Lateralizacja - inaczej "stronność" - asymetria czynnościowa prawej i lewej strony ciała ludzkiego, która wynika z różnic w budowie i funkcjach obu półkul mózgowych. Wyraża się np. większą sprawnością ruchową prawych kończyn od lewych, a także rejestrowaniem przez mózg większej liczby bodźców zmysłowych z prawej strony ciała.
Ze względu na fakt krzyżowania się większości szlaków nerwowych większej sprawności prawej strony ciała odpowiada ustyuowanie ośrodków ruchu i czucia w lewej półkuli mózgu. Stąd osoby leworęczne posiadają ośrodki ruchu w prawej półkuli. Większa sprawność ruchowa jednej ze stron ciała nie pojawia postaci gotowej u noworodków, lecz nasila się stopniowo w procesie ogólnego rozwoju.
Wyróżnia się lateralizację:
jednorodną - występuje, gdy istnieje wyraźna przewaga jednej strony ciała nad drugą (np. lewooczność, leworęczność, lewonożność)
niejednorodną (skrzyżowaną) - występuje gdy nie ma wyraźnej dominacji jednej strony nad drugą (np. gdy leworęczność występuje razem z prawoocznością i prawonożnością lub praworęczność z lewoocznością i prawonożnością). Można spotkać różne rodzaje takich kombinacji.
nieustaloną (słabą) - występuje u tzw. osób obustronnych, u których brak przewagi czynnościowej jednej strony nad drugą. Często mówi się, że osoby takie posługują się prawą i lewą ręka jednakowo dobrze, lecz zazwyczaj posługują się zarówno lewą, jak i prawą kończyną w sposób pozostawiający wiele do życzenia.
Grafologia to dziedzina psychologii zajmująca się ustalaniem związków między charakterem pisma a osobowością jego autora.
Pismo odręczne człowieka jest projekcją jego osobowości - graficznym odwzorowaniem wszelkich uwarunkowań, informacji mózgowych oraz myślowych schematów. Wyraża charakterystyczne cechy i anomalie jego psychicznej oraz fizycznej struktury. Charakter pisma mówi o człowieku to, co jest w nim najistotniejsze - zawiera kwintesencję jego osobowości
Analiza pisma
1. pochylenie pisma
a. w lewą stronę.
Pochylający pismo w lewą stronę to ludzie ostrożni i kontrolujący swoje emocje, w kontaktach z innymi są pełni rezerwy i sprawiają wrażenie zadzierających nosa. Kierują się częściej rozumem niż emocjami. Często są dobrymi organizatorami. Ich uwaga skierowana jest na własne wnętrze w celu stałej analizy własnego postępowania, co powoduje mniejsze zainteresowanie światem zewnętrznym. Najczęściej otoczenie odbierają jako wrogo nastawione i przyjmują postawę obronną.
b. proste.
Pismo pod kątem 90 stopni znamionuje ludzi rozsądnych, dobrych organizatorów, mało spontanicznych w działaniu. W kontaktach z innymi wyraźnie kierują się umiarem i logiką. Osoba pisząca pismem prostym stara się utrzymać dystans wobec otoczenia oraz zachować niezależność.
c. w prawą stronę.
Ludzie pochylający pismo w prawo, są ekstrawertykami którzy uwielbiają działać. Posiadają duży temperament, bardzo łatwo tracą kontrolę działając emocjonalnie. Do życia podchodzą z entuzjazmem. Pragną wolności i niezależności, łatwo ulegają cudzym wpływom. Są ciekawi świata zewnętrznego. Ich działania głównie determinowane są przez uczucia. Często najpierw coś zrobią, a potem zastanawiają się nad konsekwencjami swojego działania.
d. zmienne.
Piszący ze zmiennym pochyleniem pisma są ludźmi chwiejnymi, pełnymi obaw i sprzeczności. W zależności od nastroju mogą łatwo zmieniać zdanie. Można podejrzewać u nich silną nerwicę.
2. wielkość akcentów górnych pisma (akcenty górne to górne części takich liter jak np. l, k, h, t).
a. duże.
Duże akcenty górne liter znamionują ludzi ambitnych, przebojowych, często pragnących władzy i prestiżu czasem, w zależności od ich kształtu, marzycieli i lekkoduchów. Przesadne wyeksponowanie elementów nadlinijnych podpowiada nam, że autor rękopisu może być przesadnie ambitny. W połączeniu z innymi cechami grafologicznymi może informować o fanatycznym zainteresowaniu religią lub jakąkolwiek inną ideą.
b. nie wyróżniające się.
