PYTANIA NA ĆWICZENIA Z TEMATU FUNKCJE PRAWEJ I LEWEJ PÓŁKULI MÓZGU
Wymień powierzchnie półkul mózgowych
- duża,wypukła powierzchnia grzbietowo-boczna
- spłaszczona powierzchnia przyśrodkowa połączona z sierpem mózgu
- powierzchnia dolna, podstawna
Wymień główne struktury wewnątrz półkul mózgowych
- istota biała
- zwoje podstawy
- komory boczne
Jakie włókna nerwowe występują w istocie białej? Opisz je.
Istotę białą tworzą drogi nerwowe przebiegające w ośrodkowym układzie nerwowym, w nim zanurzone są jądra mózgowia. Drogi nerwowe przebiegają w trzech kierunkach:
-poprzecznym- drogi spoidłowe (największym skupiskiem tych dróg jest ciało modzelowate- spoidło wielkie, jest to główny szlak komunikacyjny między dwiema półkulami)
-strzałkowym- drogi kojarzeniowe
-pionowym- drogi projekcyjne
a) włókna kojarzeniowe(asocjacyjne) czyli wewnątrzpółkulowe, które łączą różne okolice w obrębie jednej półkuli. Mogą one łączyć obszary położone blisko siebie, mogą też być bardzo długie.Można je podzielić na grupę włókien krótkich i grupę włókien kojarzeniowych. Włókna krótkie leżą bezpośrednio pod korą mózgową i łączą sąsiednie zakręty, przebiegając łukiem pod spodem bruzd. Włókna długie leżą głębiej i mogą się skupiać w dość nieokreślone pęczki czy drogi, które łączą różne płaty ze sobą.
b) włókna międzypółkulowe, czyli spoidłowe, łączą homologiczne czy równoważne pola lub struktury w obu półkulach. W skład międzypółkulowych systemów włókien wchodzą trzy wyraźnie zaznaczone spoidła: modzelowate, przednie oraz hipokampa(sklepienia).
c) Włókna projekcyjne(rzutowe) przewodzą impulsy z głębszych struktur do kory lub od kory do głębiej położonych struktur, Do tych struktur należą: wzgórze, podwzgórze, pień mózgu, móżdżek, i rdzeń kręgowy. Włókna projekcyjne są dwojakiego rodzaju: doprowadzające(dośrodkowe, aferentne) i odprowadzające ( odśrodkowe, eferentne).Włókna doprowadzające przekazują impulsy do kory mózgowej, a odprowadzające przewodzą impulsy od kory. Włókna projekcyjne ułożone promieniście w postaci tzw. Wieńca promienistego, schodzą się w pniu mózgu. W pobliżu górnej części pnia mózgu włókna te przebiegają w wąskim paśmie między zespołami jąder przyśrodkowych i bocznych i znane są jako torebka wewnętrzna.
Wymień skupiska jąder podkorowych
To skupiska istoty szarej leżące w głębi półkuli mózgu:
1.Ciało prążkowate (największe jadro podkorowe) dzieli się na:
-jądro soczewkowate
-jądro ogoniaste
Są one podzielone pasmem istoty białej tworzącej torebkę wewnętrzną.
2.przedmurze
3.ciało migdałowate
Jaką funkcję pełnią jądra podkorowe?
1.precyzja czynności ruchowych- ruchy mimowolne
2 i 3. wzbudzają emocje i regulują popęd.
Wymień pięć pętli podstawno-wzgórzowo-korowych.
-ruchowa
-okołoruchowa
-przedczołowa grzbietowo-boczna
-oczodołowo-czołowa
limbiczna(przednia część zakrętu obręczy)
Co to jest lateralizacja?
to fizjologiczna dominacja czynnościowo-funkcyjna jednej części ciała nad drugą, np liczba funkcji w półkulach mózgowych.
Podaj rodzaje lateralizacji.
Wyróżnia się następujące rodzaje lateralizacji:
1. lateralizacja jednorodna:
-prawostronna (przeważa sprawność prawej ręki,
prawego oka, prawej nogi) ;
-lewostronna (przewaga sprawności lewej ręki,
lewego oka, lewej nogi).
2. lateralizacja niejednorodna: -skrzyżowana (np. sprawniejsza lewa ręka,
prawe oko, lewa noga lub prawa ręka, lewe oko, prawa (lewa) noga) .
