak wnioskujemy o powodach różnych zachowań ludzi (Heider)

Atrybucja wewnętrzna wnioskowanie, że jakaś osoba zachowała się w określony sposób ze względu na swe właściwości, postawy, charakter czy osobowość(dyspozycje).

Atrybucja zewnętrzna wnioskowanie, że ktoś zachowuje się w określony sposób ze względu na właściwość sytuacji, w której się znalazł (założenie -większość ludzi zachowało by się podobnie w tej sytuacji (szczególny rodzaj atrybucji zewn=sytuacyjna)

Heider stwierdził, że mamy tendencje do stosowania atrybucji wewnętrznej, kosztem zewnętrznej.

Autoprezentacja - próba zakomunikowania poprzez nasze wypowiedzi, zachowania niewerbalne i działania, kim jesteśmy albo za kogo chcielibyśmy być uważani przez innych.

Kierowanie wrażeniem - świadome bądź nieświadome aranżowanie starannie skonstruowanej prezentacji Ja, która wytworzy u innych określone wrażenie, zgodne z naszymi celami czy potrzebami w interakcji społecznej.

Strategie autoprezentacji:

a) strategia edynburska - sprawianie wrażenia, że nie robi się nic innego poza pracą;

b) strategia harwardzka - polega na sianu lęku w sercach kolegów przez sprawianie wrażenia, że się nigdy nie uczymy, a pomimo tego otrzymujemy wysokie oceny;

c) ingracjacja - proces polegający na tym, że ludzie schlebiają jakiejś osobie, często o wyższym statusie, wychwalają ją i próbują wzbudzić w niej sympatię do siebie;

d) promowanie siebie - proces polegający na tym, że ludzie próbują wywrzeć pozytywne wrażenie na innych opisując własne talenty i manifestując swoją wiedzę

e) pławienie się w cudzej chwale - dążenie do poprawienia własnego wizerunku przez wiązanie się z ludźmi, którzy odnieśli sukces lub są sławni;

f) kierowanie usprawiedliwień dla możliwej porażki - tworzenie utrudnień i wymyślanie usprawiedliwień dla samego siebie, żeby w wypadku niepowodzenia dysponować gotowym wytłumaczeniem.

---