Dom, zamiawiane przez chomików

DOM- 1)Pomieszczenie mieszkalne, miejsce stałego zamieszkania, „własny kąt”. 2) Gniazdo rodzinne, rodzina, mieszkanie wraz z jego mieszkańcami. 3) W bardzo szerokim znaczeniu dom jako ojczyzna. 4) Dom boży - świątynia. Dom symbolizuje bezpieczeństwo, trwałość, schronienie, twierdzę, zaś jako miejsce zorganizowane, uporządkowane iogrodzone jest symbolem porządku, ladu kosmicznego, pepka świata.

BIBLIA (ST) - 1) Bóg zwraca się do Abrahama: „wyjdź z ziemi swej i od rodzinny twojej, z domu ojca twego do ziemi którąś pokaże”, więc posłuszny jego słowom Abraham, udaje się wraz ze swą żoną, Sarą do ziemi kanaaneńskiej. Dom Abrahama był jednak tak długo niepełny, dopóki Bóg nie obdarzył go synem, Izaakiem. 2) Dom Lota jako jedyny w Sodomie, gdzie nie szerzy się zło, rozpusta i gdzie zostaną zaproszeni przybyli do miasta aniołowie: „wstąpcie teraz do domu sługi swego, a bądzie tu na noc” za to m. in. Lot zostaje ocalony. 3) Wrozumieniu szerszym - jako ojczyzna kraj, ziemia rodzina: „Jam jest Pan Bóg twój który cię wywiód z domu niewoli”. 4) Dom bogobojnego Hioba: dostojny, spokojny, bezpieczny, który w wyniku kolejnych nieszczęść zsyłanych przez Boga uległ całkowitej ruinie (śmierć dzieci, zniszczone zabudowania), ale również na skutek łaski bożej i jako nagroda za wytrwanie w wierze i pokorze - odbudowany i dwakroć bardziej szczęśliwy i bogaty. 5) Nazwy dom używa Bóg na określenie świętego miejsca, w którym wierni podczas modlitwy spotykają się z nim.

BIBLIA (NT) - Dom, który na własne życzenie opusci syn marnotrawny, do tórego jako miejsca dostatniego i bezpiecznego powróci i gdzie zostanie przyjęty.

MITOLOGIA - 1) Boginią ogniska domowego była dla Greków Hestia, dla Rzymian - Westa. Hestia - córka Kronosa i Rei, siostra Zeusa i ?Hery. Ślubowała dziewictwo, nie miała własnego domu, ale stała na straży wszystkich ognisk domowych. Była uosobieniem gospodyni domowej. jako jedyna wśród bogów nie miała świątyń, bowiem świątynią był dla niej każdy dom. 2) W mitologii rzymskiej występują lary - bóstwa zobowiązane do czuwania nad domostwami, wyobrażone pod postacią młodzienców z rogiem obfitości w dłoniach oraz penaty, które często łączono z boginią Westą i nie przypisywano im żadnej konkretnej postaci. Pozostawiały mocami niewidzialnymi, ale każdy dom miał swoje penaty.

HOMER „ODYSEJA” - Król Itaki, Odys bardzo niechętnie opuszcza swój dom, gdzie żyje dostatnio i spokojnie z żoną Penelopą, synem Telemachem i ojcem Laertesem, urządza uczty dla przyjacióki, rządzi mądrze narodem pasterzy. Po dwudziestu latach powraca do domu. Zastał go w stanie nie zmienionym, a w nim wierną Penelopę i dorosłego już syna.

„LEGENDA O ŚW. ALEKSYM” - Bardzo szczególny dom rodziców Aleksego: zamożny, książęcy, gdzie długo nie było potomka, a gdy wreszczie narodził, dorósł, porzucił dom rodzinny, ich bogactwo rozdał biednym. Natomiast swiją nowo poślubioną żonę pozostawił wśród obcych jej ludzi i odszedł. Gdy po kilkunastu latach powrócił wynędziały do domu rodzinnego, żył znowu długo, nie znany nikomu, mieszkając pod schodami jako żebrak, pozwalając się poniżać.