3. wielkość akcentów dolnych pisma (akcenty dolne to dolne części liter takich jak np. p, j, q, j).
a. duże.
Duże akcenty dolne liter podpowiadają dużą siłę wewnętrzną oraz umiejętność radzenia sobie w życiu z przeciwnościami losu, w praktycznych jego aspektach. Występują u ludzi potrafiących zarobić duże pieniądze. Ludzie ci mają też większy potencjał seksualny.
b. nie wyróżniające się.
4. wielkość wstęgi (wstęga to środkowa część liter, bez części wystających do dołu i do góry).
a. duża.
Duża wstęga w piśmie podpowiada nam zwykle, że autor tego pisma jest człowiekiem zdecydowanym, śmiałym i przedsiębiorczym. Koncentruje się głównie na aktywnym życiu. Raczej nie filozofuje, wśród zawodów wybiera taki, który pozwala na bycie ważnym i widocznym, jednocześnie dobrze wynagradzanym.
b. nie wyróżniające się.
Duża wstęga zwykle jest ściśle powiązana z inną cechą grafologiczną, jaką jest wielkość liter. Dlatego cechy pisma dużego i dużej wstęgi są bardzo zbieżne.
5. wielkość liter:
a. duże (środkowa część małych liter o wysokości powyżej 4.5 - 5 mm, dużych zaś od 9 do 12 mm).
Pismo duże jest cechą męską. Ktoś piszący duże litery z reguły jest człowiekiem dynamicznym, lubi być ważny i zapełniać swoją osobowością nie tylko przestrzeń kartki papieru, ale i przestrzeń życiową. Biznesmeni, politycy, artyści, ludzie piastujący stanowiska publiczne zwykle piszą pismem dużym. Duże pismo oznacza też często większą namiętność, śmiałość, przebojowość. Duże pismo może też wskazywać na przesadność, zadufanie i autorytarność.
b. małe (wysokość środkowej części małych liter nie przekracza 2.5 mm, duże zaś mają wysokość od 6 do 9 mm).
Małe pismo jest nierozłącznie związane z kobiecością i delikatnością. Cechuje ludzi skromnych, niepozornych, podatnych, ukrytych, introwertycznych w zachowaniu i ostrożnych. Zwykle są to ludzie bardziej rozsądni, krytyczni i nieśmiali. Ludzie piszący pismem małym potrafią znacznie lepiej koncentrować się na detalach i częściej interesują się techniką architekturą, matematyką, itp.
c. zmienne wielkości liter.
Zmienna wielkość liter cechuje ludzi niespokojnych, którzy przejawiają duże ambicje i zakłóconą równowagę wewnętrzną. Często piszą w ten sposób ludzie poszukujący, twórczy i utalentowani artystycznie.
6. szerokość pisma.
a. szerokie (zamaszyste).
Pismo szerokie jest typowe dla ludzi przebojowych i popędliwych. Szerokie pismo to również dynamiczne i optymistyczne nastawienie do życia, twórcze i zdecydowane działanie. Człowiek, który pisze pismem szerokim, posiada również szeroki gest i rozeznanie w życiu, chciałby wpływać na szerokie audytorium.
b. wąskie.
Pismo wąski należy interpretować jako niechęć do wychylania się na zewnątrz, mały dynamizm, lęk przed działaniem, niepewność wewnętrzna. Jest to swoiste skrępowanie liter w czasie ich kreślenia i podobne skrępowanie człowieka w działaniu i myśleniu.
c. inne.
7. Określ nacisk pisma.
a. silny.
Silny nacisk podkreśla dynamiczność w działaniu oraz dużą siłę psychiczną. Informuje o dużej zmysłowości i niezależności w działaniu, wzmacnia również agresję.
b. bardzo silny (zostawiający na kartce wyżłobienia tak bardzo głębokie, że powodujące przerwanie kartki).
Nacisk bardzo silny, sugeruje zwykle bardzo silne zaburzenia psychiczne, zaburzenia w koordynacji ruchów.
c. słaby (nie pozostawia śladu na drugiej stronie kartki).
Pismo o słabym nacisku interpretuje się to jako oznakę słabszej kondycji fizycznej, większej wyobraźni oraz mniejszej sile woli. Dodatkowo informuje o mniejszej wytrwałości i większej podatności na wpływy.
d. zmienny.