3. lateralizacja osłabiona (dziecko jest np. oburęczne lub obuoczne, obunożne).
Podaj przejawy leworęczności.
Rozwój lateralizacji
a) czasami dominacja jednej ręki przejawia się, gdy dziecko znajduje się w łonie matki (przemieszcza się przy jej pomocy, częściej ssie jej kciuk);
b) dwutygodniowy noworodek zdradza preferencję prawej ręki, uważnie ją obserwując; lewej zacznie przyglądać się dopiero w drugim miesiącu życia;
c) jeżeli ułożymy dziecko na brzuchu, praworęczne obróci głowę w prawo, a leworęczne albo nie zdradzi żadnej preferencji, albo popatrzy w lewo;
d) można zauważyć, w której ręce dziecko częściej trzyma zabawki - na pewno nie będzie zadowolone, gdy spróbujemy przełożyć mu grzechotkę do drugiej;
e) podczas nauki chodzenia, asymetria mózgu częściowo i tymczasowo zaciera się, ponieważ chodzenie jako czynność symetryczna wymaga podobnego zaangażowania od obu półkul; w momencie gdy chodzenie staje się czynnością automatyczną, znowu zaczynają występować przejawy dominacji stronnej;
f) praworęczność kształtuje się około 2.-3. roku życia, a leworęczność w wieku 3-4 lat; umacniana w toku rozwoju preferencja prawej ręki pojawia się w wieku 7-8 miesięcy;
g) tak jak w innych dziedzinach, tempo rozwoju ręczności jest sprawą całkowicie indywidualną; dopiero kiedy dziecko ma więcej niż 10 lat, a lateralizacja jeszcze się ustabilizowała, mówimy o zaburzeniu rozwojowym; sygnałem ostrzegawczym mogą być poważne trudności w nauce.
Jaki rodzaj lateralizacji jest najbardziej powszechny?
Podaj funkcje lewej półkuli.
• głównie mowa, czytanie i pisanie
• dominuje w rozwoju mowy, czynnościach lingwistycznych
• odpowiada za procesy przetwarzania i analizy informacji
• odpowiedzialna bardziej za operowanie pojęciami abstrakcyjnymi niż za posługiwanie się gestami
• sprawniejsza w odbiorze dźwięku słów
• przetwarza, odbiera i przechowuje bodźce znane
• przetwarza materiał związany z cichym czytaniem
• ukierunkowuje uwagę
• słyszenie prawouszne to słyszenie warunkujące prawidłową komunikację słowną
• odbiera, identyfikuje i różnicuje dźwięki mowy
• mowa docierająca do prawego ucha jest szybciej i lepiej rozumiana
• odbiór treści wypowiedzi
• dokonuje złożonych operacji werbalnych
Podaj funkcje prawej półkuli.
• rozwiązywanie zadań matematycznych, przestrzennych, muzycznych
• odpowiada za analizę napływających bodźców holistycznych (całościowo)
• dokonuje przetwarzania wszystkich informacji przestrzennych
• odpowiedzialna za emocje powstające w wyniku odbierania obrazów wzrokowych
• za jej pomocą rozpoznawana jest muzyka, zapachy, przedmioty wkładane do prawej i lewej ręki
• lepiej odbiera emocjonalne tony wypowiadanych słów i nadaje zabarwienie uczuciowe wypowiedziom
• przetwarza i przechowuje informacje muzyczne i matematyczne
• odbiera informacje dotyczące przekazywanych uczuć
• rozpoznaje figury geometryczne (kontur, barwa, jasność)
• rozpoznaje bodźce zamierające ładunek emocjonalny
• reguluje ocenę znaczenia informacji emocjonalnych
• kontroluje cechy prozodyczne wypowiedzi (intonację, akcent i rytm)
• pozwala rozumieć kontekst wypowiedzi oraz metafory
W jaki sposób można zbadać asymetrię półkulową?
Próba amytalowa , wprowadzona przez Wadę , polega na wstrzyknięciu amytalu sodu do tętnicy szyjnej wewnętrznej, można dzięki niej w sposób pewny określić która półkula jest dominująca dla mowy
Jakie są następstwa was rozwojowych spoidła wielkiego?