M. REJ „ŻYWOT CZŁOWIEKA POCZCIWEGO” - Dom ziemianina, który żyje zgodnie z rytmem natury. Gospodaruje mądrze i z przyjemnością pracuje w ogrodzie i sadzie, bo wie, że zimą będzie mógł spokojnie korzystać z tych dobrodziejstw natury, które zgromadził latem i jesienią. Dom zgodny, harmonijny, gdzie gospodarz z żoną i dziecmi przechadza się po swoim ogrodzie, bogatym we wszystko jak mitologiczna Arkadia.

J. KOCHANOWSKI „TRENY” - W całym cyklu przeplatają się dwa obraz domu w Czarnolesie:a) za życia Urszulki, dom pełen radości i jej wesołego szczebiotu b) po śmierci dziecka, mimo iż są wszyscy domownicy (pełno nas a jakoby nikogo nie było), z każdego kątka wyziewa pustka, bo zabrakło najważniejszego elementu, tworzącego atmosferę tego domu.

J.U. NIEMCEWICZ „POWRÓT POSŁA” - Wzorowy dom oświconego Sarmaty, Podkomorzego, gdzie chołduje się polskiej tradycji oraz dba o to, by "„om zawsze ustępował krajowi"” toteż trzej synowie Podkomorzego wychowani są tak, aby mogli służyć ojczyznie. Gospodarz wraz z żoną przestrzegają zasad staropolskiej gościnności. Jest to do niezbyt bogaty, ale zgodny, pełen życzliwości i wzajemnego szacunku, jaki żywią wobec niego jego domownicy.

A. MICKIEWICZ „KONRAD WALLENROD” - 1)obraz domu rodzinnego zapamiętany z dzieciństwa przez głownego bohatera: dworek z czerwonej cegły wśród pagórków i lasów, na co nakłada się widok płonącego domu, szczęk oręża i krzyki matki, który na całe życie pozostał mu w poamięci. 2) Dom Waltera Alfa i córki Kiejstuta - Aldony od początku naznaczony tragizmem, bo bohater wie, że dopóki ojczyzna nie będzie wolna, dopóty nie może on cieszyć się swoim małżeńskim szczęściem („szczęścia w domu nie zaznał bo go nie było w ojczyźnie”).

A. MICKIEWICZ „PAN TADEUSZ” - Dom -dworek w Soplicowie, gdzie panuje kult narodowych pamiątek, gdzie każdy, kto tu trafi, czuje się bezpiecznie i zna swije miejsce zarówno podczas posiłków , przy stole, jak też podczas spaceru. Dom życzliwy wszystkim, gościnny. Gospodarz Soplicowa, Sędzia bardzo dba o to, aby w jego domu panowały porządek, harmonia, życzliwość. Połączenie pijęcia domu w dwóch sensach : jako rodziny i jako ojczyzny.

Z. KRASIŃSKI „NIE BOSKA KOMEDIA” - W domu hrabiego Henryka wszyscy są nieszczęsliwi: on sam opuszcza dom w pogonii za ideałami, męczy go i nuzy codzienność. Jego żona, chcąc zachować miłość męża, stanie się poetką, wreszcie umże, podobnie jak ich syn Orcio. Przykład na to, że romantyczni poeci nie są najlepszym materiałem na głowę rodziny.

H.BALZAC „OJCIEC GORIOT” - 1) Obskurny pensjnat pani Vauquer, który nie jest domem, a tylko „przytuliskiem” dla ludzi niezamożnych i skrzywdzonych przez los. 2) Domy córek Goriota: Delfiny i Anastazji - nowobogackie, gdzie nie ma miejsca dla ojca i nawet jeśli odwiedza on którąś z córek, to wchodzi kuchennymi drzwiami.