Nacisk zmienny jest typowy dla ludzi o zmiennych nastrojach. Łatwo się zapalają do nowych pomysłów, aby jeszcze przed zakończeniem ich realizacji popaść w stan apatii i znudzenia, a w niedługim czasie zapalić się do kolejnej idei. Mogą mieć kłopoty z koncentracją. Często ich niestałość i brak silnej woli jest powodem konfliktów z otoczeniem.
8. wygląd lewego marginesu
a. równy.
Margines lewy równy pisze człowiek fasadowy, potrafiący na zewnątrz zaprezentować się jako silny i stabilny. Człowiek zdyscyplinowany, potrafiący utrzymać wizerunek swojej osoby na zewnątrz.
b. falujący.
Margines lewy falujący cechuje ludzi mających trudności z zachowaniem wizerunku wewnętrznej siły i zdecydowania. Taki człowiek jest zwykle wykorzystywany przez otoczenie i nie potrafi odmówić wykonania przysługi. Takie starania powodują zwiększone napięcie i nerwowość.
c. rozszerzający się ku dołowi.
Margines lewy rozszerzający się ku dołowi jest objawem trwonienia pieniędzy oraz kłopotów z oszczędzaniem. Zwykle tak piszą ludzie impulsywni.
d. zwężający się ku dołowi.
Jeżeli margines lewy zwęża się ku dołowi, autora rękopisu cechuje lęk przed ludźmi lub kłopoty finansowe. Często lękliwość i pesymizm wywoływane są niedawno przebytymi problemami natury finansowej. Dodatkowo osoba ta postrzega świat jako smutny, szary i pełen niebezpieczeństw. Niechętnie ryzykuje, by znów nie odnieść porażki.
e. inny.
9. szerokość lewego marginesu
a. szeroki.
Szeroki margines z lewej strony cechuje ludzi otwartych, tolerancyjnych, dobrych obserwatorów, osób nieśmiałych. Jest symbolicznym oddaniem miejsca (pola) do zaprezentowania się przez inne osoby.
b. wąski.
Margines lewy wąski jest symbolicznym przytulaniem się do brzegu kartki. Oznacza lęk, poczucie niepewności, chęć ukrycia swojego wnętrza przed światem. Czasem świadczy o przesadnej oszczędności w wydawaniu pieniędzy lub kłopotach finansowych.
c. inny.
10. szerokość prawego marginesu
a. szeroki.
Margines prawy szeroki jest symbolicznym wyrazem wewnętrznej niepewności i braku wiary we własne możliwości. Długość linii pisma jest odzwierciedleniem działania. Jeżeli kończona jest zbyt wcześnie, to w życiu osoby tak piszącej wiele spraw pozostaje nie załatwionych do końca.
b. wąski.
Margines prawy wąski mówi o tym, że ktoś w ten sposób piszący posunął się trochę za daleko. Przeszedł pewną barierę. Interpretuje się to jako częste przemyślenia natury egzystencjalnej. Taki człowiek potrafi zapalić się do jakiegoś pomysłu, ale kiedy na drodze stanie przeszkoda przychodzi zwątpienie i marazm.
c. inny.
11. wygląd prawego marginesu
a. równy i zwarty.
Margines prawy równy i zwarty jest wynikiem umiejętnego przenoszenia wyrazów i trafnej oceny długości wyrazów. Umiejętne przenoszenie wyrazów, to umiejętne przenoszenie spraw, których nie możemy skończyć dzisiaj na dzień następny. Wyrównany, zwarty margines informuje o sile wewnętrznej.
b. poszarpany.
c. inny.
12. szerokość górnego marginesu
a. szeroki.
Osoby pozostawiające górny margines szeroki bezkrytycznie zgadzają się z władzą i przełożonymi. Dodatkowo mają silne zahamowania i niskie poczucie własnej wartości.
b. wąski.
Margines górny wąski jest wyraźną chęcią podkreślenia własnej wartości i walki z autorytetami. Często tak piszący ludzie wybierają wolne zawody, lub sami są właścicielami firm. Zwykle żyją w napięciu i są nerwowi.
c. inny.
13. wygląd linii wierszy pisma.
a. opadające.
Linie wierszy opadające są wzmocnieniem cech przypisanych dla marginesu prawego wąskiego. Dodatkowo informują o silnych stanach depresyjnych. Jeśli pismo nie mieści się w linii i na krawędzi kartki biegnie stromo w dół, może sugerować myśli samobójcze. Można to porównać do układu ust w depresji - opadające kąciki ust.
b. wznoszące się.