-trudności w zakresie integrowania informacji dotykowych i proprioceptywnych, pochodzących z obu stron linii środkowej ciała.
- brak zaburzeń u osób pozbawionych połączeń spoidłowych
- pacjenci gorzej wykonują zadania wymagające oburęcznej manipulacji i koordynacji niż odpowiednio dobrana grupa kontrolna
- osoby pozbawione ciała modzelowatego źle wykonują wszystkie zadania wymagające integracji inf sensorycznych czy dotykowych, pochodzących z obu stron linii środkowej ciała
- poziom inteligencji osób z agenezją zróżnicowany - większość uzyskuje wyniki poniżej normy w testach funkcji intelektualnych, kilka przypadków mieści się w granicach lub powyżej normy
-problem z rozumieniem inf parajęzykowych à nie odbierają materiału językowego przetwarzanego w prawej półkulià pod tym względem przypominają pacjentów z uszkodzeniami prawej półkuli
Jakie są następstwa komisurotomii?
Komisurotomia to przecięcie ciała modzelowatego. Uniemożliwia to transfer pamięci i uczenia się z jednej półkuli mózgu do drugiej. U człowieka ta operacja ogranicza się do przecięcia dwóch głównych spoideł przodomózgowia: ciała modzelowatego i spoidła przedniego wraz z połączeniem międzywzgórzowym, zwanym zrostem międzywzgórzowym, w przypadkach, w których to połączenie istnieje. Materiał prezentowany do prawej połowy pola widzenia(lewej półkuli) pacjent może przeczytać lub opisać werbalnie mniej więcej na poziomie przedoperacyjnym. Materiału eksponowanego w lewej połowie pola widzenia nie może opisać ani ustnie ani pisemnie. Mogą jednak posłużyć się reakcjami niewerbalnymi, np.. potrafią wskazać właściwy bodziec wśród innych lub wybrać z listy nazwę przedmiotu. Prawa półkula mózgu nie jest w stanie korzystać z aparatu artykulacyjnego, aby sformułować odp. ( nie jest to niedowidzenie połowicze!). Pacjenci po komisurotomii mają tendencję do uzupełniania materiału za linią środkową w podobny sposób jak pacjenci z niedowidzeniem połowiczym. W zadaniach na rozpoznawanie i wskazywanie przeważa u pacjentów po komisurotomii prawa półkula, a w zadaniach słownych wyst odwrotna zależność - faworyzowanie informacji wzrokowych przekazywanych do lewej półkuli. Rozłączone półkule mogą równocześnie i niezależnie od siebie przetwarzać konfliktowe inf. Utracenie zdolności pisania lewą ręką i pozostawienie zdolności pisania prawą ręką u pacjentów, którzy przed operacją potrafili pisać i lewą i prawą ( lewa nie była preferowana). Jednak kopiowanie obrazków i układanie wzorów z klocków lepiej wykonywali lewą ręką po operacji. Polecenia słowne- lepiej prawą ręką. Trafniej rozpoznają bodźce lewą niż prawą ręką. Dotykając przedmiot prawą ręką pacjent może go opisać i nazwać, lewą- potrafi stwierdzić jedynie obecność jakiegoś przedmiotu.(jednostronna anomia) występuje również rywalizacja rąk i zespół „obcej ręki”. 2 typy zespołu: czołowo-spoidłowy- pacjent przejawia odruchowe chwytanie, poszukiwanie po omacku…; przednio-spoidłowy - rywalizacja rąk. Zdolność rozumienia mowy przez półkulę niedominującą wydaje się dość duża. Występuje też agrafia jednostronna, aleksja połowicza i apraksja jednostronna.
Opowiedz pokrótce na czym polegały badania Sperry'ego .
Sperry w badaniach na zwierzętach wykazał wraz z Myers'em, iż efekt spoidłowy występuje.Techniki rozszczepienia mózgu (split - brain), które opracowali zastosowali e nielicznych operacjach częściowego przecięcia ciała modzelowatego u ludzi przeprowadzonych w celu złagodzenia objawów padaczki.
Jakie mogą być ćwiczenia na integrację półkulową. Omów kilka i zaprezentuj.