B. PRUS „ANTEK” - jak wiele domów na wsi w XIX wieku jest tak biedny, że matka musi podjąć bolesną decyzję o wysłaniu jednego z dzieci (Antka) w poszukiwaniu szczęścia do miasta.

M. KONOPNICKA „MENDEL GDAŃSKI” - Dom starego Żyda, który samotnie wychowuje wnuka, ucząc go szacunkiem dla nauki i pracy, kultywując tradycje żydowskie, co nie przeszkadz mu cieszyć się dobrą opinią i życzliwością sąsiadów - Polaków. Źli ludzie nie mogą pogodzić się z faktem, że Mendel jest Żydem i nie pozostawiają jego domu w spokoju (wybita szyba, ranny wnuk).

F.M.DOSTOJEWSKI”ZBRODNIA I KARA” - 1) Pokój Raskolnikowa, przypominający kształtem i nastrojem trumnę, trudno nawet nazwać domem. Stanie się to jednym z powodów zamordowania przez niego lichwiarki, w poczuciu niesprawiedliwości, pozwalając, by jedni żyli dostatnio, a inni w całkowitej nędzy. 2) Dom Marmieładowa - przykład krańcowo skromnych warunków zycia gdzie bieda i pijaństwo ojca zmuszą Sonię do pronstytucji, aby pomóc Jelizwiecie Iwanowej w utrzymaniu domu.

S.ŻEROMSKI „LUDZIE BEZDOMNI” - tytuł powieści sugeruje głównie problem bezdomnoości, stąd domy będą tu pokazane kontrastowo: 1) Młodość Judyma , w domu ciotki, gdzie odrabiał on lekcje dopieropo wyjściu gości, na kuchennym stole, a do szkoły chodził w rozklapanych pantoflach ciotki. 2) Dom Wiktora: żałosne warunki mieszkaniowe, bieda, ciężka praca obojga i brak przyszłości, stąd poszukiwanie możliwości zdobycia normalnego domu i godziwej pracy (i płacy) za granicą. 3) Domy ludzi w czworakach o których judym wspomina w swoim wykładzie u Czernisza. Mieszkają tam dzieci razem z prosiętami, panuje ubustwo, brud, choroby. 4) Domy robotnicze w Zagłębiu, przypominające budy lub owczarnie, gdzie mieszkają „trzydziestoletni starcy”.5) Kontrastowo pokazany dom doktora Czernisza: elegancki, bogaty, miejsce spotkań „lekarzy ludzi bogatych” 6) Równie wytworny dom doktora Kalinowicza: puszyste dywany, mnóstwo antyków, kompletnie izolowany od spraw zewnętrznych, miejsce spotkań elity.

W.S.REYMONT „CHŁOPI” Domy są świadectwem pozycji chłopów w gromadzie: 1) Najważniejszy we wsi jest dom Boryny, gdzie panuje twardy patriarchat. Chałupa Macieja jest wzorcowa: dostatek wszystkiego, chociaż gospodarz i sobie, i domownikom skąpi, tu zapadają ważne dla wsi decyzje. 2) Chałupa Dominikowej, w której gospodyni rządzi despotycznie i nie zezwala na małżeństwo Szymka, dlatego swój dom będzie on budował własnymi siłami przy niewielkiej pomocy Lipczan. 3) Zamożne domy takich bogaczy, jak organista, kowal, młynarz, zatrudniający często ubogich chłopów 4) Chałupa Bylicy - komornika, który nie ma własnego kawałka ziemi, więc nie liczy się w gromadzie

J.CONRAD „LORD JIM”- Gdy świat dla lorda Jima robił się za mały, bo nie było już dokąd uciekać, trafił on wreszcie do Patusanu, gdzie odnalazł spokój, miłość, szacunek ludzi i zbudował dom-twierdzę (symbol odnalezienia swego miejsca na ziemi). Po raz pierwszy w życiu poczuł się bezpieczny, ale przeszłość i tu go dogoniła w osobie gentelmena Browna. Runął dom i wszystko, co Jim tak pracowicie budował.