Linie wznoszące się, są typowymi cechami pisma ludzi ambitnych, o dużych aspiracjach, aktywnych w działaniu. Osoba pisząca wyraża swoje optymistyczne i radosne usposobienie, przebojowość i zuchwałość. Autor takiego pisma jest człowiekiem niezwykle dynamicznym, będzie zachęcał otoczenie do działania, do coraz to nowych przedsięwzięć. Osoby piszące 'do nieba' są tak mocno zdeterminowane potrzebą działania, że każdą przeszkodę będą usuwały w celu zapewnienia sobie pola do dalszej realizacji ogromnych ambicji i nieokiełznanego optymizmu.
c. falujące (przypominają falowanie wody).
Linie falujące podpowiadają zmienność nastrojów, podatność na wpływy, zarazem giętkość i zmysł dyplomatyczny.
d. równe.
Równe linie charakteryzują człowieka wewnętrznie silnego, pewnego siebie, o dużej konsekwencji w działaniu.
e. inne.
14. odstęp między wierszami.
a. duży.
Duży odstęp między wierszami wskazuje, że ów ktoś bardziej poważa cudze zamierzenia, nie dbając przy tym o własne interesy. Nierzadko jednak ludzie tacy bywają samotnikami, sporadycznie nawiązującymi kontakty z innymi.
b. mały.
Mały odstęp między wierszami wskazuje na przyjazne kontakty z ludźmi, chętne angażowanie się w niesienie bliźnim pomocy, co niekiedy prowadzi do zbyt częstego mieszania się w ich sprawy osobiste.
c. inny.
15. sposób rozciągnięcia liter.
a. rozciągnięte ku górze ("ciążą" bardziej ku górze).
Jeżeli litery będą bardziej 'ciążyć' ku górze ( w tą stronę ulegając rozciągnięciu) oznacza to, że mamy do czynienia z kimś o zainteresowaniach intelektualnych, silnym charakterze lub idealistycznym podejściem do życia. Taką osobę najłatwiej zarazić entuzjazmem do realizacji rzuconego pomysłu. Litery rozciągnięte przesadnie w górę oznaczają kogoś niestałego, gadułę, który mimo wielu zalet niewiele w życiu osiąga.
b. zbytnio rozciągnięte w dół.
Litery zbytnio rozciągnięte w dół wskazują osobę bardzo wrażliwą lecz niezbyt życiowo zaradną.
c. nie rozciągnięte.
16. Określ krój i formę pisma.
a. okrągłe i pełne.
Jeśli pismo jest okrągłe i pełne może to oznaczać wielką fantazję u tak kreślącego znaki. Taki ktoś zawsze w życiu znajduje wyjście z krytycznej sytuacji. Jednak w niektórych sytuacjach gubi orientację.
b. wąskie.
Jeśli pismo jest wąskie to taki ktoś ma wybujałą wyobraźnię. Przy korzystnym znaczeni innych składników nie można mu odmówić bystrości i rzeczowości.
c. przesadnie zwarte.
Jeśli pismo jest przesadnie zwarte to wskazuje, że piszący wszystko traktuje powierzchownie. Pismo prawie nie połączone mówi zaś o kimś wewnętrznie pełnym niepokoju i niepewności.
d. inny.
17. sposób łączenia liter.
a. pismo arkadowe (wyróżnikiem jest łuk arkadowy, czyli wypukły do góry).
Pismem arkadowym pisze człowiek działający formalnie. Zachowuje się uprzejmie i z dystansem. Ceni formy towarzyskie i konwenanse. Jest odporny na stresy i naciski z zewnątrz. Z wewnętrznymi problemami radzi sobie znacznie gorzej. Często choruje na choroby układu pokarmowego występujące na tle nerwowym.
b. pismo girlandowe (przypomina graficznie puste naczynie gotowe do wypełnienia).
Osoba pisząca pismem girlandowym, jest gotowa przyjąć nowe poglądy i sugestie. Jest bardzo wrażliwa na wpływ środowiska zewnętrznego. Jest osobą życzliwą i serdeczną, zgodną i tolerancyjną. Często gadatliwą i łatwą w manipulacji, łatwowierną i miękką.
c. girlandowo-arkadowe (rękopis rozpoczyna się girlandowo, a kończy arkadowo).
Pismo girlandowo-arkadowe jest to zwykle pismo należące do osoby towarzyskiej i spontanicznej w kontaktach, ale w dalszej części znajomości okazuje się, że wcale jej nie znamy i granica znajomości, przez tą osobę jest dokładnie określona i ściśle przestrzegana.
d. arkadowo-girlandowe.