Autorem np. ćwiczeń na przekraczanie linii środka jest Paul Denisson, amerykański pedagog. Te ćwiczenia mają za zadanie stymulować i tworzyć nowe połą¬czenia pomiędzy prawą i lewą półkulą mózgową i znajdującymi się tam ośrodkami oraz wzmacniać ciało modzelowate.Udrożnienie dróg nerwowych na tym poziomie lub utworzenie nowych połączeń synaptycznych, objawia się w udoskonaleniu i przyswajaniu materiału na poziomie analitycznym i syntetycznym, lepszej komunikacji z otoczeniem poprzez lepszą umiejętność werbalizacji swoich myśli, a u dzieci młodszych w usprawnieniu czytania, głoskowania, pisania i lepszej koordynacji całego ciała.
Rozwijając serię ćwiczeń przekraczających linię środkową Dennison skorzystał z programów i wiedzy: S.T.Ortona, Domana, Delacato, N.Kepharta, M.Montesori i Barscha, którzy stosowali ru¬chy naprzemienne do aktywizowania mózgu.
Ćwiczenia na przekraczanie linii środkowej:
RUCHY NAPRZEMIENNE - w ćwiczeniu tym, podobnym do maszerowania w miejscu, uczeń kolejno porusza jedną ręką i przeciwległą do niej nogą oraz drugą nogą i przeciwną ręką. Ponieważ ruchy naprzemienne aktywizują obie półkule mózgu jednocześnie, stanowią idealną rozgrzewkę dla wszystkich umiejętności wymagających przekraczania lateralnej linii środkowej.
Oddziaływanie na umysł:
przekraczanie wzrokowej/ słuchowej/ kinestetycznej/ dotykowej linii środkowej,
ruchy oczu od lewej strony do prawej,
poprawa widzenia obuocznego.
LENIWE ÓSEMKI - rysowanie Leniwej ósemki lub symbolu nieskończoności umożliwia czytającemu płynnie przekraczanie wzrokowej linii środkowej, aktywizując jednocześnie prawe i lewe oko oraz integrując prawe i lewe pole widzenia. Ósemka jest rysowana w określoną stronę i posiada zdefiniowany punkt środkowy oraz oddzielne obszary lewy i prawy, połączone linią ciągłą.
Oddziaływanie na umysł:
przekraczanie wzrokowej linii środkowej dla zwiększenia integracji półkul mózgowych,
poprawa widzenia obuocznego i peryferyjnego,
wzrost koordynacji mięśni oczu (zwłaszcza przy wodzeniu)
Percepcja wzrokowa a asymetria.
Badania nad tym prowadzono od lat 60 XX wieku. Popularna jest hipoteza o podległości do lewej półkuli, prawej, która uzupełnia lewą w procesach werbalno - symbolicznych.
Różnicowanie figury i tła
Test Ukrytych Figur Gottschaldta - pacjenci z uszkodzeniami mózgu, afazją mają z tym trudności. Większe z uszkodzeniami prawej półkuli, Russo i Vignolo podejrzewają, że dzieje się tak za sprawą upośledzenia zdolności językowej i czynnika percepcyjnego. Poeck natomiast stwierdził, że test źle wypada zarówno przy uszkodzeniach prawej jak i lewej półkuli, co może być spowodowane wspólnym zaburzeniem funkcjonalnym typu wzrokowo - przestrzennego, które jest powiązane z okolicą zaśrodkową obydwu półkul. Istnieje związek pomiędzy efektywnością rozpoznawania wzrokowego, charakterem materiału wzrokowego i stroną uszkodzenia. (porównanie pacjentów z uszkodzeniami lewo i prawo skroniowymi. Lewo - wypadają gorzej w rozpoznawaniu sylab nonsensownych, prawo - gorzej w rozpoznawaniu nieznanych figur). Dalej jest sto tysięcy opisanych badań, z których każde mówi coś podobnego do w/w, więc nie będę ich tu przytaczać.
Percepcja dotykowa a asymetria.
Badacze (Semmes i inni) stwierdzili, że po uszkodzeniach lewej półkuli pewne deficyty somatosensoryczne występują obustronnie, a po uszkodzeniach prawej, tylko po stronie przeciwległej. Nie zostało to jednak potwierdzone przez innych badaczy. Zaburzenie różnicowania wielkości częściej występuje przy uszkodzeniach prawostronnych, częstszy przy zaburzeniach czucia. U pacjentów po resekcji kory mózgowej z powodu epilepsji deficyty sensoryczne są ściśle związane z uszkodzeniem zakrętu przedśrodkowego i zarodkowego i występują przeważnie po przeciwległej stronie ciała.