Z.NAŁKOWSKA „GRANICA” - 1)_Młodość Zenena Ziembiewicza i dom w Boleborzy: ze zmagającą się z kłopotami matką i włóczącym się po polach ojcem, często też zdradzającym matkę z wiejskimi dziewczynami. 2)Dom-kamienica pani Kochlikowskiej z podziałem na poziomy, odpowiadające pozycji społecznej mieszkańców. Na piętrze było mieszkanie starzejącej się samotnie kobiety - Cecylii Kochlikowskiej i wychowywanej przez nią Elżbiety; w suterenie ieściły się mieszkania - nory biedoty, gdzie na jednym tapczanie spało po 5 osób (w tym niewidome dziecko i umierająca babka) 3)Dom Elżbiety i Zenona: zamożny, elegancki, gdzie mimo początkowych starań oboje powielają schematy swoich domów rodzinnych (niestety!)

S.ŻEROMSKI „PRZEDWIOŚNIE" - 1) Dom rodziny Baryków w Baku: zamożny przed rewolucją, całą uwagę ojca i matki skierowana na wykształcenie syna: ograbiony ze wszystkiego w czasie rewolucji, bez ojca, z zapracowującą się dla Cezarego matką. 2)Dom-dworek w Nawłoci z jego leniwym rytmem ziemiańskiego życia (arkadyjskość), otwiera dla gości. 3)Żałosne domy - rudery na granicy polskiej, w Chłodku, w Warszawie i kontrastująca z nimi wizja szklanych domów: higienicznych, dostępnych dla wszystkich, nowoczesnych- idealnych.

W>GOMBROWICZ „FERDYDURKE” - 1)Mieszczański dom Młodziaków, którego mieszkańcom zależy na etykietce „nowoczesność”. Wszyscy więc grają tu role, a walcząc z tradycyjnymi formami- wpadają w niewolę nowej formy. Prawda o tym domu i domownikach ujawnia się podczas ostatniej sceny walki Pimki z Kopyrdą. 2) Ziemiański dom Hurleckich, gdzie również panuje wszechwładza formy, tym razem wielkopańskiej.

A.CAMUS „DŻUMA” - W zadżumionym Oranie nie było domu, w którym by ktoś nie umarł. Wyjątkową pozycję zajmuje dom doktora Rieux, w którym doktor bywa tylko po to, żeby przez kilka godzin odpocząć i zobaczyć się z matką, ponieważ potrzeba mu jej serdecznego wsparcia.

G.HERLING-GRUDZIŃSKI „INNY ŚWIAT” - Karykatura domu w sowieckim łagrze, nazwana „domem swidanij” - miejsce spotkań więźniów z rodzinami, gdzie przez dwa, trzy dni mogą oni spać w czystej pościeli, nie chodzą do pracy, dostają lepsze jedzenie. Po odjeździe njbliższych tym boleśniejsze są powroty do codzienności.

S.MROŻEK „TANGO” - Dom, w którym mieszkają trzy pokolenia, ale brak jest jakiejkolwiek więxi między nimi. Dom jest miejscem wyjątkowo odpychającym (składowisko rupieci, co funkcjonuje tu jako symbol), a jego mieszkańcy nie mają celu w życiu, stąd iluzorycznie łączy ich gra w karty.

„Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej”, „Dom nie na ziemi stoi lecz na niewieście” przysłowie serbskie, oraz też serbskie „W niezgodnym domu kury zdychają”

BIBLIA (NT) - Dom, który na własne życzenie opusci syn marnotrawny, do tórego jako miejsca dostatniego i bezpiecznego powróci i gdzie zostanie przyjęty.

B. PRUS „ANTEK” - jak wiele domów na wsi w XIX wieku jest tak biedny, że matka musi podjąć bolesną decyzję o wysłaniu jednego z dzieci (Antka) w poszukiwaniu szczęścia do miasta.