Jeśli osoba pisząca zaczyna swój rękopis od wyrazu charakterystycznie arkadowego, aby pod koniec tego wyrazu wyraźnie kreślić litery typu girlandowego oznacza to bowiem, iż na początku znajomości taka osoba będzie nieufna, podchodziła z dystansem do otoczenia. Jednak w dalszej części znajomości okaże się człowiekiem serdecznym, pełnym ciepła i wrażliwości.
e. kątowe (pozbawione łagodnych połączeń literowych).
Osoba pisząca pismem kątowym jest bardzo zdyscyplinowana i przeświadczona o własnej racji. Dodatkowo nie znosi sprzeciwu. Taki człowiek jest zazwyczaj surowy i wymagający i przeświadczony o swojej nieomylności. Posiada zdolności przywódcze. W pracy jest w nieustannym konflikcie z innymi, o ile mu się nie podporządkują.
f. nitkowe (przypomina wijącego się węża).
Pismo nitkowe jest symbolem fałszu, krętactwa, nielojalności i sprytu. Dodatkowo osoba pisząca w ten sposób, posiada dużą inteligencję, zmysł dyplomatyczny, giętkość i dużą pomysłowość w rozwiązywaniu problemów. Człowiek taki nie lubi dyscypliny i odpowiedzialności.
g. inne.
18. sposób łączenia liter c.d.
a. pismo łączne.
Pismo łączne, to symboliczne łączenie poszczególnych zadań i czynności w spójną całość. Ludzie piszący w ten sposób są logiczni, konkretni, z większymi zdolnościami do syntezy. Potrafią punkt po punkcie realizować swoje cele, ale może im brakować spontaniczności - są bardziej schematyczni, mniej innowacyjni. Nie chcą korzystać z intuicji, nie dowierzają jej zasadności.
b. pismo rozłączne.
c. inne.
19. czy w górnej części liter występują zapętlenia.
a. występują.
Pętlice w górnej części liter interpretuje się jako marzycielstwo, wrażliwość, bogactwo wewnętrznych przeżyć, uczuciowość.
b. nie występują.
Brak pętlic górnych interpretuje się jako kontrolę sfery emocjonalnej i jej tłumienie. Świadczy o kierowaniu się bardziej rozsądkiem, niż uczuciami, czasem o niechęci do marzycielstwa.
20. czy w środkowej części liter występują zapętlenia.
a. występują.
Pętlice w środkowej części liter interpretuje się jako zmysłowość, egocentryzm, nawet czasem egoizm i przesadne zainteresowanie własnym 'ja'.
b. nie występują.
21. czy w dolnej części liter występują zapętlenia.
a. występują.
Pętlice w dolnej części liter interpretuje się jako dużą zmysłowości seksualność, jak i umiejętność czerpania z podświadomości sił do rozwiązywania problemów życiowych.
b. nie występują.
Brak pętlic dolnych, to brak możliwości rozwinięcia w pełni własnej seksualności, hamowanie instynktów, impulsów tkwiących w podświadomości. Należy to rozumieć, iż osoba tak pisząca bardziej zajęta jest pracą i robieniem kariery niż życiem osobistym.
22. sposób stawiania kropki nad 'i'.
a. umiejscowiona blisko trzonka.
Kropka nad 'i' umiejscowiona blisko trzonka oznacza osobę konkretną
b. stawiana wysoko w górze.
Kropka nad 'i' stawiana wysoko w górze - wrażliwą i delikatną
c. normalnie.
23. sposób stawiania kropki nad 'i'. c.d.
a. kropka przypomina łuk skierowany ku górze.
Jeśli kropka przypomina łuk skierowany ku górze, mamy do czynienia z optymistą.
b. kropka przypomina łuk skierowany ku dołowi.
Jeśli kropka przypomina łuk skierowany ku dołowi, mamy do czynienia raczej z pesymistą.
c. w kształcie kółka.
Kropka nad 'i' w kształcie kółka jest typowa dla ludzi mających trudności z podejmowaniem decyzji.
d. połączona z następną literą.
Kropka nad 'i' połączona z następną literą znamionuje człowieka praktycznego.
e. brak kropki.
Brak kropki może świadczyć o niedbalstwie.
f. inaczej.
24. czytelność podpisu
a. bardzo czytelny.
Podpis bardzo czytelny: sugeruje, że jego właścicielem jest osoba szczera, otwarta, często przesadnie ufna i naiwna.
b. nieczytelny.
Podpis nieczytelny: interpretuje się jako chęć ukrycia swojej osobowości i przedstawienia się jako osoby mającej coś do ukrycia.
c. inaczej.