Astereognozja - niezdolność rozpoznawania dotykiem przedmiotów trójwymiarowych występuje zarówno przy zaburzeniach czucia jak i ich braku. Wysunięto przypuszczenie, że zależy to od ogólnego czynnika przestrzennego i zachowanego czucia somatycznego. Uszkodzenia lewej półkuli mają większy wpływ na układ czuciowy, niż uszkodzenia prawej. Odwrotnie jest odnośnie układu ruchowego.
Percepcja słuchowa a asymetria.
Efektywniejsze przetwarzanie dźwięków mowy przez lewą półkulę, zaś przetwarzanie bodźców niewerbalnych- prawa półkula.Kora półkuli dominującej dla mowy związana jest z analizą dźwięków mowy, natomiast w słuchowej percepcji materiału niewerbalnego, włącznie z muzyką, w większym stopniu pośredniczy półkula niedominująca.
W systemie słuchowym włókna z receptora każdego ucha docierają do pierwotnej kory słuchowej w obu półkulach. Reprezentacja ta nie jest równa, każde ucho jest silniej reprezentowane w półkuli przeciwległej (uszy mają obustronną, lecz niejednakową reprezentację w korze)
Uszkodzenia kojarzeniowej kory słuchowej po stronie lewej prowadzą do afazji sensorycznej (czuciowej) albo recepcyjnej. Termin agnozja akustyczna używany jest najczęściej jako określenie niezdolności różnicowania dźwięków niewerbalnych, występującej przy uszkodzeniach prawej półkuli.
Badania nad trudnością różnicowania słuchowego (chorzy są pozbawienia możliwości regulowania własnej mowy, poprzez monitorowanie tego, co mówią) -Łuria. Badania nad zagadnieniami agnozji słuchowej-związkiem między agnozją słuchową, a półkulową lokalizacją uszkodzenia-Vignolo. Badania nad słuchaniem obuusznym -Kimura.
Uszkodzenia prawej półkuli a umiejętności językowe.
- pacjenci z uszkodzeniem prawej półkuli, którzy nie popełniają żadnych błędów w tradycyjnych testach afazji mogą mieć problemy z przetwarzaniem pozajęzykowych aspektów mowy.
Pacjenci ci zachowują na pozór podstawowe funkcje językowe. Ich mowa nie wyróżnia się niczym szczególnym, ale w badaniu klinicznym sprawiają wrażanie jakby niezupełnie rozumieli kontekst wypowiedzi, ukryte założenia lub ton rozmowy. Mają trudności ze zdaniami abstrakcyjnymi, rozumowaniem logicznym i spójnym ciągiem myśli. Mówią często bardzo dużo i chaotycznie, ich uwagi bywają bezbarwne a humor niestosowny, koncentrują się na nieistotnych szczegółach lub odbiegają od tematu, często brak normalnej intonacji mowy.
- szczegółowe badania nad pacjentami po komisurotomii zdają się wyraźnie stwierdzać pogląd, że prawa półkula jest niema:
Informacje spostrzegane lub generowane wyłącznie przed półkulę podległą(prawą) nie mogą być przekazane ani w mowie, ani na piśmie; muszą być wyrażone tylko przez reakcję niewerbalne
*ale gdy wpływ półkuli dominującej zostaje zniesiony (jak np. podczas chirurgicznego usunięcia tej półkuli) uwidaczniają się wówczas zdolności półkuli podległej w zakresie ekspresji językowej, choć są one ograniczone.
Pamięć i uczenie się a jednostronne uszkodzenie mózgu.
-uszkodzenie lewego płata skroniowego półkuli dominującej dla mowy powoduje upośledzenie uczenia się i rozpoznawania i przechowywania materiału werbalnego, niezależnie od sposobu jego ekspozycji. Jest tak niezależnie od tego, czy zapamiętywanie mirzy się przez rozpoznanie, odtwarzanie z pamięci czy też tempo uczenia się par skojarzonych (Milner)
-resekcja płata skroniowego w półkuli niedominującej - trudności w zakresie materiału niewerbalnego (słuchowego jak i wzrokowego)- trudnego do kodowania werbalnego
-chorzy z resekcjami prawego płata skroniowego - trudności z uczeniem się labiryntu pod kontrolą wzrokową lub dotykowo.