25. Określ czytelność podpisu i pisma
a. podpis czytelny i pismo czytelne.
Podpis czytelny i pismo czytelne: interpretuje się jako charakterystyczne dla osób, które są czytelne w odbiorze dla obserwatora zewnętrznego. Osoba taka jest prostolinijna, nie potrafi ukryć swych emocji, trosk, jeśli kogoś nie lubi, od razu to widać.
b. podpis czytelny i pismo nieczytelne.
Podpis czytelny i pismo nieczytelne: może sugerować chęć podkreślenia swojej szczerości przez autora takiego pisma. Należy się domyślać, że jest to człowiek nieodgadniony w swoich celach życiowych.
c. podpis nieczytelny i pismo czytelne.
Podpis nieczytelny i pismo czytelne: sugeruję osobę czytelną i otwartą na świat zewnętrzny, która chce uchodzić za nieczytelną, trudną do przewidzenia w swoich zachowaniach, bardziej tajemniczą.
d. podpis i pismo nieczytelne.
Podpis i pismo nieczytelne: sugeruje osobę nieodgadnioną, pragnącą ukryć swoją osobowość przed światem zewnętrznym.
e. inaczej.
26. czytelność poszczególnych części podpisu
a. czytelne tylko nazwisko.
W podpisie czytelne tylko nazwisko: tak podpisuje się osoba pragnąca ukryć jakieś fakty ze swojej przeszłości - fakty w jej odczuciu negatywne - takie które, mogą mieć wpływ na jej teraźniejszość i przyszłość.
b. czytelne tylko imię.
W podpisie czytelne tylko imię: symbolizuje nasze wnętrze i dom. Autor takiego pisma chce ukryć swoje rodzinne korzenie - informacje dotyczące pochodzenia, rodzinnych tradycji, itp. Można założyć, że dane te są dla właściciela podpisu niewygodne i boi się, że mogłyby wpłynąć na jego pozycję zawodową i społeczną.
c. inaczej.
27. Określ sposób łączenia imienia i nazwiska w podpisie
a. pisane rozłącznie.
Imię i nazwisko pisane rozłącznie: sugeruje umiejętność oddzielania życia zawodowego od spraw prywatnych i rodzinnych.
b. pisane łącznie.
Imię i nazwisko pisane łącznie: sugeruje, że tak podpisująca się osoba nie potrafi oddzielać spraw zawodowych od osobistych. Nawet w domu brak jej dystansu i zachowuje się w taki sam sposób jak i w pracy.
c. inaczej.
28. wielkość podpisu w odniesieniu do pisma
a. podpis większy od pisma.
Podpis większy od pisma: ten typ podpisu należy do ekstrawertyka, który czuje się niedoceniony. Będzie usiłował wyeksponować siebie, by był spostrzegany jako znacznie większy niż jest. Taki duży podpis musi być jednak wyrobiony. Nieudolny duży podpis wskazuje na brak wykształcenia lub zaburzenia chorobowe piszącego.
b. podpis mniejszy od pisma.
Podpis mniejszy od pisma: taki podpis świadczy, że jego autor jest osobą skromną i cichą, nie chce wyróżniać się w tłumie, wręcz przeciwnie - szuka schronienia i możliwości wtopienia się w otoczenie.
c. inaczej.
29. czy w podpisie jest zaakcentowana ostatnia litera
a. tak.
Zaakcentowanie w podpisie ostatniej litery: autor podpisu zachowuje się niezgodnie z własnym sumieniem i kanonami wartości. Sytuacja ta wynika z podporządkowania się w określonych okolicznościach jedynie z powodu nieumiejętności przeciwstawienia się narzuconemu modelowi postępowania.
b. nie.
30. czy w podpisie jest kropka po nazwisku.
a. tak.
Postawienie w podpisie kropki po nazwisku: podpis osoby, która jest pewna swych racji i poglądów, stanowczo będzie ich broniła, nawet w przypadku, gdy są one błędna lub wątpliwe.
b. nie.
31. czy podpis jest podkreślony
a. tak.
Podpis podkreślony linią zwrotną, zakręconą: właściciel podpisu ma mocno zaniżoną samoocenę. Brak wiary w swoje siły powoduje u niego ucieczkę przed problemami. Unika konfrontacji z rzeczywistością.
b. nie.
32. czy podpis jest jedynie za pomocą inicjałów.
a. tak.
Podpis jedynie za pomocą inicjałów: osoba tak podpisująca się jest zamknięta w sobie, kontroluje zarówno emocje, jak i reakcje społeczne.
b. nie
Lokomocja (motoryka) mała - synonim grafomotoryka.
Jest bezpośrednio związana z funkcjonowaniem analizatora kinestetyczno-ruchowego. Prawidłowa sprawność manualna rąk przejawiająca się właściwym tempem wykonywanych czynności i właściwą precyzją ruchów dłoni i palców.
W przypadku niezręczności manualnej utrzymuje się:
nadmierne bądź za małe napięcie mięśniowe (stąd mała precyzja), kurczowe trzymanie ołówka silne przyciskanie, częste współruchy (języka, dłoni)
zaburzona szybkość ruchów np. dłoni palców, trudności w majsterkowaniu, wycinaniu, szyciu, zapinaniu guzików itp..
niewłaściwa koordynacja wzrokowo-ruchowa, trudności w rysowaniu, pisaniu (brzydkie pismo, brak połączeń między literami, zmiana wielkości i kąta nachylenia pisma, wolne tempo pisania, niestaranne zeszyty, kleksy, pogięte kartki, liczne skreślenia i poprawki)
trudności przyśpieszenia czytania (w skutek powolnych ruchów gałek ocznych)
Lokomocja (motoryka) duża.
Jest bezpośrednio związana z funkcjonowaniem analizatora kinestetyczno-ruchowego. Ogólna sprawność ruchowa przejawiająca się w płynności ruchów całego ciała, ich całkowitej koordynacji i kontroli nad własnym ciałem.
Ogół trudności związanych z opóźnionym rozwojem ruchowym można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
niezręczność ruchową całego ciała
niezręczność manualną
Cechy charakterystyczne opóźnienia ruchowego
niechęć do czynności i zabaw ruchowych
niesprawność ruchów całego ciała (ruchy nieskoordynowane, kanciaste)
nadmierna męczliwość, słaba kondycja fizyczna
Zaburzenia lokomocji dużej określa się też jako dyspraksja.
Sprawność motoryczna:
Podstawowym czynnikiem warunkującym prawidłowy rozwój sprawności fizycznej jest ruch. Sprawność fizyczna określana inaczej jako aktualny potencjał ruchowy człowieka, wyznaczana jest poziomem podstawowych cech motorycznych. Poziom ten może ulegać obniżeniu lub rozwijać się, a stany te uwarunkowane są w dużej mierze od wieku, aktywności ruchowej, wreszcie od rodzaju i doboru wykonywanych ćwiczeń, w ramach lekcji wychowania fizycznego czy treningu sportowego.
Poprzez ćwiczenia można profilować rozwój sprawności fizycznej akcentując np. wytrzymałość lub siłę, jak również oddziaływać w pewnym stopniu, w przypadku pracy z dziećmi i młodzieżą na rozwój somatyczny.
Oczywiście każdy rodzaj ruchu jest dobry, jednak organizm młodego człowieka, który ma się rozwijać prawidłowo nie może być obciążony tylko jednym rodzajem ruchu, ponieważ jednostronne obciążanie tylko jednej grupy mięśni upośledza funkcjonowanie pozostałych, które są z ruchu wyłączone.
Prawidłowy rozwój motoryczny całego organizmu zapewnia systematyczne wykonywanie ćwiczeń ogólnorozwojowych.
Proces pisania
Poprzez pisanie rozumie się zwykle wykonywanie określonych ruchów (strona motoryczna), dzięki którym kreśli się litery połączone w wyrazy (zapamiętane kształty liter są ściśle powiązane z wyobrażeniami słuchowo - wzrokowymi, głoska - litera - wyraz).
Pisanie jednak to nie tylko ruchy kreślące odpowiednie kształty liter. Na czynność pisania składają się trzy podstawowe elementy:
1. PSYCHOLOGICZNY - dotyczy analizy i syntezy dźwiękowej, wzrokowej i ruchowej. Chodzi o to, aby dziecko osiadało słuchowe wyobrażenie litery (głoskę), aby ujmowało literę i wyraz jako pewną całość i wyobrażało sobie drogę kreślenia danej litery. Jest to zatem pewien proces psychiczny, powstający dzięki scalaniu różnych prostszych elementów.
2. FIZJOLOGICZNY - polega na skomplikowanych pobudzeniach nerwowych, ich integracji w korze mózgowej i w aparacie ruchowym ręki. Podstawową rolę odgrywa tu wzrokowa kontrola ruchu oraz wrażenia kinetyczne.