- w badaniu polegającym na rozpoznawaniu powtarzających się figur nie było istotnych różnic pomiędzy grupami z uszkodzeniem prawo- i lewopółkulowym, jednakże pacjenci z lezjami półkuli prawej półkuli wykonywali to zadanie nieco gorzej niż ci z lezjami lewopółkulowymi. Uwzględnienie innych czynników sugerowało, że chociaż pacjenci z lezjami skroniowymi i prawego płata ciemieniowego mieli jednakowo osłabione wyniki w zadaniu pamięciowym wymagającym rozpoznania, to w grupie skroniowej u podstaw zaburzenia leżały trudności amnestyczne, w grupie ciemieniowej zaś - percepcyjne
-inne badania(Łuria i In.) potwierdzenie, że chociaż pacjenci z lewostronnym uszkodzeniami skroniowymi lub lewostronnymi uszkodzeniami skroniowo-ciemieniowymi mogą mieć trudności z pamięcią werbalną w zakresie wszystkich rodzajów materiału słuchowego, ale ten sam materiał przy ekspozycji wzrokowej nie sprawia im żadnych lub tylko niewielkie kłopoty.
- pamięć werbalna jest bardziej wrażliwa na uszkodzenia lewostronne
-pamięć werbalna ulega zaburzeniu w następstwie lewostronnej lub obustronnej jednostronnej terapii elektrowstrząsowej(ECT), nie następuje to po terapii prawostronnej.
Zdecydowana większość danych świadczy o tym, że zespół amnestyczny występuje tylko na skutek uszkodzeń obustronnych pojawiają się doniesienia, iż uszkodzenie jednostronne również może powodować takie uszkodzenie
-Penfield i Milner(1958): opis przypadków zespołu amnestycznego po jednostronnej resekcji przednich części płata skroniowego w półkuli dominującej dla mowy. Stało się tak z powodu niewykrytego wcześniej uszkodzenia hipokampa w półkuli nieoperowanej - jednostronna operacja spowodowała funkcjonalnie uszkodzenie obustronne.
-1964 Dimsdale - opis przypadku ogólnej amnezji po lobektomii prawostronnej(przy braku neurologicznych dowodów na uszkodzenie po przeciwnej stronie) - przedoperacyjne upośledzenie pamięci werbalnej jako przypuszczalny dowód uszkodzenia lewego płata skroniowego, które wraz z lobektomią prawostronną spowodowało amnezję
Podsumowując, przy uszkodzeniach jednostronnych głębokie zaburzenia pamięci wydają się bardziej związane z półkulą dominującą. Podstawowym mechanizmem występowania amnezji może być uszkodzenie dolno-przyśrodkowych części płatów skroniowych, z hipokampem włącznie.
Nawet przy „ogólnej” amnezji nie wszystkie funkcje pamięciowe ulegają rozpadowi, np. wiadomo, że przy amnezji powstałej w następstwie uszkodzenia obydwu płatów skroniowych motoryczne uczenie się może zostać zachowane.
- lezje w lewej okolicy ciemieniowej skutkują uszkodzeniem pamięci krótkotrwałej w zakresie modalności słuchowej- funkcje długotrwałej zachowane. Zaburzenia te są specyficzne dla modalności słuchowej - wzrokowa pamięć krótkotrwała była tylko nieznacznie osłabiona
*uszkodzenie w:
- prawej półkuli: głębsze upośledzenie pamięci krótkotrwałej w zadaniach wzrokowych niż w słuchowych
- lewym płacie czołowym - głównie deficyty w rejestrowaniu(zapamiętywaniu), ale nie mieli deficytów pamięci.
-lewym płacie ciemieniowym- występowały deficyty pamięci
* w żadnej z grup z uszkodzeniem w półkuli lewej nie stwierdzono wpływu modalności zmysłowej (upośledzenie materiału zarówno wzrokowego jak i słuchowego). Wyniki te można interpretować jako potwierdzenie koncepcji o tym, że każda z półkul przetwarza odmienne informacje - prawa wzrokowe zaś lewa werbalne.