3. MOTORYCZNY - składa się z ruchów:
- większych - ramienia i przedramienia
- mniejszych - ruchu dłoni i palców
W wyniku analizy i syntezy słuchowej oraz wzrokowej tworzą się odpowiednie ruchy. Dziecko, pisząc , wywołuje w pamięci wyobrażenia przestrzenne dotyczące kształtów liter, które są odpowiednio powiązane i występują w określonym porządku. Czynności ruchowe jednak muszą być poprzedzone wyobrażeniami wzrokowymi należycie skojarzonymi z wyobrażeniami słuchowymi. Pisanie czynność syntetyczna następuje po analityczno - syntetycznym ujęciu całości, co ma miejsce w procesie czytania. Z tego powodu nauka pisania opiera się na procesach związanych z czytaniem.
Droga prowadząca do swobodnego, sprawnego, tj. w znacznej części zautomatyzowanego pisania pismem czytelnym, powiązanym i estetycznym jest długa i wymaga od ucznia wiele wysiłku.
Pisanie jako czynność techniczna dopiero później odbywa się bez większego wysiłku i schodzi na dalszy plan, podczas gdy cała uwaga ucznia kieruje się na treść, strukturę gramatyczną wypowiedzi oraz na poprawność zapisu pod względem ortograficznym.
Biorąc pod uwagę sprawność pisania można w klasach niższych wyróżnić trzy szczeble rozwojowe:
1. pisanie elementowe (klasa I)
2. pisanie swobodne (klasa II)
3. pisanie płynne (klasa III)
12-13 lat personalizacja pisma u dziecka
15-16 lat pismo ulega deformacji
25 lat stabilizuje się charakter pisma
55-60 lat zmiany starcze pisma
1. Stadium opanowania schematów liter i ich połączeń
Obejmuje ono na początku samorzutne zainteresowanie się dziecka pisaniem, w którym można wymienić charakterystyczne momenty:
zainteresowanie się samą czynnością pisania
zrozumienie, że przez pisanie można załatwić różne sprawy
(wyczuwanie funkcji komunikatywnej)
początkowy brak odpowiednich środków do realizacji tych zamierzeń, co pojawi się później jako opanowanie liter.
Proces jaki tu zachodzi polega na naśladownictwie i metodzie "prób i błędów", regulowanej powoli informacjami i pokazami. Momentem, który występuje najpóźniej jest możność technicznego opanowania umiejętności pisania, jako kreślenie znaków konwencjonalnych. Do tego trzeba dość wysokiego rozwoju procesów psychicznych, takich jak uwaga, pamięć, analityczne spostrzeganie, ujmowanie stosunków przestrzennych, właściwych proporcji, spostrzeganie przedmiotów, w średnim stopniu rozwinięty słuch fonematyczny.
W proces opanowania umiejętności pisania zaangażowane są trzy analizatory:
- słuchowy
- wzrokowy
- motoryczny.
Tło i podłoże orientacyjne dla kształtowania umiejętności pisania stanowi wyraz jako całość, jako określona struktura wyobrażeniowa, słuchowa i wzrokowa oraz jako jednostka znaczeniowa.
2. Stadium modyfikacyjne
Ruchy podczas pisania (głównie na początku), dzięki świadomym ćwiczeniom wykonywane są coraz bardziej sprawnie dzięki lepszej koordynacji ruchowej. Bodźcami do wykonania danego ruchu stają się wyrazy lub zdania słyszane lub widziane, a także dyktowane samemu sobie. Są to sytuacje złożone, w których wykonanie ruchu schodzi na dalszy plan, stając się coraz bardziej sprawą techniczną. Pisanie automatyzuje się i wykonywane jest przy coraz to mniejszym udziale świadomości.
W okresie doskonalenia pisania, na podstawie dobrze przyswojonych wzorów, uczniowie dokonują w swoim piśmie różnych modyfikacji. Dotyczą one:
niektórych szczegółów w pierwotnych wyrazach
łączenia elementów w obrębie litery i w wyrazach
zmiany kierunku wykonywania ruchu
zmniejszanie wysokości wiersza.
3. Stadium pisma zindywidualizowanego
Zindywidualizowane cechy pisma i upodobania uczniów można zauważyć dość wcześnie. Niektóre widać już w klasie I . Uczniowie coraz bardziej kierują się w piśmie własnym kryterium piękna , chcąc nadać pismu odrębny kształt. Zmieniają także niektóre ciągi wynikające z odczucia harmonii i proporcji w kształtach. Zmiany te idą zarówno w kierunku pozytywnym i negatywnym. Własny styl charakteru pisma kształtuje się w starszych klasach szkoły podstawowej, a pisanie osiąga stadium nawykowe.