Funkcje językowe a asymetria półkulowa:
Rozumienie mowy -półkula niedominująca wykazuje również zdolność do rozumienia mowy.Występuje jednak takie zastrzeżenie, iż nie opracowano jeszcze metody, która podczas badania przekazywałaby bodziec wyłącznie do jednej półkuli. Dlatego też półkula dominująca słyszy ten sam materiał, co niedominująca , możliwe więc , że w jakiś inny sposób, przez główne połączenie spoidłowe, ułatwia to zadanie półkuli niedominującej.
Ekspresja językowa-prawa półkula jest niema. Wnioski w Walshu:
a) istnieje możliwość pozaspoidłowego transferu informacji językowych
b) "kiedy prawa półkula nabiera zdolności mówienia, staje się niezwykle podobna do lewej półkuli pod względem ogólnej zdolności poznawczej"
Agrafia jednostronna-po komisurektomii traci się zdolność pisania lewą ręką, chociaż bywa, że pacjent potrafi wykonywać ta ręką inne wyuczone czynności wymagające precyzyjnych ruchów.
Aleksja połowicza-(hemialeksja) - termin ten oznacza utratę zdolności czytania w jednej połowie pola widzenia u osoby bez niedowidzenia połowicznego jednoimiennego. Występuję po przecięciu płata ciała modzelowatego.
Apraksja jednostronna-to niezdolność do wykonywania celowych wyuczonych czynności ruchowych spowodowanych przez uszkodzenie mózgu. Jednostronna czyli dotyczy jednej ze stron.
Funkcje emocjonalne w kontekście jednostronnych uszkodzeń mózgu.
Opisano dwa rodzaje reakcji emocjonalnych przy jednostronnych uszkodzeniach mózgu. Reakcje te są szczególnie widoczne w trakcie badań, podczas których pacjenta spotyka niepowodzenie.
Pierwszy typ - nazwany przez Goldsteina „reakcją katastroficzną” - występuje ona zazwyczaj przy uszkodzeniach półkuli dominującej, reakcje takie są „nieadekwatne”, chaotyczne, niestabilne, niespójne, powiązane z szokiem psychicznym i fizycznym. Chory cierpi emocjonalnie, a zarazem ma objawy początkowego stadium omdlenia np. bladość, pocenie się. Należy szybko rozpoznać te typ reakcji, ponieważ niezależnie od samopoczucia pacjenta - jego funkcjonowanie może na jakiś czas ulec pogorszeniu w zadaniach testowych i możemy nie uzyskać prawdziwego obrazu jego obecnych możliwości.
Reakcje katastroficzne obserwowano najczęściej u badanych z afazją po powtarzającym się niepowodzeniu przy próbach porozumiewania się.
Drugi typ - Babiński - odnotował, że pacjent nie zdaje sobie sprawy ze swego porażenia połowiczego, traktuje je obojętnie lub zaprzecza temu porażeniu, zwłaszcza jeśli jest ono lewostronne. (anozognozja). Reakcję tą stwierdza się częściej chociaż nie wyłącznie przy uszkodzeniach prawostronnych. Objawy przy uszkodzeniach lewostronnych: reakcje lękowe, wybuchy płaczu, okrzyki, depresyjne narzekania lub kategoryczne odmowy dalszego udziału w badaniu.
Objawy przy uszkodzeniach prawostronnych: anozognozja, bagatelizowanie, reakcje obojętności, skłonność do żartowania oraz wyrażanie nienawiści wobec porażonej kończyny.
-z oceną ekspresji emocjonalnej gorzej radzą sobie chorzy z uszkodzeniami prawostronnymi niż pacjenci z lezjami lewostronnymi, zarówno przy spostrzeganiu wzrokowym, jak i słuchowym.
-patologiczny śmiech - jest przede wszystkim powiązany z lezjami prawostronnymi
-patologiczny płacz - jest powiązany z lezjami lewostronnymi.
-podstawowym deficytem chorego z lezjami prawej półkuli jest niepowodzenie w zakresie kontroli emocjonalnej, co ma związek z asymetrią strukturalną mózgu - zwłaszcza połączeń korowo-limbicznych